SNONGGAKU ḇebor sfawi snonggaku Masir syama ro ḇepon naiwara sakfas ro kertas kwar ḇeḇefrur ro rokaker papirus. Snonggaku Yunani ma Romawi syano sakfas ro kertas papirus kako. * Ḇape, sia sfawi manggun ḇaim snar papirus ine sbukifrur wai na kako.

Nasyadi ro taun ri 2.500 ḇepon naiwara, Nabi Yesaya fyas ḇo doḇo snonggaku ḇeḇarek ”ro moḇ-moḇ warḇeki ḇero Etiopia na  . . . sfarem utusan [ma] sayunuk ro ḇanda kuker wai papirus sena”. Ḇarpurya, Nabi Yeremia fyasepen ḇardadi faro Kota Babilon ani snar nari sordade Media-Persia sya soper mnu ani. Insamaido snonggaku Babilonia ansine sifrar sibur awer, sordade Media-Persia srap snonggaku Babilonia sya ”wai sifrur ro papirus na”.​—Yes. 18:1, 2; Yer. 51:32.

Refo naser wos ḇeramuma ro Allah. Inja, snonggaku ḇefarkor Refo skandor ḇa fyor bukti nfasnaiḇair snar sepake papirus fa sikfrur wai ro fafisu Refo ya. (2 Tim. 3:16) Bukti rosai sismai na? Arkeolog sya sisrow bukti ḇesnai kaku snar snonggaku Masir ro ḇepon siwara sifrur wai na ro papirus.

Ro snonggaku Masir kubir sena, sonin ma kareren ro snonggaku ḇeryur rokaker papirus ma sifrur wai na. Nari skaruk papirus baken ḇyena, sesyos-syos na, ma siyaḇekepen na. Papirus anine baken ḇyena nesegitiga. Inja, fafisu sesyos-syos ma siyaḇekepen nafa nḇeoser ido, ḇaken knam ḇyena nari nafyos ma nako. Syap oso ḇefas sarisa Masir ikofen wai sifrur ro papirus anane kawanwan ḇyena indokada meter ri 17, ma ḇebores wai anine bisa se 10 isof ro 12 ro ḇardiḇar.

Ro Masir, papirus ine isur ro Warbeki Nil andirna. Oso wer ido, sifrur wai ro papirus ine napyan monda. Ma fafisu imbe sḇuk ai fa sikfrur wai ḇeba na, mandaswan ro ḇepon siwara sepake kaker papirus fa sbukifrur rakit ma wai kasun na.

Rokaker papirus sepake kawan i fa sbukifrur wai na. Manfasfas Yunani ḇenir Plutarkh, ḇekenem ro fafisu manwawan sya, doḇo ro fafisu ya, snonggaku sya sepake kaker wai ḇeḇefrur ro papirus.