Kalata Ukufuma ku Papua New Guinea

Icilibwe ca mu Menshi Icaba ku Mulundu

INSHITA ili 5 koloko ulucelo pali Cibili kabili nakukaba icine cine. Tuli ku Lae, mu calo ca Papua New Guinea. Ine no mukashi wandi tulepekanya ukuya ku Lengbati, umushi uwabela pa lupili lwa Rawlinson, mu Citungu ca Morobe. Tuleya mu kutandalila ibumba lya Nte sha kwa Yehova abekala kulya.

Twaenda fye amamineti 30, awe twafika na ku Lengbati. Twacinina indeke iinono sana umwingila fye abantu bane. Ilingi nga tuleya kuli ici cifulo, njikala pali injini mupepi no wensha indeke. Pa mulandu ne congo ca injini, pa kulanshanya no ule-ensha indeke tulafwala ifya kumfwaninamo. Uule-ensha indeke asonta pa mabatani yaba pa ntanshi kabili atulondolwela ifyo yabomba, e lyo alansekesha ati nga nalwala nangu ukufwa, ninshi niwe walaensha indeke. Ilyo fye alanda aya mashiwi, naibukisha icacitikile Nte umo uutandalila ifilonganino muno mwine mu Papua New Guinea. Ilyo uwale-ensha indeke afwile icipuupu, indeke yashele ileshinguluka fye mu muulu mpaka apupuutuka, aikisha ne ndeke pa nshi. Nomba icaweme ca kuti ifwe twaendele fye bwino.

Nomba tule-endela mupepi no lupili, kabili twapula mu makumbi no kupita pa muulu wa lupili, tule-endela apali fye amamita 100 ukufuma pa lupili. Ku ntanshi e kuli umushi wa Lengbati, umwaba amayanda ayengi aya fyani. Uule-ensha indeke alolesha pa cibansa ca ndeke apo twalaikilila, pa kuti amone nga pali fye bwino na bana ba mu mushi tabalete-elapo umupila. Kabili alemona nga pali ifilindi pantu aletontonkanya ukuti limbi inkumba shalimbaulapo. Ilyo afika mu mukonko, ayaluluka kabili atila, “Pali fye bwino, kuti twaikila.” Awe twashinguluka pa kuti indeke ikile pa cibansa ico abekala mushi bapanga, mu mbali ya lupili. Kabili tapakokwele apo bawamishe ici cibansa ukubomfya amabwe yabuuta ayo bafumishe ku lupili lwaba mupepi.

Lyonse nga twaisa, ndalolekesha aya mabwe yabuuta kabili ndatontonkanyapo ukuti ulu lupili bafumisheko aya mabwe lufwile lwalikala imyaka iingi nga nshi. Baleni tontonkanyeni pa maka yalengele ukuti ici cilibwe cali mu menshi icalepa amakilomita ayengi kabili icasansuka amakilomita 4 bacifumye muli bemba no kucisunkila ku mulundu! Awe twafuma mu ndeke no kwiminina pa co njita ukuti icilibwe ca mu menshi icaba ku mulundu.

Abekala mushi balitemwa ukubutukila ku cibansa ca ndeke nga baumfwa uko indeke ileisa mu kwikila, besa ulubilo ukufuma mu ntunga shalekanalekana. Ilyo uwale-ensha indeke ashimishe injini, umwaume umo afumine mwi bumba no kwisa uko twali. Ishina  lyakwe ni Zung. Ba Zung baba pa baume bapeelwa umulimo wa kutungulula ukulongana uko Inte sha kwa Yehova mu calo conse bakwata cila mulungu. Bonse babeshiba ukuti baliba bwino, ba cishinka kabili balibacetekela. Batile icalenga ukuti babe ifi mulandu wa kukonka ifyo Baibolo ilanda. Pa numa ya kuposhanya, twaile na ba Zung na baNte bambi. Awe twalitentemwike ulupili, kabili abaice baletukonka pa numa balelwila ukutusendela ifyola fya kupaapa.

Awe twafika na pa ng’anda iinono iya mapulanga iyo baNte ba kulya kwine bakuulila kangalila uutandalila ifilonganino nga papita imyeshi nalimo 6. Nangu ca kutila icalo ca Papua New Guinea calikaba, pano pena palatalala pantu palisansama. Nga bwaila, twasanika ne nyali, ilingi line ndamona fubefube ileingila mu ng’anda. Iyi fubefube ima mu mukonko mu nshita ya kasuba. Cilatupapusha pantu akasuba nga tuli mu lulamba lwa bemba, kulakaba sana lelo icungulo tulafwala ifya mpepo ku mulandu no kutalala.

Muli ba 1980, umwaume umo uwafumine kuno ku Lengbati aile ku Lae uko ailesambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova. Ilyo abwelele, ena na banankwe balikuulile ing’anda iinono umwa kulonganina, kabili bali-itemenwe sana. Nomba pasta wa mwi calici lya Lutheran pamo na bantu bakwe balyocele iyi ng’anda balelonganinamo. Batile ico baocelele mulandu wa kuti iyi ncende yali ni ncende ya ba Lutheran fye epela. Nangu ca kutila balibocelele ing’anda kabili balitwalilila no kubakaanya, Inte sha kwa Yehova balikuula ing’anda na imbi iya kulonganinamo, kabili ababilisha imbila nsuma balifulilako, bafika nomba 50. Bamo abalekaanya Inte sha kwa Yehova ukushimikila, ino nshita na bo bene balashimikila sana imbila nsuma.

Muno nshiku, abekalamushi balatemwa Inte sha kwa Yehova nga shaisa mu kubasambilisha Baibolo. Nangu ca kutila banono fye mu mushi abaishiba ukubelenga, baNte abengi balisambilila ukubelenga pa kuti balesambilishako bambi Baibolo. Cila mulungu abesa mu kulongana ku Ng’anda ya Bufumu balafika 200.

Ku Lengbati takwaba amalaiti. Kanshi icungulo bushiku, bonse tulekala tuleonta umulilo mu nsaka. Tuliila ifya kulya pamo, kabili ilyo tuleisha tulaseka icine cine. Bonse balitemwa sana ukubombela Yehova, kabili ilyo twikele pamo tuleonta umulilo, e lyo wingamona ifyo baba ne nsansa. Nga bwaila sana, bamo balabuula ibula lya kancindu no kulisonteka pa kuti balesanika mu tushila twa tondo lintu balebwelelamo ku mayanda yabo.

Ilyo tuleya mu kusendama ku ng’anda, twapapa ifyo kuno kuntu kwatalala tondolo. Tuleumfwa fye ukulila kwa nama ne fyuni. Ilyo tatulaya mu kusendama, twalolesha mu muulu umwalengama kabili twapapa ukumona intanda ubwingi ishilimo.

Umulungu wapwa fye bwangu bwangu, kabili tulelolela ukuti indeke ikese ubushiku bwakonkapo. Kwashala fye ubushiku bumo ubwa kusendama mu Lengbati umwatalala, kabili nga bwapita fye ninshi twabwelelamo ku mwesu ku Lae ukwakaba.