Bushe Kuti Mwa-asuka Ifi Fipusho?

Bushe kulembesha kwa musango nshi ukwalengele ukuti Yesu afyalilwe mu Betelehemu?

Ibuuku lya kwa Luka litila, ilyo Kaisare Augusti afumishe icipope ca kuti abantu abaletekwa na bena Roma baye ku kulembwa, “abantu bonse baile ku kulembesha, cila muntu ku musumba wa ku mwabo.” (Luka 2:1-3) Umusumba wa Betelehemu e mwafyalilwe Yosefe, umufyashi uwakushishe Yesu. Yosefe na Maria balyumfwilile icipope ca kwa Kaisare ica kuya mu kulembesha, ne ci calengele ukuti Yesu ayefyalilwa mu Betelehemu. Ukulembesha kwa musango yu kwaleafwa ubuteko ukulapoka bwino imisonko no kulaingisha abantu incito ya bushilika.

Ilyo abena Roma bacimfishe icalo ca Egupti mu 30 B.C.E., ninshi kale abena Egupti batendeka ukulemba abantu babo. Abasambilila ilyashi lya kale batila abena Roma basambilile ukulembesha kwa bantu ku bena Egupti kabili nabo e fyo batendeke ukulacita mu fyalo baleteka.

Ukulembesha kumo ukwacitike ni kulya uko umulashi umwina Roma uwaletungulula icalo ca Egupti aebele abantu ukuyalembesha ku buteko mu 104 C.E. Kope imo iya ili ifunde yaba mu British Library kabili palembwa amashiwi ya kutila: “Gaius Vibius Maximus, Umulashi wa mu Egupti (atila): Apo inshita ya kulemba abantu pa mayanda yonse naifika, bonse abashikala mu fitungu umo bafyalilwe bafwile ukubwelela ku mwabo pa kuti bakalembeshe nge fyo ciba lyonse, no kuti bakalime amabala yabo.”

Mulandu nshi Yosefe alefwaila ukupeelela Maria kalata wa kulekaninapo apo bali fye pali bunkobekela?

Ukulingana ne buuku lya kwa Mateo, Yosefe aishilesanga ukuti Maria ali pa bukulu ninshi ‘alikobekelwa kuli ena’ libe tabalaupana. Apo Yosefe taishibe ukuti “umupashi wa mushilo” e walengele ukuti Maria emite, atontonkenye ukuti Maria alicitile ubulalelale, e ico alefwaya ukumuleka.—Mateo 1:18-20.

AbaYuda balemona abantu abakobekelana kwati bantu abaupana. Lelo tabaleikala pamo ngo mulume no mukashi ukufikila baupana. Ukukobekelana kwali ukwacindama sana ica kuti nga shibwinga akaana ukuupa umukashana pa mulandu wa kuti aleka ukumutemwa nelyo pa mulandu wa fintu fimbi, umukashana taali na kuupwa kumbi mpaka bamupeela kalata wa kulekaninapo. Nga ca kutila umwaume afwa ilyo tabalaupana, nkobekela wakwe balemumona nga mukamfwilwa. Nomba umwanakashi uwakobekelwa nga acita ubulalelale, baleti nacita ubucende kabili balemwipaya.—Amalango 22:23, 24.

Cimoneka kwati Yosefe aletontonkanya pa fyali no kufumamo Maria nga aseebana ku bantu bonse. Nangu ca kutila alishibe ukuti afwile ukutwala umulandu ku balashi, alefwaya ukumucingilila no kuti eseebana. E ico alefwaya ukumuleka mu bumfisolo. Pantu na kuba, umufyashi umushimbe nga bamupeela kalata wa kulekaninapo ninshi calelangilila ukuti alyupilwepo.

[Icikope pe bula 16]

Ifunde umulashi umwina Roma uwaletungulula icalo ca Egupti alembele mu 104 C.E.

[Abatusuminishe]

© The British Library Board, all rights reserved (P.904)