Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

Ol Bigfala Poen Long Buk Blong Jajes

Ol Bigfala Poen Long Buk Blong Jajes

Tok Blong Jeova i Wan Samting We i Laef

Ol Bigfala Poen Long Buk Blong Jajes

?JEOVA i mekem wanem taem ol man blong hem oli wosip long ol giaman god? ?Olsem wanem sipos oli mekem i nogud bakegen mo bakegen, mo biaen oli singaot long hem blong givhan long olgeta long taem blong trabol nomo? ?Wanem help we Jeova i givim blong oli kasem sef? Buk ya blong Jajes i givim ansa long ol kwestin ya mo sam narafala impoten kwestin bakegen. Profet Samuel i finis blong raetem buk ya raonabaot long yia 1100 B.K.T. * Buk ya i tokbaot ol stori blong ol samting we oli hapen long ol 330 yia, stat long taem we Josua i ded go kasem taem we faswan king blong Isrel i sidaon long jea blong king.

Buk blong Jajes i haf blong strongfala mesej blong God we i impoten tumas long yumi. (Hibrus 4:​12) Ol stori we oli stap insaed long buk ya oli soemaot long yumi ol nambawan fasin blong God. Ol lesen we yumi save kasem long buk ya, i mekem bilif blong yumi i strong, mo i givhan long yumi blong holemtaet “laef ya we i prapa wan,” hemia laef blong olwe long niufala wol blong God. (1 Timoti 6:​12, 19; 2 Pita 3:​13) Ol wok we Jeova i mekem blong sevem ol man blong hem i wan pija blong ol samting we Pikinini blong hem Jisas Kraes bambae i mekem blong sevem ol man long fiuja.

?FROM WANEM OLI NIDIM OL JAJ?

(Jajes 1:1–​3:6)

Afta we Josua i lidim ol laen blong Isrel blong winim ol king long kantri ya Kenan, ol wanwan laen blong Isrel oli go tekem graon ya blong olgeta. Be, oli no ronemaot ol manples long kantri blong olgeta. Samting ya i wan denja long ol man Isrel.

Olgeta we oli gruap biaen long taem blong Josua ‘oli no moa tingbaot Hae God, mo oli fogetem gud ol bigbigfala samting ya we God i mekem long ol olfala blong olgeta bifo.’ (Jajes 2:​10) Antap long hemia, ol man ya oli go mekem mared wetem ol man Kenan mo oli wosip long giaman god blong olgeta. From samting ya, Jeova i putum olgeta long han blong ol enemi blong olgeta. Ale, taem trabol ya long ol laen blong Isrel i kam bigwan, oli singaot long trufala God blong i givhan long olgeta. Stori ya i soemaot olsem wanem Jeova putumap ol jaj blong sevem ol man blong hem long ol enemi blong olgeta, taem ol trabol ya oli stap hapen long wosip, fasin blong laef, mo politik blong nesen blong Isrel.

Ansa Blong Sam Kwestin Long Saed Blong Baebol:

1:​2, 4—?From wanem oli jusumaot laen blong Juda fastaem, blong tekem graon ya we oli makemaot blong olgeta? Laen blong Ruben nao hem i sud faswan blong kasem graon blong hem from we Ruben i fasbon boe blong Jekob. Be jes bifo we Jekob i ded, hem i talemaot se Ruben bambae i no kasem raet ya olsem fasbon. Simeon mo Livae we tufala i mekem i strong tumas long ol man, bambae oli stap wanwan olbaot long Isrel. (Jenesis 49:​3-5, 7) Taswe, nekis wan blong kasem blesing ya hemia laen blong Juda, namba fo boe blong Jekob. From we distrik ya Juda i bigfala tumas, nao laen blong Juda i givim haf blong distrik ya i go long ol laen blong Simeon. *​—Josua 19:9.

1:​6, 7—?From wanem oli katemaot tu bigfala fingga long han mo tu bigfala fingga long leg blong ol king we oli lus long faet? Wan man we i no gat fingga long han mo fingga long leg i no save go long faet. Wan soldia i no save yusum spia no naef blong faet sipos hem i no gat ol fingga long han. Mo tu, man i no save wokbaot gud sipos hem i no gat bigfala fingga long leg blong hem.

Ol Lesen Blong Yumi:

2:​10-​12. Yumi mas gat wan program blong stadi Baebol oltaem, blong ‘yumi no fogetem ol wok we Jeova i mekem.’ (Ol Sam 103:2) Ol papa mama oli mas putum trutok blong God insaed long hat blong pikinini blong olgeta.​—Dutronome 6:​6-9.

2:​14, 21, 22. I gat risen from wanem Jeova i letem ol nogud samting i kasem ol man blong hem we oli no obei​—maet hemia blong stretem olgeta, blong mekem oli klin, mo blong pulum olgeta oli kambak long hem.

JEOVA I PUTUMAP OL JAJ

(Jajes 3:7–​16:31)

Stori blong ol gudfala wok we ol jaj oli mekem i stat wetem stori blong jaj ya Otniel, taem hem i karemaot ol man Isrel we oli stap eit yia long han blong king blong Mesopotamia. Wetem fasin no fraet, jaj ya Ehud i kilim i ded fatfat king ya blong Moab, nem blong hem Eglon. Wan narafala jaj we nem blong hem Samgara, hem tu i no fraet, hem wan nomo i kilim sikis handred man Filistia oli ded wetem wan aean blong stikim buluk. Debora wan woman we i profet i talem long Barak blong singaot ten taosen man blong hem, blong go faet agens long strongfala ami blong Siseraha, mo wetem help blong Jeova, olgeta ya oli win. Jeova i putumap jaj ya Gideon mo i mekem we hem wetem ol 300 man blong faet blong hem, oli winim ami blong Midian.

Jeova i yusum Jeftaha blong sevem ol man Isrel long ol man Amon. Long olgeta twelef jaj blong Isrel, i gat ol jaj ya Tola, Jaere, Ibsan, Elon, mo Abdon. Samson i laswan long ol Jaj blong Isrel, we i faet agens long ol man Filistia.

Ansa Blong Sam Kwestin Long Saed Blong Baebol:

4:8—?From wanem Barak i askem woman profet ya Debora blong go wetem hem long faet? I luk olsem se, Barak i harem se hem i no naf blong faet agens long ami blong Siseraha hem wan. Taem profet ya i go wetem Barak, samting ya i givhan long hem mo ol man blong hem blong sua se Jeova i stap lidim olgeta. Samting we Barak i askem long Debora, i no soem se Barak i slak long bilif, be i soem se hem i strong long bilif.

5:​20—?Ol sta long skae oli stap faet long saed blong Barak olsem wanem? Baebol i no talem stret sipos hemia i minim se ol enjel oli bin givhan long Barak, no ol bigfala ston oli foldaon long skae, no sipos hem i minim se ol sta ya we Siseraha i stap lukluk long olgeta blong oli talemaot fiuja long hem, oli giaman. Be, yumi sua se God nao i bin givhan long ami blong Isrel.

7:​1-3; 8:​10—?From wanem Jeova i talem se ol 32,000 man blong Gideon oli plante tumas agens long 135,000 man long ami blong ol enemi? From we Jeova nao i givhan long Gideon blong winim faet. God i no wantem olgeta blong gat tingting ya se oli winim ol man Midian long prapa paoa blong olgeta.

11:​30, 31—?Taem Jeftaha i mekem strong promes long God, hem i rili gat tingting ya se bambae hem i kilim wan man i ded olsem sakrefaes? Tingting ya i no save stap long tingting blong Jeftaha, from we loa i talem se: “Bambae yufala i no mas bonem ol pikinini blong yufala long olta.” (Dutronome 18:10) Be, Jeftaha i tingbaot wan man, i no wan anamol. Ol man Isrel oli no kipim ol anamol ya we oli stap yusum blong mekem sakrefaes, long ol haos blong olgeta. Mo tu, strong promes we Jeftaha i mekem i no stret long wan anamol. Jeftaha i save se fas man we bambae i kamaot blong mitim hem, ating hemia gel blong hem. Hem nao we Jeftaha bambae i givim olsem sakrefaes ya we oli ‘kilim mo bonem long olta,’ minim se bambae gel ya i givim ful laef blong hem blong mekem wok blong Jeova long haos blong Jeova.

Ol Lesen Blong Yumi:

3:​10. Spirit blong Jeova nomo i save mekem wan man i win long saed blong spirit, i no waes blong man.​—Ol Sam 127:1.

3:​21. Ehud i no fraet blong yusum gud naef blong hem. Yumi mas lanem blong yusum gud ‘tok blong God, olsem naef blong faet blong spirit.’ Samting ya i minim se yumi no mas fraet blong yusum Baebol long wok blong prij.​—Efesas 6:​17, NW; 2 Timoti 2:​15.

6:​11-​15; 8:​1-3, 22, 23. Tingting daon we Gideon i soemaot, i tijim yumi long tri impoten lesen: (1) Taem yumi kasem wan wok, yumi mas tingting strong blong mekem gud wok ya, bitim we yumi tingbaot blong kasem haenem nomo. (2) Tingting daon hem i waes rod blong dil wetem ol man we oli wantem rao. (3) Tingting daon i givhan long yumi blong no tingting tumas long posisen no nem we yumi gat.

6:​17-​22, 36-​40. Yumi mas lukaot blong ‘no bilif long olgeta profet we oli stap talem se spirit blong God i stap long olgeta.’ Be yumi ‘mas traem olgeta fastaem, blong faenemaot se spirit we i stap long olgeta i kamaot long God, no nogat.’ (1 Jon 4:1) Wan niufala Kristin elda we i waes bambae i askem advaes long wan we i olfala moa, blong meksua se advaes we hem i plan blong givim i stanap long Tok blong God.

6:​25-​27. Gideon i waes blong no mekem se olgeta we oli agens long hem oli kros. Taem yumi talemaot gud nius, yumi no mas talem sam toktok we i save mekem narafala i kros.

7:6. Taem yumi mekem wok blong Jeova, yumi mas olsem ol 300 man blong Gideon​—yumi mas wekapgud mo gat strong tingting.

9:​8-​15. !I krangke blong kam flas mo harem nogud sipos yumi no gat hae posisen!

11:​35-​37. Gudfala eksampol blong Jeftaha i halpem dota blong hem blong gat strong bilif, mo i mekem se hem i rere blong lego samting we hem nomo i wantem. Tede tu, ol papa mama oli save givim wan gudfala eksampol long ol pikinini blong olgeta.

11:40. Ol gudfala tok i save leftemap tingting blong man we i rere blong lego ol samting we hem nomo i wantem, blong mekem wok blong Jeova.

13:8. Ol papa mama oli mas prea long Jeova blong i lidim olgeta mo oli mas folem ol rul blong hem, taem oli tijim ol pikinini blong olgeta.​—2 Timoti 3:​16.

14:​16, 17; 16:16. Man we i toktok tumas mo i krae from we i wantem kasem wan samting hem i save spolem fasin fren blong hem wetem narafala.​—Ol Proveb 19:13; 21:19.

OL NARAFALA FASIN NOGUD LONG ISREL

(Jaj 17:1–​21:25)

Las haf long buk blong Jajes i gat tu stori we i makem tingting blong yumi. Faswan i blong wan man we nem blong hem Maeka. Hem i putum wan aedol long haos blong hem mo i askem wan Livae blong kam mekem wok olsem pris blong hem. Ol laen blong Dan oli spolem gud taon ya Laes, mo oli wokem wan taon blong olgeta wan, mo putum nem blong hem se Dan. Oli yusum aedol ya blong Maeka mo pris blong hem, nao oli stanemap wan narafala fasin blong wosip long taon ya Dan. Be, bifo we Josua i ded, taon ya Laes i lus long faet.​—Josua 19:47.

Namba tu stori i hapen jes afta we Josua i ded. Sam man long taon ya Gibea long laen blong Benjamin, oli repem mo kilim i ded wan woman. From samting ya, klosap fulwan laen blong Benjamin oli ded, be i gat 600 man nomo we oli laef i stap. Ale oli wokem wan plan blong ol man Benjamin oli karem sam woman blong oli save gat pikinini wetem olgeta. Plan ya i mekem se laen ya blong Benjamin i gru kasem we oli gat klosap 60,000 man blong faet long taem we Deved i kam king.​—1 Kronikel 7:​6-​11.

Ansa Blong Sam Kwestin Long Saed Blong Baebol:

17:6; 21:25—?Sipos “evri man oli stap mekem olsem we oli luk se i stret,” samting ya i min se ol samting oli olbaot? Nogat, from we Jeova i mekem rod finis blong lidim ol man blong hem. Hem i givim Loa mo ol pris blong tijim ol fasin blong hem long olgeta. Hae pris i save yusum Yurim mo Tumim, blong faenemaot tingting blong God long ol samting we oli impoten. (Eksodas 28:30) Mo tu, long olgeta taon i gat ol olfala we oli naf blong givim ol advaes. Taem wan man Isrel i yusumgud ol samting ya we Jeova i givim, hemia i lidim tingting blong hem blong luksave samting we i gud mo samting we i nogud. Taswe, taem wan man i ‘mekem olsem we i luk se i stret’ folem rod we Jeova i stanemap, bambae hem i karem gudfala frut long laef blong hem. Be long narasaed, sipos wan man i no wantem folem Loa mo i stap folem prapa tingting blong hem long saed blong fasin mo wosip, nogud frut bambae i kamaot from.

20:​17-​48—?From wanem Jeova i letem laen blong Benjamin i winim ol narafala laen, nating we laen blong Benjamin i mas kasem panis? Taem Jeova i mekem se ol narafala laen we oli stap tru long hem oli safa mo lus long faswan faet, Jeova i wantem luk sipos ol laen ya oli rili gat strong tingting blong karemaot rabis fasin long kantri ya Isrel.

Ol Lesen Blong Yumi:

19:​14, 15. Ol man Gibea oli no gat fasin ya blong tekem ol man i kam stap long haos blong olgeta, samting ya i soemaot se oli slak blong wokem ol gudfala fasin. Ol Kristin oli mas “rere blong tekem ol Kristin man blong ol narafala ples oli kam insaed long haos blong [olgeta].”​—Rom 12:13.

Fasin Fri Olgeta Long Fiuja

I no longtaem, Kingdom blong God, we Jisas Kraes i rul long hem, bambae i spolem rabis wol ya, mo i mekem se ol stret man oli fri. (Ol Proveb 2:​21, 22; Daniel 2:​44) ‘Olgeta enemi blong Jeova bambae oli ded, mo ol fren blong hem bambae oli saen olsem san we i jes kamaot long moning.’ (Jajes 5:​31) I gud yumi stap wetem ol fren blong Jeova, taem yumi folem gud wanem we yumi lanem long buk ya blong Jajes.

Stamba trutok we i kamaot plante taem long stori ya blong ol jaj i olsem: Fasin blong obei long Jeova i karem blesing i kam, be man we i no obei i kasem trabol. (Dutronome 11:​26-​28) !Taswe, taem God i soemaot ol tingting blong hem long yumi i impoten tumas we yumi ‘gat fasin obei we i kamaot long hat’!​—Rom 6:​17, NW; 1 Jon 2:​17.

[Ol Futnot]

^ B.K.T. i minim Bifo Kristin Taem.

^ Jeova i givim 48 taon olbaot long Isrel long ol laen blong Livae from we oli no holem wan pis graon long Promes Lan.

[Map blong pija long pej 25]

(Lukluk niuspepa)

“Hae God i jusumaot sam man blong oli kam lida blong ol man ya blong hem, blong oli tekemaot olgeta long han blong ol enemi ya blong olgeta, oli sevem olgeta.”​—Jajes 2:​16

OL JAJ

1. Otniel

2. Ehud

3. Samgara

4. Barak

5. Gideon

6. Tola

7. Jaere

8. Jeftaha

9. Ibzan

10. Elon

11. Abdon

12. Samson

DAN

NAFTALI

ASERE

JEBULON

DAN

ISAKA

MANASE

EFREM

BENJAMIN

JUDA

MANASE

GAD

RUBEN

[Tok blong pija long pej 26]

?Yu save lanem wanem from fasin ya we Barak i askem Debora blong go wetem hem long faet?