Rwa ḇeri ḇe roi swewar na

Rwa ḇeri ḇe sasyos sarser

Praslin, Seychelles, ine iso moḇ Jenderal Gordon isrow ro taun 1881 ma kyara na ḇe Yaf Eden

Firdaus ro Supswan—Mafafu Ke Roi Ḇekaku Nairi?

Firdaus ro Supswan—Mafafu Ke Roi Ḇekaku Nairi?

Firdaus! Moḇ ḇepyum kaku komam ro televisi ma majalah, na nafrur fa komarisen koraḇe moḇ ḇepyum raris ”firdaus” fa komnaisu ma koḇefnder samswen koḇena kam. Ḇape kofawi kwar, rofyor kobur kaḇer ḇe rum koḇedi ido, samswen koḇena naisya kaker.

Imbape, snonkaku sya simarisen kaku faro firdaus ine kaker. Ine nafrur fa kofuken, ’”Firdaus” ima moḇ ḇepyum ro mafafu koḇena monda ke? Rarirya ido, rosai ḇefnai fa snonkaku sya simarisen kaku na? Ma nari kyaku ke?’

FARFYAR KUKER FIRDAUS RO BUDAYA ḆEBOR

Abad ḇe abad kwar, snonkaku sya smander kaku fa sakfawi firdaus ya. Snar sibor siwasya wos ḇero Refo ḇekofenḇair ”yaf oso ro Eden, ro ḇar wamurem”. Rosai ḇefrur fa yaf ani ipyum kaku? Refoya ikofenḇair ḇeko, ”Allah Yahwe ifrursur ro sapropya aiknam rosai monda ḇesnai pyum fa neḇemam ma ḇepyum fa neḇeyan”. Yaf ani ipyum ma nun marasrisen. Ḇape roi ḇefrur fa moḇ ani ipyum kaku syadiya iso, snar ”aiknam kankenem ro fadu yaf ani” isya kako.​—Kejadian 2:8, 9.

Osower ido, syap Kejadian isya ikofenḇair warḇeki rifyak ḇedaf ro yaf ani. Warḇeki risuru suisya kaker isof ro rasine, isoine Tigris (ḇaido, Hidekel) ma Efrat. (Kejadian 2:10-14) Sudaf ḇe Ures Persia roro moḇ ḇero baboine kofawi na ḇe Irak, randakya ima ḇar ro Persia ro fyor iwara.

Iso ḇefnai fa, budaya Persia fyasnai kaku firdaus ro supswan. Ro Museum Seni Philadelphia, ro Pennsylvania, AS, karpet Persia oso isya ro abad ḇe 16, sisip sonin ḇefasnai yaf ḇeyarkarui oso, kuker aiknam ma pampen ro dona. Wos Persia faro ”yaf ḇeyarkarui” kyurfasna kako ḇe ”firdaus”, ma sonin sisip ro karpet anya neḇeḇair ḇe rosai Refo ikofen kuker yaf Eden ḇedufen ma ḇepduk kaku ani.

Kaku ya, fawar kuker firdaus nasya kwar ro wos ma budaya ḇebor ro supwan ḇesiper. Rofyor kawasa snonkaku sya sibur ḇesisye ḇe moḇ nakam ro supswan ine, sun kako fawar mankun sena kuker firdaus ya. Ḇape abad ḇe abad ḇe ḇarpon ya, fawar anna siserwarpu na kuker kakakyar sena ma fawar sinan ḇero moḇya. Ro baboine kako, rofyor snonkaku sya smam moḇ ḇemkei ma ḇepduk ido, na soḇe ima firdaus rirya.

SNONKAKU ḆESEWAR FIRDAUS

Snonkaku ḇeḇeso ḇefrur marandan ḇe moḇ ḇese soḇe sisrow firdaus ḇepromes ani kwar. Imnis ra, Charles Gordon i, ima jenderal sordade Inggris ḇerakaki ḇe Seychelles ro 1881 ya. Rofyor myam padakduk ro Vallée de Mai, kirine ḇye situs Warisan Dunia oso, myanen kaku moḇ ani bo doḇe ima yaf Eden rirya. Ro abad ḇe 15 ya, ḇeyuf kapal ḇeramaker Italia ḇenir ḇe Christopher Columbus, kyara fa imnai ro sasewar ḇyena faro yaf Eden rofyor ipyar ro myos Hispaniola, kirine iso Republik Dominika ma Haiti.

Syap sarisa oso isoine Mapping Paradise, iser peta ḇekwar nasyadi ro 190. Peta ine, nabor nfasnaiḇair Adam ma Eva suro Eden. Oserya iso peta oso ḇepyum kaku ro abad ḇe 13 ya, sfas kaḇer na ro manuskrip Beatus ro Liébana. Ro peta boya, sisew sonin firdaus ryo fadu kotak ya. Ro dia sfas warḇeki rifyak ḇedaf kuker fasfas, ”Tigris”, ”Efrat”, ”Indus”, ma ”Yordan”. Oser-oser ryo dopir rifyak ya, imbude ine nkur ḇe farpampam ro agama Kristen ḇe ḇar rifyak ḇero supswan ine. Sonin ine fyasnaibos snar Firdaus ḇepon iwara moḇya sifawi na ḇa kwar, mboi snonkaku sya siwasen kaker na.

Manbefas wor ro abad ḇe 17 ḇeramaker sup Inggris ḇenir ḇe John Milton, sifawi i snaro eyuser ḇyeja ḇejudul Paradise Lost, ḇyeknam ro syap Kejadian ḇefasḇair Adam sasar ḇyena ma isasyarbur Eden. Ro fasfas ḇyedine ikofenḇadir asas fa ifrur pyum kaḇer supswan ma kankenem fyoro ḇe snonkaku sya. Fyas, ”Nari, supswan ḇesiper ḇye firdaus.” Barpurya, Milton fyas wer eyuser ḇejudul Paradise Regained.

FIRDAUS RO SUPSWAN SḆEFNDER NA KWAR

Nasnai kwar, snar ro swaf marandan kankenem ya, snonkaku ḇebor simarisen sawos firdaus ro supwan ḇepromes kwar ro supswan ani. Ḇape, rosai ḇefnai fa fafisu ine snonkaku sya sifandun na werba kwar? Raris neḇeyap ro syap Mapping Paradise anya, ”ḇena fawawi ro agama sya . . . simewer sawos firdaus moḇ ryoroya”.

Snonkaku ḇebor ḇeraḇe rumari sya, sfarkor si snar nari sikenem ro firdaus ro supswan ine ḇa, mboi sek ḇe nanki. Ḇape Refoya ikofen ro Mazmur 37:29, ”Snonkaku ḇenapes siso nari ḇena supswan, ma nari sikenem fyoro-fyoro ro dia.” Snar supswan koḇarek inema firdaus risyaḇa, inja asas nane nari ndarirya kaku ke? *

FIRDAUS RO SUPSWAN ḆESIPER KAKU ISYA

Allah Yahwe, iso ḇefrur Firdaus ḇerandak, ḇyeasas fa ifrur kaḇer firdaus ḇepromes ani. Rariso ifrurna rai? Koswarepen rosai Yesus fyarkor fa kor ro nadi, ”[Karajan] Bedi ryama kada, Marisen bedi ryarirya kada Ro supswan ine imnis ro boiyaswa.” (Matius 6:10) Karajan ani ima ḇaḇesasoser Yesus Kristus ḇyepoik roroya ma nari iso ḇefadwer ḇaḇepapoik snonkaku syakam. (Daniel 2:44) Ro ḇaḇ Karajan ani, Allah marisen Ḇyedi fa ifrur supswan ine ḇye firdaus nari ”ryarirya”.

Randak iwara, nabi Yesaya ikofen ḇepon kwar roi nari ḇeḇejadi ro Firdaus Allah ḇyeasas kwar. Rodiwa roi ḇesamswen nakam ḇefrur kandera snonkaku sya ro fafisu ine raris dafduf, nana, sosial, keret ḇesisye, agama, sup ine, ma ḇesena nari napromes. (Yesaya 11:6-9; 35:5-7; 65:21-23) Nkanun ḇe Au fa buk swaf menit riḇeso fa wawasya mnuk-mnuk anane ro Refo mankun Beja. Wafrur rarirya ido nari nsambraḇser kakyar Bedi faro rosai nari Allah ifrur ḇe snonkaku ḇesoasuser sya. Nari sikenem fyoro ro firdaus raris Allah marisen Ḇyedi ro randak ya, isoine roi Adam ifrur fa napromes ani.​—Wahyu 21:3.

Rosai ḇefnai fa kokyar kaku snar saneraro fa kokenem ro Firdaus ro supswan ima mafafu risyaḇa mboi ima roi ḇekaku nairi? Kukro Refo ikofen ḇeko, ”Snar nanki iso Yahwe ḇyenairi, ḇape supswan ine ḇyuk kwar ḇe romawa-romawa snonkaku sya.” Saneraro fa kokenem ro Firdaus ro supswan inema asas oser ”rofyor awarya ḇaim Allah ḇyeasas i kwar ma Allah ipok isrer ḇa”. (Mazmur 115:16; Titus 1:2) Nanema saneraro ḇepyum kaku Refo ikofen ḇeko isoine Firdaus ḇekain fyoro!

^ par. 15 Ro Al-Qur’an kako, Syapram ḇe 21 (Al-Anbiyaa’, ḇaido Nabi-Nabi) mnuk ḇeḇe 105 doḇe, ”Snonkaku ḇenapes rofandu manfamyan Ayesi nari sewaris supswan.”