Bushe Kuti Mwa-asuka Ifi Fipusho?

Mulandu nshi mwi tempele lya mu Yerusalemu mwalebela abalekabusha indalama?

▪ Ilyo kwashele fye inshiku ishinono ukuti afwe, Yesu alicitilepo cimo pa lufyengo lwalecitika pe tempele. Baibolo itila: ‘Yesu . . . atamfishe bonse abaleshitisha na baleshita mwi tempele, kabili apenwine amatebulo ya balekabushanya indalama e lyo ne fipuna fya baleshitisha inkunda. Kabili atile kuli bena: “Calembwa ati, ‘Ing’anda yandi iketwa ing’anda ya kupepelamo,’ lelo imwe muleisangula ulucengo lwa fipondo.”’—Mateo 21:12, 13.

Mu nshita ya batumwa, abaYuda na bantu bambi abasangwike abaYuda abaleisa pe tempele mu Yerusalemu balefuma ku fyalo ne misumba iyalekanalekana kabili baleisa ne ndalama sha ku fyalo balefuma. Lelo balebasuminisha fye ukubomfya umusango umo uwa ndalama pa kusonkela umusonko wa pe tempele uwa cila mwaka, pa kushita inama sha kutuula amalambo, na pa kusangula indalama. E ico, abalekabusha indalama balelipilisha pa kukabula indalama sha ku fyalo fimbi. Imitebeto ya baYuda nga yapalama, abalekabusha indalama balebika amatebulo yabo mu Lubansa lwa Bena Fyalo ulwa mwi tempele.

Filya Yesu asuushishe abalekabula indalama ukuti balesangula itempele ukuba “ulucengo lwa fipondo,” filanga ukuti bafwile balelumika sana umutengo pa kukabula indalama.

Mulandu nshi imiti ya miolife yacindamine sana ku kale?

▪ Imiti ya miolife ne ya myangashi yali pa fintu abantu bali no kuipakisha mu calo Lesa abalaile nga batwalilile ukuba aba cishinka. (Amalango 6:10, 11) Na pali ino ine nshita, imiti ya miolife bali-icindamika sana mu fyalo umo imena. Imiolife ilatwala ifisabo pa myaka iingi nga nshi kabili taikabila ukulaisakamana sana. Imiolife ilamena na mu mushili wa mabwe kabili tayuma na lintu kwaba icilala. Umuti nga bautema nelyo nga wawa, icishiki cilapuukako utumiti utwingi utukula no kwisaba imiti iikalamba.

Kale sana, ifipaapa na mabula ya miolife balefibomfya ukundapilako ubulwele bwa mpepo. Ku finyamuti ifyalefuluma ku misambo iikalamba, ifyanunkila nga nshi, balepangilako amafuta ayanunkila bwino. Lelo, umulandu balebyalila imiolife wa kuti balefumyako ifisabo, maka maka ukufumyako amafuta. Umuolife nga naupya, hafu ya uko iba mafuta.

Umuti umo uutwala fye bwino, kuti wafumya amagaloni ya mafuta 15 (amalita 57) mu mwaka, ayo ulupwa lwa bantu 5 nelyo 6 lwingabomfya. Amafuta ya miolife baleyabika na mu nyali, baleyabomfya pa mitebeto na mu fya mapepo, balesuba pa mubili na mu mushishi, kabili baleyabomfya ukusamfisha pa filonda no kunashako ubukali.—Ukufuma 27:20; Ubwina Lebi 2:1-7; 8:1-12; Ruti 3:3; Luka 10:33, 34.