Nafyalilwe mu musumba uukalamba uwa Tiranë, ku Albania kabili ulupwa lwesu lwali lupiina. Batata bali ba cishinka kabili balebombesha pa kuti baletusakamana bonse mu lupwa. Lelo tatwalekwata indalama shonse isho twalekabila. Ilyo nali umwaice naleba sana no bulanda pantu twali abapiina. Ilyo nalekula, ilingi nshalekwata insapato kabili tatwalekwata ifya kulya lyonse.

 Na-ambile ukwiba ninshi ndi mwaice sana. Nalemona kwati cali fye bwino ifi naleiba pantu nalefwaya ukwafwa ulupwa lwesu. Ilyo papitile inshita bakapokola balinjikete . E ico, mu 1988 ilyo nali ne myaka 14, batata balintwele kwi sukulu uko batwala abana bacintomfwa. Kuli ili sukulu naliko pa myaka ibili kabili nalisambilile ifya kocelela ifyela. Ilyo nabwelele, nalefwaya ati ntendeke fye ukubomba pa kuti ndesanga umwa kuliila. Nomba nalifililwe ukusanga incito. Pali iyi nshita abantu abengi tabalebomba incito pantu ifintu mu calo fyalibipile. Nalyumfwile sana ububi, e ico nalitendeke ukwangala na banandi abo naleangala nabo kale, kabili nalitendeke ukwiba na kabili. Basukile bakapokola batwikata kabili batukakile imyaka itatu.

 Ilyo bamfumishe mu cifungo, nalitwalilile ukwiba. Ubunonshi bwa calo mu Albania bwali pa nshi sana, kabili mu calo mwali fye icimfulumfulu. Pali iyi nshita nalekwata sana indalama mu kwiba. Ilyo twaileiba ninshi tuli ne mfuti, abanandi babili balibekete. Nalifulumwike mu calo pantu nshalefwaya ukunkaka imyaka iingi. Pali iyi nshita ninshi nalyupa abena mwandi ba Julinda, kabili ninshi twalikwata umwana umwaume umo.

 Twabutukile ku England. Nalefwaya sana ukuleka imibele yabipa iyo nalecita pa kuti tuleikala bwino na bena mwandi no mwana wesu, nomba nalifililwe ukuleka iyi mibele. Tapakokwele nalitendeke ukucita ifyabipa. Uno muku natendeke ukushitisha imiti iyo babinda, kabili nalekwata indalama ishingi sana.

 Bushe ba Julinda baleumfwa shani ifi naleshitisha imiti babinda? Lekeni abene bailandile: “Apo nakuliile mu Albania, nshalefwaya ukutwalilila ukuba umupiina. Nalefwaya ukucita icili conse pa kuti fye ndeikalako bwino. Naletontonkanya ukuti indalama shili no kulenga tuleikala bwino, kanshi naletungilila ba Artan nga balebepa, baleiba, nelyo ukushitisha imiti babinda. Cikulu fye baleleta indalama.”

 Nomba, mu 2002 ifintu fyalyalwike sana kabili filya twalefwaisha ukwikala bwino fyapwile ilyo banjikete. Bansangile ninshi ndi ne miti iyo babinda iingi, kabili balinkakile na kabili.

 Nalitendeke ukukonka ifyo Baibolo ilanda nangu ca kuti ne mwine nshaishibe. Ilyo umwaka wa 2000 waletendeka, ba Julinda balitendeke ukusambilila Baibolo ne Nte sha kwa Yehova. Nshalefwaya ukutendeka ukusambilila Baibolo pantu naletontonkanya ukuti yaleumfwisha ubunang’ani. Lelo ba Julinda bena balitemenwe ukusambilila Baibolo. Batile: “Nakulile mu lupwa umo batemenwe ifya kwa Lesa, kabili nalicindike Baibolo. Nalefwaya ukwishiba ifyo isambilisha, kabili nalitemenwe ukusambilila Baibolo na ba Nte. Ifyo Baibolo isambilisha fyalemfika pa mutima. Ifyo nalesambilila fyalengele na-alukako muli fimo fimo. Nomba nshalekele ukutontonkanya ukuti indalama e shingalenga fye naba ne nsansa. Na-alwike ilyo ba Artan babekete. Nalimwene ukuti ifyo Baibolo ilanda pa ndalama fya cine. Twalefwaisha indalama lelo tashalengele twaba ne nsansa. Naishilemona ukuti nalingile ukukonka ifyo Lesa alanda.”

 Mu 2004, balimfumishe mu cifungo. Nalefwaya ukutendeka ukushitisha imiti iyo babinda na kabili. Nomba pali iyi nshita ninshi ba Julinda balyaluka ifyo balemona indalama. Ifyo banjebele fyalengele na ine na-aluka, batile: “Nshilefwaya indalama shenu. Ndefwaya ukulaba na bena mwandi, ndefwaya bawishi ba bana bandi baleba pamo nabo.” Nalipapale sana, lelo ifyo balandile fyali fya cine. Nalishiile ulupwa lwandi pa myaka iingi. Natontonkenye na pa mafya ubwingi nakwete pa mulandu wa kuti nalefwaisha indalama. E ico nasalilepo ukwaluka e lyo no kuleka ukwangala ne fibusa fyandi ifya kale.

 Ifyalengele sana ukuti njaluke fintu fyacitike ilyo naile no mwina mwandi na bana besu abalumendo babili ku kulongana kwa Nte sha kwa Yehova. Nalitemenwe sana ifyo abantu twasangile kuli uku kulongana bali, kabili balitupokelele bwino. Tapakokwele nalitendeke ukusambilila Baibolo.

 Nalisambilile mu Baibolo ukuti ‘ukutemwa indalama e ntulo ya bubi bwa misango yonse, kabili bamo pa kushitemwisha . . . balailasaula abene amacushi ayengi.’ (1 Timote 6:9, 10) Pa mulandu wa fyancitikile, nalishibe ukuti aya mashiwi ya cine. Naleumfwa sana ububi pa fyabipa ifyancitikile e lyo ne fyo nalekalifya ulupwa lwandi. (Abena Galatia 6:7) Ilyo nasambilile ifyo Yehova e lyo no Mwana wakwe, Yesu Kristu batutemwa, nalitendeke ukwaluka. Nalilekele ukubika sana amano ku fyo nalefwaya, kano ku fyo abantu bambi balefwaya. Ici calepilibula no kulaba no lupwa lwandi inshita iikalamba.

 Nalinonkelamo mu kukonka ifyo Baibolo itufunda ukuti: “Mu mikalile yenu mwilatemwa indalama, lelo muteke imitima ku fintu ifyo mukwete.” (AbaHebere 13:5) Pali ino nshita naliba no mutende kabili kampingu yandi taincusha. Ici calilenga naba sana ne nsansa. Icupo candi calikosa, kabili ulupwa lwandi lwalikatana.

 Naletontonkanya ukuti nga twakwata indalama ishingi tukaba ne nsansa. Nomba nalimona ifyo ubunkalwe e lyo no kutemwisha indalama kwalengele mbe sana na mafya. Tatuli bakankaala, lelo mona ukuti twalisanga icacindama sana, e kutila bucibusa bwesu na Yehova Lesa. Twaliba ne nsansa ifi tumupepela pamo mu lupwa lwesu.