“Yu Mas Wokbaot Blong Lukluk Olgeta Graon Ya”

“Yu yu mas wokbaot blong lukluk olgeta graon ya.”​—JENESIS 13:17.

1. ?God i talem wanem tok long Ebraham we i pulum tingting blong yumi tede?

 ?YU YU laekem wokbaot blong lukluk ol defren ples? Maet long wiken yu wokbaot long trak. Samfala oli laekem blong ron long baskel blong muvmufum bodi blong olgeta lelebet mo long semtaem oli save lukluk ples. Sam narafala oli jusum blong wokbaot long leg nomo, olsem nao, oli save tektaem blong luklukgud ol samting raonabaot long olgeta. Ol wokbaot olsem, oli sot nomo. Be traem tingbaot filing blong Ebraham taem God i talem long hem se: !“Yu yu mas wokbaot blong lukluk olgeta graon ya, from we bambae mi mi givim olgeta evriwan i go long yufala.”!​—Jenesis 13:17.

2. ?Taem Ebraham i aot long Ijip, hem i go wea?

² Tingbaot ol vas raonabaot long tok ya. Ebraham, woman blong hem, mo sam narafala, oli bin stap smoltaem long Ijip. Nao Jenesis japta 13 i talem se oli aot long Ijip, oli tekem ol sipsip mo buluk blong olgeta oli go long ‘kantri ya Kenan, long haf blong hem long saot’ we oli kolem Negeb. Biaen, oli aot long Negeb ‘oli go stap lelebet long wan ples, gogo oli girap, oli wokbaot, nao oli go stap lelebet bakegen long narafala ples, gogo oli kamtru long Betel.’ Nao ol man we oli stap lukaot long ol anamol blong Ebraham mo ol man we oli stap lukaot long ol anamol blong Lot we i boe blong brata blong Ebraham, oli stap raorao long olgeta. Ale i kam klia se Ebraham mo Lot tufala i mas seraot. Ebraham i gat gudfala fasin, hem i letem Lot i jusum ples we hem i wantem go long hem fastaem. Ale Lot i jusum ‘bigfala levelples klosap long Jodan Reva’ we i gringud ‘olsem gudfala ples ya Iden we Jeova i bin wokem fastaem.’ Samtaem biaen, hem i go stap long taon ya Sodom. God i talem long Ebraham se: “Yu luklukraon, yu lukluk i go long olgeta graon ya we yu save luk.” Ating long taem ya Ebraham i stap stanap antap long wan hil klosap long Betel, taswe hem i save lukluk plante ples raonabaot long hem. Be Ebraham i mas mekem wan narafala samting tu. God i talem long hem blong “wokbaot blong lukluk olgeta graon” long kantri ya, blong savegud ol ples mo savegud graon ya.

3. ?From wanem i hadwok blong save stret ol ples we Ebraham i bin wokbaot i go long olgeta?

 ³ Yumi no save weples stret Ebraham i wokbaot i go long hem bifo we hem i kamtru long Hebron. Be i sua se Ebraham i save moa long saed blong Promes Lan i bitim yumi. Tingbaot ol ples we yumi tokbaot finis long stori ya blong Ebraham​—Negeb, Betel, levelples klosap long Jodan, Sodom, mo Hebron. ?Yu yu save ol ples ya? ?Yu save weples stret blong faenem olgeta? Samting ya i hadwok long plante man blong Jeova from we smol nomo long yumi oli bin go wokbaot blong lukluk ol ples ya. Be i gat gudfala risen blong savegud ol ples we Baebol i tokbaot. ?Wanem gudfala risen ya?

4, 5. (a) ?Olsem wanem Ol Proveb 18:15 i joen wetem save mo fasin blong haremsave mining blong ol samting long saed blong ol kantri long Baebol? (b) ?Wanem ol ples we Sefanaea japta 2 i tokbaot?

⁴ Tok blong God i talem se: “Ol man we oli gat gud hed [“haremsave mining blong ol samting,” NW ], oltaem nomo oli wantem tumas blong lan, mo oli rere oltaem blong kasem save.” (Ol Proveb 18:15) Maet yumi wantem kasem save long plante samting, be save we i impoten moa, hemia stret save long saed blong Jeova God mo ol samting we hem i mekem long ol man blong hem. Tru ya, ol samting we yumi ridim long Baebol oli givim stret save ya long yumi. (2 Timoti 3:​16) Be makemgud se, stret save ya i joen wetem fasin blong haremsave mining blong ol samting. Hemia i min se man i mas naf blong kasem save long olgeta haf blong wan bisnes, mo blong luksave olsem wanem ol haf ya oli joen tugeta. Sem mak long saed blong ol ples long Baebol. Traem tingbaot kantri ya Ijip. Bighaf blong yumi i save se Ijip i stap wea. ?Be yu yu savegud rod we Ebraham i folem taem hem i aot long Ijip i go long ‘saot blong kantri ya Kenan’ we oli kolem Negeb, mo biaen hem i go long Betel, mo biaen bakegen hem i go long Hebron? ?Yu yu save sipos ol ples ya oli stap longlongwe long olgeta no klosap?

⁵ Mo tu, tingbaot Baebol riding we yumi mekem evri wik. Maet yu bin ridim Sefanaea japta 2, we i talem  nem blong plante taon, laen blong man, mo kantri. Long japta ya i gat ol nem olsem Gasa, Askelon, Asdod, Ekron, Sodom, mo Nineve, wetem Denan, Moab, Amon, mo Asiria. ?Taem yu bin ridim ol nem ya, yu yu savegud se ol ples ya oli stap wea? Plante man we Baebol i tokbaot oli bin stap long ol ples ya, mo ol man ya oli bin givhan blong mekem profet tok blong God i kamtru.

6. ?From wanem sam Kristin oli laekem tumas blong yusum ol map? (Lukluk bokis.)

⁶ Plante man we oli stadi long Tok blong God, oli lukluk ol map blong faenem ol kantri we Baebol i tokbaot, mo samting ya i givhan gud long olgeta. Oli no yusum ol map ya from we oli laekem lukluk map nomo. Nogat. Ol map ya oli givhan long olgeta blong kasem save moa long Tok blong God. Mo tu, ol map oli halpem olgeta blong haremsave mining blong plante tok blong Baebol from we oli luk olsem wanem ol niufala save we oli kasem i joen wetem ol save we oli gat finis. Naoia, bambae yumi tokbaot olsem wanem ol map oli save givhan, mo ating bambae yu luk se ol map oli save mekem se yu gat moa tangkiu long Jeova mo yu kasem save moa long ol stori long Tok blong Hem.​—Lukluk bokis long pej 14.

I Gud Blong Save Hamas Kilometa

7, 8. (a) ?Wanem bigfala samting we Samson i mekem long taon ya Gasa? (b) ?Wanem save we i mekem yumi sapraes long samting we Samson i mekem? (c) ?Taem yumi save moa long stori ya blong Samson mo haremsave mining blong hem, olsem wanem samting ya i halpem yumi?

⁷ Sipos yu ridim Jajes 16:2, bambae yu luk we Jaj Samson i stap long Gasa. Plante taem yumi harem nem ya Gasa long ol nius ripot long radio. Taswe maet yu save se taon ya we Samson i stap long hem i wan taon blong ol man Filistia we i stap klosap long Mediterenian Si. [gl 11] Nao makemgud ol tok blong Jajes 16:3; “Samson i stap slip kasem medel naet nomo, nao i girap, i kam holem bigfala doa blong stonwol blong taon ya, i pulumaot doa ya wetem ol pos blong hem, mo lok blong hem, mo ol narafala samting blong hem, nao i karem olgeta evriwan i go. Hem i karem i go antap long hil ya we yu save lukluk i godaon long taon ya Hebron.”

⁸ Bigfala stonwol we i goraon long Gasa i strong, mo i blokemgud ol enemi we oli kam blong faet agens long taon ya. Taswe yumi save se doa blong taon ya wetem ol pos blong hem oli mas big mo hevi tu. !Tingbaot sipos yu wan yu traem blong karem wan hevi samting olsem! Hemia nao samting we Samson i mekem. Be i no hemia nomo. ?Yu save weples Samson i karem olgeta i go long hem? ?Yu save wanem kaen rod we Samson i wokbaot long hem? Traem tingbaot: Gasa i stap daon klosap long solwota. [gl 15] Taon ya Hebron i stap antap, long saed i go long is. Hem i hae olsem 900 meta. !Hemia i min se Samson i karem doa blong taon ya wetem ol pos blong hem i go antap long wan hil! Yumi no save stret ples blong “hil ya we yu save lukluk i godaon long taon ya Hebron.” Be Hebron i stap samwe long 60 kilometa longwe long Gasa, mo i stap antap long wan hil. !Ating yu jes kasem save nao se samting we Samson i mekem i wan bigbigfala wok ya! ?Wanem i mekem se Samson i strong olsem? Baebol i talem se: “Spirit blong Hae God i kam long hem.” (Jajes 14:6, 19; 15:14) Tede ol Kristin oli save se tabu spirit bambae i no givim spesel paoa long bodi blong olgeta. Be spirit ya i save givhan long yumi blong faenemaot ol tingting blong God we oli haed long Baebol, mo i save givim paoa long yumi blong stanap strong oltaem long bilif. (1 Korin 2:​10-​16; 13:8; Efesas 3:​16; Kolosi 1:​9, 10) Tru ya, taem yumi kasem save gud  long stori blong Samson, tingting blong yumi i strong moa se tabu spirit blong God i save halpem yumi.

9, 10. (a) Eksplenem faet we Gideon i mekem blong winim ol man Midian. (b) ?Olsem wanem save long saed blong ol ples we Gideon i pas long olgeta i givhan long yumi?

⁹ Wan narafala stori we i soem se i gud blong save hamas kilometa bitwin long ol ples, hemia stori blong Gideon we i winim ol soldia blong Midian. Plante man we oli ridim Baebol oli save se Jaj Gideon wetem 300 soldia blong hem oli winim 135,000 soldia blong Midian, Amalek, mo blong sam narafala ples. Ol soldia ya oli joen long levelples blong Jisrehel, klosap long hil ya More. [gl 18] Ol soldia blong Gideon oli blu long ol pupu blong olgeta, oli smasem ol graonpot blong olgeta blong ol laet insaed oli saenaot, nao oli singaot se: “!Yumi faet long nem blong Hae God mo long nem blong Gideon!” Samting ya i mekem ol enemi blong olgeta oli lusum hed, oli fraet we oli fraet, nao oli girap oli kilkilim olgeta bakegen. (Jajes 6:​33; 7:​1-​22) ?Be stori ya i finis long ples ya? ?Oli faetem ol enemi blong wan naet nomo? Nogat. Traem ridim ol narafala vas long Jajes japta 7 mo 8. Bambae yu luk we Gideon i ronem olgeta gogo oli pas long plante taon mo vilej. Sam long ol ples ya oli no moa stap tede, taswe maet yumi no save faenem olgeta long ol map blong Baebol. Nating se i olsem, ol nem we oli stap oli naf blong yumi folem rod blong Gideon.

¹⁰ Gideon i ronem ol enemi ya oli pas long vilej ya Betsita, nao oli tanem i go long saot go kasem Abelmehola klosap long Jodan Reva. (Jajes 7:​22-​25) Baebol i talem se: “Gideon wetem ol tri handred man ya blong hem . . . oli stap gohed yet blong ronem ol man Midian ya. Oli hanggri tumas, mo oli slak from, be oli stap biaen long olgeta ya yet.” Ale oli krosem Jodan Reva, nao oli ronem ol enemi ya oli go long saot go kasem taon ya Sukot mo Peniel we i stap klosap long Jabok Reva. Oli gohed, oli klaem i go antap long ol hil gogo oli kamtru long taon ya Jogbeha (klosap long wan taon blong Jodan tede we oli kolem Amman). Hemia i mekem samwe long 80 kilometa we Gideon mo ol soldia blong hem oli ronem mo faetem ol enemi ya. Nao Gideon i holem tufala king blong Midian mo i kilim tufala i ded. Biaen hem i gobak long ples blong hem Ofraha, klosap long ples we faet ya i stat. (Jajes 8:​4-​12, 21-​27) Naoia yumi luksave se faet ya we Gideon i mekem i no wan smol faet nomo, we oli blu long ol pupu blong olgeta, soemaot ol laet blong olgeta, mo singsingaot bigwan, ale faet i finis. Nogat. Nao traem tingbaot olsem wanem save ya i givhan long yumi blong kasem mining blong tok ya blong Baebol long saed blong ol man blong bilif bifo, se: “Mi mi no gat taem blong tokbaot Gideon mo [plante narafala man we] . . . oli no gat paoa, be God i givim paoa long olgeta, nao oli strong long taem blong faet.” (Hibrus 11:32-​34) Yumi ol Kristin, yumi tu yumi save kam taed long bodi blong yumi. Be stori ya i givhan long yumi blong luksave se i impoten we yumi gohed nomo blong mekem samting we God i wantem.​—2 Korin 4:​1, 16; Galesia 6:9.

 Kasem Save Long Tingting Mo Aksin Blong Ol Man

11. ?Ol man Isrel oli wokbaot oli pas wea bifo we oli kamtru long Kades, mo biaen oli go wea?

¹¹ Samfala oli lukluk ol map blong Baebol blong faenem ol taon mo kantri nomo. ?Be yu ting se ol map oli save halpem yumi tu blong kasem save long tingting blong ol man? Olsem nao, tingbaot taem ya we ol man Isrel oli lego hil ya Sinae blong go klosap moa long Promes Lan. Oli stop smol long sam ples gogo oli kamtru long Kades (narafala nem blong taon ya se Kadesbanea). [gl 9] Dutronome 1:1-5 i talem se oli wokbaot leven dei blong kasem ples ya, wan wokbaot blong 270 kilometa. Long ples ya, Moses i sanem 12 spae oli go blong lukluksave Promes Lan. (Namba 10:12, 33; 11:34, 35; 12:16; 13:​1-3, 25, 26) Ol spae ya oli wokbaot i go long not, oli pastru long ples ya we oli kolem Negeb, ating oli pas long taon ya Bereseba mo Hebron tu, nao oli kamtru long en blong Promes Lan long not olgeta. (Namba 13:21-​24) Taem ol spae ya oli kambak, ten long olgeta oli givim wan ripot we i nogud long saed blong Promes Lan. Ol man Isrel oli bilivim tok ya blong olgeta, mo from samting ya, Jeova i talem se oli mas wokbaot olbaot long draeples blong 40 yia. (Namba 14:​1-​34) ?Nao, stori ya i soemaot wanem long saed blong bilif blong ol man Isrel mo fasin blong olgeta blong trastem Jeova?​—Dutronome 1:​19-​33; Ol Sam 78:22, 32-​43; Jud 5.

12. ?Yumi save talem wanem long saed blong bilif blong ol man Isrel? ?From wanem yumi mas tingting dip long poen ya?

¹² Tingbaot bigfala wokbaot ya we ol man Isrel oli mekem finis. Sipos oli bin soem bilif mo oli bin folem advaes blong Josua mo Keleb, bambae oli mas wokbaot smol nomo bakegen blong kasem Promes Lan. Stat long Kades go kasem vilej ya Berelahaeroe we Aesak mo Rebeka i bin mekem ples blong tufala long hem, hem i 16 kilometa nomo. [gl 7] Stat long ples ya go kasem taon ya Bereseba we i stap long mak blong graon blong Promes Lan long saot, hem i wan wokbaot we i no kasem 95 kilometa. (Jenesis 24:62; 25:11; 2 Samuel 3:​10) Ol man Isrel oli mekem wan longfala wokbaot finis taem oli aot long Ijip oli kam kasem hil ya Sinae, mo biaen oli wokbaot 270 kilometa bakegen blong kasem Kades. I olsem we oli stap long doa blong Promes Lan. Yumi tede, yumi stap long doa blong Paradaes we God i promes blong mekem long wol ya. ?Yumi lanem wanem lesen long stori ya blong ol man Isrel? Aposol Pol i tokbaot olgeta, taem i givim advaes ya se: “From samting ya, yumi mas traehad blong kasem spel ya. I nogud wan long yumi i folem fasin blong olgeta ya bifo we oli no obei long God, nao hem bambae i no save kasem spel ya.”​—Hibrus 3:16–​4:​11.

13, 14. (a) ?Wanem i pulum ol man Gibeon blong tekem aksin? (b) ?Wanem samting i soemaot tingting blong ol man Gibeon? ?Mo yumi lanem wanem lesen from?

 ¹³ Ol man Gibeon oli gat fasin we i defren olgeta long ol man Isrel. Baebol i soem se ol man Gibeon oli trastem God, oli bilif se oltaem hem i stap mekem samting we hem i talem. Taem Josua i lidim ol man Isrel oli gokros long Jodan Reva mo oli kamtru long kantri ya we God i promes blong givim long laen blong Ebraham, naoia oli mas spolem ol man Kenan. (Dutronome 7:​1-3) Hemia i min se oli mas spolem ol man Gibeon tu. Ale ol soldia blong Isrel oli winim tufala taon ya Jeriko mo Eae finis, nao oli mekem kamp blong olgeta klosap long taon ya Gilgal. Nao ol man Gibeon oli sanem sam man oli go long Gilgal blong toktok wetem Josua, from we olgeta ya oli no wantem ded olsem ol narafala man Kenan we God i no glad long olgeta. Ale ol man ya oli giaman long Josua se oli kam long wan kantri we i longwe tumas, i farawe long Kenan. Oli mekem olsem from we oli wantem mekem pis wetem ol man Isrel, oli wantem kam fren blong olgeta.

¹⁴ Ol man Gibeon oli talem long Josua se: “Masta, mifala ya i kam long wan kantri we i longwe tumas. Mifala i harem nius blong ol samting we Hae God ya [Jeova] we i God blong yufala i stap mekem.” (Josua 9:​3-9) Ating Josua i bilivim tok blong olgeta se oli kam long wan ples farawe from we klos blong olgeta i brobrok mo bred blong olgeta i drae. Be ples blong olgeta i klosap long Gilgal, maet 30 kilometa nomo. [gl 19] Nating se i olsem, Josua mo ol jif blong Isrel oli bilivim tok blong ol man Gibeon ya, ale oli mekem promes se bambae oli no spolem taon ya Gibeon mo sam narafala taon klosap long hem. ?Olsem wanem? ?Ol man Gibeon oli trikim Josua from we oli wantem sevem laef blong olgeta nomo? Nogat. Oli mekem olsem from we oli wantem se God blong Isrel i laekem olgeta. Ale, Jeova i agri se ol man Gibeon oli save mekem wok ya “blong katem faeawud mo blong karem wota blong Haos Tapolen blong God.” Faeawud ya oli yusum long olta blong bonem ol anamol olsem sakrefaes. (Josua 9:​11-​27) Ol man Gibeon oli gohed blong soemaot tingting daon, oli glad nomo blong mekem ol smosmol wok blong Jeova. Ating sam long olgeta ya oli joen wetem ol Netinim tu we oli aot long Babilon oli gobak long Jerusalem blong wok long haos blong God we samfala oli bin bildim bakegen. (Esra 2:​1, 2, 43-​54; 8:​20) Yumi save folem eksampol blong olgeta sipos yumi traehad blong gat pis oltaem wetem God, mo sipos yumi gat tingting daon blong mekem ol smosmol wok blong hem we maet yumi ting se oli no impoten tumas.

Wokbaot Longwe Blong Halpem Ol Narafala

15. ?From wanem yumi wantem save long ol ples we Kristin Grik haf blong Baebol i tokbaot?

¹⁵ Long Kristin Grik haf blong Baebol tu i gat plante nem blong ol taon mo ples. Yumi luk samting ya taem yumi folem ol wokbaot blong Jisas mo aposol Pol taem tufala i stap prij. (Mak 1:​38; 7:​24, 31; 10:1; Luk 8:1; 13:22; 2 Korin 11:25, 26) Long ol stori we bambae yumi tokbaot naoia, traem folem wokbaot blong Pol.

16. ?Olsem wanem ol Kristin long Berea oli soem se oli tinghae long Pol?

 ¹⁶ Long seken misinari trip blong Pol (laen we i pepol long map), hem i kamtru long taon ya Filipae we naoia i wan haf blong kantri ya Gris. [gl 33] Long ples ya, Pol i prij gogo sam man oli girap oli holem hem mo putum hem long kalabus. Biaen hem i kamfri bakegen, nao hem i wokbaot i go long Tesalonaeka. (Ol Wok 16:6–​17:1) Long ples ya wan grup blong ol stronghed man Jiu oli mekem tumas trabol, nao ol Kristin brata oli givim advaes long Pol se hem i mas aot i go long Berea, wan wokbaot blong 65 kilometa. Long Berea ol man oli glad blong lesin long Pol, be sam stronghed man Jiu oli kam pulum ol man Berea blong oli girap agensem Pol. ‘Nao wantaem nomo, ol brata oli sanem Pol i godaon long solwota bakegen.’ Mo sam long olgeta ‘oli go wetem Pol go kasem taon ya Atens.’ (Ol Wok 17:​5-​15) Yes, samfala we oli jes kam Kristin oli glad blong wokbaot 40 kilometa go kasem solwota, oli pem pasis blong olgeta long sip, mo oli mekem trip ya blong 500 kilometa blong krosem solwota wetem Pol. Oli save fesem plante trabol long wan trip olsem, be ol brata ya oli rere blong putum laef blong olgeta long denja blong stap smoltaem moa wetem man ya we God i sanem hem i kam long olgeta.

17. ?Yumi kasem save moa long wanem samting taem yumi save longfala blong rod ya we i aot long Maelitas i go long Efesas?

¹⁷ Long namba tri misinari trip blong Pol (laen we i grin long map), hem i kamtru long taon ya Maelitas. Nao hem i sanem toktok i go long Efesas, i singaot ol elda blong kongregesen blong oli kam luk hem. Ating wantaem nomo ol elda ya oli lego wok we oli stap mekem, oli hareap blong wokbaot i go 50 kilometa blong luk Pol. Ating oli glad we oli glad taem oli stap wokbaot long rod, maet oli stap tokbaot se klosap nao bambae oli luk Pol bakegen. Taem oli kamtru long Maelitas, oli lesingud long ol toktok mo prea blong Pol. Biaen, “oli stap krae tumas, oli stap holem Pol, oli kis long hem blong talem tata long hem.” Nao “oli wokbaot wetem hem, oli godaon long sip” we Pol i aot long hem blong go long Jerusalem. (Ol Wok 20:14-​38) Taem oli stap wokbaot i gobak long Efesas, oli gat plante samting blong tingbaot mo tokbaot. ?Olsem wanem? ?Yu yu sapraes long lav we oli gat long Pol, we oli rere blong wokbaot longwe blong stap wetem seket elda ya we i save talem plante gudfala toktok blong leftemap tingting blong olgeta? ?Yu yu lanem wan samting long stori ya we yu save mekem blong stretem sam tingting no fasin blong yu?

Kasem Save Long Kantri Ya Mo Fiuja Blong Yumi

18. ?Yumi save gat strong tingting blong mekem wanem long saed blong ol ples long Baebol?

¹⁸ Ol stori ya we yumi jes tokbaot oli soemaot se i impoten we yumi kasem save gud long kantri ya we God i givim long ol man Isrel, mo we i joen wetem plante stori blong Baebol. (Yumi save go moa yet mo lanem plante samting long saed blong ol kantri we oli stap klosap long Promes Lan tu.) Taem yumi kasem save moa long Promes Lan mo yumi haremsave mining blong ol samting we yumi lanem, yumi mas tingbaot oltaem wanem bigfala samting we ol man Isrel oli mas mekem blong oli save kasem kantri ya “we graon blong hem i gudfala tumas, mo [we] ol kakae blong hem oli stap gru gud.” Bigfala samting ya se, oli mas onagud long Jeova mo obei long ol loa blong hem.​—Dutronome 6:​1, 2; 27:3.

19. ?Wanem tufala paradaes we yumi mas gohed blong kasem save long tufala?

¹⁹ Tede tu, yumi gat wan wok blong mekem. Yumi mas onagud long Jeova mo folem ol rod blong hem. Sipos yumi mekem olsemia, bambae yumi givhan blong mekem paradaes long saed blong spirit we ol trufala Kristin long fulwol oli stap long hem tede, i kam naes moa. Bambae yumi gohed oltaem blong kasem save long paradaes ya mo ol blesing blong hem. Mo yumi save tu se i gat plante moa blesing long fiuja we yumi stap wet long olgeta. Josua i lidim ol man Isrel oli gokros long Jodan Reva, go kasem gudfala kantri ya we graon blong hem i rij mo i givim fulap kakae. Yumi tede, yumi stap wet wetem glad mo bilif blong luk Paradaes long wol ya, yes, gudfala graon ya we bambae yumi kasem long fiuja.

?Yu Yu Tingbaot?

• ?From wanem yumi mas wantem blong kasem save moa long ol kantri blong Baebol mo haremsave mining blong ol tok long saed blong olgeta?

• ?Wanem samting we yu lanem long stadi ya we i givhan long yu blong kasem sam niufala save?

• ?Yu bin lanem wanem lesen taem yu kasem save moa long ol ples long wan stori blong Baebol?

[Kwestin]

[Bokis/Foto blong pija long pej 14]

“See the Good Land”

Long distrik asembli long yia 2003, ol Witnes blong Jeova oli glad blong kasem smol buk ya “See the Good Land.” Niufala buk ya we i stap long 80 lanwis evriwan, i fulap long ol naes pija mo map we oli soemaot plante ples long Baebol, antap moa, i soem Promes Lan olsem i stap long taem bifo.

Stadi ya i tokbaot sam long ol map ya. Long blak raeting, i gat namba blong pej we map i stap long hem, olsem [gl 15]. Sipos yu yu gat niufala buk ya, i gud yu tekem taem blong lukluk gud long hem mo savegud rod blong faenem ol defdefren ples. Samting ya bambae i givhan long yu blong kasem save moa long Baebol mo haremsave mining blong ol Tok blong God.

(1) Long plante map i gat wan smol bokis we i talem mining blong ol saen we oli makem sam ples long map, olsem yu luk long pej [gl 18]. (2) Long klosap olgeta map, oli droem wan smol laen mo oli raetem hamas kilometa we laen ya i makem. Yu save yusum samting ya blong wokemaot se wan ples i bigwan olsem wanem mo hamas kilometa i stap bitwin long ol taon [gl 26]. (3) Long klosap olgeta map, i gat wan ara we i poen i go long not. Olsem nao, yu save se ol ples oli stap long saed i go long not, no saot, no is, no wes [gl 19]. (4) Long plante map, oli yusum kala ya braon blong soem ol hil [gl 12]. (5) Long sam map, i gat ol leta blong alfabet long top blong olgeta mo ol namba long saed blong olgeta. Sipos yu folem wan stret laen i kamdaon mo i gokros, yu save faenem nem blong taon no narafala ples we yu stap lukaotem [gl 23]. (6) Long indeks [gl 34-35], namba blong pej i stap long blak raeting, mo tu, i gat wan leta we yu mas folem i kamdaon wetem wan namba we yu mas folem i gokros, olsem E2. Afta we yu lanem blong faenem ol ples olsem, bambae yu sapraes olsem wanem fasin ya i givhan long yu blong kasem moa save mo blong haremsave mining blong ol tok blong Baebol.

[Map blong pija long pej 16, 17]

MAP BLONG OL HIL MO OL LEVELPLES

(Lukluk niuspepa)

A. Graon Klosap Long Mediterenian Si

B. Ol Levelples Long Wes Blong Jodan Reva

1. Levelples blong Asere

2. Doro, Klosap long Solwota

3. Graon blong Saron We i Gat Plante Kakae Blong Ol Sipsip

4. Levelples blong Filistia

5. Vali We i Krosem Kantri Stat Long Is Go Kasem Wes

a. Levelples blong Megido

b. Bigfala Levelples blong Jisrehel

C. Ol Hil Long Wes Blong Jodan Reva

1. Ol Hil blong Galili

2. Ol Hil blong Kamel

3. Ol Hil blong Sameria

4. Shefela (ol smosmol hil)

5. Ol Hil blong Juda

6. Draeples blong Juda

7. Negeb

8. Draeples blong Paran

D. Araba (Bigfala Vali)

1. Hula

2. Lugun blong Galili

3. Flatples Klosap Long Jodan Reva

4. Ded Si

5. Araba (graon long saot blong Ded Si)

E. Ol Hil Long Is Blong Jodan Reva

1. Basan

2. Gilead

3. Amon mo Moab

4. Ol Hil blong Edom

F. Ol Hil Blong Lebanon

[Map]

Hil ya Hemon

More

Abelmehola

Sukot

Jogbeha

Betel

Gilgal

Gibeon

Jerusalem

Hebron

Gasa

Bereseba

Sodom?

Kades

[Map blong pija long pej 15]

(Lukluk niuspepa)

KENAN

Megido

GILEAD

Dotan

Sekem

Betel (Lus)

Eae

Jerusalem (Salem)

Betlehem (Efrata)

Mamre

Hebron (Makpela)

Gera

Bereseba

Sodom?

NEGEB

Rehobot?

Moria

Ded Si

[Foto]

Ebraham i wokbaot blong lukluk kantri ya

Jodan

[Map blong pija long pej 18]

(Lukluk niuspepa)

Troas

SAMOTRES

Neapolis

Filipae

Amfipolis

Tesalonaeka

Berea

Atens

Korin

Efesas

Maelitas

ROJ