Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

Bambae Oli Sidaon Aninit Long Figtri Blong Olgeta

Bambae Oli Sidaon Aninit Long Figtri Blong Olgeta

Bambae Oli Sidaon Aninit Long Figtri Blong Olgeta

TAEM ples i hot we i hot tumas long Medel Is, ol man mo anamol oli lukaot sado blong haed long hem, mo i no isi blong faenem sado. Enikaen tri we i naf blong blokem hot blong san, i wan gudfala ples blong haed, antap moa sipos tri olsem i gru klosap long haos we man i stap long hem. Be i gat wan tri long Medel Is, we sado blong hem i gud moa i winim ol narafala tri. Tri ya hemia figtri. Ol lif blong hem we oli bigwan lelebet mo ol branj blong hem we oli longlongfala, oli mekem se hem i wan gud ples blong haed.

Wan buk we nem blong hem Plants of the Bible, i talem se “sado [blong wan figtri] i kolkol gud i bitim ol haos tapolen.” Long Isrel bifo, i gat figtri we i gru klosap long ol plantesen blong grep nao ol man we oli wok long ol plantesen ya oli save spel smol aninit long ol figtri ya.

Taem wok i finis, mo hot blong dei i stat godaon, ol famle oli laekem sidaon aninit long wan figtri mo storian tugeta. Figtri i givim plante frut tu we i gat ol gudfala samting long hem blong givhan long bodi, mo man we i planem wan figtri long haos blong hem, hem i save harem gud long ol frut blong hem. Taswe, long taem blong King Solomon, toktok ya se man i sidaon aninit long figtri blong hem, i min se ol man oli stap long pis, oli gat gudfala laef mo plante kakae.​—1 King 4:​24, 25.

Plante handred yia bifo long Solomon, profet Moses i tokbaot Promes Lan se hem i ‘wan kantri we i gat figtri.’ (Dutronome 8:8) Ol twelef man we oli go spae long Promes Lan ya oli karem pruf se kantri ya i fulap long gudgudfala kakae. Wan long ol pruf ya we oli karem i kambak long kamp blong ol man Isrel, hemia ol frut blong figtri. (Namba 13:​21-23) Long ol yia 1800, wan man we i wokbaot i go long ol kantri we Baebol i tokbaot, hem i talem se ol figtri oli gru plante moa i bitim ol narafala tri. Taswe yumi no sapraes we plante taem Baebol i tokbaot ol figtri mo frut blong olgeta.

Wan Tri We i Karem Kakae Tu Taem Long Wan Yia

Figtri i save gru long klosap enikaen graon. Ol rus blong hem we oli longlongfala oli mekem se tri ya i save laef long hot taem blong Medel Is, nating se ples i drae gud. Wan samting we i mekem se tri ya i narakaen hemia se hem i givim frut tu taem long wan yia. Hem i karem ol fas frut blong hem long manis Jun, mo stat long manis Ogis i go, hem i givim ol seken frut blong hem we oli plante moa. (Aesea 28:4) Plante taem ol man Isrel oli kakae ol fas frut ya olsem nomo. Be seken frut blong hem, oli draemap long san blong oli save yusum long ful yia. Oli wokem ol smosmol kek long hem mo samtaem oli ademap ol frut blong amon tu long ol smosmol kek ya. Ol kek ya man i save holem long han nomo blong kakae, mo tes blong olgeta i gud, mo hem i givim plante gudfala samting we bodi i nidim.

Woman ya Abigel we i gat waes fasin, i givim 200 pasel frut blong figtri we oli sandrae i go long Deved. From we Deved mo ol man blong hem oli stap laef long ol hol blong ston, ating Abigel i tingting se i moa isi long olgeta blong oli kakae ol kaen samting olsem. (1 Samuel 25:​18, 27) Frut blong figtri we i sandrae oli yusum tu olsem meresin. Taem King Hesekia i gat wan boela we i mekem hem i sik bigwan gogo klosap i ded, ol man oli tekem frut blong figtri we i sandrae, oli wokem wan plasta long hem, oli putum long boela ya, nating se, long taem ya, God nao i bin mekem Hesekia i kamgud fulwan. *​—2 King 20:​4-7.

Longtaem bifo, frut blong fig we i sandrae hem i wan frut we ol man long ol ples olbaot long Mediterenian Si oli laekem tumas. Wan bigman blong politik, nem blong hem Cato, i seksekem wan lif blong figtri taem hem i stap tok strong mo pulum Kaonsel blong Rom blong oli mekem faet agensem taon ya Carthage. Faet ya oli kolem Namba Tri Punik Wo. Ol beswan fig long Rom oli kam long taon ya Caria, long Esia Maena. Taswe, long lanwis ya Latin ol man oli stat singaot fig we i sandrae se carica. Semfala eria ya blong Turkey tede, oli stap wokem yet ol fig we oli sandrae mo oli ol beswan we man i save pem.

Plante taem, ol fama blong Isrel oli planem ol figtri long plantesen blong ol grep. Be sipos oli luk we wan figtri i neva karem frut, oli mas katemdaon. I no isi blong faenem gudfala graon taswe oli no wantem westem gudfala graon long wan tri we i no karem frut. Long pijatok we Jisas i givim long saed blong wan figtri we i no karem frut, man we i planem figtri i talem long man we i lukaot garen blong hem se: “Yu luk. Hemia i mekem tri yia nao we mi stap kam long figtri ya blong lukaot frut blong hem, be i no gat. Yu go katemaot, i nogud i stap westem gudfala graon long ples ya olsem.” (Luk 13:​6, 7) Long taem blong Jisas ol man we oli planem tri we i blong karem frut oli mas pem takis from. Taswe eni tri we i no karem frut i westem mane blong man we i planem.

Frut blong figtri i wan impoten haf long ol kakae blong ol man Isrel. Taswe, taem ol figtri oli no karem frut, maet from wan jajmen blong Jeova, hemia wan bigfala trabol ya. (Hosea 2:12; Amos 4:9) Profet Habakuk i talem se: “Naoia yumi stap long trabol. Ol figtri oli no moa karem kakae, mo ol grep oli no moa karem frut blong wokem waen, mo ol tri ya olif oli no moa karem frut blong wokem oel, mo i no moa gat kakae long ol garen. . . . Be nating we ol trabol ya i kasem yumi olsem, mi bambae mi stap harem gud yet from we Hae God i God blong mi, mo hem i stap sevem mi.”​—Habakuk 3:​17, 18.

Pija Blong Wan Nesen We i No Gat Bilif

Samtaem, Baebol i yusum fig no figtri olsem wan pijatok. Eksampol, Jeremaea i tokbaot ol man Juda long kalabus mo we oli holem bilif, se oli olsem wan basket we i fulap long frut blong figtri we oli gudwan, oli ol fas frut blong figtri we man i save kakae olsem nomo. Be olgeta we oli no holem bilif oli olsem frut blong figtri we i nogud finis, we man i no save kakae be i mas sakemaot nomo.​—Jeremaea 24:​2, 5, 8, 10.

Long pijatok we Jisas i talem long saed blong figtri we i no karem frut, hem i soem se God i gat longfala tingting long nesen blong ol man Jiu. Olsem yumi tokbaot finis, Jisas i tokbaot wan man we i gat wan figtri long garen blong ol grep blong hem. Be tri yia i pas we figtri ya i no karem frut. Ale, man ya i talem se oli mas katemdaon figtri ya. Be man we i lukaot long garen blong man ya i talem long hem se: “Masta. I gud yu livim i stap wan yia bakegen, blong mi save digimraon long stamba blong hem, mo mi putum sitsit blong buluk raon long hem blong mekem i gru gud. Nao long nekis yia, sipos i karem frut, hemia i gud. Be sipos no, yu save katemaot.”​—Luk 13:​8, 9.

Taem Jisas i talem pijatok ya hem i prij tri yia finis long nesen blong ol man Jiu. Hem i bin traehad blong bildimap bilif blong olgeta. Biaen, hem i wokhad moa i bitim fastaem long nesen ya blong ol man Jiu, olsem man we i “putum sitsit blong buluk” raon long wan figtri, from we hem i wantem givim janis long olgeta ya blong karem frut. Be wan wik bifo we Jisas i ded, nesen ya i soemaot klia nomo se oli no wantem Mesaea.​—Matiu 23:​37, 38.

Long wan narafala taem bakegen, Jisas i yusum figtri olsem wan pijatok blong soemaot se nesen blong Isrel i gowe finis long trufala wosip. Fo dei bifo we hem i ded, hem i aot long Betani, i stap wokbaot i go long Jerusalem, nao hem i luk wan figtri we ol lif blong hem oli plante be frut blong hem i nogat. Taem ol figtri oli karem fas frut blong olgeta, oli gat plante lif tu, mo samtaem ol frut oli stat kamaot bifo we ol lif oli kamkamaot plante. Be from we figtri ya i no gat frut, hemia i min se hem i nogud.​—Mak 11:​13, 14. *

Nesen blong ol man Jiu i olsem figtri ya we i luk naes be i no karem frut nating. Yes, nesen blong Isrel i no karem ol frut we God i glad long hem, mo biaen nesen ya i sakemaot stret pikinini blong Jeova. Jisas i tok panis long figtri ya blong i no moa karem frut, mo long nekis dei, ol disaepol oli luk se tri ya i drae olgeta. Tri ya we i drae olgeta i wan saen blong samting we God bambae i mekem i no longtaem, hemia se bambae hem i sakemaot nesen blong ol man Jiu, oli no moa man blong hem.​—Mak 11:​20, 21.

“Long Fasin Blong Figtri, i Gat Wan Samting Blong Yufala i Lanem”

Jisas i yusum figtri tu blong tijim wan impoten samting long saed blong taem ya we bambae hem i stap olsem king. Hem i se: “Long fasin blong figtri, i gat wan samting blong yufala i lanem. Stret long taem ya we han blong hem i stat gru bakegen, mo ol niufala lif oli stat kamkamaot, yufala i save we i taem blong wokem garen blong yufala. Nao long sem fasin, taem yufala i luk ol saen ya, bambae yufala i save we mi, mi Pikinini blong Man, klosap mi kamtru, olsem we mi stap nomo long doa blong yufala.” (Matiu 24:​32, 33) Ol lif blong figtri we oli grin gud mo we man i save luk klia nomo, oli wan klia saen se hot taem i stap kam. Long sem fasin, bigfala profet tok we Jisas i talemaot long Matiu japta 24, Mak japta 13, mo Luk japta 21, i olsem klia pruf se hem i stap finis olsem King long Kingdom blong heven.​—Luk 21:​29-31.

From we yumi stap laef long wan taem we i impoten tumas, yumi mas lanem samting long fasin blong figtri. Sipos yumi stap wekap long saed blong spirit, yumi gat janis blong luk we nambawan promes ya i kamtru long yumi stret se: “Olgeta man bambae oli stap gud, mo oli gat pis olwe. Bambae oli save stap gud long ol plantesen blong grep blong olgeta, mo oli save sidaon aninit long ol figtri blong olgeta. Bambae i no moa gat man blong mekem olgeta oli fraet. Hae God i gat olgeta paoa, mo hemia tok blong hem.”​—Maeka 4:4.

[Ol Futnot]

^ H. B. Tristram i wan man we i stadi long ol lif, flaoa mo tri. Raonabaot long ol yia 1850, hem i wokbaot i go long ol kantri we Baebol i tokbaot mo hem i makem se ol man long ples ya oli gohed yet blong yusum kaen plasta ya we oli wokem long fig blong hilim ol boela.

^ Samting ya i hapen long vilej blong Betfas. Nem blong vilej ya i minim “Haos Blong Ol Fas Frut Blong Figtri.” Nem ya i soem se maet Betfas i wan ples we ol man oli savegud from we ol figtri blong hem oli stap karem ol gudfala fas frut.