Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

Jeova i Blesem Mo i Protektem Ol Man We Oli Obei Long Hem

Jeova i Blesem Mo i Protektem Ol Man We Oli Obei Long Hem

Jeova i Blesem Mo i Protektem Ol Man We Oli Obei Long Hem

“Man we i stap lesin long mi, bambae hem i stap gud oltaem long laef blong hem. Hem bambae i save we i no gat wan samting nating we i save mekem hem i fraet.”—OL PROVEB 1:33.

1, 2. ?From wanem i impoten blong obei long God? Talem wan pijatok blong eksplenem.

 TINGBAOT wan hip blong ol pikinini faol we oli stap wokbaot long gras, oli stap lukaot kakae. Oli no save se wan bigfala pijin i stap flae raon antap, i stap wet long wan janis blong kakae olgeta. Nao wantaem nomo, mama faol i singaot strong long wan voes we i seksek, blong givim woning long olgeta. Long semtaem, hem i leftemap tufala wing blong hem. Ol pikinini faol oli resis i go long mama blong olgeta, mo smoltaem biaen, oli stap sef aninit long tufala wing blong hem. Bigfala pijin ya i luksave se hem i no save kasem olgeta, ale hem i flae i gowe. * ?Stori ya i lanem yumi long wanem lesen? Hemia: !Fasin obei i save sevem laef!

2 Lesen ya i impoten tumas long ol Kristin tede, from we Setan i stap traehad wetem ful paoa blong hem blong spolem ol man blong God. (Revelesen 12:9, 12, 17) Hem i wantem mekem se yumi lego bilif blong yumi, nao Jeova bambae i no moa glad long yumi mo bambae yumi no moa gat janis blong kasem laef we i no save finis. (1 Pita 5:8) Be, sipos yumi stap klosap long God, mo yumi obei kwiktaem long ol advaes we i kamaot long Tok blong God mo ogenaesesen blong hem, yumi save sua se bambae hem i lukaotgud long yumi. Man blong raetem Sam i talem se: “Bambae hem i blokem yu yu stap gud olsem we pikinini blong faol i stap gud aninit long wing blong mama blong hem.”—Ol Sam 91:4.

Enemi i Spolem Wan Nesen We i No Obei

3. ?Wanem frut i kamaot taem Isrel i no obei bakegen mo bakegen?

3 Taem nesen blong Isrel i stap obei, Jeova i lukaotgud long olgeta, i givhan long olgeta. Be plante taem, ol man blong nesen ya oli lego Man we i Wokem olgeta, mo oli wosipim ol narafala god we oli wokem long wud mo ston. !Ol god ya ‘oli rabis nomo! !Oli no save givhan long olgeta! !Oli no save sevem olgeta!’ (1 Samuel 12:21) Nesen ya i mekem stronghed fasin ya blong plante handred yia. Hem i wosipim ol narafala god gogo i kam nogud olgeta, mo i no moa gat rod blong kamgud bakegen. Taswe, Jisas i talem wetem sore se: “!Oo, ol man Jerusalem, ol man Jerusalem! !Sore tumas long yufala! Yufala i stap kilim ol profet oli ded, mo yufala i stap stonem ol man blong karem tok blong God oli ded. Plante taem, mi mi wantem putum han blong mi i goraon long yufala, olsem we faol i pulum ol pikinini blong hem oli kam haed aninit long wing blong hem, be yufala i no glad. Yufala i luk. God i lego yufala finis, ples blong yufala i emti i stap.”—Matiu 23:37, 38.

4. ?Olsem wanem i kam klia long yia 70 K.T. se Jeova i lego Jerusalem finis?

4 Nogud samting we i kamaot long yia 70 K.T. * i soemaot klia se Jeova i lego ol stronghed man Isrel. Long yia ya, ol ami blong Rom oli maj i kam, wetem ol saen we pija blong igel i stap long hem. Oli kam insaed long Jerusalem, olsem wan bigfala pijin we i kamdaon wantaem nomo blong kakae ol pikinini faol. Mo oli mekem blad blong fulap man i ron. Long taem ya, Jerusalem i fulap gud long ol man we oli kam blong mekem lafet blong Pasova. Be nating se oli givim plante sakrefaes i go long God, oli no save mekem hem i glad. Samting ya i pulum tingting blong yumi i go long tok we Samuel i bin talem long King Sol taem hem i no obei long Jeova. Samuel i talem se: “?Wanem nao we Hae God i wantem moa? ?Hem i wantem blong yumi obei long tok blong hem, no blong yumi mekem sakrefaes long hem? I tru we hem i wantem blong yumi kilim ol nambawan sipsip blong mekem sakrefaes long hem, be hem i wantem moa blong yumi obei long tok blong hem.”—1 Samuel 15:22.

5. ?Wanem kaen fasin obei we Jeova i wantem, mo olsem wanem yumi save se yumi naf blong obei olsemia?

5 Jeova i wantem se yumi mas obei long hem. Hem i save se yumi no stret gud olgeta mo i gat sam samting we yumi no naf blong mekem. (Ol Sam 130:3, 4) Be hem i wantem we yumi tru long hat blong yumi, mo we yumi obei long hem from we yumi bilif long hem, yumi lavem hem, mo yumi fraet blong mekem hem i harem nogud. (Dutronome 10:12, 13; Ol Proveb 16:6; Aesea 43:10; Maeka 6:8; Rom 6:17) Yumi naf blong obei long hem olsem, from we plante man bifo long Kraes, we “oli witnes blong hem,” oli bin holemstrong long God, nating se oli kasem ol bigbigfala traem we sam long olgeta oli ded from. (Hibrus 11:36, 37; 12:1) !Ol man ya oli mekem hat blong Jeova i glad tumas! (Ol Proveb 27:11) Be sam narafala we fastaem oli gat bilif, oli no gohed blong obei long God. Wan long olgeta ya, hemia Joas we i king blong Juda bifo.

Ol Rabis Fren Oli Spolem King

6, 7. ?Taem Jehoeada i stap laef yet, Joas i wanem kaen king?

6 Taem King Joas i wan smol pikinini, klosap oli kilim hem i ded. Taem hem i gat seven yia, Hae Pris Jehoeada i no fraet blong tekemaot hem long ples we hem i stap haed, mo putumap hem olsem king. Jehoeada i ona gud long God, ale hem i lukaot long Joas olsem papa blong hem, mo i givim advaes long hem. From samting ya, “oltaem long taem we Hae Pris ya Jehoeada i stap laef yet, [yangfala] king ya i stap mekem ol samting we Hae God i glad long hem.”—2 Kronikel 22:10–23:1, 11; 24:1, 2.

7 Joas i mekem plante gudfala wok. ‘King ya i wantem blong wokem’ haos blong Jeova i gud bakegen, ale hem i mekem. Mo tu, hem i luk we ‘Moses i bin talem’ se oli mas tekem takis long ol man Jerusalem mo Juda, ale hem i talem long Jehoeada blong mekem olsem. Mane ya i mas pem ol samting we oli nidim blong mekem haos blong God i gud bakegen. Samting ya i soemaot se Jehoeada i pulum yangfala king ya blong stadi mo obei long Loa blong God. Taswe, wok long haos blong God mo ol samting insaed long hem i finis kwik.—2 Kronikel 24:4, 6, 13, 14; Dutronome 17:18.

8. (a) ?Wanem bigfala samting we i spolem bilif blong Joas? (b) ?From we king ya i no moa obei long God, hem i mekem wanem?

8 Sore tumas, Joas i no gohed blong obei long Jeova. ?From wanem? Tok blong God i talem se: “Biaen long taem ya we Hae Pris ya Jehoeada i ded, ol lida blong Juda oli stap pulum king blong i lesin long ol tok blong olgeta nomo. Nao from samting ya, oli no moa kam long haos blong Hae God blong mekem wosip long hem, oli stap go mekem wosip long ol aedol mo long ol pija blong woman god ya Asera. Mo ol fasin nogud ya blong olgeta i mekem Hae God i kros long olgeta.” Ol lida blong Juda ya oli pulum king ya blong no moa lesin long ol profet blong God tu. Wan long ol profet ya, hemia Sekaraea, we papa blong hem Jehoeada. Sekaraea i no fraet blong tok long Joas mo ol man Juda from fasin blong olgeta blong no obei long God. Be Joas i no tanem tingting blong hem. Defren olgeta, hem i talem long ol man blong stonem Sekaraea i ded. !Yes, Joas i kam wan rabis man we i no moa gat sore mo i no moa obei long Jeova! !Mo samting ya i kamaot from we hem i letem ol rabis fren oli pulum hem!—2 Kronikel 24:17-22; 1 Korin 15:33.

9. ?Olsem wanem samting we i hapen long Joas mo ol lida blong Juda i soemaot se i krangke nomo blong no obei long God?

9 ?From we Joas i lego Jeova, wanem i hapen long hem mo ol rabis fren blong hem we oli rula blong Juda? Ol ami blong Siria we “oli no plante,” oli kam mekem faet long ol man Juda mo “oli kilim ol lida blong olgeta oli ded.” Mo tu, ol ami ya oli fosem king blong givim olting blong hem long olgeta, wetem ol gol mo silva long haos blong God. Joas i no ded, be laef blong hem biaen i nogud. Hem i kam wan slak man we i harem nogud tumas long bodi blong hem. Smoltaem biaen, ol man blong hem nomo oli girap, oli kilim hem i ded. (2 Kronikel 24:23-25; 2 King 12:17, 18) Ol tok we Jeova i bin talem long ol man Isrel oli tru nomo, se: !“Sipos yufala i no obei long Hae God, mo tingting blong yufala i no strong blong holem olgeta tok blong hem wetem olgeta loa blong hem . . . , hem bambae i mekem we ol trabol i kam kasem yufala”!—Dutronome 28:15.

Fasin Obei i Sevem Wan Sekretari

10, 11. (a) ?From wanem i gud blong tingbaot advaes we Jeova i givim long Baruk? (b) ?Jeova i talem wanem long Baruk blong stretem hem?

10 ?Taem bighaf blong ol man we yu prij long olgeta oli no wantem lesin long gud nius, yu yu harem se yu les? ?Yu yu jalus smol long ol rijman mo fasin blong laef blong olgeta we oli no sot long wan samting? Sipos yes, tingbaot man ya Baruk we i raetemdaon ol tok we Jeremaea i kasem long Jeova, mo tingbaot ol advaes we Jeova i givim long hem wetem lav.

11 Baruk i stap raetemdaon wan profet tok, nao Jeova i jenisim toktok blong Hem i go stret long Baruk nomo. ?From wanem? From we Baruk i stat blong harem nogud long laef blong hem, mo i stat wantem wan laef we hem i ting se i moa gud i winim nambawan wok we God i givim long hem. Jeova i luk we tingting blong Baruk i jenis, ale hem i stretem hem long kaen fasin. Hem i talem ol klia tok ya i se: “?Olsem wanem? ?Yu ting se bambae yu kasem gudfala laef, i winim we ol narafala man bambae oli kasem? I nogud yu mekem olsem. Mi bambae mi letem bigfala trabol i kam kasem olgeta man long wol ya, be bambae mi letem yu yu stap laef long weples we bambae yu yu go long hem.”—Jeremaea 36:4; 45:5.

12. ?From wanem yumi no mas lukaot wan “gudfala laef” long wol ya?

12 ?Long ol tok ya we Jeova i talem long Baruk, yu yu haremsave se Hem i stap wari long gudfala man ya we i bin holemstrong long wok blong Hem wetem Jeremaea, mo i no bin fraet? Tede tu, Jeova i stap wari long olgeta we oli stat joen long ol fasin blong wol ya, from we maet oli ting se laef olsem i moagud i bitim laef we oli gat naoia. I gud tumas we plante long olgeta ya oli bin lesin long advaes blong stretem olgeta, we ol Kristin brata we oli bigman long saed blong bilif oli givim wetem lav. (Luk 15:4-7) Yes, yumi evriwan i mas luksave se “gudfala laef” we ol man blong wol ya oli gat, hem i blong smoltaem nomo. Ol man ya oli no rili hapi. Samting we i moa nogud se, klosap nao bambae oli lus wetem wol ya mo ol samting we ol man blong hem oli wantem.—Matiu 6:19, 20; 1 Jon 2:15-17.

13. ?Stori blong Baruk i tijim wanem lesen long yumi long saed blong tingting daon?

13 Stori blong Baruk i tijim wan lesen long yumi long saed blong tingting daon tu. Makemgud se Jeova i no tok long Baruk stret, be hem i givim tok long Jeremaea blong talem long Baruk. Ating Baruk i savegud ol slak fasin mo mastik blong Jeremaea. (Jeremaea 45:1, 2) Nating se i olsem, Baruk i no gat flas tingting. Hem i mekem tingting blong hem i stap daon mo i luksave se advaes ya i kamaot long Jeova nomo. (2 Kronikel 26:3, 4, 16; Ol Proveb 18:12; 19:20) Taswe, taem ‘yumi foldaon’ mo narafala i yusum Tok blong God blong stretem yumi, yumi mas folem eksampol blong Baruk, we hem i bigman long tingting mo fasin blong hem, hem i kasem save kwik long ol tok blong God, mo hem i gat tingting daon.—Galesia 6:1.

14. ?From wanem i gud we yumi obei long olgeta we oli stap lidim yumi?

14 Sipos yumi gat tingting daon, i isi moa long olgeta we oli mas givim advaes ya tu. Hibrus 13:17 i talem se: “Yufala i mas ona long ol lida blong yufala, mo yufala i mas obei long ol tok blong olgeta. Olgeta ya oli stap lukaot long Kristin laef blong yufala, we oli no save spel, mo bambae oli mas talemaot long God we oli holem wok ya olsem wanem. Yufala i mas mekem olgeta oli harem gud long wok ya. Sipos yufala i stap mekem olgeta oli harem nogud long wok ya, fasin ya bambae i no givhan long yufala nating.” Taem ol elda oli mas stretem narafala, plante taem oli prea long Jeova wetem fulhat blong olgeta, oli askem long Hem blong givim strong tingting, waes, mo kaen fasin we oli nidim blong mekem wok ya. !Wok ya i no isi, be hem i haf long ol samting we oli mas mekem blong lukaot long ol sipsip! I gud yumi “ona long ol man olsem.”—1 Korin 16:18.

15. (a) ?Olsem wanem Jeremaea i soemaot se hem i trastem Baruk? (b) ?Wanem blesing we Baruk i kasem from we hem i obei wetem tingting daon?

15 I klia se Baruk i jenisim tingting blong hem, from we biaen, Jeremaea i talem long hem blong mekem wan samting we i no isi blong mekem. Hem i mas go long haos prea mo ridimaot ol tok panis we Jeremaea i bin givim long hem blong raetemdaon. ?Olsem wanem? ?Baruk i obei? Yes, “Baruk i mekem stret olsem we profet [Jeremaea] i talem long hem.” Mo hem i ridimaot ol tok ya long ol lida blong Jerusalem tu. Hem i nidim strong tingting blong mekem samting ya. (Jeremaea 36:1-6, 8, 14, 15) Eitin yia biaen, ol ami blong Babilon oli winim taon ya. !Be tingbaot olsem wanem Baruk i mas glad taem we hem i no ded! !Hemia from we, hem i lesin long woning blong Jeova mo i no moa traem kasem “gudfala laef” we ol man blong taon ya oli gat!—Jeremaea 39:1, 2, 11, 12; 43:6.

Fasin Obei Taem Ol Ami Oli Kam

16. ?Olsem wanem Jeova i soemaot se hem i sore long ol man Jiu long taon ya Jerusalem taem ol ami blong Babilon oli kam long 607 B.K.T.?

16 Taem ol ami oli winim Jerusalem long 607 B.K.T., * God i sore bakegen long ol man we oli obei long hem. Taem faet ya i kam strong, Jeova i talem long ol man blong taon ya se: “Naoia i gat tu rod i stap, we wan i rod blong laef, mo narawan i rod blong ded. Be yufala nomo i mas jusumaot rod we yufala i wantem. Sipos man i wantem laef, ale hem i mas letem hem i go long han blong ol man Babilonia ya we oli stap hivap raon long taon ya, nao bambae hem i no save ded, bambae i stap laef. Be sipos man i wantem ded, ale, hem i no go, i stap nomo long taon ya, nao bambae hem i ded long han blong ol enemi ya, no long hanggri, no long sik.” (Jeremaea 21:8, 9) I stret nomo we ol man Jerusalem oli lus from stronghed fasin blong olgeta. Be long las menet, taem evri samting i kam nogud, Jeova i sore long samfala we oli obei long hem. *

17. (a) ?Wanem tufala samting i traem fasin obei blong Jeremaea taem hem i mas talemaot tok blong Jeova se ol man Jiu oli mas ‘letem olgeta oli go long han blong ol man Babilonia’? (b) ?Olsem wanem eksampol blong Jeremaea blong obei mo no fraet i save givhan long yumi?

17 Taem Jeremaea i mas talem long ol man Jiu blong letem olgeta oli go long han blong ol man Babilon, i sua se samting ya i traem fasin obei blong hem. ?From wanem? From we hem i tinghae long nem blong God, mo hem i no wantem we ol enemi oli talem se ol aedol blong olgeta we oli no gat paoa nating oli givhan long olgeta, taswe oli win. Samting ya bambae i spolem nem blong God. (Jeremaea 50:2, 11; Ol Krae 2:16) Mo tu, taem Jeremaea i talem long ol man blong oli letem ol ami blong Babilon oli tekem olgeta, hem i save se sam man bambae oli ting se hem i stap tekem saed blong enemi ya, ale bambae oli traem kilim hem i ded. Be, Jeremaea i no fraet, hem i obei long Jeova mo i talemaot ol tok blong Hem. (Jeremaea 38:4, 17, 18) Olsem Jeremaea, yumi tu yumi mas talemaot ol tok we plante man oli no glad blong harem. Hemia semfala tok we ol man oli agensem Jisas from. (Aesea 53:3; Matiu 24:9) Taswe, yumi no mas “fraet tumas long ol narafala man.” Yumi mas folem fasin blong Jeremaea blong no fraet, obei long Jeova, mo trastem hem fulwan.—Ol Proveb 29:25.

Obei Taem Gog i Agensem Yumi

18. ?Long fiuja, wanem samting bambae i traem fasin obei blong ol man blong Jeova?

18 I no longtaem, bambae wol ya blong Setan i lus long wan “bigfala trabol” we i bitim olgeta trabol we oli kamaot finis. (Matiu 24:21) I sua se long taem ya mo bifo long taem ya, plante bigfala samting bambae oli traem bilif mo fasin obei blong ol man blong God. Wan samting we Baebol i tokbaot, hemia wok we Setan bambae i mekem olsem ‘Gogo, we i king blong kantri ya Magog.’ Bambae hem i agensem ol man blong Jeova fulwan. Bambae hem i pulum fulap man blong girap agensem ol man blong God. Baebol i tokbaot ol enemi ya olsem ‘wan bigfala kampani blong ol soldia we oli strong tumas, . . . we oli plante we plante.’ (Esikel 38:2, 14-16) Ol man blong God we oli no plante mo oli no gat ol tul blong faet, bambae oli lukluk i go long Jeova nomo blong haedem olgeta aninit long “wing” blong hem, we bambae hem i openem blong blokem olgeta we oli obei long hem.

19, 20. (a) ?From wanem i impoten tumas we ol man Isrel oli obei long God taem oli stap long Red Si? (b) ?Olsem wanem stori ya blong Red Si i save givhan long yumi tede sipos yumi prea mo tingting dip long hem?

19 Trabol ya i mekem yumi tingbaot samting we i hapen long ol man Isrel taem oli stap kamaot long Ijip. Afta we Jeova i givim ten panis long ol man Ijip, hem i lidim ol man blong hem oli go long Promes Lan. Be hem i no lidim olgeta oli go long rod we i sot moa. Hem i lidim olgeta long rod we i godaon long Red Si, wan ples we enemi i save kasem olgeta isi nomo. I luk olsem we hemia i no wan gudfala rod sipos oli wantem stap sef long ol enemi we oli save faet agensem olgeta. ?Nao sipos yu yu stap long taem ya, bambae yu obei long tok blong Jeova we Moses i talemaot? ?Bambae yu trastem Jeova fulwan mo folem rod we i godaon long Red Si, nating se yu save we Promes Lan i stap long narafala rod?—Eksodas 14:1-4.

20 Sipos yumi gohed blong ridim Eksodas japta 14, bambae yumi luk olsem wanem Jeova i soemaot bigfala paoa blong hem blong sevem ol man blong hem. !Sipos yumi tektaem blong stadi mo tingting dip long ol stori olsem, oli save mekem bilif blong yumi i strong! (2 Pita 2:9) Mo taem bilif blong yumi i strong, hemia i pulum yumi blong obei long Jeova, nating sipos i luk olsem se samting we hem i wantem yumi blong mekem i no laenap wetem tingting blong man. (Ol Proveb 3:5, 6) From samting ya, i gud we yumi tingbaot se: ‘?Mi mi stap traehad blong mekem bilif blong mi i kam strong moa? ?Mi mi stap stadi Baebol, prea, tingting dip, mo joen oltaem wetem ol man blong God?’—Hibrus 10:24, 25; 12:1-3.

Fasin Obei i Mekem Tingting i Strong

21. ?Olgeta we oli obei long Jeova bambae oli kasem wanem blesing naoia mo long fiuja?

21 Olgeta we oli obei long Jeova oltaem, oli luk se naoia tu, tok blong Ol Proveb 1:33 i stap kamtru long olgeta. Vas ya i talem se: “Man we i stap lesin [obei] long mi, bambae hem i stap gud oltaem long laef blong hem. Hem bambae i save we i no gat wan samting nating we i save mekem hem i fraet.” !Ol gudfala tok ya bambae i kamtru long nambawan fasin long bigfala dei blong Jeova we i klosap, taem hem i givim panis long ol enemi blong hem! Yes, Jisas i talem long ol disaepol blong hem se: “Taem ol samting ya oli stat kamtru, yufala i mas stanap stret, yufala i leftemap hed blong yufala, from we bambae i no longtaem, mi bambae mi kam blong sevem yufala, mi mekem yufala i fri.” (Luk 21:28) I klia se, olgeta we oli obei long God nomo bambae oli gat strong tingting blong folem tok ya.—Matiu 7:21.

22. (a) ?From wanem ol man blong Jeova oli save gat strong tingting? (b) ?Nekis stadi bambae i tokbaot wanem?

22 Wan narafala samting we i save mekem tingting blong yumi i strong, hemia se, “sipos [Hae Masta] i wantem mekem wan samting, hem i stap soemaot ol plan blong hem fastaem” long ol profet we oli man blong wok blong hem. (Amos 3:7) Tede, Jeova i no stap givim tok long ol profet olsem hem i mekem long taem bifo. Be hem i givim wok long wan grup we i olsem wan gudfala slef, blong i givimaot kakae long saed blong spirit long ol man blong hem long stret taem we oli nidim. (Matiu 24:45-47, NW ) !Taswe, i impoten tumas we yumi obei long “slef” ya! Nekis stadi i tokbaot tingting we yumi stap soemaot long saed blong Jisas we i Masta blong “slef” ya, taem yumi obei long ol tok blong “slef” ya. Masta ya nao we “olgeta man bambae oli obei long hem.”—Jenesis 49:10.

[Ol Futnot]

^ Wan grup we i wok blong blokem ol man blong oli no spolem ol anamol, oli raetem wan buk we i talem se, maet yumi ting se ol faol oli gat fasin blong fraet. Be, “mama faol i save faet gogo hem i ded blong blokem wan enemi we i wantem spolem ol pikinini blong hem.”

^ K.T. i minim Kristin Taem.

^ B.K.T. i minim Bifo Kristin Taem.

^ Jeremaea 38:19 i talem se sam Jiu oli “go joen” long ol man Babilon. Olgeta ya oli go kalabus be oli no ded. Baebol i no talem sipos ol man Jiu ya oli letem olgeta nomo oli go long han blong ol man Babilon taem oli harem tok blong Jeremaea. Nating se i olsem wanem, profet tok blong Jeremaea i kamtru se oli no ded.

?Yu Yu Tingbaot?

• ?Wanem i kamaot taem ol man Isrel oli no obei bakegen mo bakegen?

• ?Taem King Joas i yangfala mo biaen bakegen, olsem wanem ol fren blong hem oli pulum hem?

• ?Stori blong Baruk i lanem yumi long wanem samting?

• ?From wanem ol man we oli obei long Jeova oli no nid blong fraet taem en blong rabis wol ya i stap kam klosap moa?

[Kwestin]

[Tok blong pija long pej 13]

Joas i stap obei long Jeova taem Jehoeada i lidim hem

[Tok blong pija long pej 15]

Ol rabis fren oli pulum Joas blong kilim profet blong God i ded

[Tok blong pija long pej 16]

?Sipos yu yu stap long taem ya, bambae yu obei long Jeova mo luk bigfala paoa blong hem blong sevem man?