Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

Devel Setan—?Wan Kastom Stori No Wan Rabis Man We i Rili Stap?

Devel Setan—?Wan Kastom Stori No Wan Rabis Man We i Rili Stap?

Devel Setan—?Wan Kastom Stori No Wan Rabis Man We i Rili Stap?

STAT long taem bifo kam kasem naoia ol man blong hae save oli tingting plante long stamba blong ol nogud fasin. Wan buk, A Dictionary of the Bible we James Hastings i raetem, i talem se: “Stat long taem ya we man i kasem save long ol filing, tingting, mo ol samting raonabaot long hem, hem i luksave se i gat ol paoa we hem i no save blokem, mo we oli traem spolem hem.” Semfala buk ya i talem tu se: “Ol faswan man [long wol] oli wantem faenem stamba blong evri samting we i hapen, mo oli bilif se i gat sam spirit man we oli stamba blong olgeta samting we oli hapen raonabaot long olgeta.”

Ol man blong stadi long histri, oli talem se ol faswan man Mesopotamia oli bilif finis long ol dimon god mo ol rabis spirit. Ol man Babilon bifo oli bilif se i gat wan wol aninit long graon, hem i “wan ples we neva man i save aot long hem.” Nergal, wan god we i gat raf fasin, i bos long ples ya, mo hem i god ya “we i bonem man long faea.” Ol man Babilon oli fraet long ol dimon, taswe oli wokem ol majik tok no singsing blong mekem ol dimon oli glad long olgeta. Long ol kastom stori blong Ijip, i gat wan rabis god we nem blong hem Set. “Hem i olsem wan anamol we i narakaen, nus blong hem i bunbun mo i ben smol, tufala sora blong hem oli sot mo oli fokona mo hem i gat wan tel we en blong hem i olsem fok.”—Larousse Encyclopedia of Mythology.

Ol man Gris mo Rom oli wosipim ol god we oli gud mo ol god we oli rabis tu, be oli no gat wan spesel god we i stamba blong rabis fasin. Ol waes man blong olgeta oli tijim se i gat tu stamba paoa we tufala i stap agensem tufala. Waes man ya Empedocles, i tijim se tufala stamba paoa ya hemia Lav mo Fasin Seraot. Plato i bilif se i gat tu “Paoa,” wan we i stamba blong ol gudfala fasin mo wan we i stamba blong ol nogud fasin. Long buk blong hem, Le Diable (Devel), Georges Minois i talem se ol man blong “ol hiten skul [Gris mo Rom] oli no bilif se i gat wan Devel i stap.”

Long Iran, skul we oli kolem Soroastrian i tijim ol man se bigfala god ya Ahura Mazda, no Ormazd, i wokem Angra Mainyu, no Ahriman. Ahriman ya i jus blong mekem rabis fasin mo from samting ya hem i kam Spirit Man blong Spolem no Kilim Laef.

Long skul blong ol man Jiu, oli tokbaot Setan olsem Bigfala Enemi blong God we i statem fasin blong sin. Be sloslo, afta we plante handred yia i pas, tingting blong ol hiten man i spolem bilif ya. Buk ya Encyclopaedia Judaica, i talem se: “Wan bigfala jenis i kamaot . . . long ol laswan handred yia B.K.T. * Long taem ya skul [blong ol man Jiu] . . . i stat blong folem bilif se i gat tu stamba paoa we tufala i agensem tufala. Bilif ya i se, long heven mo long wol i gat ol paoa blong rabis fasin mo giaman we oli stap faet agensem God mo ol paoa blong gudfala fasin wetem trutok. Maet bilif ya i kamaot long skul blong ol man Pesia.” Buk ya The Concise Jewish Encyclopedia i talem se: “Man [long taem ya] i save protektem hem wan agensem ol dimon, sipos hem i obei long ol loa mo yusum ol ston blong laki.”

Ol Giaman Kristin Tijing

Ol man Jiu oli stat blong folem tingting we man i gat long saed blong Devel Setan mo ol dimon we i no stanap long Baebol. Long sem fasin ol giaman Kristin tu oli leftemap plante tingting we oli no stanap long Baebol. Buk ya The Anchor Bible Dictionary i talem se: “Wan long ol tingting ya we i narakaen olgeta, mo we i kamaot long ol tijing blong ol jos bifo, hemia se God i pem Devel Setan blong i letem ol man blong hem oli gofri.” Tingting ya i kamaot long Irenaeus (long ol yia wan handred K.T. *). Mo Origen (long ol yia tu handred K.T.) i mekem tingting ya i kam antap moa. Hem i talem se “devel ya i kasem raet folem loa, blong bos long olgeta man” mo “ded blong Kraes . . . [i] olsem ransom praes we [God] i pem long Devel [Setan].”—History of Dogma, we Adolf Harnack i raetem.

Narafala buk ya bakegen, The Catholic Encyclopedia i talem se “long klosap wan taosen yia, [tingting ya se God i pem ransom sakrefaes i go long Devel Setan] i wan impoten haf blong ol tijing blong jos,” mo i stap olsem wan bilif blong jos. Ol narafala Papa blong Jos, olsem Augustine (long ol yia tri kasem fo handred K.T.), oli agri wetem tingting se God i pem ransom sakrefaes i go long Devel Setan. Biaen, long ol yia eleven handred K.T., Anselm mo Abelard, we tufala i stadi long ol tijing blong skul Katolik, tufala i kasem tingting ya se sakrefaes blong Kraes i wan sakrefaes we i go long God, i no go long Devel Setan.

Ol Giaman Bilif Blong Bifo

Bighaf blong ol kaonsel blong Skul Katolik oli no toktok plante long saed blong Devel Setan. Be buk ya New Catholic Encyclopedia i talem se long 1215 K.T., Namba Fo Lateran Kaonsel i “talemaot bilif” blong jos. Tijing 1 i talem se: “God i wokem Devel [Setan] mo ol narafala dimon oli stretgud fastaem. Olgeta nomo oli mekem olgeta wan oli kam rabis man.” Tijing ya i eksplenem se Setan mo ol dimon oli stap wokhad blong traem mekem ol man oli foldaon. Plante man we oli laef long ol Medel Ejes * oli fraet long Devel Setan. Oli bilif se hem i stap biaen long olgeta samting we oli luk se i narakaen, olsem taem wan man i kasem wan sik we i no gat risen blong hem, no taem wan man i ded wantaem, no graon i no givim plante kakae. Long 1233 K.T., Pop Gregory Naen i stanemap sam rul agensem ol man we oli lego ol tijing blong jos. Wan long ol rul ya i agensem ol man we oli kolem olgeta ol Luciferians, hemia olgeta we oli talem se oli stap wosip long Devel Setan.

Bilif ya se ol man oli save stap aninit long paoa blong Devel Setan mo ol dimon, i mekem man i fraet bigwan long ol rabis spirit mo nakaemas. Stat long ol yia 12 handred go kasem ol yia 16 handred, ol man Yurop oli fraet tumas long ol man we oli wokem majik, mo oli karem fasin fraet ya i go wetem olgeta taem oli stat muv i go long Not Amerika. Ol man oli stat blong ronem mo kilim i ded ol man we oli wokem majik. Tufala protestan lida, Martin Luther mo John Calvin, tufala i agri long fasin ya. Jos wetem gavman oli stanemap ol kot kes blong jajem ol man we oli wokem majik. Plante taem, ol man ya oli pas long kot from ol giaman stori nomo. Mo oli spolem bodi blong ol man ya blong fosem olgeta blong “talemaot” se oli man blong wokem majik.

Taem kot i faenem se man i gat fol, oli jajem hem blong i ded. Maet oli bonem hem long faea, no sipos hem i long Inglan no Scotland, oli hangem nek blong hem. Buk ya The World Book Encyclopedia, i tokbaot namba blong ol man we oli kilim olgeta oli ded olsem, i se: “Sam man blong raetem histri oli talem se, bitwin ol yia 1484 mo 1782, Kristin jos i kilim samwe long 300,000 woman oli ded from ol wok blong majik.” ?Sipos Setan i biaen long trabol ya, hem i bin yusum hu olsem tul blong hem? ?Hem i yusum ol man we oli talem se oli wokem majik, no ol lida blong jos we oli bin ronem ol man ya long fasin we i nogud olgeta?

Oli Kasem Wan Niufala Bilif No Oli Lego Bilif

Long ol yia 17 handred, ol niufala tingting long saed blong ol bilif oli stap kam antap. Oli kolem ol niufala tingting ya se Niufala Save. Buk ya Encyclopædia Britannica i talem se: “Ol tingting mo tijing blong Niufala Save i pulum ol Kristin blong bilif se Devel Setan i no wan trufala man, be i wan kastom stori we i kamaot long ol Medel Ejes.” Katolik Jos i no agri wetem niufala tingting ya. Long Faswan Kaonsel blong Vatikan (1869-1870), Katolik jos i talem bakegen se hem i bilif long Devel Setan. Mo oli talemaot bilif ya bakegen long Seken Kaonsel blong Vatikan (1962-1965).

New Catholic Encyclopedia i talem se “Jos i bilif long ol enjel mo ol dimon.” Be wan Franis diksonari blong Katolik Jos we nem blong hem Théo, i agri se “plante Kristin tede oli no wantem bilif se wan devel i stamba blong ol fasin nogud long wol ya.” Long ol yia we oli jes pas, ol man we oli stadi long ol tijing blong Katolik oli no sua long saed blong Devel Setan. ?Bambae oli folem tijing blong Katolik Jos no niufala tingting blong ol man tede? Buk ya Encyclopædia Britannica i talem se “niufala save blong ol Kristin i lidim olgeta blong ting se tok ya Setan, we i stap long Baebol, i ‘wan pijatok nomo blong soemaot fasin nogud,’ hem i no wan trufala man. Hem i wan kastom stori blong soem se nogud fasin i stap olbaot long heven mo wol.” Long saed blong ol Protestan, semfala buk ya i talem se: “Ol Protestan skul tede, oli no wantem bilif se Devel [Setan] i wan trufala man.” ?Be, olsem wanem long ol trufala Kristin? ?I stret we ol trufala Kristin oli ting se Setan ya we Baebol i tokbaot hem, hem i “wan pijatok” nomo?

Baebol i Talem Wanem

Ol tingting mo tijing blong man oli no save eksplenem stamba blong ol nogud fasin olsem we Baebol i mekem. Save we Baebol i givim long saed blong Devel Setan i halpem yumi blong kasem save long stamba blong fasin nogud, fasin safa, mo tu from wanem raf fasin we i bitim mak i kam moa nogud evri yia.

Maet samfala oli askem se: ‘?Sipos fasin blong God i gud mo Man we i Wokem yumi i lavem yumi, from wanem hem i wokem wan rabis spirit man olsem Devel Setan?’ Wan stamba rul we Baebol i stanemap, hemia se olgeta samting we Jeova God i wokem oli stretgud olgeta mo olgeta man we Hem i wokem oli gat fasin fri blong jus. (Dutronome 30:19; 32:4; Josua 24:15; 1 King 18:21) Taswe, fastaem, Devel Setan i wan enjel we i stretgud olgeta. Hem wan nomo i jus blong lego rod blong trutok mo stret fasin.—Jon 8:44; Jemes 1:14, 15.

Rod we Setan i folem blong rebel, i olsem rod we “king blong Taea” i folem. Baebol i tokbaot king ya olsem wan man ‘we i naes we i naes olgeta’ mo ‘stat long taem we God i mekem hem, fasin blong hem i stret gud, be biaen, hem i stat blong mekem ol rabis fasin.’ (Esikel 28:11-19) !Setan i save se Jeova nao i wokem hem! Taswe, hem i no talem se Jeova i no Hae Olgeta mo hem i no talem se Jeova i no Man we i Wokem olgeta samting. Be, Setan i agensem hae rul blong Jeova mo fasin blong hem blong rul. Long garen blong Iden, Setan i traem givim tingting ya se God i blokem faswan man mo woman blong kasem samting we tufala i gat raet long hem mo we bambae tufala i nidim blong harem gud. (Jenesis 3:1-5) Hem i pulum Adam mo Iv blong rebel agensem stret rul blong Jeova mo from samting ya tufala i kam sinman mo tufala i pasem sin mo ded i go long ol pikinini blong tufala. (Jenesis 3:6-19; Rom 5:12) Taswe Baebol i soem se Devel Setan nao i stamba blong ol trabol we oli mekem man i safa.

Samtaem bifo we wota i ron bigwan, ol narafala enjel oli joen wetem Setan blong rebel agensem God. Ol enjel ya oli tekem bodi olsem man from we oli wantem haremgud long saed blong seks wetem ol gel blong wol ya. (Jenesis 6:1-4) Long taem we wota i ron bigwan, ol stronghed enjel oli gobak long ples blong ol spirit man. Be oli no gobak long “prapa ples blong olgeta” long heven wetem God. (Jud 6) God i daonem ol stronghed enjel ya, oli go long tudak long saed blong spirit. (1 Pita 3:19, 20; 2 Pita 2:4) Olgeta ya oli kam ol dimon. Oli no moa stap aninit long hae rul blong Jeova, be oli stap aninit long paoa blong Setan. Nating se ol enjel ya oli no moa save tekem bodi olsem man, oli gat bigfala paoa long tingting mo laef blong ol man. I sua se olgeta nao oli stamba blong plante raf fasin we yumi luk long wol tede.—Matiu 12:43-45; Luk 8:27-33.

En Blong Rul Blong Setan i Klosap

I klia se i gat ol rabis paoa we oli stap wok long wol tede. Aposol Jon i raet se: “Olgeta man blong wol ya oli stap long paoa blong Setan.”—1 Jon 5:19.

Be, ol profet tok blong Baebol we oli kamtru finis, oli soem se Setan bambae i mekem moa trabol yet long wol, from we hem i save se hem “i gat smol taem nomo” blong spolem ol samting bifo we hem i go kalabus. (Revelesen 12:7-12; 20:1-3) Taem rul blong Setan i finis, bambae i gat wan niufala wol we stret fasin nomo bambae i stap long hem. Long taem ya “bambae i no moa gat” man we i krae, i ded, mo i harem nogud long bodi blong hem. Bambae ol man long wol oli mekem olgeta samting we God i wantem “olsem we olgeta long heven oli stap mekem.”—Revelesen 21:1-4; Matiu 6:10.

[Ol Futnot]

^ B.K.T. i minim Bifo Kristin Taem.

^ K.T. i minim Kristin Taem.

^ Ol yia 500 go kasem 1500.

[Tok blong pija long pej 4]

Ol man Babilon oli bilif long Nergal (lefsaed olgeta), wan god we i gat raf fasin; Plato (lefsaed) i bilif se i gat tu “Paoa” we tufala i agensem tufala

[Credit Line]

Cylinder: Musée du Louvre, Paris; Plato: National Archaeological Museum, Athens, Greece

[Tok blong pija long pej 5]

Irenaeus, Origen, mo Augustine trifala i tijim se God i pem ransom sakrefaes i go long Devel Setan

[Credit Line]

Origen: Culver Pictures; Augustine: From the book Great Men and Famous Women

[Tok blong pija long pej 6]

Fasin blong fraet long ol kleva no majik, i pulum ol man blong kilim i ded plante handred taosen man

[Credit Line]

From the book Bildersaal deutscher Geschichte