?Bambae Ol Kristin Jos Oli Stap No Oli Lus?

STEPHEN TIRWOMWE, wan lida blong jos we i blong Uganda i talem se: “Ol man long Briten oli bilif long God yet, be oli no wantem folem Kraes.” Samwe 20 yia bifo, man ya i laef tru long ol rabis faet we oli blong kilimaot jos blong hem long Uganda. Tede, hem i stap prij long ol grup blong man we oli joen long ol klab long Leeds, Inglan. Afta we hem i toktok blong ten menet, ol man ya oli go plei bingo.

Narasaed long solwota blong Atlantik, wan grup we nem blong hem Anglican Mission in America i fesem semfala trabol. Long Intenet, web saet blong grup ya i talem se: “Long Yunaeted Stet, i gat plante moa man we oli no memba blong wan jos mo oli no intres long Baebol, i winim ol narafala kantri blong ol Inglisman long wol. . . . Mifala [Yunaeted Stet] i stap kam wan ples we i nidim ol misinari.” Grup ya i no save jenisim jos blong hem, taswe hem i mekem samting we jos i neva mekem bifo. Hem i joen wetem ol lida blong jos blong Esia mo Afrika, blong statem “wan bigfala wok blong misinari insaed long Yunaeted Stet nomo.”

?Be from wanem ol misinari blong Afrika, Esia, mo Latin Amerika oli stap ‘sevem ol sol’ long ol kantri blong Yurop mo Not Amerika we oli stap talem se oli Kristin kantri?

?Weswan Long Olgeta i Stap Sevem Narawan?

Blong bitim fo handred yia, sam misinari blong Yurop we oli strong long bilif blong olgeta oli bin folem ol man Yurop we oli go blong winim ol kantri blong Afrika, Esia, Pasifik, mo Saot Amerika, oli kam aninit long rul blong olgeta. Oli ting se ol man long ol kantri ya oli hiten man, ale oli wantem karem skul i go long olgeta. Taem i pas, ale ol kantri blong Amerika, we oli talem se oli stanap long ol Kristin rul, oli mekem olsem ol kantri blong Yurop, sloslo oli sanemaot ol misinari oli go long olgeta kantri blong wol, gogo namba we oli sanem i bitim namba we ol kantri blong Yurop oli sanem. Be naoia, ol samting i jenis.

Andrew Walls, we i stanemap mo i lidim ogenaesesen ya Center for the Study of Christianity in the Non-Western World, i talem se: “Ol stamba ples [we Kristin Skul i gat paoa long olgeta bifo] oli jenis.” Long 1900, 80 pesen

 blong ol man we oli talem se oli Kristin oli stap long ol kantri blong Yurop mo Not Amerika. Be tede 60 pesen blong olgeta we oli talem se oli Kristin oli laef long Afrika, long Esia, mo long Latin Amerika. Wan ripot i talem se: “Ol Katolik Jos long Yurop oli yusum ol pris blong Filipin mo India,” mo “wan long sikis pris we oli wok long ol Katolik jos blong Amerika oli kamaot long ol narafala kantri.” Ol man Afrika we oli misinari long Netalan, we bighaf blong olgeta oli kamaot long Gana, oli talem se oli olsem “wan misinari jos long wan kantri we i no intres long God.” Mo naoia sam evanjelis blong Brasil oli mekem ol krused blong olgeta long ol defren ples long Briten. Wan man blong raetem buk i talem se: “Ol kantri we bifo oli sanem ol Kristin misinari i go long ol narafala kantri, naoia oli nidim ol misinari blong kam givhan long olgeta.”

Wan Rao i Stap Kam

Fasin ya blong no intres long God i stap kam antap long ol kantri blong Yurop mo Not Amerika, mekem se ol kantri ya oli rili nidim ol misinari. Wan niuspepa i talem se: “Long Skotlan, samwe 10 pesen blong ol Kristin nomo oli stap go long jos.” Long Franis mo long Jemani, namba ya i no kasem 10 pesen. Wan narafala ripot i talem se, “samwe 40 pesen blong ol man Amerika mo 20 pesen blong ol man Kanada oli talem se oli stap go long jos oltaem.” Defren olgeta, long Filipin klosap 70 pesen blong ol man oli go long jos, mo namba ya i sem mak long sam narafala pua kantri.

Wan narafala impoten poen tu se, ol man we oli stap go long jos long ol Kantri long Saot blong wol oli folem moa ol kastom blong jos, i bitim ol man we oli laef long ol Kantri long Not blong wol. Eksampol, taem oli askem sam kwestin long ol Katolik long Yunaeted Stet mo long Yurop, oltaem oli ansa se oli no moa trastem ol lida blong jos mo oli wantem se ol memba blong jos oli joen moa long wok blong jos, mo se ol woman oli save mekem sem wok olsem ol man insaed long jos. Defren olgeta, ol man Katolik long ol Kantri long Saot blong wol, oli holem yet ol tingting mo fasin we jos i folem longtaem finis i kam. From we plante moa man long ol Kantri long Saot blong wol oli sapotem ol jos i winim ol Kantri long Not blong wol, tufala defren tingting ya i save mekem wan rao i kamaot long fiuja. Philip Jenkins, wan man blong hae save long saed blong histri mo skul i talem se: “Ating long ten no twanti yia, ol Kantri blong Not blong wol bambae oli no luksave ol Kantri long Saot blong wol olsem trufala Kristin, mo ol Kantri long Saot blong wol bambae oli tingting sem mak long ol Kantri long Not blong wol.”

From samting ya, Walls i talem se wan impoten kwestin i stap nao se “olsem wanem ol Kristin blong Afrika, Esia, Latin Amerika, Not Amerika mo Yurop oli save stap long semfala jos, mo soemaot semfala Kristin bilif.” ?Wanem tingting blong yu? ?Ol jos oli save gohed blong stanap strong, long wol ya we i stap seraot moa? ?Wanem i stamba blong fasin joengud blong ol trufala Kristin? Haf we i kam biaen i givim tingting blong Baebol long saed blong ol kwestin ya, mo hem i soem we plante moa man i stap joenem wan grup blong trufala Kristin long ful wol.

[Tok blong pija long pej 4]

Ples ya we bifo i wan jos, tede hem i wan restoron we ol man oli lesin long miusik

[Credit Line]

AP Photo/Nancy Palmieri