Pashanyeni Icitetekelo Cabo

Asambilile Ukubelela Bambi Uluse Kuli Shikulu Wakwe

PETRO takatale alaba ifyo aumfwile ilyo Shikulu wakwe amuloleshe. Bushe ifyo Yesu amuloleshe fyalangile ukuti alifulilwe nelyo ukumfwa ububi pa fyo acitile? Kwena tatwaishiba, Icebo ca kwa Lesa cilanda fye ukuti “Shikulu alipilibwike no kulolesha Petro.” (Luka 22:61) Lelo ifyo amuloleshe fyalengele Petro ukwiluka icilubo acitile. Akutulwike ukuti acitile cilya cine Yesu amwebele ukuti e co alacita, ico Petro akeene ukuti teti cicitike. Alikeene Shikulu wakwe uo atemenwe nga nshi. Petro alyumfwile sana ububi kabili ubu bushiku bwalimubipile nga nshi.

Ici tacalolele mu kuti tapali ico Petro ali no kucitapo. Apo Petro ali ne citetekelo sana, ali no kulapila ku fyo acitile no kusambilila isambililo lyacindama kuli Yesu. Ili sambililo lyali lya kwelela bambi. Ifwe bonse tulakabila ukusambilila ili sambililo lya kwelela bambi, kanshi natumone ifyo Petro asambilile ili sambililo lya-afya.

Alikwete Ifingi Ifya Kusambilila

Imyeshi nalimo 6 ilyo ifi tafilacitika, Petro ali mu mushi wa ku mwabo uwa Kapernahumu, kabili aile kuli Yesu no kumwipusha ukuti: “Mwe Shikulu, miku inga ningabelela munyinane uluse nga andufyanya? Bushe miku 7?” Petro afwile aletontonkanya ukuti pa kulande fi ninshi nabelela sana umuntu uluse. Pantu na kuba, bashimapepo pali ilya nshita balesambilisha ukuti umuntu afwile ukwelela umunankwe imiku fye itatu! Yesu amwaswike ukuti: “Nshilekweba nati, imiku 7, lelo imiku 77.”—Mateo 18:21, 22.

Bushe pa kulanda aya mashiwi Yesu alepilibula ukuti Petro ali no kulalemba fyonse ifyo umuntu amulufyanya? Awe iyo; lelo ilyo amwebele ukuti te kwelela imiku 7 lelo imiku 77, alelangilila ukuti afwile ukutwalilila fye ukumubelela uluse. Yesu alangilile ukuti icalengele Petro ukulatontonkanya muli uyu musango, mulandu wa fyo abantu bali pali ilya nshita. Bali abakosa imitima kabili tabalebelela bambi uluse pantu balesunga ifilubo fya banabo. Lelo ukweleela ukwalandwapo mu mafunde ya kwa Lesa kwena te fyo kwaba.

Petro tapaashishe ifyo Yesu amwebele. Nomba bushe ifyo Yesu amusambilishe fyalimufikile pa mutima? Limo tusambilila ifingi pa kubelela bambi uluse nga ca kutila twalufyanya e lyo tulefwaya ukuti batubelele uluse. E ico, natubwelele ku fyacitike ilyo Yesu talafwa. Pali ilya nshita iya-afya, Petro alilufyenye imiku iingi ica kuti alekabila Shikulu wakwe ukumubelela uluse.

Alekabila Sana Ukumubelela Uluse

Ici cungulo bushiku calicindeme sana kuli Yesu, pantu e cali ca kulekeleshako ukuba pano calo. Yesu alikwete na fimbi ifingi ifyo alefwaya ukusambilisha abatumwa bakwe. Ku ca kumwenako, alefwaya ukubasambilisha ukuba abaicefya. Yesu alibalangilile ukuba abaicefya ilyo asambile amakasa yabo, kabili ilingi line abalebomba uyu mulimo bali basha. Pa kubala Petro taishibe umulandu Yesu alebasambila amakasa. E ico alikeene ukuti amusambe. Pa numa aishilemweba ukuti kanshi emusamba fye amakasa lelo amusambe na ku maboko na  ku mutwe! Yesu tafulilwe, lelo cikuuku cikuuku amulondolwelele umwalolele ifyo acitile ne co fyacindamine.—Yohane 3:1-17.

Nomba papitile fye inshita iinono, abatumwa batendeke ukukansanina pa wali umukalamba. Ukwabula no kutwishika na Petro wine alicitileko ifi, icilelanga ukuti ali ne cilumba. Na lyo line, Yesu alibalungike cikuuku cikuuku kabili alibatashishe na pa fyo batwalilile aba cishinka kuli ena nga Shikulwibo. Lelo alibebele no kuti bonse bali no kumubutuka. Petro ayaswike ukuti nangu bambi bamubutuke, ena tamubutuke nakalya, ali no kufwila pamo nankwe. Lelo Yesu atile ilyo mukolwe talalila imiku ibili, Petro ali no kumukaana imiku itatu bulya bwine bushiku. Mu mashiwi Petro alandile alesuusha ifyo Yesu amwebele kabili aleituntumba ukuti e ukatwalilila uwa cishinka ukucila abatumwa bambi!—Mateo 26:31-35; Marko 14:27-31; Luka 22:24-28.

Bushe Yesu apa pena ali no kukalipila Petro? Pali iyi nshita yonse iya-afya, Yesu atwalilile ukumonamo fye ubusuma mu batumwa bakwe abashapwililike. Alishibe ukuti Petro ali no kumubembukila, lelo amwebele ukuti: “Ninkupepelako ukuti icitetekelo cobe cinenuka; na iwe ilyo ukalapila, ukakoseleshe bamunonko.” (Luka 22:32) Pa kulanda aya mashiwi, Yesu alangile ukuti alicetekele ukuti Petro ali no kulapila no kutendeka ukubomba ne cishinka na kabili. Ala mwandini Yesu ali wa cikuuku kabili alebelela bambi uluse!

Pa numa, ilyo bali mwi bala lya Getsemane, Petro balimulungike imiku iingi. Yesu aebele Petro, Yakobo na Yohane ukuti batwalilile ukulola ilyo ena alepepa. Yesu alisakamikwe sana kabili alekabila aba kumukoselesha, lelo Petro na batumwa bambi bena balele fye. Amashiwi Yesu alandile yalangile ukuti alibomfwilile uluse kabili alibelele, atile: “Umutima wena naukosa, lelo umubili naunaka.”—Marko 14:32-38.

Tapapitile na nshita, ibumba lya bantu abaishile mu kumwikata balishile ninshi nabasanika imyenge, nabasenda ne mpanga ne nkoli. Apa nomba e palekabila ukucenjela. Petro ena bwangu bwangu asomwene ulupanga no kulusunsha kabili alupishishe pa mutwe wa kwa Maliki, umusha wa kwa shimapepo mukalamba, no kumuputulako ukutwi. Yesu alilungike Petro mu mutekatima, aposeshe no kutwi kwa kwa Maliki kabili alondolwele ne funde lyacindama ilyo Abena Kristu bakonka na ino nshita, ilya kuti tabafwile ukuba no lubuli. (Mateo 26:47-55; Luka 22:47-51; Yohane 18:10, 11) Petro alilufyenye pa miku iingi kabili alekabila ukuti Shikulu wakwe amubelele uluse. Icacitikile Petro citucinkulako ukuti “ifwe bonse tulaipununa imiku iingi.” (Yakobo 3:2) Nani uushikabila ukuti Lesa alemubelela uluse cila bushiku? Fingi fyali no kucitikila Petro muli bulya bushiku. Kwali icikalamba ico ali no kulufyanya.

Icilubo Icabipishe ico Petro Acitile

Yesu aebele abaishile mu kumwikata ukuti nga e o balefwaya, ninshi baleke abatumwa bakwe baye. Petro aletambako fye uko aba bantu balekaka Yesu. Lyena Petro alibutwike, nge fyacitile na batumwa bambi.

Petro na Yohane baileiminina nalimo mupepi ne ng’anda ya wali kale Shimapepo Mukalamba Anasi uko babalilepo ukutwala Yesu mu kumulubulwisha. Ilyo Yesu bamufumishe kuli Anasi, Petro na Yohane balikonkele, lelo balekonka “akatalamukila.” (Mateo 26:58; Yohane 18:12, 13) Petro tali ni ca mwenso. Pa kuti akonke, ni co ali uwashipa. Abantu abaishile mu kwikata Yesu bali ne fyanso, kabili Petro alicenenepo na umo kale. Na lyo line, ifyo Petro acitile tafyalangile ukuti ali ne cishinka nga filya alandile ukuti akafwila pamo na Shikulu wakwe.—Marko 14:31.

Abantu abengi muno nshiku bacita nga filya fyacitile Petro, bafwaya ukukonka Kristu “akatalamukila,” bamukonka mu musango wa kuti bambi tabalebamona ukuti basambi bakwe. Lelo nga fintu Petro umwine alandile pa numa,  inshila fye iyo twingakonkelamo Kristu kupalama sana kuli ena, ukulamupashanya muli fyonse te mulandu ne fyo ifintu fingaba.—1 Petro 2:21.

Petro alikonkele akatalamukila ukufika fye na pa mpongolo ya ng’anda imo iisuma kabili iikalamba nga nshi iyali mu Yerusalemu. Iyi yali ni ng’anda ya kwa Kayafa, shimapepo mukalamba uwali umukankala kabili uwacindikwa. Amayanda ya musango yu yalekwata ulubansa ulukalamba e lyo ne mpongolo. Ilyo Petro afikile pa mpongolo, balikeene ukumwingisha mu kati. Yohane ena ali kale mu kati, kabili ailelanda no wa pa mpongolo pa kuti engishe Petro. Cimoneka kwati Petro taikele pamo na Yohane; kabili taingile mu ng’anda pa kuti abe na Shikulu wakwe. Aikele mu lubansa umwali abasha na babomfi abaleonta umulilo, pantu kwalitalele, kabili balemona uko abantu balebepesha Yesu ubufi ilyo balemulubulwisha.—Marko 14:54-57; Yohane 18:15, 16, 18.

Ilyo baleonta umulilo, e lyo umukashana uwamwingishe amwishibe kabili amwebele ati: “Na iwe wine wali pamo na Yesu umwina Galili!” Petro tale-enekela ica musango uyu e ico alikeene ukuti Yesu tamwishibe kabili taishibe ne fyo uyu mukashana alelandapo. Aileiminina mupepi ne mpongolo pa kuti bemumona, lelo umukashana na umbi alimwishibe kabili na o alandile fimo fine ati: “Uyu muntu ali na Yesu umwina Nasarete.” Petro alilapile ati: “Nshimwishibe uyo muntu!” (Mateo 26:69-72) Nalimo lintu Petro akeene Yesu umuku walenga bubili e lyo aumfwile mukolwe alila, lelo pa mulandu ne fyalecitika, taibukishe amashiwi Yesu amwebele ama-awala fye yabili mu kubangilila.

Ilyo papitile inshita, Petro alebelama fye pa kuti bemwishiba. Lelo abantu abaiminine mu lubansa baliile uko ali. Umo pali aba ali ni lupwa lwa kwa Maliki, umusha uo Petro aputwileko ukutwi. Aebele Petro ati: “Bushe nshacikumona nankwe mwi bala iwe?” Pa kufwaya ukubashinina ukuti ifyo balelanda fya bufi, Petro alilapile ukuti nga ca kutila alebepa fye ninshi icabipa cimucitikile. Ilyo alandile fye aya mashiwi na mukolwe alililile, uyu e muku wa bubili mukolwe alilile uo Petro aumfwile.—Yohane 18:26, 27; Marko 14:71, 72.

Yesu e lyo fye afumine mu ng’anda no kwiminina mu lukungu alelolesha mu lubansa. Ili line e lyo filya twacilandapo pa kubala fyacitike, Yesu aloleshe Petro kabili e lyo Petro ailwike ifyo alufyenye nga nshi kuli Shikulu wakwe. Afumine mu lubansa ninshi naumfwa ububi icine cine pa fyo acitile. Alungeme mu misebo ya mu musumba, ninshi no mweshi uwaleya mu kuwa naubalika. Ifilamba fyalilengelele mu menso kabili alyumfwile ubulanda ica kuti alililile nga nshi.—Marko 14:72; Luka 22:61, 62.

Umuntu nga ailuka ifyo ulubembu acitile lukulile, nge fyo cali kuli Petro, kuti amona kwati te kuti bamubelele uluse nakalya. Nalimo na  Petro e fyo aletontonkanya. Bushe bali no kumwelela?

Bushe Ulubembu Petro Acitile Lwalibipishe ica Kuti Talingile Ukwelelwa?

Kuti twafilwa no kwelenganya ifyo Petro aumfwile ububi ilyo bwacele. Afwile aleipeela imilandu ilyo Yesu afwile pa numa ya kumucusha icabipa kalya kasuba! Petro afwile aleumfwa sana ububi nga atontonkanya pa fyo na o alengele Shikulu wakwe ukukalipwa pali bulya bushiku bwa kulekeleshako ukuba pano calo. Nangu ca kutila Petro alyumfwile sana ubulanda pa fyo acitile, tabwelele inuma. Twalishiba ifi pantu tapakokwele ali pamo na ba bwananyina na kabili. (Luka 24:33) Ukwabula no kutwishika, abatumwa bonse balyumfwile ububi pa fyo bacitile bulya bushiku, kabili batendeke ukusansamushanya.

Twamona ukuti Petro alicitile bwino sana ifi ashabwelele inuma. Umubomfi wa kwa Lesa nga abembuka, ico afwile ukubikako sana amano te musango wa lubembu acitile, lelo kufwaisha ukwima pa kuti alebombela Lesa na kabili. (Amapinda 24:16) Nangu ca kutila Petro ali sana no bulanda pa fyacitike, alangile ukuti ali ne citetekelo lintu aileba pamo na ba bwananyina. Umuntu nga acilamo ukuba no bulanda pa fyo alufyenye, kuti alatontonkanya pa kuitalusha ku banankwe, nomba ukucite fi kwalibipa nga nshi. (Amapinda 18:1) Ico tufwile ukucita kulaba pamo na Bena Kristu banensu pa kuti twingakwata amaka ya kutwalilila ukubombela Lesa na kabili.—AbaHebere 10:24, 25.

Pa mulandu wa kuti Petro ali na ba bwananyina, alyumfwileko imbila ya bulanda iya kuti umubili wa kwa Yesu tawali mu nshiishi. Petro na Yohane babutukile ku nshiishi bashiikilemo Yesu iyo bacilikepo ilibwe. Yohane e wabalilepo ukufika ku nshiishi pantu afwile ali umwaice pali Petro. Ilyo asangile nabakunkulushapo ilibwe, alitiinine ukwingila. Nangu ca kutila Petro alepeemashika pantu alinakile, ena afikile fye no kwingila mu nshiishi kabili asangile tamuli nangu kamo!—Yohane 20:3-9.

Bushe Petro alisumine ukuti Yesu alibuukile? Nangu cingati abanakashi ba cishinka balandile ukuti bamalaika balimoneke kuli bena no kubeba ukuti Yesu nabuuka ku bafwa, Petro pa kubala  tasumine. (Luka 23:55–24:11) Lelo ilyo calefika icungulo, ubulanda no kutwishika ifyo Petro akwete fyalipwile. Alishininkishe ukuti Yesu alibuukile, kabili ali icibumbwa ca mupashi ica maka! Amoneke ku batumwa bakwe bonse. Lelo ilyo ashilamoneka kuli bonse, kwali cimo ico acitile. Bulya bwine bushiku, alimoneke kuli Petro pantu abatumwa basosele ukuti: “Cine cine Shikulu nabuuka kabili namoneka kuli Simone!” (Luka 24:34) Pa numa, umutumwa Paulo na o alilandile pali bulya bushiku bwacindama ilyo alembele ukuti Yesu “amoneke kuli Kefasi, e lyo na ku basambi 12.” (1 Abena Korinti 15:5) Amashina ya kuti Kefasi na Simone mashina yambi aya kwa Petro. Yesu amoneke kuli Petro bulya bwine bushiku abuukile, kabili Petro afwile ali eka.

Baibolo tayatweba fyonse ifyacitike ilyo Yesu amoneke kuli Petro. Petro afwile alyumfwile bwino sana ukumona Shikulu wakwe uo atemenwe abuuka no kukwata ishuko lya kumweba ifyo aumfwile ububi no kuti alilapile. Ico alefwaisha sana, kubelelwa uluse. Bushe kuli uwingatwishika ukuti Yesu alimwelele nga nshi? Abena Kristu nga bacita ulubembu bafwile ukwibukisha ifyacitike kuli Petro. Tatufwile ukutontonkanya ukuti ulubembu tucitile nalukula sana ica kuti Lesa te kuti atubelele uluse. Yesu alepashanya sana Wishi, ‘uwelela nga nshi.’—Esaya 55:7.

Fimbi Ifyalangile Ukuti Alimubelele Uluse

Yesu aebele abatumwa bakwe ukuti bakaye ku Galili uko ali no kukumana nabo. Ilyo bafikile, Petro aile mu kwipaya isabi pali Bemba wa Galili. Abatumwa bambi na bo baile nankwe. Petro abwelele ku kwipaya isabi na kabili, umulimo alebomba sana ilyo ashilaba umusambi wa kwa Yesu. Alishibe ne fyo ubwato bwalelila nga baleoba, ifyo amabimbi yalepama ku bwato ne fyo amasumbu yaleumfwika ayakalabana mu minwe. Bushe ilya nshita ya bushiku aletontonkanya pa fyo ali no kulacita apo nomba Yesu alipwishishe umulimo wakwe pano calo? Bushe alefwaya ukubwelela ku mulimo wakwe uwa kwipaya isabi? Te mulandu ne fyo aletontonkanya, pali ubu bushiku, tabaipeye isabi nangu limo.—Mateo 26:32; Yohane 21:1-3.

Ilyo bwaile buleca, bamwene umuntu ku lulamba lwa bemba kabili abebele ukuti bateye amasumbu ku kulyo kwa bwato. Balicitile ifyo abebele kabili baikete isabi ilingi nga nshi, lyali 153! Petro nomba e lyo aishibe uyu muntu. Awe aipoosele muli bemba no kuya ku mulundu. Ilyo Petro na batumwa bambi bafikile ku mulundu, Yesu abapeele isabi ilyo aocele pa mulilo wa malasha. Lyena atendeke ukulanda na Petro.

Yesu aipwishe Petro ukuti bushe walintemwa “ukucila isabi ili?” Ilyo alelanda ifi, afwile alesonta ne sabi ilingi ilyo baipeye. Mu mutima, Petro afwile aletontonkanya ukuti, bushe ubukwebo bwe sabi kuti bwalingana no kutemwa Yesu? Apo Petro akeene Shikulu wakwe imiku itatu, Yesu na o amulekele ukuti ailandile imiku itatu pa menso ya banankwe ukuti alimutemenwe. Ilyo Petro alelanda ukuti alitemenwe Yesu, Yesu amwebele ifyo ali no kulanga ukuti alimutemenwe: ali no kubika sana amano ku milimo ya mushilo, ukuliisha no kucema impaanga sha kwa Kristu, e kutila abasambi bakwe aba cishinka.—Yohane 21:4-17.

Lintu Yesu amwebele aya mashiwi, alangile ukuti kanshi Petro alicindeme kuli ena na kuli  Wishi. Petro ali no kubomba umulimo wacindama mu cilonganino icitungululwa na Kristu. Ala mwandini ici cali cilangililo cikalamba ica kuti Yesu alibelele Petro uluse! Ukwabula no kutwishika, uluse bamulangile lwalimufikile pa mutima icine cine.

Petro alibombele ne cishinka umulimo bamupeele pa myaka iingi. Alikoseleshe bamunyina, nga filya fine Yesu amwebele ubushiku ashilafwa. Petro ali ne cikuuku kabili ali uwatekanya ilyo alecema no kuliisha impaanga sha kwa Kristu. Petro, uo baleita no kuti Simone alecita ukulingana ne fyo ishina Yesu amupeele lyalepilibula, ali uwashipa, uwakosa kabili alekoselesha sana bambi mu cilonganino. Ishina lya kuti Petro lipilibula ukuti Icilibwe. Icilanga ukuti ca cine e fyo ali, fyebo alembele mu makalata yabili ayaba pa mabuuku yacindama sana aya mu Baibolo. Aya makalata yabili na yo yalanga ukuti Petro talabile ifyo asambilile kuli Yesu pa kubelela bambi uluse.—1 Petro 3:8, 9; 4:8.

Shi na ifwe natusambilileko ukulabelela bambi uluse. Bushe tulalomba kuli Lesa cila bushiku ukuti atubelele uluse pa membu ishingi isho tucita? Nga twapepa, bushe tulashininkisha ukuti natubelela uluse no kuti natusanguluka kuli ulo lubembu? Kabili bushe na ifwe tulabelela bambi uluse? Nga e fyo tucita, ninshi tulapashanya icitetekelo ca kwa Petro no luse lwa kwa Shikulu wakwe, Yesu Kristu.

[Amashiwi pe bula 22]

Petro alilufyenye imiku iingi ica kuti alekabila Shikulu wakwe ukumubelela uluse, bushe nani ashifwaya ukulamubelela uluse cila bushiku?

[Icikope pe bula 23]

“Shikulu alipilibwike no kulolesha Petro”

[Icikope pe bula 24]

“Shikulu . . . namoneka kuli Simone!”