Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

Ol Bigfala Poen Long Buk Blong Jenesis—Haf 1

Ol Bigfala Poen Long Buk Blong Jenesis—Haf 1

Tok Blong Jeova i Wan Samting We i Laef

Ol Bigfala Poen Long Buk Blong Jenesis​—Haf 1

NEM ya “Jenesis” i min se “stat” no “bon [blong wan samting].” Nem ya i stret nomo, from we buk blong Jenesis i tokbaot olsem wanem God i wokem skae mo graon, i rerem graon blong man i save laef long hem, mo olsem wanem man i kam stap laef long wol ya. Moses i raetem buk ya long draeples blong Sinae, mo maet i finisim raeting blong hem long 1513 B.K.T. *

Buk blong Jenesis i tokbaot ol samting we i hapen bifo we Bigfala Wota i ron, ol samting we i hapen afta we Bigfala Wota i ron, mo i tokbaot fasin we Jeova God i mekem long Ebraham, Aesak, Jekob, mo Josef. Haf ya bambae i tokbaot ol bigfala poen blong Jenesis 1:1–11:9, kam kasem taem ya we Jeova i stat fren wetem man ya Ebraham.

BIFO WE BIGFALA WOTA I RON

(Jenesis 1:1–7:24)

Ol faswan tok blong Jenesis, “bifo we bifo olgeta,” i tokbaot ol samting we i hapen plante bilian yia bifo. Fasin we Jenesis i yusum blong tokbaot ol samting we i hapen long ol sikis “dei,” no sikis longfala taem, we God i wokem ol wok blong hem, i olsem we man long wol i stap lukluk ol samting ya. Long en blong namba sikis dei, God i wokem man. Be from we man i no gat fasin obei long God, Paradaes i lus. Nating se i olsem, Jeova i givim hop long saed blong fiuja. Faswan profet tok long Baebol i tokbaot wan “laen” we bambae i finisim ol nogud frut blong sin mo we bambae i smasem Devel Setan.

Long ol 16 handred yia we oli kam biaen, smol man nomo oli stap tru long God, olsem Ebel, Inok, mo Noa. Setan i pulum klosap olgeta man oli lego God. Eksampol, Ken i kilim i ded Ebel, brata blong hem we i mekem stret fasin. Ol man oli ‘stat blong yusum nem ya blong God,’ long nogud fasin. Blong soemaot raf fasin we i stap long taem ya, Lamek i wokem wan sing we i tokbaot olsem wanem hem i kilim i ded wan yangfala man we i faetem hem. Fasin blong laef i kam moa nogud taem ol enjel we oli no obei long God oli kam tekem ol gel oli kam waef blong olgeta mo ol gel ya oli bonem ol bigbigfala man we oli kolem olgeta ol Nefilim. Be, nating se i olsem, Noa i stap tru long God, i bildim wan bigfala sip, i no fraet blong talemaot woning long ol narafala long saed blong Bigfala Wota we klosap bambae i ron, mo hem mo famle blong hem oli sef long taem blong trabol ya.

Ansa Blong Sam Kwestin Long Saed Blong Baebol:

1:16​—?Sipos God i mekem san, mun, mo ol sta long namba fo dei, olsem wanem Hem i save mekem delaet i kamtru long faswan dei? Hibru tok ya we oli tanem i kam “mekem” long vas 16 i no gat semfala mining olsem tok ya “wokem” we Jenesis i yusum long japta 1, vas 1, 21, mo 27 [lukluk ol vas ya long NW ]. Longtaem bifo we ‘faswan dei’ i stat, God i wokem “skae,” we i minim tu se san, mun, mo ol sta. Be long taem ya, laet blong san, mun, mo ol sta i no saenaot i kam long graon ya yet. Long faswan dei nomo, “delaet i kamtru” from we God i mekem smol laet i pastru long ol klaod i kasem wol ya. Taswe, wol ya we i stap tantanem i goraon, i stat blong gat delaet mo tudak. (Jenesis 1:1-3, 5) Ol stamba blong laet ya, hemia san, mun, mo ol sta, man i no save luk yet. Long namba fo dei we God i wokem ol samting, wan bigfala jenis i kamaot. God i mekem we san, mun, mo ol sta oli “saenaot i kam long graon ya.” (Jenesis 1:17) Tok ya ‘God i mekem’ olgeta i min se stat long taem ya i olsem we man long wol i save lukluk olgeta.

3:8​—?Jeova God i toktok stret long Adam? Baebol i soemaot se taem God i toktok long man, plante taem hem i yusum wan enjel blong talemaot tok blong hem. (Jenesis 16:7-11; 18:1-3, 22-26; 19:1; Jajes 2:1-4; 6:11-16, 22; 13:15-22) Nambawan man blong talemaot tok blong God hemia stret Pikinini blong hem, we i karem nem ya “Tok blong God.” (Jon 1:1) Yes, i sua se God i yusum Pikinini ya blong hem blong talemaot ol “Tok blong [Hem]” long Adam mo Iv.​—Jenesis 1:26-28; 2:16; 3:8-13.

3:17​—?Olsem wanem God i spolem graon ya i mekem i kam nogud, mo fasin ya bambae i gohed kasem wetaem? Tok ya we God i talemaot blong spolem graon ya i min se graon nao i kam nogud mo man bambae i mas wokhad blong kasem kakae long hem. Ol pikinini blong Adam oli mas wokhad long graon ya we i fulap long ropnil mo rabis gras. Lamek, papa blong Noa i tokbaot ‘hadwok blong olgeta long graon ya we Hae God i jajem finis, i mekem i kam nogud.’ (Jenesis 5:29) Afta we Bigfala Wota i ron, Jeova i blesem Noa mo trifala pikinini blong hem, i talemaot plan blong Hem we bambae olgeta oli mas gat plante pikinini mo wol ya i kam fulap long man. (Jenesis 9:1) I luk olsem se God i karemaot tok blong spolem graon ya i mekem se graon ya i kam gud bakegen.​—Jenesis 13:10.

4:15​—?Olsem wanem Jeova ‘i putum wan mak long Ken’? Baebol i no talem se Jeova i putum wan mak long bodi blong Ken. Maet mak ya i wan strong tok we ol narafala oli gat save long hem mo oli obei long hem mo we i blokem olgeta blong no kilim Ken i ded blong givimbak long hem.

4:17​—?Waef blong Ken i kam long weples? Adam “i bonem ol narafala pikinini bakegen, sam we i boe mo sam we i gel.” (Jenesis 5:4) Taswe Ken i mared wetem wan sista blong hem no maet wan gel blong wan brata no sista blong hem. Biaen, Loa we God i givim long ol man Isrel i putum tabu long man blong i mared wetem stret sista blong hem.​—Levitikas 18:9.

5:24​—?Olsem wanem God i ‘tekemaot Inok’? I luk olsem se laef blong Inok i stap long denja, be God i no letem ol enemi blong hem oli kilim hem. Aposol Pol i raet se: ‘God i karem Inok i go blong mekem se hem i no luk ded.’ (Hibrus 11:5, NW ) Hemia i no min se God i tekem Inok i go antap long heven, blong hem i gohed blong laef long ples ya. Jisas nao i faswan man we i go antap long heven. (Jon 3:13; Hibrus 6:19, 20) Maet tok ya ‘God i karem Inok i go blong mekem se hem i no luk ded,’ i min se God i mekem Inok i luk wan vison long saed blong fiuja mo long taem we hem i stap lukluk vison ya God i tekemaot laef blong hem. Olsem nao, Inok i no harem soa, mo i no “luk ded,” long han blong ol enemi blong hem.

6:6 (NW )​—?Olsem wanem Jenesis i save talem se Jeova ‘i harem i sore’ we hem i bin mekem man? Long ples ya Hibru tok we oli tanem i kam ‘harem i sore’ i laenap wetem fasin no tingting we i jenis. Jeova i stretgud olgeta mo from samting ya hem i no mekem mastik taem hem i wokem man. Be, Jeova i jenisim tingting blong hem long saed blong ol rabis man we oli stap long wol long taem blong Noa. God i harem nogud from rabis fasin blong olgeta, mekem se hem i jenisim tingting we hem i gat olsem Man we i wokem olgeta, i kam man we i spolem olgeta. Fasin blong hem blong sevem sam man i soem se hem i harem i sore from olgeta ya nomo we oli kam rabis man.​—2 Pita 2:5, 9.

7:2​—?Wanem poen we oli yusum blong jajem se wan anamol i klin mo wan anamol i no klin? God i no jajem sam anamol se oli klin mo sam se oli no klin, blong soemaot weswan anamol we man bambae i save kakae mo bambae i no save kakae. I luk olsem se, God i seraot ol klin anamol long olgeta we oli no klin, from we ol man bambae oli yusum ol klin anamol blong mekem sakrefaes long wosip blong Hem. Bifo long taem we Bigfala Wota i ron, ol man oli no stap kakae mit. Taswe Loa blong Moses nomo i stat blong yusum tufala tok ya “klin” mo “no klin” long saed blong kakae, mo ol tabu we Loa ya i putum long sam kakae oli finis taem God i tekemaot Loa ya. (Ol Wok 10:9-16; Efesas 2:15) I klia se, Noa i gat save long saed blong weswan anamol i stret blong yusum olsem sakrefaes long wosip blong Jeova. Taem hem i aot long sip, kwiktaem nomo hem “i wokem wan olta blong mekem wosip long Hae God, mo i tekem ol anamol wetem ol pijin we oli klin long fes blong God, i mekem sakrefaes long olgeta. Hem i tekem wanwan long olgeta evriwan, mo i kilim olgeta, i bonem olgeta we oli bon evriwan long olta ya blong mekem wosip long hem.”​—Jenesis 8:20.

7:11​—?Bigfala Wota we i kavremap wol long taem blong Noa i kam long weples? Long namba tu “dei,” taem God i wokem “samting olsem bigfala ruf” raon long wol, i gat wota “aninit long hem” mo wota “antap long hem.” (Jenesis 1:6, 7) Wota “aninit” hemia wota we i stap finis long wol ya. Wota “antap” hemia bigfala wota we i hang long klaod hae antap long wol ya, we i olsem “wan bigfala wota we i dip” (NW ). Bigfala Wota ya nao i foldaon long wol long taem blong Noa.

Ol Lesen Blong Yumi:

1:26. From we God i mekem ol man long pija blong hem, ol man oli naf blong tekem ol fasin blong Hem. Yumi mas traehad blong wokem ol fasin olsem lav, sore, kaen fasin, gud fasin, mo longfala tingting, mo long rod ya yumi soemaot ol fasin blong Man ya we i wokem yumi.

2:22-24. Mared i wan plan blong God. Taem man mo woman i joen tugeta long mared, mared ya i blong oltaem mo i tabu. Hasban i mas mekem wok olsem hed blong famle.

3:1-5, 16-23. Yumi save faenem glad taem yumi luksave hae rul blong Jeova long prapa laef blong yumi.

3:18, 19; 5:5; 6:7; 7:23. Tok blong Jeova i kamtru oltaem.

4:3-7. Ebel i wan stret man we i gat strong bilif, taswe Jeova i glad long sakrefaes blong hem. (Hibrus 11:4) Ken i defren olgeta. Hem i soemaot long ol samting we hem i mekem se hem i no gat bilif. Ol fasin blong hem oli no stret, hem i jalus, i no laekem nating brata blong hem, mo i kilim hem i ded. (1 Jon 3:12) Mo tu, ating Ken i no ting hevi long sakrefaes we hem i mekem, hem i folem fasin ya nomo be i no rili intres long hem. ?Olsem wanem long ol sakrefaes we yumi mekem blong presem Jeova? Yumi mas mekem ol sakrefaes wetem fulhat blong yumi mo yumi mas gat wan stret tingting long saed blong ol sakrefaes ya mo soem ol gudfala fasin.

6:22. Nating se Noa i tekem plante yia blong bildim sip ya, Noa i mekem olgeta samting we God i talem. From samting ya God i sevem Noa mo famle blong hem long taem we Bigfala Wota i ron. Jeova i toktok long yumi tru long Tok blong hem, Baebol, mo i lidim yumi tru long ogenaesesen blong hem. Yumi save kasem gudfala frut, taem yumi lesin mo obei long Tok blong God.

7:21-24. Jeova i no spolem ol stret man wetem ol rabis man.

WAN NIUFALA TAEM I STAT BLONG OL MAN

(Jenesis 8:1–11:9)

Afta we ol rabis man oli lus long Bigfala Wota, wan niufala taem i stat blong ol man. Jeova i givim raet long ol man blong oli kakae mit, be oli no save kakae mit we blad i stap long hem yet. Taem wan man i kilim narafala man i ded, Jeova i givim oda se oli mas kilim man ya i ded. Jeova i mekem wan promes long ol man, we renbo i saen blong hem, se bambae hem i no moa save sanem Bigfala Wota blong spolem ol man. Noa mo trifala boe blong hem oli stamba blong olgeta man long wol ya, be wan smol bubu blong Noa, Nimrod i kam “wan strong man blong ronem anamol blong kilim olgeta, we hem i agensem Jeova (vas 9 long NW ).” Blong mekem se ol man oli no go stap olbaot long evri ples blong wol, ol man oli stat blong bildim wan taon we nem blong hem Babel, mo blong mekem nem blong olgeta i go antap oli stat bildim wan haos we i hae we i hae, i go antap kasem skae. Be Jeova i mekem lanwis blong olgeta i paspas mo i ronemaot olgeta oli go stap olbaot long wol.

Ansa Blong Sam Kwestin Long Saed Blong Baebol:

8:11​—?Sipos ol tri oli lus long taem we Bigfala Wota i ron, sotleg i karem lif blong tri ya olif long weples? I gat tu rod. Faswan, from we ol olif tri oli ol strongfala tri, maet long taem we Bigfala Wota i ron, wan olif tri i stap laef yet sam manis aninit long wota. Taem bigfala wota i godaon bakegen, olif tri ya we i laef aninit long wota i stanap bakegen long drae graon mo i save givim lif bakegen. Namba tu rod, maet sotleg ya we i karem lif blong olif tri i kam long Noa, i tekem lif ya long wan niufala sut we i gru afta we bigfala wota i godaon bakegen.

9:20-25​—?From wanem Noa i singaot trabol i kam long Kenan? I luk olsem se Kenan i gat fol from fasin nogud long saed blong seks we hem i mekem agensem bubu blong hem Noa. Nating se papa blong Kenan, Ham, i stap long taem ya, hem i no traem blokem Kenan mo i luk olsem se hem nao i talemaot stori ya long ol narafala. Be, tufala boe blong Noa, Sem mo Jafet, tufala i kavremap papa blong olgeta. From samting ya Noa i blesem tufala, be hem i singaot trabol i kam long Kenan, mo Ham i harem nogud from we ol narafala man oli no moa gat respek long ol pikinini blong hem.

10:25​—?Olsem wanem olgeta man long wol oli “seraot” long taem blong Peleg? Peleg i laef long ol yia 2269 kasem 2030 B.K.T. ‘Long taem blong Peleg,’ Jeova i mekem olgeta man long wol oli seraot taem hem i mekem lanwis blong olgeta we oli bildim Babel i paspas mo i ronemaot olgeta oli go stap olbaot long wol. (Jenesis 11:9) Taswe, “olgeta man long wol oli seraot” long taem blong Peleg.

Ol Lesen Blong Yumi:

9:1; 11:9. Ol plan mo wok blong man oli no save blokem stamba tingting blong Jeova.

10:1-32. Tufala famle laen blong ol man we oli laef bifo mo afta we Bigfala Wota i ron​—japta 5 mo 10—​i joenem olgeta man evriwan long faswan man ya, Adam, tru long trifala pikinini blong Noa. Ol man Asiria, Koldia, Hibru, Siria, mo sam long ol laen blong Arebia, oli kamaot long Sem. Ol man Itiopia, Ijip, Kenan, mo sam laen blong Afrika mo Arebia oli kamaot long Ham. Ol man India mo Yurop oli kamaot long Jafet. Olgeta man long wol oli kamaot long wan bubu nomo, mo olgeta man taem oli bon oli sem mak nomo long fes blong God. (Ol Wok 17:26) Trutok ya i mas gat paoa long tingting we yumi gat mo fasin we yumi mekem long ol narafala.

Tok Blong God i Gat Paoa Mo i Save Wok

Faswan haf blong buk blong Jenesis nomo i talem trufala stori long saed blong ol faswan yia we man i stap long wol. Long ol pej blong Jenesis, yumi kasem save long stamba tingting we God i gat taem hem i wokem man blong i stap long wol ya. !Yumi haremgud tumas blong save se ol traehad blong ol man, olsem Nimrod, oli no save blokem Jeova blong mekem stamba tingting blong hem i kamtru!

Taem yu stap mekem Baebol riding evri wik blong rerem Tiokratik Skul, i gud yu tingbaot ol poen we oli stap long haf ya “Ol Kwestin Long Saed Blong Baebol Mo Ol Ansa Blong Hem.” Ol ansa ya bambae oli halpem yu blong kasem save long sam haf blong Baebol we oli strong. Ol tok long haf ya “Ol Lesen Blong Yumi” bambae oli soemaot long yu olsem wanem yu save kasem gudfala frut from Baebol riding blong wik. Sipos i stret blong mekem, maet yu save yusum sam long ol poen ya long wan lokol nid tok long Miting Blong Kingdom Wok. Tru ya, Tok blong Jeova i wan samting we i laef, i gat paoa mo i save wok long laef blong yumi.​—Hibrus 4:12.

[Futnot]

^ B.K.T. i minim Bifo Kristin Taem.