UMUTWE UULI PA NKUPO: BUSHE MUFWILE UKUTIINA UKUPWA KWA CALO?

Bushe Ukupwa Kwa Calo Kulamulenga Ukumfwa Umwenso, Ukufuupulwa Nelyo Ukufwaisha Ukwishiba Ifikacitika?

Bushe mumfwa shani nga mwatontonkanya pa bushiku bwa 21 December, 2012, ubwalekeleshako pali kalenda ya bena Maya? Abengi batontonkanya ukuti pali ubu ubushiku, ifintu ifingi mu calo fikaaluka. Nalimo ifyo mwale-enekela ukuti e fikacitika pali ubu bushiku fyalimulenga ukumfwa ububi, ukufuupulwa nelyo ukuleka ukusakamikwa. Bushe uku kusobela nako kwa bufi?

Bushe amashiwi ya kuti “ukupwa kwa pano isonde” ayo Baibolo yalandapo yalola mwi? (Mateo 24:3, ukulingana na Baibolo ya Cibemba iya mu 1956) Bamo balomfwa umwenso ukuti icalo cikapya ku mulilo. Bambi nabo balafwaisha ukwishiba ifikacitika pa kupwa kwa calo. Abengi balitendwa ukulaumfwa umo shacela ukuti icalo cili mupepi no kupwa. Lelo bushe ifi abantu bomfwa, baicusha fye?

Kuti mwapapa ukwishiba ifyo Baibolo ilanda pa kupwa kwa calo. Baibolo tailanda fye pa mulandu tufwaila ukuti icalo cikapwe, lelo ilalanda na pa fyo abantu bengafuupulwa nga ca kuti icalo camoneka ukukokola ukupwa. Mukwai moneni ifyo Baibolo yasuka amepusho yamo ayo abengi bepusha pa kupwa kwa calo.

 Bushe icalo cikapya ku mulilo?

IFYO BAIBOLO ILANDA: “[Lesa] ashimpile isonde pa cifulo ca liko icapampamikwa; talyakatelentenshiwe umuyayaya, umuyayaya.”—AMALUMBO 104:5.

Isonde talyakonaulwe ku mulilo nelyo ku fintu fye fimbi. Baibolo isambilisha ukuti lino isonde e cifulo Lesa apeela abantu ukulaikalamo umuyayaya. Amalumbo 37:29 yatila: “Abalungama e bakekala mu calo, kabili bakekalamo umuyayaya.”—Amalumbo 115:16; Esaya 45:18.

Pa numa ya kupanga isonde, Lesa atile ‘lyaliweme nga nshi,’ kabili ifi fine e fyo omfwa na nomba. (Ukutendeka 1:31) Lesa tatontonkanyapo nangu panono pa konaula isonde, lelo alaya ukuti “akonaula abaleonaula isonde.” Takaleke abantu bakatwalilile ukonaula isonde.—Ukusokolola 11:18.

Na lyo line nga mwabelenga pali 2 Petro 3:7 nalimo kuti mwatila ili ilembo lilanda ukuti icalo cikapya ku mulilo. Ili ilembo litila: “Imyulu ne sonde ifya nomba fyasungilwa umulilo.” Bushe aya mashiwi tayalanga ukuti icalo cikapya ku mulilo? Kwena Baibolo limo ilabomfya amashiwi “imyulu,” “isonde,” no “mulilo” ukwimininako ifintu fimbi. Ku ca kumwenako, pa Ukutendeka 11:1 patila: “Isonde fye lyonse balelanda fye ululimi lumo lwine.” Ishiwi lya kuti “isonde” lipilibula abantunse.

Amashiwi ya mu fikomo fitendekeleko pali 2 Petro 3:7 yalelangilila ukuti imyulu, isonde no mulilo ifyalumbulwa pali ili ilembo na fyo fimininako ifintu fimbi. Ifyo ifikomo 5 na 6 filandapo fyalipalana ne fyacitike ilyo kwali Ilyeshi mu nshiku sha kwa Noa. Abantu abaliko pali ilya nshita balyonawilwe, lelo isonde lyena na nomba epo licili. Kanshi ilyo Baibolo itila “isonde” lyalyonaike ku Lyeshi, ilosha ku bantu ba mibele yabipa abaonawilwe. Na kabili “imyulu” iyaonawilwe, bantu abaletungulula pali ilya nshita. (Ukutendeka 6:11) Ili ilembo lya 2 Petro 3:7 lilalanda na pa nshita ya ku ntanshi ukuti abantu babipa na mabuteko yabipa aya muli cino calo fikonaulwa umuyayaya.

Cinshi cikacitika pa kupwa kwa calo?

IFYO BAIBOLO ILANDA: “Icalo cileya pamo no lunkumbwa lwa ciko, lelo uucita ukufwaya kwa kwa Lesa akekalilila umuyayaya.”—1 YOHANE 2:17.

“Icalo” ico balandapo ukuti cileya, te sonde iyo, lelo bantu bonse abashicita ifyo Lesa afwaya. Nga filya fine dokota engafumya icilundwa ca mubili icikwete ubulwele bwa kansa pa kuti apusushe umulwele, e fyo na Lesa ‘akalofya’ abantu babipa pa kutila  abalungama bakaipakishe ubumi pe sonde. (Amalumbo 37:9) Kanshi tatufwile ukutiina “ukupwa kwa calo.”

Ukukanatiina “ukupwa kwa calo” kwalilandwapo na bakapilibula ba Baibolo ababomfya amashiwi pamo nga “impela ya bekashi” nelyo “impela ya nkulo.” (Mateo 24:3; ukulingana na Baibolo ya New International Version) Apo kukaba abantu abakapusuka e lyo ne sonde nalyo talyakonaulwe, ninshi kukaba inkulo imbi e lyo na bekashi mu calo. E mulandu wine Baibolo ilandila ukuti kukaba abantu abakekala pa calo ku ‘nshita ya ku ntanshi.’—Luka 18:30.

Yesu alandile pali iyi nshita ya ku ntanshi ukuti ikaba ni nshita ya “kubukulula ifintu fyonse.” Pali ilya nshita, Yesu akalenga imikalile ya bantunse ukuba nge fyo Lesa alefwaya pa kutendeka. (Mateo 19:28, ukulingana na Baibolo ya New International Version) Lyena bonse tukaipaisha

◼ Umutende muli paradaise pe sonde kabili tukakwata ne fintu ifingi ifisuma.—Esaya 35:1; Mika 4:4.

◼ Incito iisuma iikalalenga tukaleba aba nsansa.—Esaya 65:21-23.

◼ Ubumi pantu tukondwapwa amalwele yonse.—Esaya 33:24.

◼ Ubumi pantu tatwakalekota.—Yobo 33:25.

◼ Ubumi pantu abafwa bakabuuka.—Yohane 5:28, 29.

Nga tulecita “ukufwaya kwa kwa Lesa,” te kuti tuletiina ukupwa kwa calo. Lelo, e lyo twingalafwaisha ukuti icalo cipwe.

Bushe cishinka ukuti icalo cili mupepi no kupwa?

IFYO BAIBOLO ILANDA: “Ilyo mwamona ifi filecitika, mwishibe ukuti ubufumu bwa kwa Lesa buli mupepi.”—LUKA 21:31.

Uwasoma sana, Richard Kyle alembele mu citabo cakwe icitila The Last Days Are Here Again, ukuti, “ifyo ifintu fileyaluka mu kwangufyanya e lyo ne fimfulunganya ifilecitika mu mikalile kuti fyalenga abantu ukulasobela ukuti icalo cili mupepi no kupwa.” Ifi e fyo ciba nga ca kuti ifilecitika nafyafya sana ica kuti no muntu afilwa no mwakulosha.

Lelo, icalengele bakasesema ba mu Baibolo ukulanda pa kupwa kwa calo, te fintu fyabipa ifyalecitika mu nshiku shabo. Lesa e wabapeele umupashi wa mushilo pa kuti balande pa fintu ifyali no kulanga ukuti impela ya calo naipalama nga nshi. Moneni aya masesemo yamo nga yalefikilishiwa.

 ◼ Inkondo, fipowe, ifinkukuma, ne fikuko ifyabipisha.—Mateo 24:7; Luka 21:11.

◼ Ukufulilako kwa bumpulamafunde.—Mateo 24:12.

◼ Abantu ukonaula isonde.—Ukusokolola 11:18.

◼ Abantu abaitemwa, abatemwa indalama kabili abatemwa ukwangala ukucila ukutemwa Lesa.—2 Timote 3:2, 4.

◼ Ukonaika kwa ndupwa.—2 Timote 3:2, 3.

◼ Ukukanabika amano ku fintu ifilelanga ukuti icalo cili mupepi no kupwa.—Mateo 24:37-39.

◼ Ukushimikila imbila nsuma pa Bufumu bwa kwa Lesa icalo conse.—Mateo 24:14.

Nge fyo Yesu alandile, nga twamona “fyonse ifi” filecitika twishibe ukuti ukupwa kwa calo kuli mupepi. (Mateo 24:33) Inte sha kwa Yehova balishininkisha ukuti ifilecitika muno nshiku filelanga fye ukuti icalo cili mupepi no kupwa kabili balebako bambi ifyo basambilila mu Baibolo mu fyalo 236.

Bushe ifi abantu basobela ifya bufi pa kupwa kwa calo, cipilibula ukuti icalo tacakapwe?

IFYO BAIBOLO ILANDA: “Ilyo balesosa abati: ‘Umutende no mutelelwe!’ e lyo ubonaushi bwa kupumikisha bukabemina filya ukucula kwa pa kupaapa kwisa pa mwanakashi uuli ne fumo; kabili tabakapusuke nakalya.”—1 ABENA TESALONIKA 5:3.

Baibolo ilinganya ukonaulwa kwa calo kuli filya umwanakashi acuula ilyo ali mupepi no kupaapa. Te kuti asengauke ukukalipwa kabili kwisa fye mu kupumikisha. Inshiku sha kulekelesha nasho shaba kwati kuba pa bukulu. Kulaba ifingi ifyo namayo uuli mupepi no kupaapa eshibilako ukuti nomba ali mupepi no kupaapa. Ba dokota kuti bamweba inshiku engapaapilamo, lelo nangu tapaapile pali isho nshiku, aleshiba ukuti ali mupepi no kupaapa. Nangu ca kuti icalo te kuti cipwe pa nshita abantu bale-enekela, ico te kuti calule ubushininkisho bwa mu Baibolo ubwa kuti tuleikala mu nshiku “sha kulekelesha.”—2 Timote 3:1.

Nalimo kuti mwaipusha ati, ‘nga ca kuti ifya kwishibilako ukuti tuli mu nshiku sha kulekelesha filemoneka, mulandu nshi abengi bafililwa ukufimona?’ Baibolo ilanda ukuti ilyo icalo cili mupepi no kupwa, abengi bakalasuusha ubushininkisho bwa kuti tuli mu nshiku sha kulekelesha. Mu nshita ya kusumina ukuti ifilecitika filelanga ukuti tuli mu nshiku sha kulekelesha, balapumya  abati: “Ukufuma pa bushiku ifikolwe fyesu fyafwila, ifintu fyonse fyaba fye filya fine fye fyali ukufuma apo icalo capangiilwe.” (2 Petro 3:3, 4) Kanshi kuti twatila ifishibilo fya nshiku sha kulekelesha te kuti tufitwishike no kutwishika, lelo abengi balasuula ifi fishibilo.—Mateo 24:38, 39.

Cino cipande calanda fye pa bushininkisho bumo bumo ubwa mu Baibolo ubulanga ukuti icalo cili mupepi no kupwa. * Bushe kuti mwatemwa ukwishibilapo na fimbi? Nga kuti mwatemwa, kuti cawama mwaeba Inte sha kwa Yehova ukuti balesambilila na imwe Baibolo ukwabula ukumulipilisha. Kuti mulesambilila nabo mu ng’anda mu mwenu nelyo ukuli konse uko mwingatemwa nangu ukubomfya lamya. Ico mulekabila ni nshita fye ya kusambilila nabo, nga mwacita ifi mukanonkelamo sana.

[Futunoti]

[Akabokoshi pe bula 8]

BUSHE ILYO INTE SHA KWA YEHOVA BATILE E LYO ICALO CALI NO KUPWA BALILUBILE?

Inte sha kwa Yehova inshita imo balilubile ukulanda ukuti icalo cali no kupwa pa nshita iyo bena bale-enekela. Nga filya cali ku basambi ba kwa Yesu aba kubalilapo, na ifwe inshita imo twalefwaisha sana ukuti icalo cipwe pa nshita twalefwaya, te pa nshita iyo umwine Lesa aimika. (Luka 19:11; Imilimo 1:6; 2 Abena Tesalonika 2:1, 2) Tulesumina amashiwi yalandile ba A. H. Macmillan, abaali ba Nte pa nshita iitali, abatile: “Nalisambilila ukuti nga twalufyanya tufwile ukusumina ifilubo fyesu no kutwalilila ukufwailisha mu Cebo ca kwa Lesa pa kuti twishibe icine.”

Mulandu nshi tushilekela ukulashimikila ukuti impela ili mupepi? Pantu twalishiba ifyo amashiwi Yesu alandile yacindama. Atile: “Cenjeleni, mulelola.” Yesu nga atusanga ‘natulaala,’ tatuleshimikila ukuti impela naipalama, te kuti atemwe. (Marko 13:33, 36) Mulandu nshi?

Natulande pali ici ica kumwenako: Umuntu nga ali pa muulu wa lupungu nalimo kuti amona ifingamoneka akatalamukila kwati cushi no kulisha inyenjele ya kusoka abantu ukuti kuli umulilo. Nangu ca kuti te kuti kube no mulilo, lelo ukuba uwaibukila kuti kwalenga abantu ukwisapusuka pa nshita imbi.

Na ifwe bene twale-enekela icalo ukupwa pa nshita iyalubana. Lelo, ico tufwaisha sana kumfwila Yesu no kupususha imyeo yesu ukucila ukutiina ukutulengulula. Ifunde lya kwa Yesu ilya “kushimikila ubunte,” e lilenga tulesoka abantu pa kupwa kwa calo.—Imilimo 10:42.

Twalishiba ukuti icacindama sana kucetekela ukuti impela ikesa no kucitapo cimo, te kubika amano ku nshita impela ikesa. Twalimona ifyo amashiwi yaba pali Habakuki 2:3 yacindama ayatila: ‘Nangu fye [impela] yashingashinga [ukulingana ne fyo mwaletontokanya], muleilolela; pantu ukwisa ikesa. Tayakacelwe.’