Rwa ḇeri ḇe roi swewar na

Rwa ḇeri ḇe sasyos sarser

Farfyar Ro Kankenem

Randak ya Yasaḇarar, Ḇarpur Muma Yasmai Nana Nabor

Randak ya Yasaḇarar, Ḇarpur Muma Yasmai Nana Nabor

Yaḇeaḇen ro aḇdares mkun oso ro mnu ḇenir ḇe Liberty, Indiana, Amerika Serikat. Sinan ayesu suna romawa snon oser ma bin risuru kwar insape awin nya aya. Ramnai, kyapar ḇedar ayesuya eḇe snon ma ḇe bin ya wer.

Yaḇeaḇen ro aḇdares mkun ine

FAFISU yafarkor kaker, roi ono nfadwer mankenem ḇa. Bati yana ro randak yafarkor ansi isof ro yamnai ya, sirya kaker. Snonkaku ḇero mnu ine yafawi snonsnon sena, ma sakfawi aya.

Aya iso romawa oser ro srar ri fik, ma yafarkor fa yafrur fararur ḇero yaf rofyor yababo kaker

Sifrur yaf fa nayar mnu Liberty anine, ma rokaker sker nabor ya iso katera. Rofyor yaḇeaḇen ya, kamam fyararur yoḇ snonkaku ḇena yaf oso ḇero moḇ ani. Fafisu yababo kaker, yafarkor fa yun traktor ma yafrur fararur ḇese ro yaf anna.

Kamam nya aya rofyor ḇyabo ḇa kwar, snar ḇyeumur 56 kwar ma awin i 35. Ḇape, syambraḇ kaker ma idafduf ḇa. Imarisen fyararur marḇak ma fyarkor romawa ḇyesi nkoine fa nkakfrur rarirya. Dakna pipi mnis ḇa, ḇape fyasos rum, sansun ma roḇean ḇe nko kwar. Ma nya swaf fa nkokain kayame. Kamam ipsur rofyor ḇyeumur taun ri 93. Awin dakpsur rofyor ḇyeumur 86. Suma suyakḇe Saksi ḇa. Ḇape, srar ayedi oso ḇye penatua ro taun 1972.

FAFISU YABAḆA KAKER

Awin ima imyaren kaku fa ḇyeari. Ro ras Minggu na, dun ker inko ḇe gereja Baptis. Fyor yaḇeumur 12, insape yarower farkarkor kuker Tritunggal. Inja yafuken ḇe awin i, ”Rariso Yesus ḇye Rumkun ma ro fafisu anya kako ḇye Kma ya?” Yaswarepen kyarem aya ḇo doḇe, ”Romawa yedi, inema kankunes rirya. Kopok kofawi mnis na ḇa.” Farkarkor anine syamswen fa yafawi na. Imbape, yaḇebaptis fyor yaḇeumur 14 ro warḇeki kasun oso ro moḇ ya. Spanduk aya rarwan rikyor ro war yadori. Ḇerandak ya faro Kma ya, ḇesuru faro Rumkun ya, ma ḇekyor faro rur ḇesren!

1952 Yaḇeumur 17, rofyor yaḇe sordade ḇaim

Rofyor yaro SMA, yana bati oso ḇefnak tinju ma dor aya fa yakso ro farfnak tinju ine. Inja, yakḇe-latihan ma yaksun ro organisasi tinju isoine Golden Gloves. Yafnak pyum ḇa, inja yafnak ro pertandingan riḇeso ramnai yasusu. Mura, sor aya fa yakḇe Sordade Amerika Serikat ma sfarem aya ḇe Jerman. Rodiwa, ḇebarara ayesi sfarem aya fa yakso akademi militer snar skara na yuf pyum sordade sya. Simarisen insama yafararur ro militer ya monda. Imbape yamewer, inja yafararur swaf taun risuru raposa, yamnai ro fararur ani ro taun 1956. Ḇape fyoro ḇa, yana fararur ḇese.

1954​-1956 Yakḇe Sordade Amerika Serikat ro swaf taun risuru

RANDAK RO KANKENEM ḆEBABO

Fyor yafarkor napnapes ya ḇaim, yana kakara ḇesasar kuker moḇsa snon ya isnai kaku rai. Ine snar felem yamam na ma snonkaku ḇero ris yesi sawyae aya. Yakara mboi snon ḇeyawos Refo ima mambri risyaḇa. Ḇape, yafarkor roi ḇeḇeso ḇefadwer kankenem ayena kwar. Ras oso, yun oto ḇerik yedi ḇepyum kaku ḇo yafrar yaryar mnu ani. Bin risuru supankwai aya fa yarama ḇe su. Bin suine suma eba yedi swari ḇeknik ḇyesurya. Suma Saksi-Saksi Yahwe suiri. Suḇuk majalah Baryas ma Sadarlah! ḇe aya kwar, ḇape yakara majalah Baryas ima yafawi samswen na. Mboi, swaf anya suyor aya fa yakso Farkarkor Refo ro Sidang sifrur ro rum suḇedi, iso fananjur ro snonkaku riḇeḇeso ḇefarkor Refo sya. Yakofen ḇe su nari yakara resari. Sumbrif ḇo sufuken ḇe aya, ”Na rwama kaku in?” Yoḇe, ”Na yarama ḇae.”

Yafafko, mboi na yayer kaḇer wos yakofen anna ḇa. Inja, ro roḇ anya yaso fananjur. Romawa sya sifrur fa yakandor kaku. Yakara ḇaḇeri sifawi nabor kaku Refoya! Yara ker kuker awin i ḇe gereja ro ras Minggu na mboi yafawi Refoya kermkun monda. Kirine imbe yakfawi nabor wer, inja yamarisen fa yafarkor Refo. Roi oser yafarkor kwar ya iso Allah Ḇekaki Syadi snonsnon Ḇyedi isoine Yahwe. Taun-taun ḇepon naiwara, rofyor yafuken awin i manseiso Saksi-Saksi Yahwe sya, ikofen monda, ”Sima rya sisyom ḇe snon ḇesinan kwar ḇenir ḇe Yahwe.” Ḇape, kirine insape yafawi roi ine!

Fasaw fa yafrur kemajuan, snar yafawi yasmai napnapes ya kwar. Ro Maret 1957, paik risiw monda rofyor yaso randak fananjur ya ramnai, yaḇebaptis. Yafadwer kenem ayena kwar. Yamarisen snar yafawi rosai Refo fyarkor kuker moḇsa snon ḇepyum kaku isnai raya. Yesus ima snon ḇenapes kaku. Nya samambraḇ ma papoik ḇeba syadi ro snon syakam, mboi dakmamun ḇa. Bape, raris rosai Refo ḇyardi kwar, na ”ḇyuk mankundi fa ḇyekandera”. (Yesaya 53:2, 7) Yafawi mnis snar Yesus manfamyan ḇekaku ḇyesi fandun fa ”sfafir faro snonkakusya kam”.​—2 Timotius 2:24.

Yaḇe perintis ro taun 1958. Ḇape, kawan ḇaim ḇo yamnai. Rosai ḇefnai ya? Snaro yun snemuk fa yafarḇuk kuker Gloria i, ima oser ro bin risuru ḇeyor aya fa yaso fananjur anya! Yafafko ḇaḇeri faro snemuk yun kwar anna. Gloria ima imnis raris inkin mkamor, ma fafisu ine kako ryarirya kaker. Yamam i ḇoi ima ḇyesyowi syadi ro Hope Diamond [berlian ḇeramen ḇekakur syadi], ma yamarisen kaku faro bin yaḇuk ine! Wakrower imbe dakfawar farfyar ḇyedi:

”Ḇedar ayesi se 16. Awin yedi ima Saksi ḇesoasuser. Imar rofyor yaḇeumur 14. Mura, insape kamam i dakfarkor Refo. Snar awin isyaḇa kwar, inja Kamami dawos ḇe kepala sekolah fa suna wos oser. Srar eba yedi imbe imnai ro SMA, ma kamam dor insama aya ma eba yedi nura nufarkor ro ras-ras ḇesena monda. Rarirya, oso isya ryo rum fa myamwarek kasun sya. Nkakfasos mnis anan ro roḇ faro nkokame imnis oras Kamam ibur ro fararur ḇyedi. Kepala sekolah imarisen, ma nkofrur rarirya isof ro srar eba yedi imnai ro rumfarkor ya. Nkofarkor Refo kuker kina ḇe Saksi risuru, ma 11 ro nko nkoḇe Saksi Yahwe kwar. Ayama yamamyai mboi yamarisen yakso ro ḇaḇeḇaryas ya. Swa yedi, Sam i, ifnoḇek aya kwar ro taun ḇe taun.”

Aya ma Gloria nufarḇuk ro Februari 1959. Numarisen nuḇe perintis kayam. Ro paik Juli taun ani, nuser formulir fa nufararur ro Betel. Numarisen kaku fa nufarmyan ro kantor pusat. Naek oso ḇenir ḇe Simon Kraker, ifakfuken nu. Ikofenḇair ḇe nu ḇo doḇe ro fafisu ani ḇefarḇuk kwar sya sima na jadi fa saksun ro Betel ḇa. Numarisen kaker fa nufarmyan ro Betel, mboi nufandun swaf taun ḇe taun fa nuisya ro diwa.

Nufas syapram ḇe kantor pusat ma nuyor insama siwan nu ḇe moḇ ḇefandun syadi manḇaryas sya. Siwan nu ḇe moḇ oso isoine Pine Bluff, Arkansas. Ro fafisu ani, sidang risuru monda ro Pine Bluff. Manḇaryas ro sidang oso sna kif ḇepyoper ma sidang ḇesuru ya sepaisem. Siwan nu ḇe sidang ḇesuru ya, ḇena manḇaryas ri 14 monda.

SAMSWEN SNAR MAMFARFIR MA KAKARA BESASAR

Na kwandor kaku rosai ḇefnai fa Saksi Yahwe ḇena kif ḇepaisem sya skayam kuker ḇepyoper sya ḇa. Snar ro fafisu ani, nkopok nkofrur roi oso ḇa. Ḇepoik sya, sifrur sasoser ḇedwarek snonkaku ḇeramaker er ḇesnai ḇesisye fa skain kayam, ma mansei ḇeso na ḇa ido, nari nun ḇe mamunmun. Ro moḇ ḇebor, naek srar sya simkak nari simkok Balai Karajan ya fyor smam er risuru sfanjur kayam fa sḇeari. Roi ḇeḇesya nane neḇejadi kwar. Rofyor smam Saksi ḇepaisem sya sḇaryas ro rum ḇe rum ḇe ḇepyoper sya ido, na sfor si ma smun si. Inja, insama fararur ḇaḇeḇaryas imbran pyum pdef, nkosouser sasoser anna ma nkokyar kaku fafisu oso roi ḇeradine na ndarirya werḇa.

Fafisu ono, nkosmai samswen ro ḇaḇeḇaryas. Fafisu nkoḇaryas ro moḇ snonkaku ḇepaisem sya, nkofawi ḇa ḇo nkonuk sasar kedwa ro kina oso ḇena kif ḇepyoper sya rum sena. Fandun fa nkun snemuk fasaw: Imbe nkosewar fa nkoḇuk ankinem ro Refoya ke nkor maf ḇo nkoraḇe rum ḇese wer. Fafisuya moḇ ya ryariri.

Kakuḇae, nuḇe perintis mboi fandun fa nusewar pipi insama nukenem. Nusmai pipi kermkun monda ro fararur ḇebor nufrur na. Gloria fyararur ro snonkaku ḇese rum sena. Ro rum oso sḇuk fa yafnoḇek i, inja yafararur ro ras ḇesiper ḇa. Ḇena rum ya ḇyuk roḇean fa nuyan ro arkok ya. Ine iso roḇean srir ro kulkas rawo napnas, Gloria ma aya nurwas na fa nuyan ḇo nubur. Ro minggu oser, Gloria ḇye-strika kina oso sansun sena. Ayama yafararur ro kintal, yafrur sren jendela na, ma yuf fararur ḇese ro rum bondi na. Ro kina ḇepyoper oso rum ḇyedi, nufrur sren jendela na. Gloria ifrur sren ḇero ḇandum na, yafrur sren ro bandi na. Nufararur ro ras ya ḇesiper inja sfan nu. Gloria inan ro rum yadori mboi kyainus si ḇa. Yanan ro rum ya bandiri ro garasi, ḇape yafandun ḇa. Roḇean na nankir kaku. Kina ansine sifrur pyum, ḇape snonkaku ḇero ris sesi siso ḇeawninyan si. Yaswarepen fafisu oso yaro pom bensin fa yaser bensin. Mura, snaro Gloria imbe ryaḇe kakus, inja yor ijin ḇe ḇefararur ḇena kif ḇepyoper ya. Myam samsam aya ḇo doḇe, ”Skeni kwar.”

YASWAREPEN KAKER SAWARWAR SFASNAI ḆE AYA NA

Ro fafisu ḇesena, nusmai marasrisen snar nuḇebati kuker naek srar sya, ma nuswar faro fararmyan nuḇena! Rofyor nurama randak ro Pine Bluff, nuḇarekus naek ḇeyuffarmyan ḇe pelayan sidang ro fafisu ani. Swari fyarkor napnapes ya ḇaime, inja Gloria ifnoḇek i fa fyarkor Refo. Swaf ani kako, yafarkor kuker inaikir suḇedi ma swari. Imbesna suine suyun snemuk fa sufarmyan ḇe Yahwe ma suḇebaptis.

Nuna bati ḇepyum ro sidang moḇ naek srar ḇepyoper sya. Sor nu fa nunan kayam kuker si ro rum sena, ḇape na roḇ resari insape nura insama smam nkokain kayam ḇa. Organisasi Ku Klux Klan (KKK), syewar kaku fa fyarkor ninyan kawasa sya fa sayin er ḇesesya ma smamunmun. Yaswarepen ro roḇ sifrur ras Halloween, snon oso kyain ro rum ḇyedi ḇarponi ḇo darareri snaro syansuni raris snonkaku KKK moḇ sisansun si raya. Roi ḇeḇyeḇa nane, nadwarek naek srar sya ḇa fa sfasnai sawarwar ya. Fafisu oso, nufandun pipi fa nuraḇe munara kebaktian, inja nuboḇ oto Ford taun 1950 nuḇedi ḇe naek oso. Paik oser mura ro ras oso, numor kaku snar numbran fa nuḇaryas ro rum ḇe rum ma nuḇuk farkarkor Refo faro snonkaku sibore. Nubur ḇe rum mboi nukandor fafayaḇa. Oto nuḇedi isya ryo rum nuḇedi ḇarpon ya! Srir fasfas ro oto ani kaca ḇarponi, ryok radine, ”Yaḇuk sasuref ine ḇe mu, inja muyun kaḇer oto muḇanine mura. Naek muḇedi.”

Sino sisya sfasnai sawarwar ḇe aya wer, na yapok fa yaḇefnder na ḇa. Ro 1962 ya, sor aya fa yakso ro Sekolah Pelayanan Kerajaan ḇero South Lansing, New York. Ine iso farkarkor sifrur ro swaf paik oser ḇesiper faro penatua sidang, pengawas wilayah ma distrik sya. Fafisuya, yana fararur oḇa, ma nuna pipi kermkun monda. Imbape, perusahan telepon oso ro Pine Bluff dor ma ifakfuken aya faro fararur oso. Yuf fararur ani ido, na aya iso snonkaku ḇepaisem ḇerandak ḇefararur ro perusahan anya. Sikofenḇair ḇe aya snar simarisen sḇuk fararur ine ḇe aya. Rosai nari yafrur ya? Imbe yaraḇe New York mboi yana pipi ḇa. Yakarauser kwar fa yun fararur ani ma yapampum undangan fa yaso sekolah ani. Rofyor yaḇe yafas syapram ḇe Betel, roi oso ifnai, na yapok fa yaḇefnder roi anna ḇa.

Ras oso ro arwo prim ya, imbesrar ḇero sidang nkoḇedi swari ḇye Saksi ḇa, ryama inuk kedwa ya ma ḇyuk amplop ḇe aya. Pipi sya sibore. Imbesrar ine ma romawa ḇyesya sikḇok ro arwo prim kaku ma sra fa sifrur sren yaf kapas. Skofrur radine insama sna pipi ono fa sḇuk ḇe aya insama yakraḇe New York. Imbesrar ani doḇe, ”Rwa mura ma wafarkor nabore insama fafisu kwaḇer ido wakfarkor inko!” Mura, yawos ḇe perusahan telepon ani fa yor insama simarisen ido na paik ririm wer insape yafararur. Skarembos ḇe aya, ”Na oroḇaḇeri!” Ḇape yafandun ḇa, snar yun snemuk kwar. Yamarisen kaku snar yun fararur ani ḇa!

Ine iso Gloria ikofen na fyor iswarepen muraḇe fafisu nuro Pine Bluff ani: ”Yamarisen kaku moḇ ani! Ḇefarkor Refo kuker aya se 15 isof ro 20. Inja, nuḇaryas ro rum ḇe rum ro arwo na, oras ḇedawer na nuḇuk farkarkor Refo, ono ido nufrur isof ro oras ri 11 roḇ ya. Fararur ine nun marasrisen kaku! Yaḇarek pdef ro moḇ ine kada na yamarisen kaku. Ḇekaku ya, rya yamarisen mankun ḇa faro fararur ḇebabo isoine fararur ḇe pengawas wilayah, ḇape ine iso Yahwe marisen Ḇyedirya.” Inja, ifrur kaku rarirya.

KANKENEM YEDI ḆE PENGAWAS WILAYAH

Rofyor nuḇe perintis kaker ro Pine Bluff, nuser formulir insama nuyakḇe perintis istimewa. Nukyar na selantik nu ḇe perintis istimewa. Rosai ḇefnai ya? Snar nufawi pengawas distrik imarisen insama nufarmyan ḇe perintis istimewa fa nufnoḇek sidang oso ro Texas. Numarisen roi kyara na. Nuwaf ker mboi sḇuk kankarem noḇa, sfarem syapram ḇe nu ḇa kako. Insape ro Januari 1965, yasmai syapram ḇekofenḇair nusmai fararur ḇe pengawas wilayah! Ro fafisuya kako, Naek Leon Weaver, kirine ḇye koordinator Panitia Cabang Amerika Serikat, skanow i ḇe pengawas wilayah.

Rya yasyasen kaku snar na yaḇe pengawas wilayah. Taun oser aniwara, pengawas distrik James A. Thompson, Jr., dawos pyum ḇe aya kwar roi risai monda na yafrur fa napyum syadi, dapḇair ḇaḇekir risai yafandun insama yakḇe pengawas wilayah ḇepyum. Fyor yaro fararur ine kwar, insape yaḇaḇir yafandun kaku ananun nane. Selantik aya ramnai, pengawas distrik ḇerandak ḇefararur kayam kuker aya iso Naek Thompson i. Yafarkor nabor ro naek ḇesouser ine.

Yaḇesyowi fafnoḇek yasmai ro naek ḇefarmyan fyoro kwar anskoine

Ro fafisuya, pengawas wilayah oso na ismai farkarkor resari. Ro swaf minggu oser, na yamamuser pengawas wilayah oso fyor ryama ḇe sidang oso. Mura, ro swaf minggu oser na dakmam aya fyor nurama ḇe sidang ḇese wer. Ḇyuk anun ma farkankin ḇe aya. Ḇape, ḇarpur mura nuyemire. Yaswarepen Gloria doḇe, ”Inja na ibur kaku ku in?” Fafisu ani yasmai farkarkor ḇepyum kaku. Nari naek srar ono sisya simarisen sifnoḇek Au ḇesya kwar, ḇape fyor mankundaw wamarisen ya mande. Yaḇesyowi kaker farfnoḇek yasmai ro naek ḇefarmyan fyoro kwar raris J. R. Brown, pengawas wilayah oso, ma Fred Rusk ḇefarmyan ro Betel.

Ro fafisu anya kakara ḇesasar naisya ro moḇ nakam. Ras oso, fyor nkoro mnu Tennessee, snonkaku KKK sisya sibor sebaris ḇo simbrane. Yaswarepen ro ras ḇese rofyor nkoḇaryas raposa, nkomnaisu fasaw ro restoran oso. Fyor yaraḇe kakus, snon ḇena tato ḇefasnai mamfarfir snonkaku, myam samsam aya ḇo iyuser ro dokor ayedi. Ḇape, naek ḇepyoper oso baken ḇyedi iba syadi ro nko ryama. Ifuken ḇe aya, ”Naek Herd e, rariso?” Snonkaku ḇeyakraḇe kakus syakam sibur ḇeri. Taun ḇenande mura, insape yafawi kaku roi ḇefnai snonkaku sya smamfarfir si isoine snar kif sena ḇa, ḇape sasar kosmai kam na. Ma yafarkor kwar naek oso fa dakḇe naek koḇedi snar komam ro kif ḇyena ḇa, ma nari imarisen imarwarek ko.

ḆARPUR MUMA YASMAI NANA NABOR

Nuḇuk swaf taun ri 12 ro fararur pengawas wilayah, ma taun ri 21 ro fararur pengawas distrik. Inema taun ḇeyun barakas ḇebor, snar nafo kuker fawar ḇeḇuk samarawraw. Ḇape, barakas ḇese wer isya. Ro Agustus 1997, roi numarisen kaku ro taun naiwara fafisu ine ndarirya. Taun ri 38 fyor nuser formulir anya ramnai, insape sor nu fa nufarmyan ro Betel Amerika Serikat. Paik ḇeuser ya, nufarmyan ro Betel. Yoḇerada naek ḇero Betel sine sor aya fa yafararur kawan ḇa, ḇape rosai yakara ine ndarirya ḇa.

Gloria ima imnis raris inkin mkamor, ma fafisu ine kako ryarirya kaker

Ḇerandak ya, yasmai fararur ro Departemen Dinas. Rodine, yafarkor nabor kaku! Naek sya sismai fakfuken ḇesamswen ḇerama ro badan penatua ma pengawas wilayah ḇero sup ya. Yakofen kasumasa snaro naek ḇero dine sya sfarkor aya kuker kaḇaḇaḇ. Sor kaḇer aya fa yafararur ro departemen ine ido, na yafarkor nabor kaker ro naek ansine.

Gloria ma aya numarisen nufarmyan ro Betel. Numa ras-ras na nukḇok ro arwo prim ya, inja napyan kako fa nufrur rarirya ro Betel. Syadi ro taun oser raposa, yafarmyan fa yafnoḇek Panitia Dinas ro Badan Pimpinan Saksi-Saksi Yahwe. Mura, ro 1999, selantik aya ḇe anggota Badan Pimpinan. Yafarkor roi nabor kaku ro fararur ine. Ḇape, farkarkor ḇefandun kaku ya isoine ḇebukor ro sidang Kristen iso Yesus Kristus, snonkaku risyaḇa.

Ro 1999, yasmai syowi ḇeba fa yafarmyan ḇe anggota Badan Pimpinan

Rofyor yakara kankenem yedine, fafisu ono, yaḇaḇir rya yamnis nabi Amos i. Yahwe myam kaku manfarandows ḇena sne ḇerun ine, ḇefararur ḇe manḇefek ara bon, iso roḇean faro snonkaku ḇesaḇarar sya. Ḇape, Allah ḇyelantik Amos i ḇe nabi ma ḇyuk fararur ḇeyun barakas nabor ḇe i. (Amos 7:14, 15) Rarirya kako, Yahwe myam kaku aya, romawa ḇesaḇarar ro snonkaku ḇefararur ro yaf monda ro mnu Liberty, Indiana. Ma Yahwe ḇyuk nana nabor ḇe aya, ma barakas nabor yapok fa yakor na ḇa! (Amsal 10:22) Randak ya yasaḇarar kaku, ḇape ḇarpur muma yasmai nana nabor syadi ro rosai yakara na!