Skul—?Hem i Pulum Man Blong Mekem i Gud No Blong Mekem i Nogud?

“MI GAT wan kaon blong pembak long Kristin Skul, mo, ating, olgeta man we oli laef long wol long ol 2000 yia we oli pas, olgeta tu oli gat wan kaon blong pembak [long Kristin Skul].”​—Fastok blong buk ya Two Thousand Years​—The First Millennium: The Birth of Christianity to the Crusades.

Melvyn Bragg, wan Inglis man blong raetem buk we i toktok long televisin tu, i raetem tok ya blong talem tangkiu long “Kristin Skul.” Tok ya blong hem i laenap wetem tingting blong plante milian man we oli harem se oli gat wan kaon blong pembak mo oli mas stap tru long skul blong olgeta. Oli sua we skul i bin pulum olgeta blong mekem plante gudfala samting long laef blong olgeta. Eksampol, wan man blong raetem buk i talem se skul ya Islam “i stamba blong wan nambawan fasin blong laef . . . [we i bin] karem plante gudfala samting i kam long ful wol.”

Wok Blong Ol Skul​—?Hem i Gud No i Rabis?

Be, nekis tok blong Masta Bragg i pulum yumi blong askem wan impoten kwestin, se ?Ol skul oli rili pulum man blong mekem i gud no nogat? Hem i talem se: “Be Kristin Skul tu i gat wan kaon blong pembak long mi.” ?From wanem? Masta Bragg i talem se: “[Skul i gat kaon] from fasin ya blong hem we hem i no wantem lesin long tingting blong narafala man, rabis fasin, fasin blong kilim mo spolem ol man, mo fasin blong no wantem faenem ol klia trutok. Olgeta fasin ya blong hem i bin putum wan mak long ‘histri’ blong hem.”

Plante man oli agri blong talem se long ol handred yia we oli pas, bighaf blong ol skul long wol oli gat fol from ol fasin ya blong no wantem lesin long tingting blong narafala man, rabis fasin, fasin blong kilim mo spolem ol man mo fasin blong no wantem faenem ol klia trutok. Long tingting blong ol man ya, i luk olsem se ol skul oli stap mekem i gud long ol man, mo i luk olsem se oli gat nambawan fasin mo oli tabu, be rili, oli fulap long fasin tu fes mo giaman. (Matiu 23:​27, 28) Buk ya A Rationalist Encyclopædia i talem se: “Plante taem yumi faenem tingting ya long ol buk blong yumi se skul i karem plante gudfala samting i kam long fasin blong laef blong ol man.” Be buk ya i gohed i se: “Ol samting we oli hapen long histri i soem we tingting ya i rong olgeta.”

Sipos yu tekem eni niuspepa tede, bambae yu ridim plante stori we oli blong ol lida blong jos we oli prijimaot lav, pis, mo fasin sore, be long semtaem oli pulum ol man blong no laekem narafala mo oli yusum nem blong God long ol rabis faet blong olgeta, blong mekem wan eskius se ol faet ya oli stret. Taswe yumi no sapraes we plante man oli harem se skul i stap pulum ol man moa blong mekem i nogud i bitim we oli mekem i gud.

?Wol Bambae i Moagud Sipos i No Gat Skul?

Sam man oli gat semfala tingting olsem Inglis man ya Bertrand Russell, wan waes man blong wol. Hem i talem se bambae wol i harem gud moa sipos long fiuja “evri kaen skul i lus.” Ol man ya oli tingting se  sipos i no moa gat skul long wol bambae i no moa gat trabol tu long laef blong ol man. Be maet ol man ya oli no wantem luksave se olgeta we oli sakemaot ol skul, oli save mekem sem mak nomo olsem ol man we oli sapotem ol skul. Oli save pulum ol man blong no laekem nating narafala man mo oli save pulum ol man blong stanap long tingting blong olgeta nomo. Karen Armstrong, wan woman we i raetem buk long saed blong skul i talem se: “Ol samting we i hapen long Holokos * i soem we strong tingting blong man we i no laekem ol jos i save spolem man long sem fasin nomo we ol krused blong skul oli bin spolem man.”​— The Battle for God​—Fundamentalism in Judaism, Christianity and Islam.

Taswe kwestin i stap se: ?Skul i pulum man blong mekem ol gudfala samting no, defren olgeta, hem i stamba blong olgeta trabol blong man? ?Blong stretem ol trabol ya, i stret blong sakemaot olgeta skul? Plis, ridim haf we i kam biaen mo lukluk wanem tingting blong Baebol long saed blong ol kwestin ya. Ating bambae yu sapraes long ansa we hem i givim.

[Futnot]