Icishinka pa Lubembu

BUSHE umuntu uulwele impepo kuti alenga bambi ukushininkisha ukuti talwele nga ca kuti atoba aka kupiminako ukukaba kwa mubili? Awe nakalya! E fyo caba na ku lubembu, ifi abantu abengi bakaana ifyo Lesa alanda pa lubembu, te kutila ninshi ca cine talwabako. Baibolo, Icebo ca kwa Lesa, yalilanda ifingi pa lubembu. Finshi yalandapo?

Bonse Babembu

Imyaka nalimo 2,000 iyapita, umutumwa Paulo ali-ilishenye ukuti ‘ifisuma ifyo alefwaya taleficita, lelo ifibi ifyo ashalefwaya e fyo alecita.’ (Abena Roma 7:19) Ukulanda fye icishinka, ifi fine e fyo caba na kuli ifwe bene. Nalimo tulafwaisha ukulakonka ifyalembwa mu Mafunde Ikumi nelyo amafunde yambi ayalanda pa mibele isuma, nomba tulefwaya nangu tatulefwaya, bonse tulafilwa ukuyakonka bwino bwino. Te ku mufulo tufililwa ukuyakonka, ni co imibili yesu yalinaka. Cinshi calenga? Paulo atile: “Awe, nga ico nshifwaya e co ncita, ninshi te ine ncita, lelo lubembu ulwaikala muli ine.”—Abena Roma 7:20.

Nga filya fine cali kuli Paulo, abantunse bonse babembu pa mulandu wa kuti balipyana ulubembu no kukanapwililika. Umutumwa Paulo atile: “Bonse babembu kabili balifilwa ukufika pa bukata bwa kwa Lesa.” Ni kwi ulubembu lwafumine? Paulo atwalilile ukulanda ukuti: “Ulubembu lwaingilile mu muntu umo [Adamu] pano calo ne mfwa yaingilile mu lubembu, e fyo ne mfwa yasalanganine ku bantu bonse pantu bonse balibembwike.”—Abena Roma 3:23; 5:12.

Nangu ca kutila abantu abengi balakaana ukuti ulubembu abafyashi besu aba kubalilapo bacitile e lwatutalusha kuli Lesa kabili e lwalenga tube abashapwililika, ifi fine e fyo Baibolo isambilisha. Filya Yesu ayambwile amashiwi yaba mu fipandwa fya kubalilapo ifya mwi buuku lya Ukutendeka, filanga ukuti alishininkishe ukuti ilyashi lilanda pali Adamu na Efa lya cine.—Ukutendeka 1:27; 2:24; 5:2; Mateo 19:1-5.

Pa malyashi yacindama ayaba mu Baibolo, paba ne lyashi lya kuti Yesu aishile pe sonde mu kulubula abantu abali no kumutetekela. (Yohane 3:16) Pa kuti tukakwate umweo, tufwile ukusumina inshila Yehova abikako iya kupusushishamo abantu ba cumfwila ku lubembu ulo bashakwatapo amaka. Lelo nga tatwaishiba bwino ifyo Lesa amona ulubembu, te kuti tumone ukuti inshila Lesa abikako iya kutupusushishamo yalicindama.

Ilambo lya kwa Yesu no Mulandu Lyalefwaikilwa

Yehova alefwaya ukuti umuntu wa ntanshi, Adamu, akekale umuyayaya. Adamu ali no kupanya ili shuko ilisuma nga ca kutila apondokela Lesa. Ifi fine e fyo acitile, alipondokele Lesa kabili asangwike umubembu. (Ukutendeka 2:15-17; 3:6) Ifyo Adamu acitile fyalipusene no kufwaya kwa kwa Lesa, ali nomba uushapwililika kabili aonawile bucibusa bwakwe na Lesa. Ilyo abembwike pa kutoba ifunde lya kwa Lesa, atendeke ukukota na mu kupelako alifwile. Ica bulanda ca kuti abana bonse aba kwa Adamu, ukubikako fye na ifwe bene, tulafwa pa mulandu wa ulu lwine lubembu. Mulandu nshi?

Umulandu untu wayanguka. Abafyashi abashapwililika te kuti bakwate abana abapwililika. Abana ba kwa Adamu bonse bafyalwa ababembu, kabili nga fintu umutumwa Paulo alandile, “icilambu ca lubembu ni mfwa.” (Abena Roma 6:23) Muli ici cine cikomo mwaliba na mashiwi ya kutusansamusha ayatila: “Lelo ubupe bwa kwa Lesa mweo wa muyayaya muli Kristu Yesu Shikulwifwe.” Aya mashiwi yalola mu kuti, pa mulandu wa kuti Yesu alipeele umweo wakwe, abantu ba cumfwila kabili abatasha pa  fyo Lesa acita kuti basangululwa ku fyo ulubembu Adamu acitile lwaleta. * (Mateo 20:28; 1 Petro 1:18, 19) Bushe ifi fifwile ukumulenga ukumfwa shani?

Ukutemwa kwa kwa Kristu “E Kutucincisha”

Umutumwa Paulo uwatungulwilwe no mupashi wa kwa Lesa ayaswike ici cipusho ilyo alembele ukuti: “Ukutemwa kwa kwa Kristu e kutucincisha, pa kuti ici e co twapingula, atuti apo umuntu umo afwilile bonse; . . . afwilile bonse pa kuti aba mweo belaikalila abene beka kano ukulaikalila uwabafwilile kabili uwabuushiwe.” (2 Abena Korinti 5:14, 15) Nga ca kutila umuntu aishiba ukuti ilambo Yesu apeele kuti lyalenga alubuka ku fyo ulubembu lwaleta, kabili aishiba no kuti lyalicindama, afwile ukwesha na maka ukulacita ifyo Lesa afwaya. Ukucita ifi kubimbamo ukwishiba bwino ifyo Lesa afwaya, ukulakansha kampingu ukubomfya Baibolo, e lyo no kulacita ifintu ukulingana ne fyo Baibolo ilanda.—Yohane 17:3, 17.

Ukucita ifyabipa kulonaula bucibusa bwesu na Yehova Lesa. Ilyo Imfumu Davidi yaishibe ifyo imembu yacitile shakulile, e kutila ubucende yacitile na Bati-sheba e lyo no kwipaisha umulume wakwe, ukwabula no kutwishika yalyumfwile sana ububi. Lelo icasakamike sana Davidi ca kutila, imembu acitile shalikalifye Lesa. Alisumine ulubembu acitile kabili aebele Yehova ukuti: “Kuli imwe, imwe mweka fye, e ko nabembuka, kabili ncitile icabipa mu menso yenu.” (Amalumbo 51:4) Yosefe na o ilyo bamusembeleke ukuti acite ubulalelale, atile: “Kuti nacita shani ububi bwakula ifyo no kubembukila Lesa?”—Ukutendeka 39:9.

Kanshi ulubembu te kumfwa fye ububi pa mulandu wa kuti batusangilisha tulecita icabipa. Kabili te kutiina fye abantu ukuti bakatulubulwisha pa fyo tucitile. Ukupula mu mafunde ya kwa Lesa pamo nga ayatila tufwile ukutaluka ku bulalelale, ukuba ne cishinka, ukuba no mucinshi, ukupepa, e lyo na mafunde yambi, kuti kwaonaula bucibusa bwesu na ena. Nga ca kutila tulebembukila ku mufulo, ninshi tuleipanga abalwani ba kwa Lesa. Ici, cintu ico tufwile ukulatontonkanyapo sana.—1 Yohane 3:4, 8.

 E ico, bushe cinshi cacitika ku lubembu? Icishinka ca kuti tapali nangu cimo icacitika ku lubembu. Bantu fye batendeke ukubomfya amashiwi yambi pa kulanda pa lubembu pa kutila cilemoneka kwati ulubembu talwabipa. Abengi tabomfwila kampingu yabo e lyo bambi yalileka ukubomba. Bonse abafwaya ukutemwikwa kuli Lesa tabalingile ukuba ifi. Nga fintu twamona, mu lubembu tamufuma fye ukuseebana, lelo mulafuma ne mfwa. Kanshi mu kubembuka mulafuma imfwa, lelo mu kukanabembuka mulafuma umweo.

Icawama ca kutila kuti twaelelwa imembu ukupitila mwi lambo lya cilubula ilya kwa Yesu nga twalapila ku membu tucita. Paulo atile: “Balipaalwa abeleelwa pali bumpulamafunde bwabo kabili abo imembu shabo shafimbwapo; alipaalwa umuntu uo Yehova takalubulwishe nangu panono pa lubembu lwakwe.”—Abena Roma 4:7, 8.

[Futunoti]

[Akabokoshi ne Cikope pe bula 10]

Ifyo Basambilisha mu Macalici Fyalyaluka Nga Nshi

Ba Katolika abengi balifilwa ukumfwikisha icisambilisho ca Limbo. Mu myaka ya nomba line, ici cisambilisho caliya cileloba panono panono ica kuti ino nshita balicifumya na mu tutabo twa katekisimu. Mu 2007, icalici lya Katolika lyalilekele ukusambilisha pali Limbo, balondolwele ukutila, “kwaliba ifishinka ifilanga ukuti abana abanono abafwa ukwabula ukubatishiwa kuti baisapusuka no kupeelwa umweo wa pe.”—International Theological Commission.

Mulandu nshi bayalwila ifyo balesambilisha kale? Kalemba wa lyashi umwina France, Henri Tincq alandile ukutila “balefwaya ukulubuka ku fyo icalici lyalepatikisha abantu ukulakonka ukutula mu ma 500 C.E. ukufika mu 1900. Pa kufwaya ukuti abafyashi balebatisha bwangu abana babo, balebatiinya ukuti nga tabacitile fi, ninshi abana bakaya ku Limbo.” Lelo ne fi fine bayalula ifyo basambilisha pali Limbo fyalilenga abantu ukulaipusha amepusho.

Bushe Icisambilisho ca Limbo ca mu Baibolo Nelyo ca Bantu Fye? Ukulingana ne fyo ilyashi lya kale lilanda, icisambilisho ca Limbo catendeke mu ma 1100 ilyo abasambilila ifya mapepo balelanshanya pa mutwala. Ba Katolika balesambilisha ukuti umuntu nga afwa, umweo wakwe wena taufwa, kanshi balefwaya ukusanga icifulo ca kuyako imyeo ya bana abashilabatishiwa abashiya ku muulu kabili abashilingile ukuya ku mulilo wa pe. E fyo ne cisambilisho ca Limbo catendeke.

Lelo Baibolo taisambilisha ukuti umweo wa muntu taufwa. Isambilisha bwino bwino ukutila, umweo uwabifya ‘bakaulofya’ kabili isambilisha no kuti ‘ulafwa.’ (Imilimo 3:23; Esekiele 18:4, Diocese of Mbala) Apo umweo ulafwa, ninshi Limbo takwaba. Na kuba, Baibolo ilanda ukuti umuntu nga afwa teshiba nangu cimo, nga filya fine ciba nga nalaala mu tulo.—Lukala Milandu 9:5, 10; Yohane 11:11-14.

Baibolo ilanda ukutila Lesa amona abana abanono aba Bena Kristu ukuti ba mushilo. (1 Abena Korinti 7:14) Aya mashiwi te kuti yalolemo nga ca kutila ulubatisho lwa bana e lulenga ukuti bakapusuke.

Cine cine ici cisambilisho ca Limbo calesaalula Lesa uwaba no mulinganya kabili Shifwe uwaba no kutemwa, pantu calelenga abantu ukulamumona kwati munkalwe, uucusha aba kaele. (Amalango 32:4; Mateo 5:45; 1 Yohane 4:8) E mulandu wine Abena Kristu ba cine balemwena ici cisambilisho cishafuma mu Baibolo ukuti tacalolelemo!

[Ifikope pe bula 9]

Nga mulekonka ifyalembwa mu Cebo ca kwa Lesa mukaba ifibusa fya kwa Lesa na bantu banenu