Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

“Man We i Faenem Waes, Hem i Hapi”

“Man We i Faenem Waes, Hem i Hapi”

“Man We i Faenem Waes, Hem i Hapi”

I GAT wan man long taem bifo, we hem i save raetem ol naesfala vas, hem i save mekem ol plan blong haos, mo hem i wan king. Evri yia, mane we hem i kasem i bitim 200 milian dola. Hem i rij moa i winim olgeta narafala king long wol. Plante man oli save hem from bigfala waes blong hem. Wan kwin we i kam longwe blong visitim hem, i sapraes tumas long ol samting we hem i luk, mo hem i talem se: “Yu yu waes moa, mo yu rij moa, i bitim we ol man oli talem long mi longwe. Mi mi harem smol haf nomo.” (1 King 10:​4-9) Man ya hem i King Solomon blong Isrel.

Solomon i gat tufala samting ya, hem i rij mo hem i waes. Taswe, hem i nafgud blong luksave weswan nao blong tufala samting ya i impoten moa. Hem i talem se: “Man we i faenem waes, hem i hapi, mo man we i kasem fasin luksave, hem tu i hapi. From we i moa gud wan man i winim samting ya, i bitim we hem i winim silva. Mo i moa gud wan man i gat fasin ya, i bitim we hem i gat gol. Samting ya i moa gud bitim ol sas ston, mo olgeta samting we yu glad long hem oli no save kasem mak blong hem.”​—⁠Ol Proveb 3⁠:​13-15, NW.

?Olsem wanem yumi save kam waes? ?From wanem fasin ya i sas moa bitim silva no gol? ?Mo from wanem fasin waes i gud tumas? Japta 8 long buk blong Ol Proveb long Baebol, we Solomon i raetem, i givim ansa long ol kwestin ya long wan fasin we i pulum tingting blong man. Long japta ya, Solomon i tokbaot waes olsem wan man we i save toktok mo mekem ol samting. Mo fasin waes ya i talemaot from wanem hem i sas mo i gud tumas.

‘Hem i Stap Singaot Blong Evriwan i Harem Hem’

Japta 8 long Ol Proveb i stat wetem tok ya se: “Olgeta. !Yufala i lesin! Waestok ya we i stamba blong gudfala tingting, hem . . . i stap singaot blong yumi evriwan i harem hem.” * Yes, waestok ya, we i stamba blong gudfala tingting, i stap singaot. Be, fasin blong hem blong singaot i defren olgeta long woman blong rod, we i stap long tudak mo i singaot smosmol blong pulum wan yangfala man i slip wetem hem. (Ol Proveb 7:12) “I olsem we hem i stap stanap antap long hil, mo long saed blong rod, mo long ples we rod i karem fok, mo long doa blong bigfala stonwol blong taon ya, i stap singaot bigwan i kam long yumi.” (Ol Proveb 8:​1-3) Wetem strong voes mo fasin no fraet, waestok i talemaot mesej blong hem long ol klia ples​—⁠long ol get, ol rod, mo long bigfala doa blong stonwol blong taon. I isi nomo blong ol man oli harem voes ya mo blong lesin long hem.

I stret blong talem se klosap evri man long wol i gat janis, sipos i wantem, blong kasem save long waes blong God we i stap long Tok blong hem, Baebol. The World Book Encyclopedia i talem se: “Long histri blong man, Baebol hem i buk we ol man oli ridim plante moa i bitim ol narafala buk.” Mo buk ya i gohed i talem se: “Ol man oli seremaot moa kopi blong Baebol i bitim ol narafala buk. Mo tu, oli tanem Baebol plante taem long ol narafala lanwis, mo long plante moa lanwis i bitim ol narafala buk.” Ol man oli save ridim fulwan Baebol no ol haf blong hem, long bitim 2,100 lanwis. Hemia i minim se 90 pesen blong ol man long wol oli save ridim Tok blong God no haf blong hem long prapa lanwis blong olgeta.

Ol Witnes blong Jeova oli stap talemaot mesej blong Baebol long evri ples long wol. Oli stap talemaot gud nius blong Kingdom blong God mo oli stap tijim ol man long ol trutok blong Tok blong God, long 235 kantri long wol. Ol magasin blong olgeta, we oli stanap long Baebol, olsem Wajtaoa, oli prentem long 140 lanwis, mo Wekap! long 83 lanwis, mo oli stap seremaot bitim 20 milian long ol wanwan kopi blong tufala magasin ya. Yes, waestok ya i stap singaot long klia ples blong ol man oli harem hem.

“Mi Stap Singaot i Go Long Olgeta Man Long Wol”

Waestok i statem toktok blong hem, i se: “!Olgeta! Mi mi stap tok long yufala evriwan. Mi stap singaot i go long olgeta man long wol. Yufala we tingting blong yufala i olsem pikinini, yufala i mas kam blong mi mekem tingting blong yufala i kam olsem tingting blong bigman. Yufala we i no gat hed, yufala i kam long mi blong mi mekem we yufala i gat hed.”​—⁠Ol Proveb 8:​4, 5.

Waestok i singaot i go long olgeta man long wol. Hem i singaot olgeta we oli olsem pikinini yet blong oli kam blong kasem waes, mo olgeta we oli no gat hed blong hem i save mekem we oli gat hed. Ol Witnes blong Jeova oli bilif se Baebol i wan buk blong olgeta man. From samting ya, oli traehad blong pulum evri man blong oli stadi long Baebol mo kasem save long ol waes tok blong hem.

“Olgeta Tok Blong Mi Oli Trutok Nomo”

Blong pulum moa man, waestok i gohed i talem se: “Yufala i lesin gud, from we tok blong mi i gud tumas. Olgeta samting we mi wantem talem long yufala oli stret gud. Olgeta tok blong mi oli trutok nomo, mi mi no wantem nating ol giaman toktok. Evri tok we mi wantem talem oli tru nomo, mi mi no save giaman, mo mi no save lidim man i go long rong rod.” Yes, ol tijing ya blong waestok oli stretgud, oli tru nomo, oli no save giaman. Oli no save lidim man i go long rong rod. “Man we i save luksave mining blong ol had samting, olgeta tok ya blong mi bambae oli klia nomo long hem. Man we i waes gud, mo i save plante samting, wantaem nomo, bambae hem i haremsave ol tok ya.”​—⁠Ol Proveb 8:6-9.

I stret nomo we waestok i talem se: “Ol samting ya we mi wantem tijim yufala long hem, yufala i mas holemtaet, from we hem i gud moa i winim silva. Mo save ya we mi wantem givim long yufala, yufala i mas holemstrong, from we hem i gud moa i winim gol.” I stret blong tingbaot advaes ya blong waestok se, “mi gud moa winim ol flas ston we praes blong olgeta i hae we i hae. I no gat wan samting nating we yufala i save makem, we i gud olsem mi.” (Ol Proveb 8:​10, 11) ?Be from wanem i gud blong tingbaot advaes ya? ?From wanem fasin waes i sas moa i bitim ol rij samting?

‘Ol Samting We Yufala i Save Kasem Oli Gud Moa i Winim Gol’

Olgeta we oli lesin long waestok oli save kasem ol presen we oli sas moa i winim gol, silva, mo ol flas ston. Waestok i tokbaot sam long ol presen ya se: “Mi mi save luksave mining blong ol had samting, mo mi save makem ol samting we i gud, mo ol samting we i nogud. Man we i stap ona long Hae God, hem i no laekem ol fasin nogud, i agens long olgeta. Mi mi no laekem nating fasin blong praod, mo fasin blong luklukdaon long narafala man, mo fasin nogud, mo fasin blong giaman, mi mi agens long olgeta.”​—⁠Ol Proveb 8:​12, 13.

Wan man we i gat fasin waes hem i luksave mining blong ol had samting mo hem i naf blong makem wanem i gud mo wanem i nogud. Mo wan man we i gat waes we i kamaot long God hem i gat dip respek mo ona long God tu, from we “man [we] i wantem kam waes, stamba blong hem, hem i mas tinghevi long Hae God, mo i mas ona gud long hem.” (Ol Proveb 9⁠:10) From samting ya, man we i laekem waes blong God, hem i no laekem nating ol fasin we Jeova i no laekem. Hem i no gat ol fasin olsem fasin praod, fasin blong luklukdaon long narafala man, fasin nogud, mo fasin blong giaman. From we hem i no laekem ol fasin nogud, hem i no save yusum paoa blong hem blong spolem narafala. !I gud tumas sipos olgeta we oli gat spesel wok insaed long Kristin kongregesen, mo olgeta we oli hed blong famle tu, oli lukaot fasin waes!

Waestok i gohed i talem se: “Oltaem mi stap mekem plan blong wokem ol samting, mo biaen, mi stap mekem ol samting ya oli kamtru. Mi mi gat paoa, mo mi save luksave mining blong ol had samting. Oltaem mi stap givhan long ol king blong oli rulum ol man blong olgeta, mo mi stap givhan long ol gavman blong oli mekem ol gudfala loa. Olgeta king blong wol ya, wetem olgeta jif mo haeman, mi nao mi stap givhan long olgeta blong oli save rul.” (Ol Proveb 8:​14-16) Ol frut we oli kamaot from fasin waes hemia se man i luksave mining blong ol had samting, mo hem i kasem paoa. I impoten tumas se ol king, ol haeman, mo ol jif oli gat ol fasin ya. Olgeta we oli gat wok blong lidim ol man mo we oli mas givim advaes long ol man, oli nidim fasin waes.

Olgeta man oli save faenem trufala waes, be i no evri man we i wantem waes ya. Sam oli no wantem lesin no oli sakemaot fasin ya, nating se hem i stap long fored blong olgeta nomo. Waestok i talem se: “Man we i laekem mi tumas, mi mi laekem hem tumas, mo man we i stap lukaot mi, hem i save faenem mi.” (Ol Proveb 8⁠:17) Fasin waes i blong olgeta nomo we oli traehad blong faenem.

Ol rod blong fasin waes oli stret mo oli gud. Ol man we oli traehad blong faenem waes oli kasem blesing from. Waestok i talem se: “Mi mi gat paoa blong mekem yufala i kam rijman, mo blong mekem ol man oli ona long yufala. Mi save mekem we yufala i no sot long wan samting, mo we yufala i win long evri samting. Ol samting we yufala i save kasem long mi, oli gud moa i winim silva we i klin gud, mo gol we i beswan. Oltaem mi stap folem ol rod we i stret nomo, mo mi stap mekem i stret gud long olgeta man. Olgeta we oli laekem mi tumas, mi stap mekem olgeta oli kam rijman, mo mi stap fulumap ol nambawan samting long ol haos blong olgeta.”​—⁠Ol Proveb 8:18-21.

Ol samting we waes i save givim, hemia ol gudfala fasin olsem fasin blong makem wanem i gud mo wanem i nogud, fasin blong luksave mining blong ol samting we i had, tingtingdaon, mo fasin luksave. Be antap long samting ya, waes i save mekem man i rij mo i kasem ona. Maet wan man we i waes i save winim plante samting long rod we i stret, mo hem i save rij long saed blong spirit tu. (3 Jon 2) Ol man oli gat respek long wan man we i waes. Mo tu, man ya i save haremgud long ol samting we hem i kasem, hem i gat pis long tingting blong hem mo tingting blong hem i no stikim hem. Yes, man ya we i faenem fasin waes, hem i save haremgud. Ol samting we yumi save kasem from waes fasin, oli moa gud i winim ol gol we i beswan mo ol silva we i klin gud.

!Advaes ya i stret long yumi tede, from we yumi stap long wan wol we ol man oli ronem mane, mo bigfala samting long laef blong olgeta i blong hivimap ol sas samting. I gud yumi neva lusum tingting ya se waes fasin i sas tumas mo i nogud yumi traem winim ol sas samting long ol rod we oli no stret. Mo tu, yumi neva mas letem tingting blong wantem kam rij i winim yumi nao yumi lego ol samting ya we oli stap givim waes long yumi​—⁠hemia ol Kristin miting mo fasin blong stadi long Baebol mo ol buk we “slef we i stret mo waes” i givim long yumi.​—⁠Matiu 24:​45-47, NW.

‘Bifo We Bifo Olgeta, Hem i Mekem Mi’

Fasin ya we japta 8 blong Proveb i yusum, blong tokbaot waes, i no wan rod blong eksplenem nomo se fasin ya i olsem wanem. Waestok ya hem i pija blong faswan wok we Jeova i mekem we i impoten moa bitim ol narafala samting. Waestok i gohed blong talem se: “Bifo we bifo olgeta, taem we Hae God i no mekem wol ya yet, long taem we hem i statem wok blong hem, fas wok we hem i mekem, hem i mekem mi. Taem we i no gat solwota yet, mo i no gat springwota i stap, be mi mi bon finis. Taem we hem i no mekem wol ya yet, mo i no putum ol hil oli stap long ples blong olgeta yet, mo i no gat ples blong garen, mo i no gat graon nating yet, be mi mi bon finis.”​—⁠Ol Proveb 8:​22-26.

Samting we yumi ridim antap long saed blong waestok i laenap stret wetem wanem we Baebol i talem long saed blong “Tok ya.” Aposol Jon i talem se: “Fastaem, bifo we bifo olgeta, Tok ya i stap, mo Tok ya i stap wetem God, mo Tok ya i wan god.” (Jon 1:​1, NW ) Waestok ya i pija blong Pikinini blong God, Jisas Kraes, bifo we hem i kam long wol. *

Jisas Kraes i “fasbon long olgeta samting we God i wokem; from we tru long hem, God i wokem olgeta narafala samting long heven mo long wol, olgeta samting we yumi save luk mo olgeta samting we yumi no save luk.” (Kolosi 1:​15, 16, NW ) Waestok i gohed blong tok i talem se: “Taem we hem [Jeova] i putum skae i stap long ples blong hem, mo i makem ples we skae i kam pas long solwota, mo i putum ol klaod oli stap olbaot long skae, mo i openem ol springwota aninit long solwota, i mekem solwota i kam stap long ples blong hem, mo i putum ol mak long ples we bambae solwota ya i stap long hem, nao i givim tok long hem, se bambae i no kam antap bitim ol mak ya, be mi mi stap finis. Taem we hem i stat putum ol stamba blong wol ya, be mi mi stap finis. Mi stap stanap long saed blong hem, mi olsem [“nambawan man blong wok,” NW ] we i mekem ol plan we hem i stap folem. Evri dei, mi stap mekem hem i glad, mo oltaem nomo, mi harem gud blong stap wetem hem. Mi glad tumas blong luk wol ya, mo mi hapi tumas blong luk ol man.” (Ol Proveb 8:27-31) Fasbon Pikinini blong God i stanap long saed blong Papa blong hem, i wok wetem hem​—⁠Man ya We i Wokem heven mo wol, we i no gat man we i sem mak long hem. Taem Jeova God i wokem fasfala man long wol, Pikinini blong Hem, we i olsem Nambawan Man Blong Wok, i givhan long hem. (Jenesis 1⁠:26) !Yumi no sapraes se Pikinini blong God i intres, mo tu, i laekem tumas ol man!

‘Man We i Lesin Gud Long Mi Bambae i Save Harem Gud’

Olsem waestok, Pikinini blong God i talem se: “!Ol yang man! Yufala i lesin gud long mi. Sipos yufala i stap mekem olsem we mi mi talem, bambae yufala i save harem gud. Yufala i mas lesin gud long ol samting ya we mi stap tijim yufala long hem. Yufala i mas waes, yufala i no mas tanem baksaed long ol samting ya. Man we evri dei, i stap kam long haos blong mi, i stap wet long mi long doa blong mi, i stap lesin gud long ol tok blong mi, hem bambae i harem gud. Man we i faenem mi, hem i faenem laef, mo oltaem, Hae God i stap glad long hem, be man we i no faenem mi, oltaem hem i stap spolem hem nomo, mo man we i no laekem mi nating, i stap agens long mi, man olsem i wantem ded nomo.”​—⁠Ol Proveb 8:32-36.

Jisas Kraes i fulap long waes blong God. “Mo God i haedem ol gudgudfala samting blong waes mo save blong hem long Kraes.” (Kolosi 2:⁠3) Taswe, i gud yumi lesingud long hem mo yumi biaen long hem. (1 Pita 2⁠:21) Sipos wan man i tanem baksaed long Jisas, hem i spolem laef blong hem wan nomo mo ating i laekem ded, from we “i no gat wan narafala man nating we i save sevem yumi.” (Ol Wok 4⁠:12) Yumi mas agri se, God i givim wan man nomo blong sevem yumi, hemia Jisas. (Matiu 20⁠:28; Jon 3⁠:16) Long rod ya nomo yumi save haremgud blong ‘faenem laef, mo mekem Hae God i stap glad long yumi.’

[Ol futnot]

^ Hibru tok ya we oli tanem i kam “waestok” i wan tok we i feminine. From samting ya, sam man we oli tanem Proveb oli talem se waestok i olsem woman.

^ From we Hibru tok we oli tanem i kam “waestok” i feminine olsem se hem i wan woman, samting ya i no minim se Baebol i no save yusum tok ya olsem pija blong Pikinini blong God. Grik tok we oli tanem i kam “lav” we oli yusum blong talem se “God i lav,” hem i feminine tu. (1 Jon 4:⁠8) Nating se i olsem, Baebol i yusum tok ya blong tokbaot God.

[Tok blong pija long pej 26]

Olgeta we oli gat wok blong lidim ol man oli nidim fasin waes

[Tok blong pija long pej 27]

Neva lego ol rod we Jeova i yusum blong givim waes long yumi