Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

Wok i Gohed Bigwan Long Kantri We Ol Faswan Kristin Oli Prij Long Hem Bifo

Wok i Gohed Bigwan Long Kantri We Ol Faswan Kristin Oli Prij Long Hem Bifo

Wok i Gohed Bigwan Long Kantri We Ol Faswan Kristin Oli Prij Long Hem Bifo

ITALI i wan kantri we i luk olsem wan longfala but long Mediterenian Si. Ol samting we oli hapen long kalja mo skul blong kantri ya oli gat paoa long histri blong wol. Itali i wan kantri we plante milian turis oli laekem kam long hem from we i gat sam naesfala ples blong visitim, i gat plante nambawan pija we man i bin droem no katem long ston, mo i gat ol gudfala kakae. Mo tu, hem i wan kantri we wok blong tijim Baebol i kam antap bigwan.

Ating fastaem we ol trufala Kristin oli kasem Rom​—hemia kapital blong kantri ya taem hem i wan wol paoa—​hemia taem ol man Jiu wetem ol proselaet we oli kam Kristin long Pentekos 33 K.T, oli aot long Jerusalem oli kambak long ples ya. Samwe long 59 K.T., hemia faswan taem we aposol Pol i kamtru long Itali. Long taon ya Puteoli, we i stap klosap long solwota, Pol i “faenem sam brata” we olgeta tu oli bilif.​—Ol Wok 2:5-11; 28:11-16.

Olsem Jisas mo ol aposol blong hem oli bin talem, bifo we faswan handred yia K.T. i finis, sam man blong apostasi oli gowe long trufala Kristin fasin. Be, long taem blong en, bifo we rabis wol ya i lus, ol trufala disaepol blong Jisas oli lidim wok ya bakegen blong talemaot gud nius long olgeta ples long wol​—wetem Itali tu.​—Matiu 13:36-43; Ol Wok 20:29, 30; 2 Tesalonaeka 2:3-8; 2 Pita 2:1-3.

Wan Stat We i No Gud Tumas

Long 1891, Charles Taze Russell, we i lukaot long wok blong prij blong ol Baebol Studen (nem blong ol Witnes blong Jeova bifo) long ful wol, i visitim sam taon long Itali. Hemia faswan taem we hem i mekem olsem. Biaen hem i talem stret se wok we hem i mekem long ples ya bambae i no karem gudfala frut: “Ol samting we mifala i luk long ples ya i soemaot se i no taem yet blong tekem kakae long garen blong Itali.” Long taem we ol tri oli putum flaoa long yia 1910, Brata Russell i go bakegen long Itali mo i givim wan Baebol tok insaed long wan ples blong plei spot long Rom. ?Wanem samting i kamaot from? Hem i talem se, “miting ya i no karem frut olsem we mifala i bin plan from.”

Tru ya, fastaem wok blong talemaot gud nius long Itali i slo. Wan risen hemia from we Fasis * gavman i agens long ol Witnes blong Jeova. Long taem ya, i gat samwe long 150 Witnes blong Jeova nomo long Itali. Plante long olgeta ya oli lanem trutok long ol famle no ol fren we oli laef long ol narafala kantri.

Wok i Gru Bigwan

Afta long Wol Wo Tu, oli sanem sam misinari i go long Itali. Biaen gavman i sakemaot ol misinari ya. Sam leta we oli stap naoia long ol fael blong gavman oli soemaot se ol lida blong jos long Vatikan nao oli bin askem gavman blong mekem samting ya. From samting ya nao, ol misinari oli mas aot long kantri ya.

Nating se i gat hadtaem, plante man Itali oli stat blong kam “long hil” blong wosip long Jeova. (Aesea 2:2-4) Namba blong ol Witnes i gru bigwan. Long 2004 i gat wan niufala namba blong 233,527 man blong talemaot gud nius. Hemia i min se wan long evri 248 man long Itali i wan Witnes blong Jeova, mo i gat 433,242 man oli kam long Memoriol blong ded blong Kraes. Ol 3,049 kongregesen blong ol Witnes blong Jeova long kantri ya oli gat ol naesfala Haos Kingdom blong mekem miting. Be, long ol yia we oli jes pas, i gat plante man blong narafala kantri oli bin kasem trutok long Itali.

Prij Long Plante Defdefren Lanwis

Plante man blong narafala kantri olsem Afrika, Esia, mo Is Yurop oli kam long Itali blong faenem wok mo wan laef we i moagud. Mo samtaem, oli ronwe long sam trabol we i hapen long kantri blong olgeta. ?Olsem wanem ol milian man ya oli save kasem help long saed blong spirit?

Plante Witnes blong Jeova long Itali oli glad blong lanem ol niufala lanwis, olsem lanwis ya Albania, Amharik, Arab, Bengali, Jaena, Punjab, Sinhala, mo Tagalog. Long 2001, oli statem wan skul blong tijim olgeta we oli glad blong lanem ol narafala lanwis. Long tri yia we i jes pas, i gat 3,711 Witnes we oli joen long 79 kos we oli holem long 17 defren lanwis. From samting ya, oli naf blong statem mo givhan long 146 kongregesen mo 274 smol grup we oli toktok long 25 defdefren lanwis. Plante man oli glad long gud nius we oli harem, mo oli stat blong stadi long Baebol. Plante taem i gat nambawan frut i kamaot.

Wan Witnes blong Jeova i tokbaot Baebol long George, wan man India we i toktok long lanwis Malayalam. Nating we George i gat bigfala problem long wok, hem i glad blong stadi Baebol. Sam dei biaen, Gil wan fren blong George, we i man India mo i toktok lanwis Punjab, i go long Haos Kingdom, mo hem tu i stat stadi Baebol. Gil i tekem David, wan man India we i toktok lanwis Telugu, i kam luk ol Witnes blong Jeova, mekem se David tu i stadi Baebol. I gat tu narafala man India bakegen, hemia Sonny mo Shubash, tufala i laef long sem haos wetem David. Ale, tufala tu i joen long stadi wetem David.

Sam wik biaen, Dalip wan man we i toktok lanwis Marathi i telefon i go long ol Witnes mo i talem se: “Mi mi fren blong George. ?Yufala i save tijim Baebol long mi?” Afta i gat Sumit we i toktok lanwis Tamil, hem tu i wantem stadi Baebol. Biaen wan narafala fren blong George i telefon mo askem blong stadi Baebol. George i kam long Haos Kingdom wetem wan narafala man bakegen, we nem blong hem Max. Hem tu i askem blong stadi Baebol. Mekem se, naoia, i gat sikis man we oli stadi Baebol, mo ol Witnes oli plan blong stadi Baebol wetem fo moa man bakegen. Oli stadi long Inglis, nating se oli yusum ol buk long lanwis Hindi, Malayalam, Marathi, Punjab, Tamil, Telugu, mo Urdu.

Olgeta We Sora i Fas Oli “Harem” Gud Nius

Long Itali, i gat bitim 90,000 man we sora blong olgeta i fas. Long medel blong ol yia 1970, ol Witnes oli tingbaot blong tijim trutok blong Baebol long olgeta we sora i fas. Fastaem, sam Witnes we sora i fas oli tijim Saen Lanwis blong Itali long ol narafala brata sista we oli glad blong givhan. Ale, plante moa man we sora i fas oli stat intres long Baebol. Tede, bitim 1,400 man we oli yusum Saen Lanwis blong Itali oli stap kam long ol Kristin miting. Feftin kongregesen mo 52 smol grup oli holem ol miting long Saen Lanwis blong Itali.

Fastaem, wok blong prij long ol man we sora i fas i stap long wanwan Witnes nomo. Be long 1978, branj ofis blong ol Witnes blong Jeova long Itali i mekem plan blong mekem ol asembli blong givhan long olgeta we sora i fas. Long Mei blong semfala yia, oli talemaot se, long nekis intenasnal asembli we bambae oli mekem long Milan, bambae i gat sam tok i kamaot long lanwis blong olgeta we sora i fas. Long Februari 1979 oli holem faswan seket asembli blong olgeta we sora i fas long Haos Asembli long Milan.

Stat long taem ya, branj ofis i leftemap tingting blong plante brata sista blong kam gud moa long lanwis blong olgeta we sora i fas. Rod ya i blong givhan long olgeta ya long saed blong spirit. Stat long 1995, oli bin sanem sam spesel paenia (ol man we oli prij fultaem) i go long sam smol grup blong trenem ol Witnes we sora i fas, long wok blong prij mo blong mekem ol Kristin miting. I gat tri Haos Asembli we oli gat ol nambawan tul blong video blong givhan long olgeta ya blong folemgud olgeta haf blong program long taem blong asembli. Mo tu i gat ol Kristin buk we oli kamaot long video kaset blong givim kakae long saed blong spirit long olgeta we sora i fas.

Ol man raonabaot oli luk se ol Witnes oli keagud long olgeta we sora i fas, speseli long saed blong spirit. Wan niuspepa (P@role & Segni) blong Sosaeti blong ol man we sora i fas long Itali, i talem wanem we wan pris blong Katolik i raetem i se: “Man we sora i fas, laef blong hem i had tumas, from we oltaem ol narafala oli mas tingbaot hem. Eksampol, hem i kam hem wan long jos, be blong hem i kasem save long wanem we pris i talem, no wanem we oli ridim mo singsing long jos, i nidim we wan man i tanem ol samting ya long lanwis blong hem.” Niuspepa ya i gohed i se: “Pris i talemaot se Jos i no rere yet blong lukaot long olgeta we oli handikap long saed ya, mo hem i talem se ol man we sora i fas, oli save kasem moa samting taem oli go long Haos Kingdom blong ol Witnes blong Jeova.”

Talemaot Gud Nius Long Ol Prisena

?Wan man i save kam friman, nating se i stap long kalabus? Yes, from we Tok blong God i gat paoa blong mekem ol man i kam ‘friman’ sipos oli glad blong folem ol save blong Baebol long laef blong olgeta. Mesej we Jisas i talem long ol “man we oli stap long kalabus,” hemia se oli save kam fri long sin mo giaman skul. (Jon 8:32; Luk 4:16-19) Long Itali, gudfala frut i kamaot taem oli prij long ol kalabus. Gavman i givim raet long klosap 400 Witnes blong Jeova blong oli go luk ol prisena, blong givhan long olgeta long saed blong spirit. Ol Witnes blong Jeova oli faswan skul afta long Katolik Jos, we oli gat raet blong mekem olsem.

Tok blong Baebol i save goaot long sam rod we yumi no save long hem. Ol prisena oli storian wetem ol narafala prisena long wok blong tijim Baebol we ol Witnes blong Jeova oli stap mekem. Ale, sam long ol narafala prisena ya oli askem ol Witnes blong oli kam luk olgeta. No samtaem, sam famle blong ol prisena oli stadi Baebol, nao oli talem long ol prisena ya blong oli askem ol Witnes blong kam luk olgeta. Sam prisena we oli mas stap long kalabus long ful laef blong olgeta from we oli kilim man i ded no from sam narafala bigfala trabol we oli mekem, oli tanem tingting mo oli jenisim fasin blong olgeta bigwan. Nao oli rere blong givim laef blong olgeta long Jeova God mo tekem baptaes.

Long plante kalabus, ol brata oli mekem plan blong givim sam tok long saed blong Baebol, blong mekem Memoriol blong tingbaot ded blong Jisas, mo tu oli soem vidio kaset blong Baebol we ol Witnes blong Jeova oli wokem. Oltaem i gat plante prisena oli kam long ol miting ya.

Blong givhan long ol prisena long fasin blong olgeta, ol Witnes oli givimaot sam magasin we i save halpem olgeta. I gat wan Wekap! blong Mei 8, 2001, we i tokbaot kwestin ya se “Can Prisoners Be Reformed?” (?Ol Prisena Oli Save Jenisim Fasin Blong Olgeta?) Long wan narafala Wekap! blong Eprel 8, 2003 i gat haf ya we i se “Drug Abuse in the Family​—What Can You Do?” (?Yu Save Mekem Wanem Sipos Wan Long Famle Blong Yu i Stap Tekem Drag?) Oli seremaot plante taosen kopi blong ol Wekap! ya long ol prisena. Frut we i kamaot from hemia se oli statem Baebol stadi wetem plante handred prisena. Sam man we oli gad long kalabus, olgeta tu oli soem intres long tok blong Baebol.

Wan prisena we nem blong hem Costantino, i tekem baptaes long wan Haos Kingdom long San Remo, afta we hem i gat raet from gavman blong mekem olsem. I gat 138 Witnes we oli stap long taem ya. Hemia wan spesel taem we i tajem hat blong Costantino. Hem i talem se: “Mi harem se lav we mi kasem i bigwan tumas.” Wan niuspepa i talemaot tok blong wan bos long kalabus se: “Mifala i glad . . . blong givim raet ya. Mifala i agri nomo long eni samting we i save givhan long laef mo fasin blong ol wanwan prisena mo we i save halpem olgeta long saed blong spirit tu.” Waef blong Costantino mo gel blong hem, tufala i sapraes blong luk olsem wanem stret save blong Baebol i jenisim laef blong Costantino. Tufala i talem se: “Mitufala i praod long ol jenis we hem i mekem long laef. Naoia, hem i kam wan kwaet man, mo hem i kea moa long mitufala. Mitufala i save trastem hem moa mo gat respek long hem.” Tufala tu i stadi Baebol naoia, mo tufala i stap go long ol Kristin miting.

Wan narafala presina we nem blong hem Sergio, oli jajem hem from fasin stil, fasin we hem i yusum masket blong stil, mekem bisnes blong salem drag mo kilim man i ded. Bambae hem i stap long kalabus go kasem yia 2024. Sergio i gat strong tingting blong tekem baptaes, afta we hem i bin stadi long Baebol blong tri yia mo jenisim ol nogud fasin blong hem long laef. Sergio i namba 15 prisena long kalabus ya Porto Azzurro long Aelan blong Elba we i tekem baptaes olsem wan Witnes blong Jeova. Hem i baptaes long wan besin wota we oli putum long ples we ol prisena oli stap yusum blong plei spot.

Leonardo we oli jajem hem blong stap long kalabus blong 20 yia, i kasem raet we gavman i givim blong tekem baptaes long wan Haos Kingdom long Parma. Leonardo i talem long wan niuspepa se, hem i wantem “blong ol man oli save se hem i tekem desisen blong kam wan Witnes blong Jeova, from we hem i nidim samting long saed blong spirit, be i no blong ronwe long kalabus.” Leonardo i talem se: “Mi bin mekem sam mastik long laef, be naoia mi lego ol samting ya. Mi mi jenis, be i no kwiktaem. Bambae mi mas gohed blong mekem samting we i stret.”

Salvatore, i stap long kalabus ya Spoleto, from we hem i kilim wan man i ded. Plante man oli sapraes taem hem i tekem baptaes insaed long kalabus. Bos blong kalabus i talem se: “Yumi mas leftemap tingting blong ol prisena blong mekem ol impoten desisen olsemia we i lidim man blong gat ol gudfala fasin, from we ol jenis ya i save givhan long olgeta we oli stap long kalabus mo long komuniti tu.” Ol jenis we Salvatore i mekem long laef blong hem, i pulum waef mo gel blong hem naoia blong go long ol miting blong ol Witnes blong Jeova. Wan prisena we Salvatore i prij long hem, hem tu i baptaes blong kam wan man blong Jeova.

Ol faswan Kristin bifo, oli bin kasem Itali wetem gud nius mo oli mekem bigfala wok long ples ya. (Ol Wok 2:10; Rom 1:7) Long taem ya blong karem kakae long garen, trutok i gohed blong gru long ol semfala ples ya we Pol mo ol Kristin brata blong hem bifo oli bin wokhad blong talemaot gud nius.​—Ol Wok 23:11; 28:14-16.

[Futnot]

^ Wan politik pati we hem i rul long fasin we i strong tumas, mo we wan man nomo i lida blong hem.

[Map blong pija long pej 13]

ITALI

Rom

[Tok blong pija long pej 15]

Haos Asembli blong Bitonto mo wan kongregesen long Rom we i blong olgeta we oli toktok Saen Lanwis blong Itali

[Tok blong pija long pej 16]

Trutok blong Baebol i mekem ol prisena oli kam ‘friman’

[Tok blong pija long pej 17]

Trutok i gohed blong gru long ol ples we ol faswan Kristin oli bin kam long hem bifo