Baibolo Ilaalula Abantu

CALI shani pa kuti umwanakashi uushapooseleko amano ku kwishiba Lesa kabili uwalebomba incito iisuma abe ne nsansa? Cinshi umulumendo Katolika asambilile pa mfwa icalengele ukuti aluule imikalile yakwe? Kabili finshi umwaume uwafuupwike ne ficitika mu bumi asambilile pali Lesa, ifyalengele ukuti abe Umwina Kristu? Yumfwileni ifyo abene balondolola.

“Pa myaka iingi, naleyipusha ati, ‘Cinshi twabela pano calo?’”—ROSALIND JOHN

UMWAKA BAFYELWE: 1963

ICALO: BRITAIN

IFYO BALI: BALEBOMBA INCITO YA PA MUULU

INKULILO YANDI: Nafyalilwe mu Croydon ku South London kabili nine mwana walenga 6 mu lupwa umo twafyelwe 9. Abafyashi bandi bafumine ku cishi ca Caribbean ica St. Vincent. Bamayo balepepa kwi calici lya Methodist. Nalitemenwe sana ukusambilila no kwishiba ifintu, lelo ukusambilila pali Lesa kwena nshabikileko amano. Nga twaisala isukulu, nalesangwa sana kuli bemba yabelele ku cifulo twaleikalila uko naleya mu kubelengela ifitabo ifyalekanalekana ifyo naleashima ku laibrare.

Pa numa ya kupwisha isukulu, natontonkenye ukuti mfwile ukula-afwa abantu abalecula. Natendeke ukula-afwa abashakwete ukwakwikala, abalemana e lyo nabakwete ubwafya bwa kusambilila. Natendeke ukusambilila kosi ya fya sayansi pa yuniversiti. Pa numa ya kupwisha aya amasambililo, nalipapile ukuti nalipeelwe ififulo fya pa muulu ifingi mu kukonkana kabili naishileba umusambashi. Apo nali mpanda mano wa tubungwe twalekanalekana kabili naleafwailisha na pa fya mikalile ya bantu, ilingi line nalebomfya fye kompyuta pa kubomba imilimo yandi. Naleya ne ndeke ku fyalo fimbi uko naleikala pa milungu iingi no kwikala mwi hotela ilyo nalefwaya; naleumfwa bwino sana ukwikala mu fifulo ifisuma, kabili naleya na mu kutukusha umubili ku fifulo fya kutukushishako umubili. Mu mutima naleti fye taficila apa. Lelo nshalekele ukutontonkanya pa balecula.

IFYO BAIBOLO YA-ALWILE UBUMI BWANDI: Pa myaka iingi, naleyipusha ati, ‘Cinshi twabela pano calo?’ Lelo nshatalile mfwayapo amasuko ukufuma mu Baibolo. Bushiku bumo mu 1999, umwaice wandi Margaret, uwali Inte ya kwa Yehova alishile ntandalila no munankwe uwali ne cikuuku kuli ine. Nalisumine ukusambilila Baibolo no munankwe, lelo palipitile inshita iikalamba pa kuti njishibe icine pantu incito ne fintu fye fimbi fyalensendela sana inshita.

Mu 2002 mu nshita ya lusuba, nakukiile lwa ku kapinda ka kulyo aka England. Uku e ko natendeke amasambililo na yambi pa yuniversiti mu fya mikalile ya bantu. Nalefwaya ukupoka digiri iya pa muulu sana muli aya masambililo. Ine no mwana wandi umwaume, twatendeke ukulaya lyonse ku Ng’anda ya Bufumu. Nangu ca kuti nalitemenwe sana amasambililo ya pa muulu,  ifyo nalesambilila mu Baibolo e fyangafwile sana ukwishiba ifilenga amafya mu bumi e lyo ne fya kuyapwisha. Naishileumfwikisha ukuti amashiwi yaba pali Mateo 6:24 ayatila te kuti ubombele bashikulu babili, ya cine. Nalishibe ukuti nalingile ukusalapo cimo ico nali no kutangisha mu bumi bwandi, pali Lesa nelyo ifyuma.

Umwaka wafumineko, nalesangwako ku kulongana kwa Nte sha kwa Yehova ukwalebela pa ng’anda uko balesambilila icitabo citila Is There a Creator Who Cares About You? * Naishileshininkisha ukuti ni Yehova fye eka, Kabumba wesu e wingapwisha amafya ya bantunse. Lelo pa yuniversiti pena baletusambilisha ukuti pa kwishiba ico twabela pano calo taufwile ukusumina ukuti kwaliba Kabumba. Calinkalipe sana. Pa numa fye ya myeshi ibili nalilekele amasambililo yandi aya pa yuniversiti kabili napingwilepo ukubika sana amano ku fya kwa Lesa.

Amashiwi ayaba pa Amapinda 3:5, 6 e yalengele ukuti njaluke. Yatila: “Tetekela Yehova no mutima obe onse kabili wishintilila pa mano yobe we mwine. Uko konse wenda umwishibe, na o akatambalika inshila shobe.” Ukusambilila pali Lesa wa kutemwa kwalendetela insansa ukucila ifyuma nelyo digiri ya pa muulu. Ilyo naishibileko ifingi pa mulandu Yehova apangiile isonde no mulandu Yesu atuulile ubumi bwakwe ilambo, e lintu nalefwaisha ukuipeela kuli Kabumba wesu. Mu April 2003, nalibatishiwe. Kabili pa numa ya kubatishiwa, panono panono natendeke ukwangusha imikalile yandi.

IFYO NANONKELAMO: Ukuba cibusa wa kwa Yehova e cintu icisuma sana ico nasanga. Ukwishiba Yehova kwalindetela insansa kabili kulantalalika umutima. Na kabili ukulasangwa na bakapepa ba cine aba kwa Lesa kulandetela sana insansa.

Ukusambilila Baibolo no kusangwa ku kulongana kwa Bena Kristu kwalingafwa ukupwisha icilaka ca kufwaisha ukwishiba ifingi. Ndomfwa bwino ukwebako bambi ifyo nasuminamo. Pali ino nshita iyi e ncito momba, incito ya kwafwa abantu ukukwata ubumi busuma pali nomba e lyo ne subilo lya kwisaikala mu calo cipya. Ukufuma mu June 2008, nalitendeka umulimo wa kupoosa inshita iikalamba mu kushimikila imbila nsuma, kabili ukubomba uyu mulimo kulanenga ukuba sana ne nsansa ukucila fintu nali kale. Ino nshita nalishiba ico twabela pano calo kabili pali ici ndatasha sana Yehova.

“Imfwa ya munandi yalinkalifye.”—ROMAN IRNESBERGER

UMWAKA BAFYELWE: 1973

ICALO: AUSTRIA

IFYO BALI: BALETEYA IFYANGALO FYA KUSHITIKAPO

INKULILO YANDI: Nakuliile mwi tauni ilinono ilya Braunau, ku Austria. Abantu ba kuli ili tauni, bali bakankaala kabili takwafulile sana ulukaakala. Ulupwa lwandi bali ni baKatolika kabili na ine wine nakuliile mu Katolika mwine.

Ilyo nali umwaice kwali icintu cimo icacitike icankalifye sana umutima. Bushiku bumo mu 1984 ilyo nali ne myaka napamo 11, naile mu kuteya  umupila no munandi uo natemwanene nankwe sana. Bulya bwine ubushiku mu nshita ya kasuba, alifwile mu busanso bwa pa musebo. Imfwa ya munandi yalinkalifye. Imyaka iingi pa numa ya ubu busanso naletontontonkanya ukuti, bushe cinshi cicitika nga twafwa?

Ilyo napwishishe isukulu, natendeke incito ya kulungisha amalaiti. Nangu ca kuti naleteya sana ifyangalo fya kushitikapo indalama ishingi, ubwafya bwa ndalama bwena nshakwete. Na kabili nalepoosa inshita iikalamba ku mangalo kabili nalitemenwe inyimbo sha congo isha bacintomfwa. Nalitemenwe ukuya ku disco mu kucinda na ku ma parte e lyo na ku fikuulwa fya bwalwa ukwaleba sana ukucinda. Nangu ca kuti nalitemenwe umusamwe, ukuisekesha e lyo no kucita ifyabipa, nshasangile insansa.

IFYO BAIBOLO YA-ALWILE UBUMI BWANDI: Mu 1995 bashikulubantu bamo ifi, Inte ya kwa Yehova, balishile pa ng’anda no kumpeela icitabo umo balondolola amasuko ya mu Baibolo ku cipusho ca kuti, Cinshi icicitika pa mfwa? Apo nalecula na matontonkanyo pa mfwa ya munandi, nalipokele icitabo. Nshabelengele fye pa mutwe uwalelanda pa mfwa, lelo nabelengele icitabo conse!

Ifyo nabelengele fyalyaswike amepusho nakwete pa mfwa kabili nalisambililepo na fimbi. Apo nakuliile mu Katolika, ifingi ifyo naishibe fyali fye fya pali Yesu. Lelo, ifyo nasambilile muli Baibolo fyalingafwile ukuba cibusa wa kwa Yehova Lesa, Wishi wa kwa Yesu. Nalitemenwe ukusambilila ukuti Yehova taifinya kabili taitalusha kuli ifwe lelo alafwaya ukuti tupalame kuli ena no kumwishiba. (Mateo 7:7-11) Naishileishiba ukuti Yehova alomfwa ifyo na ifwe tumfwa kabili lyonse alafikilisha ifyo alaya. Ici calengele ukuti mfwaishe ukwishiba amasesemo yalembwa mu Baibolo ne fyo yafikilishiwa. Ifyo nasangile fyalikoseshe icitetekelo candi muli Lesa.

Mu kuya kwa nshita, nasambilile ukuti Inte sha kwa Yehova e beka fye abafwaisha ukwafwa abantu ukumfwikisha Baibolo. Amalembo yonse ayo nalesanga mu fitabo fya baNte naleyabelenga muli Baibolo yandi iya ku Katolika. Nga nafwailisha pa fisambilisho fimo ifyo nshaishibe no kusanga ifyasuko, naleshininwa ukuti ca cine ninsanga icine.

Nalisambilile mu Baibolo ukuti Yehova afwaya ukuti mbe ne mibele iisuma ukulingana na mafunde yakwe. Ifyo nabelengele pe lembo lya Abena Efese 4:22-24, fyalengele ukuti mfwaye ukufuula “ubuntu bwa kale,” ubwalengelwe ‘ne mibele yandi iya kale’ no ‘kufwala ubuntu bupya ubwalengelwe ukulingana no kufwaya kwa kwa Lesa.’ E co nalilekele imibele iyabipa. Na kabili namwene ukuti mfwile fye ukuleka ukuteya ifyangalo fya kushitikapo, pantu ifi fyangalo filalenga umuntu ukufwaisha ifyuma kabili kuti fyamulenga ukuba umufunushi. (1 Abena Korinti 6:9, 10) Nalishibe ukuti pa kuti ndeke ukucita ifyabipa, nalingile ukuleka ukwangala na bo naleangala nabo no kufwaya abanandi bambi abakwete imibele iisuma.

Tacayangwike ukuleka ukucita fyonse ifi. Nangu cibe fyo, natendeke ukulongana ne Nte sha kwa Yehova ku Ng’anda ya Bufumu uko napangile ifibusa fimbi ifipya. Kabili nalitwalilile ukulaisambilisha Baibolo. Ukucite fi e kwalengele ukuti njaluke mu fyo nalepanga ukucita mu bumi, inyimbo nalekutikako e lyo ne fyo nalemoneka. Mu 1995, nalibatishiwe no kuba Inte ya kwa Yehova.

IFYO NANONKELAMO: Nomba nalishiba ifya kubomfya bwino indalama ne fikwatwa fyandi.  Kale nalefulwa bwangu sana, lelo pali ino nshita nshifulwa bwangu. Na kabili nshisakamikwa pa fyo ifintu fikaba ku ntanshi.

Naliba ne nsansa ukuba pa bantu ababombela Yehova mu calo conse. Bamo pali aba balikwata amafya, lelo balatwalilila ukubombela Lesa mu cishinka. Ndomfwa bwino ukuti nomba ndabomfya inshita na maka yandi mu kupepa Yehova no kucitila bambi ifisuma ukucila ukulaisekesha fye.

“Nalisuka naba ne nsansa.”—IAN KING

UMWAKA BAFYELWE: 1963

ICALO: ENGLAND

IFYO BALI: IFYABIPA IFICITIKA MU CALO FYALIBAFUUPWILE

INKULILO YANDI: Nafyalilwe mu calo ca England, lelo ilyo nali ne myaka 7 twakuukile ku Australia. Twaile mu kwikala mu citungu ca Queensland mu musumba wa Gold Coast, umwaleisa sana abatandashi abalefuma ku fyalo fimbi. Nangu ca kuti tatwali abakankaala, twalekwata fyonse ifyo twalekabila mu mikalile.

Nangu cingati ilyo nalekula nshalecula mu mikalile, lelo nshali ne nsansa. Nalifuupwike pa mulandu ne fyabipa ificitika mu calo. Batata bali ni bacakolwa. Nshabatemenwe pantu ilingi line balekolwa kabili balecusha na bamayo. Ilyo naishibe ifyo bapitilemo ilyo baali abashilika ku Malaya (nelyo Malaysia), e lyo nailwike umulandu balenwina sana ubwalwa e lyo no kucusha bamayo.

Natendeke ukunwa sana ubwalwa ilyo nali ku sekondari. Ilyo nali ne myaka 16 nalilekele isukulu no kutendeka ubushilika. Natendeke ukupeepa imiti ikola kabili nalikunkwime ku bwalwa na ku kupeepa fwaka. Ilyo natendeke ukunwa ubwalwa, nalenwa sana pa Cibelushi na pa Mulungu. Lelo mu kuya kwa nshita nalekolwa fye cila bushiku.

Ilyo nali ne myaka 18 ukufika kuli 22, naletwishika nga ca kuti Lesa e ko aba. Naleyipusha ukuti, ‘Nga ca kuti Lesa e ko aba, mulandu nshi alekela abantu ukulacula no kufwa?’ Nalilembele no mushikakulo uwalelanda ukuti Lesa e walenga ukuti kube ububifi mu calo.

Napwishishe ukusambilila ifya bushilika ilyo nali ne myaka 23. Pa numa nalibombele incito shalekanalekana kabili naliile na ku fyalo fimbi pa mwaka umo. Lelo nangu cali ifi nshasangile insansa. Nshaishibe ifyo nalefwaya ukucita kabili nshacitilepo nangu cimo icituntulu. Takwali ifyalendetela insansa. Ukufwaya ukukwata ing’anda, incito iisuma no kusumbulwa pa ncito tafyalemoneka ukucindama kuli ine. Ukunwa ubwalwa no kukutika ku nyimbo, e fyo nalemona kwati e fyalensansamushako.

Ndebukisha inshita ilyo nafwaishe sana ukwishiba ifyo ningaba ne nsansa. Naile ku calo ca Poland, ku Auschwitz uko natandalile icifungo umo balecusha sana abantu. Nalibelengele pa fyo balecusha sana abantu muli ici cifungo.  Ilyo nafikile kulya no kumona ifyo ici cifungo cakula, nalyumfwile ububi sana. Nalifililwe ukumfwikisha umulandu abantu babela no bunkalwe ku bantu banabo. Ndebukisha bushiku bumo ninshi ndetandala mu nkambi uku ninshi ndelukusha ne filamba, nayipwishe nati, ‘Mulandu nshi kwabela ubunkalwe bwa musango yu?’

IFYO BAIBOLO YA-ALWILE UBUMI BWANDI: Mu 1993 ilyo nabwelele ukufuma ku nse ya calo, natendeke ukubelenga Baibolo pa kuti nsange amasuko ku fipusho nakwete. Lyena tapakokwele ba Nte babili balishile pa ng’anda pa mwandi no kunjeba ukuti nkasangweko ku kulongana kukalamba ukwali mu cibansa icali lwa mupepi no ko naleikala. Nalisangilweko.

Papitile fye imyeshi iinono apo nailile mu kutamba umupila muli cilya cibansa, lelo ifyo cali pali iyi nshita fyalipuseneko sana ne fyo namwene lilya naile mu kutamba umupila. Ba Nte bali aba mucinshi kabili balifwele bwino e lyo abana babo nabo bali-icindike. Nalipapile ifyo namwene pa nshita ya kutuusha. Ba Nte abengi nga nshi baile mu kuliila ifya kulya mulya mwine bateyela umupila, lelo ilyo babwelelemo mu kwikala, nshamwenemo ifisoso ifili fyonse ifyo bashiile. Ne co natemenwe sana ca kuti aba bantu balemoneka aba nsansa kabili aba mutende. Ifi fine e fyo na ine nalefwaisha ukuba. Nshibukishapo ifyo naumfwile mu malyashi yonse pali kulya kulongana, lelo nshalekele ukutontonkanya pa mibele isuma iya ba Nte.

Cilya cungulo bushiku naibukishe umufyala wandi uwabelengele Baibolo yonse kabili uwalefwaya ukwishiba ifyo imipepele yalekanalekana yaba. Kale alinjebele ukuti Yesu atile, mukeshibila ukupepa kwa cine ku fisabo fyabo. (Mateo 7:15-20) Nalefwaisha ukwishiba icalenga ukuti ba Nte babe abapusanako ku bantu bambi. Uyu wali e muku wa kubalilapo nayumfwileko uwa nsansa no kuyumfwa ukuti ifintu kuti fyawama.

Umulungu wakonkelepo ba Nte babili abanjitile ku kulongana balintandalile na kabili. Banjebele ukuti tulesambilila nabo Baibolo kabili nalisumine. Natendeke no kulasangwa nabo ku kulongana kwa Bwina Kristu.

Ilyo naleya ndeishibilako ifyaba mu Baibolo, nalilekele ukumona Lesa nge fyo nalemumona kale. Nasambilile ukuti te ulenga ububifi no kucula kabili tomfwa bwino abantu nga balecita ifyabipa. (Ukutendeka 6:6; Amalumbo 78:40, 41) Nshalefwaya ukucita ifintu ifingakalifya Yehova. Nalefwaya ukulenga umutima wakwe ukusekelela. (Amapinda 27:11) Nalilekele ukunwisha ubwalwa no kupeepa fwaka e lyo kabili nalilekele ubulalelale. Mu March mu 1994, nalibatishiwe ukuba Inte ya kwa Yehova.

IFYO NANONKELAMO: Ino nshita naliba uwa nsansa nga nshi kabili ndaipakisha ubumi. Nga nakwata amafya nshinwa ubwalwa pa kuti ndabeko kuli ayo mafya. Lelo ncetekela Yehova ukuti angafwe.—Amalumbo 55:22.

Napapita imyaka 10 ukutula apo ine na Karen umukashana umusuma sana kabili Inte twaupanina. Nalikwata umwana musuma uwa kusangamo, Nella. Ifwe bonse batatu tulomfwa bwino ukushimikila abantu no kubafwa ukusambilila icine pali Lesa. Nalisuka naba ne nsansa.

[Futunoti]