?Ol Trabol Long Wol Bambae Oli Finis Samtaem?

WAN ripot blong Aealan i tokbaot ol samting we oli stap hapen long wol i se: “Twanti faef pesen blong ol man long wol oli pua, 1.3 bilian man oli laef wetem samwe long 100 vatu nomo blong wan dei, 1 bilian man oli no save rid mo raet, 1.3 bilian man oli no gat klin wota blong dring mo 1 bilian man oli hanggri evri dei.”

!Yumi sore tumas blong harem ol nogud ripot ya from we oli pruvum se ol man oli no naf blong faenem wan rod blong winim fulwan ol trabol long wol! Mo samting we i mowas se, bighaf blong olgeta ya we ripot i tokbaot, oli ol woman mo ol pikinini we oli no naf blong blokem wan samting. Ating yumi harem nogud tumas taem yumi luk se naoia yet, long stat blong ol yia 2000, “yumi no save kaontem namba blong olgeta we oli stap safa from we, evri dei, i gat man we i gohed blong spolem ol raet blong narafala.”—The State of the World’s Children 2000.

‘Ol Man Blong Naoia Oli Wokem Wan Niufala Wol’

United Nations Children’s Fund i talem se hem i bilif we “yumi save karemaot nogud tingting we ol trabol ya . . . oli givim long laef blong ol man raon long wol se i no gat hop.” Ogenaesesen ya i talem se, nogud laef we ol bilian man ya oli stap long hem, i wan samting we “yumi save ronwe long hem, mo i save jenis.” Ale, ogenaesesen ya i singaot “ol man we oli laef naoia” blong “oli wokem wan niufala wol.” Oli hop se long niufala wol ya, bambae “i no gat man i safa from we hem i pua, no from we hem i defren, bambae man i no moa safa from raf fasin mo sik.”

Oli gat wan hop olsem from we naoia yet, oli luk sam man we oli rili kea long ol narafala, mo nating se plante rabis frut i stap kamaot from “ol faet mo ol trabol we i luk olsem se bambae i neva finis,” be ol man ya oli wokhad blong givhan long olgeta we oli safa. Wan eksampol, long ol 15 yia we oli jes pas, wok we ol man oli mekem folem Chernobyl Children’s Project i “givhan long plante handred pikinini we oli kasem kansa from ol niuklia doti we oli stap long win.” (The Irish Examiner, Eprel 4, 2000) Ol ogenaesesen blong givhan long man, nating se oli bigwan no oli smol, oli rili givhan plante long olgeta man we oli safa from faet no disasta.

Nomata long ol traehad ya, olgeta we oli wok blong givhan long ol man oli no blaen. Oli luksave se ol problem we oli fesem “oli bigwan moa mo oli strong moa bitim ol ten yia bifo.” Taem bigfala wota i spolemgud kantri blong Mosambik, David Begg, bos blong Irish charity Concern, i talem se “ol man blong wok, mo ol man we oli sapotem mifala, mo ol man we oli givim mane long mifala, olgeta oli givhan plante.” Hem i gohed i se: “Be mifala wan nomo, i no naf blong winim ol disasta we namba blong olgeta i bigwan tumas.” Hem i tokbaot ol traehad we oli mekem long Afrika i se: “I gat sam samting we i stap givim hop long man, be ol samting ya oli smol tumas, oli olsem ol kandel we laet blong olgeta klosap i ded.” Plante man oli harem se tok ya i eksplenemgud laef long wol naoia.

?Yumi rili save bilif se “ol man blong naoia oli save wokem wan niufala wol”? I tru se ol ogenaesesen ya oli mekem wan nambawan wok, be ating yu agri se i waes tu blong tingbaot wan narafala rod blong wokem wan wol we i stret mo i gat pis long hem. Baebol i soemaot rod ya, mo bambae yumi tokbaot samting ya long haf we i kam biaen.

 [Foto Credit Line blong pija long pej 2]

Page 3, children: UN/DPI Photo by James Bu