Oli No Moa Respektem Olgeta We Oli Gat Paoa—?From Wanem?

“Long ful wol tede, ol man oli agensem olgeta we oli gat paoa olsem ol lida blong skul, ol bos long wok, olgeta we oli lukaot long ol komuniti, mo ol lida blong politik. Maet wan dei bambae ol man oli ting hemia i nambawan trabol we i hapen long ol ten yia we i jes pas.”

WAN woman blong stadi long histri mo filosofi, Hannah Arendt, i talem tok ya we i stap antap, taem ol yia 1960 kasem 1970 oli jes finis. Be naoia, toti yia i pas finis, mo fasin blong no gat respek long olgeta we oli gat paoa i stap kam antap moa, i bitim bifo.

Wan eksampel, wan niuspepa blong London, The Times, i talem se: “Sam papa mama oli no wantem se tija i gat paoa antap long pikinini blong olgeta, mo taem ol tija oli traem blong stretem pikinini blong olgeta, papa mama i komplen.” Oltaem, taem tija i stretem pikinini blong olgeta long skul, ol papa mama oli go long skul, nao oli no tok strong nomo agensem ol tija, oli kilim olgeta tu.

Wan man blong karem tok blong National Association of Head Teachers long Briten i talem se: “Ol man oli stap talem se ‘Mi mi gat ol raet blong mi.’ Oli no talem se ‘Mi mi gat ol responsabiliti blong mi.’” Sam papa mama oli no tijim gud pikinini blong olgeta blong soem gudfala respek long olgeta we oli gat paoa. Mo tu, oli no stretem pikinini blong olgeta—mo oli no letem narafala i mekem. Nao ol pikinini oli talem se oli gat ol prapa “raet” blong olgeta. Biaen oli save ting nating long paoa we papa mama mo ol tija oli gat, mo i isi blong luksave frut we i save kamaot. Wan woman blong raetem niuspepa, Margerette Driscoll, i talem se frut ya, hemia “wan niufala kaen blong ol pikinini we oli no gat respek long olgeta we oli gat paoa, mo oli no gat tingting ya se wanem samting i stret mo wanem samting i rong.”

“Klosap Olgeta Pikinini Oli Kam Nogud Finis.” Hemia wan stamba tok insaed long niuspepa ya Time. Haf ya i makem klia we tingting blong plante yangfala long Rasia i foldaon. Hem i tokbaot wan boe we i stap plei long rap miusik we i talem se: “Yumi bon long wan wol we i no gat wan samting long hem we i save stap blong olwe, mo i no gat wan samting nating we i stret. ?Weswe nao yumi save trastem komuniti blong yumi?” Man ya we i stadi long laef blong ol man, Mikhail Topalov i talemaot tingting we hem i gat, se: “Ol pikinini ya oli no krangke. Oli luk we gavman i giaman long papa mama blong olgeta, oli luk we papa mama blong olgeta i lusum mane we oli gat long bang mo oli lusum wok blong olgeta tu. !I klia we biaen, oli no save respektem olgeta we oli gat paoa!”

Be i rong blong ting se ol yangfala nomo oli no trastem olgeta we oli gat paoa. Tede, olgeta man, ol olfala wetem ol yangfala, oli no trastem ol haeman, mo oli no respektem olgeta. ?Olsem wanem nao? ?Yumi save trastem samfala man we oli gat paoa, no nogat? Yumi save trastem olgeta we oli yusumgud paoa blong olgeta blong halpem ol man, blong bambae oli mekem samting we i gud. Paoa ya we man i gat antap long narafala, i karem mining ya se “paoa, no raet we man i gat blong bos, jajem, no blong blokem ol aksin blong ol narafala.” Bambae hem i save givhan long ol wanwan man mo long komuniti blong olgeta. Long ol pej we i kam biaen, bambae mifala i soem olsem wanem samting ya i save kamaot.