Ukulabomfya Fye Indalama Isho Mukwata—Ifyo Mwingacita

ELENGANYENI ukuti nakutalala e lyo mukwete fye ubulangeti ubwipi. Bushe kuti mwacita shani? Kuti mwatunkana pa kuti mufimbane ubo bulangeti.

Ifi fine e fyo umuntu engacita pa kuti alebomfya fye indalama isho akwata. Indalama mukwata, kuti twashipashanya ku bulangeti ubwipi. E lyo ifyo mushitamo kuti twafilinganya ku muntu. Ubwafya fwe bantu tukwata bwa kwishiba ifya kubomfya indalama isho tukwete fye.

Ifi twalandapo fileumfwika ukuba ifya-anguka, lelo ukufikonka takwa-anguka. Nomba nga twafikonka, kuti twasekelamo pantu te kuti tulekwata amafya aya ndalama. Kuti twacita shani pa kufikonka? Ni kwi uko bengatupanda amano pa fya kucita? Mu Baibolo e mo twingasanga ifyebo ifingi ifingatwafwa. Lekeni tulande pa mashiwi ayabamo.

Amashiwi ya mu Baibolo Ayengamwafwa

Mu Baibolo mwaliba amashiwi ayengamwafwa ukulabomfya bwino indalama. Twalalandako pa mashiwi yamo yamo. Moneni nga ca kuti aya mashiwi kuti yamwafwa ukulabomfya fye indalama isho mukwata.

Mulelembela limo ifya kushita. Pa kuti mulebomfya bwino indalama, mufwile ukwishiba indalama mukwata ne sho mubomfya. Baibolo itila: “Amapange ya wacincila yamulenga ukubomba bwino, lelo onse uususwa ukucita ifintu alola ku kubulwa.” (Amapinda 21:5) Bamo basalapo ukulabika indalama mu ma enifulupu ukulingana ne fyo balefwaya ukushibomfya, pamo nga “isha kushitamo ifya kulya,” “isha kusonkela,” nelyo “isha kushitamo ifya kufwala.” Kuti mwabomfya iyi nshila nelyo iyo mwingatemwa mwe bene, lelo icacindama kwishiba uko indalama shileya. Ukucita ifi kuti kwamwafwa ukubomfya indalama ku fintu ifyacindama ukucila ku fyo mulefwaya fye.

Mwilakumbwa ifyo bambi bakwata. Abengi abekala mu fyalo ifipiina balakumbwa ifyo abantu bekala mu fyalo ifikankaala bakwata. E lyo na fwe bengi tulakumbwa ifyo abena mupalamano besu bakwata. Ukucita ifi kuti kwamuletelela. Te kuti mwishibe nalimo abena mupalamano benu baipoosele fye mu nkongole pa kukwata ifyo fintu. Mulandu nshi mwingakonkelesesha amano ya muntu umbi no kuipoosa  mu mafya? Baibolo itusoka ukuti: “Umuntu wa menso ya lunkumbwa apamfiwa ku kukwata ifyuma, lelo teshiba ukuti ku ntanshi akabulwa.”—Amapinda 28:22.

Angusheni imikalile yenu. Yesu afundile abasambi bakwe ukuba na menso “ayalolesha fye pa cintu cimo.” (Mateo 6:22) Ukusalapo ukushita inama ilyo ninshi kuti mwakwanisha fye ukushita kapenta kuti kwamupoosa mu mafya. Ibanki limo ilya ku Asia lyatile, abantu abengi mu fyalo fya Philippines, e lyo na bantu ukucila pali hafu mu India bapiina icine cine ica kuti cila bushiku baliila mu ndalama ishishifika na kuli $1.35 (mupepi na K5,000). Abantu abakwata indalama shacepa umusango yu, balingile ukulashita ifintu ifyo bengakwanisha. Lelo, na bantu abekala mu fyalo ifikankaala kuti banonkelamo muli uku kufunda.

Muleteka imitima ku fintu ifyo mukabila. Uku kufunda kwalipalana no kufunda kwa kuti muleangusha imikalile. Pali 1 Timote 6:8, Baibolo itufunda ukuti: “Pa kuba ne fya kulya ne fya kufwala no mwa kwikala, tuteke imitima kuli ifi fine.” Abantu bamo ababa ne nsansa sana muli cino calo bakwata fye indalama ishinono; na lyo line, balateka imitima ku fyo bakwata, ifisanshamo ifipe bakwata, no kutemwa kwa balupwa ne fibusa.—Amapinda 15:17.

Mwilakongola indalama icikongolekongole. Aya mashiwi yalembwa mu Baibolo ya cine, ayatila: “Umukankaala ateka umupiina, no ukongola musha ku o akongolako”! (Amapinda 22:7) Nangu cingati limo kulaba ificitika ifingalenga twakongola indalama, abakongola pa kuti fye bashite ico bamona, ilingi line balaipoosa mu nkongole ishingi.—2 Ishamfumu 4:1; Mateo 18:25.

Mulesunga indalama ilyo mulefwaya ukushita fimo. Nangu cingatila iyi nshila kuti yamoneka kwati ya kale sana, ukusunga indalama ilyo mulefwaya ukushita fimo e nshila iisuma nga nshi iishingamupoosa mu nkongole. Ukucite fi kulalenga abantu ukukanaipoosa mu nkongole no kukanakwata amafya pamo nga ukulipila indalama ishingi ukucila pa sho bengalipila nga bashitile fye icintu. Baibolo yatila utunyelele twalikwata “amano” pantu tulatutila “ifya kulya mu nshita ya kulobolola” ifya kwisalya ku ntanshi.—Amapinda 6:6-8; 30:24, 25.

Sambilileniko ku fyo Bambi Bacita

Uku kufunda kwa mu Baibolo uko twalandapo kuleumfwika bwino, lelo bushe kulafwa abantu ukulabomfya fye indalama bakwata? Lekeni tulande pali bamo abakonka uku kufunda, ababomfya fye indalama isho bakwata.

Ba Diosdado abakwata abana bane, batile ubwafya bwa ndalama ubwali mu calo bwalilenga cileafya ukufwaila ulupwa lwabo fyonse ifyo lukabila. Lelo balimona ukuti ukulembela limo ifya kushita kwalicindama. Batile: “Ndalembela calimo ifya kubomfya indalama shonse isho nkwata, kabili  ndalemba fyonse ifyo nalashita.” Ba Danilo nabo e fyo bacita. Ubukwebo bakwete na bakashi babo bwalilekele ukwenda bwino. Lelo balakumanisha ifyo bakabila pantu balalembela libela ifya kushita. Batile: “Tuleshiba indalama tukwata cila mweshi, kabili tuleshiba ne sho tubomfya. Ukwishiba ifi, kulalenga tulelanshanya pa kuti twishibe indalama tulingile ukubomfya.”

Bamo balileka ukulacita fimo ifyo balecita pa kuti belabomfya indalama ukucila pa sho bakwata. Ba Myrna, bamukamfwilwa abakwata na bana batatu, batile: “Mu nshita ya kulanina motoka pa kuya mu kulongana, ine na bana bandi twenda fye pa makasa.” Ba Myrna balilenga abana babo ukusambilila ukuti ukwangusha imikalile kwalicindama. Batile: “Mu fyo ncita, ndalanga abana bandi ukuti ndakonka ukufunda kwaba pali 1 Timote 6:8-10, ukulanda pa fyo ukuteka umutima ku fyo umuntu akwata kwacindama.”

Ifi fine e fyacita na ba Gerald, abakwata abana babili. Batile: “Ilyo tulesambilila Baibolo no lupwa, tulalanda pa Bena Kristu abapoosa sana amano ku fintu ifyacindama nga nshi, e kutila ifya kwa Lesa. Ici calenga ukuti abana besu belafwaya tulebashitila ifintu ifishacindama sana.”

Ba Janet bashimbe abekala ku Philippines kabili bapoosa inshita iikalamba mu kushimikila abantu ifya mu Baibolo. Tapakokwele ukutula apo incito yapwilile, na lyo line babomfya fye indalama isho bakwata. Batile: “Nshishita ifintu mu matuuka ayakalamba umwakosa umutengo, nshita umwanaka umutengo. Cinshi ningalapoosela indalama ishingi pa fintu ifyo ningashita na pa mutengo uunono? E lyo kabili nshishita icili conse ico nakumbwa.” Ba Janet balimona ubusuma bwaba mu kusunga indalama. Batile: “Nga ca kutila indalama shimo shashalako ku fyo nshitile, ndasunga nangu fye shinono, pa kuti nga kwaponeka cimo, e sho ningabomfya.”

Kuti Mwakwanisha Ukulabomfya fye Indalama Mukwata

Abantu abengi balishiba ukuti nangu ca kutila Baibolo ilanda sana pa fya kwa Lesa, ilatufunda na pa fingalenga imikalile yesu ukuba bwino. (Amapinda 2:6; Mateo 6:25-34) Nga mulekonka uku kufunda kwa mu Baibolo ukuli muli cino cipande no kusambilila kuli bambi abakonka uku kufunda, na imwe bene kuti mwakwanisha ukulabomfya fye indalama isho mukwata. Nga mwacita ifi, tamwakaleba sana na mafya na malangulushi ayo abantu abengi muno nshiku bakwata.

[Amashiwi pe bula 10]

‘Tulalanshanya pa kuti twishibe indalama tulingile ukubomfya’

[Amashiwi pe bula 11]

‘Mu nshita ya kulanina motoka pa kuya mu kulongana, twenda fye pa makasa’

[Amashiwi pe bula 11]

‘Nshishita icili conse ico nakumbwa’