?I Minim Wanem Blong Lavem Ol Man Raonabaot Long Yumi?
?I Minim Wanem Blong Lavem Ol Man Raonabaot Long Yumi?
“Yu mas lavem ol man we oli stap raonabaot long yu, yu mas mekem i gud long olgeta, olsem we yu stap mekem i gud long yu.”—MATIU 22:39.
1. ?Olsem wanem yumi soemaot se yumi lavem God?
?JEOVA i wantem se olgeta we oli wosipim hem oli mekem wanem? Blong ansa long kwestin ya, Jisas i talem ol isi tok nomo, be oli gat bigfala mining. Hem i talem loa ya we i hae moa, se yumi mas lavem Jeova wetem olgeta hat, laef, tingting, mo paoa blong yumi. (Matiu 22:37; Mak 12:30) Olsem yumi luk long las stadi, taem yumi lavem God, yumi obei long hem mo yumi folem ol loa blong hem. Yumi mekem olsem blong soemaot tangkiu from bigfala lav we hem i soem long yumi. Olgeta we oli lavem God, oli no luk se i strong tumas blong mekem wok blong hem. Oli haremgud tumas blong mekem.—Ol Sam 40:8; 1 Jon 5:2, 3.
2, 3. ?From wanem yumi mas kasem save long loa ya blong lavem ol man raonabaot long yumi? ?Wanem ol kwestin long saed blong loa ya?
2 Jisas i talem se narafala loa we i hae moa mo i joen wetem faswan, hemia: “Yu mas lavem ol man we oli stap raonabaot long yu, yu mas mekem i gud long olgeta, olsem we yu stap mekem i gud long yu.” (Matiu 22:39) Naoia bambae yumi tokbaot loa ya. I impoten we yumi mekem olsem, from we long taem blong yumi, ol man oli soemaot lav we i narakaen mo i stanap long fasin blong tingbaot olgeta nomo. Aposol Pol i tokbaot “ol las dei” (NW ) se ol man bambae oli lavem olgeta nomo, lavem mane, mo lavem ol samting we i mekem olgeta oli haremgud. Bambae oli no lavem ol narafala man. Hem i talem se bambae ol man oli no “gat sore,” no, olsem wan narafala Baebol i talem, bambae oli “no lavem famle blong olgeta.” (2 Timoti 3:1-4) Jisas Kraes i talem se: “Bambae ol man . . . oli stap letem ol fren blong olgeta oli go long han blong ol enemi blong olgeta. Mo bambae oli no save laeklaekem olgeta, oli stap agensem olgeta. . . . Bighaf blong ol man bambae oli no moa [“gat lav,” NW ].”—Matiu 24:10, 12.
3 Makemgud we Jisas i no talem se bambae olgeta man oli no moa gat lav. Nogat. Long olgeta yia bifo, i gat sam man we oli soemaot kaen lav ya we Jeova i wantem se man i mas soemaot, mo long ol yia we oli kam bambae i sem mak. Olgeta we oli rili lavem Jeova bambae oli traehad blong gat tingting olsem Jeova long saed blong ol narafala man. ?Be hu ya ol man raonabaot long yumi we yumi mas lavem olgeta? ?Yumi mas soemaot lav long olgeta olsem wanem? Baebol i save givhan long yumi blong ansa long ol impoten kwestin ya.
?Hu Ya Ol Man Raonabaot Long Mi?
4. ?Levitikas japta 19 i soem se ol man Isrel oli mas lavem hu?
4 Jisas i talem long wan Farisi se seken loa ya we i hae moa long ol narawan, hemia se yumi mas lavem ol man raonabaot long yumi olsem we yumi lavem yumi. Jisas i stap tokbaot wan loa we God i givim long ol man Isrel. Loa ya i stap long Levitikas 19:18. Semfala japta i talem long ol man Isrel se oli no mas ting se ol man raonabaot long olgeta i minim ol manples blong olgeta nomo. Vas 34 i talem se: “Yufala i mas tingbaot taem ya we yufala i stap long Ijip, we yufala i strenja nomo long ples ya. Nao from samting ya, yufala i mas lavem ol narafala man olsem we yufala i stap lavem yufala, mo yufala i mas lukaot gud long olgeta, sem mak olsem we yufala i stap lukaot gud long ol laen blong yufala nomo.” Yes, oli mas lavem ol man we oli no man Isrel tu, antap moa, ol strenja we oli joen wetem olgeta blong mekem wosip long Jeova.
5. ?Ol man Isrel oli gat wanem tingting long saed blong fasin blong lavem ol man raonabaot long olgeta?
5 Be ol lida blong ol man Isrel long taem blong Jisas, oli gat defren tingting. Sam long olgeta oli tijim se tok ya “fren” mo ‘man we i stap raonabaot long olgeta’ i minim laen blong Isrel nomo, mo se oli mas agensem ol narafala laen. Ol tija ya oli ting se ol man we oli wosipim God oli mas lukluk daon long ol man we oli no wosipim God. Wan buk i talem se: “Tingting ya i mekem se ol man oli no laeklaekem olgeta nating, mo i pulum ol man wanwan blong agensem narafala.”
6. ?Wanem tufala samting we Jisas i makem taem hem i stap tokbaot we yumi mas lavem ol man raonabaot long yumi?
6 Long Bigfala Toktok blong Jisas antap long Hil, hem i tokbaot loa ya, mo hem i givim save long saed blong hu nao olgeta we yumi mas lavem olgeta. Hem i se: “Yufala i harem finis we ol tija oli talem bifo se, ‘Yu mas lavem ol man we oli stap raonabaot long yu, be yu mas agensem ol enemi blong yu.’ Be mi mi talem long yufala, se yufala i mas lavem ol enemi blong yufala, mo yufala i mas prea from olgeta we oli stap mekem i nogud tumas long yufala. Long fasin ya, bambae yufala i soemaot we yufala i pikinini blong Papa blong yufala long heven, from we hem i stap letem san blong hem i saen long ol gudfala man, mo long ol man nogud long sem mak nomo. Mo hem i stap sanem ren i kam long ol man we laef blong olgeta i stret, mo long olgeta we laef blong olgeta i no stret tu.” (Matiu 5:43-45) Long ples ya, Jisas i makemgud tufala samting. Faswan se, Jeova i kaen mo i givim presen long ol gudfala man mo long ol man nogud tu. Sekenwan se, yumi mas folem fasin blong hem.
7. ?Parabol blong gudfala man Sameria i tijim yumi long wanem samting?
7 Wan dei, wan man Isrel we i savegud Loa, i askem long Jisas se: “?Hu ol man ya we oli stap raonabaot long mi?” Blong ansa long kwestin ya, Jisas i talem parabol blong wan gudfala man Sameria. Man ya i faenem wan man Isrel i stap hafded long rod. Sam stilman oli bin kilim hem mo tekem olting blong hem. Nating se ol man Isrel oli tingrabis long ol man Sameria, be gudfala man Sameria ya i fasem ol kil blong man ya mo i karem hem i go long wan hotel, blong i stap gogo i kamgud bakegen. ?Parabol ya i tijim yumi long wanem samting? Taem yumi lavem ol man raonabaot long yumi, yumi lavem ol man blong ol narafala kala, kantri, mo skul tu, i no ol manples blong yumi nomo.—Luk 10:25, 29, 30, 33-37.
?I Minim Wanem Blong Lavem Ol Man Raonabaot Long Yumi?
8. ?Folem Levitikas japta 19, ol man Isrel oli mas soemaot lav olsem wanem?
8 Taem yumi lavem ol man raonabaot long yumi, lav ya i sem mak olsem lav we yumi gat long God. Hem i no wan filing nomo. Yumi mas mekem sam wok mo aksin blong soemaot lav ya. I gud blong lukluk ol narafala vas long Levitikas japta 19 we oli tokbaot loa ya. Oli talem se ol man Isrel oli mas letem ol puaman mo ol strenja we oli stap long ples blong olgeta oli karem kakae long garen blong olgeta. Oli no mas stilim olgeta, oli no mas trikim olgeta, mo oli no mas giaman long olgeta. Mo taem ol man Isrel oli jajem man long kot, oli no mas mekem i gud moa long wan man i bitim narafala man. Oli save stretem narafala taem hem i nidim, be loa ya i talem klia se: “Yufala i no mas agensem brata blong yufala long hat blong yufala.” (NW ) Ol loa ya wetem plante narafala loa, oli stap insaed long bigfala loa ya: “Yufala i mas lavem ol man we oli stap raonabaot long yufala, mo yufala i mas mekem i gud long olgeta, olsem we yufala i stap mekem i gud long yufala nomo.”—Levitikas 19:9-11, 15, 17, 18.
9. ?From wanem Jeova i talem long ol man Isrel se oli no mas joen wetem ol narafala neson?
9 Taem ol man Isrel oli soemaot lav long ol narafala, oli mas lukaotgud blong no joen wetem ol man we oli wosipim ol giaman god. Jeova i givim woning long saed blong ol trabol we i save kasem olgeta sipos oli joen wetem ol rabis man ya. Jeova i tokbaot ol neson we ol man Isrel oli mas ronemaot olgeta, i se: “Bambae yufala i no mas letem ol boe blong yufala oli go mared long ol gel blong olgeta, mo ol boe blong olgeta oli kam mared long ol gel blong yufala. Sipos yufala i mekem olsem, bambae olgeta oli tanem tingting blong ol pikinini ya blong yufala i gowe long Hae God, nao bambae oli go mekem wosip long ol narafala god. Mo sipos oli mekem olsem, Hae God bambae i kros tumas long yufala.”—Dutronome 7:3, 4.
10. ?Yumi mas lukaotgud blong no mekem wanem?
10 Sem mak long ol Kristin tede. Oli mas lukaotgud blong no fren wetem olgeta we oli save spolem bilif blong olgeta. (1 Korin 15:33) Baebol i talem se: “Bambae yufala i no go joen wetem ol man we oli no Kristin,” hemia ol man we oli no stap insaed long Kristin kongregesen. (2 Korin 6:14) Mo tu, Baebol i givim advaes long ol Kristin se oli mas mared long “man blong Masta” nomo. (1 Korin 7:39) Be hemia i no min se yumi mas lukluk daon long olgeta we oli no bilif long Jeova olsem we oli nating nomo, nogat. Kraes i ded blong pemaot olgeta sinman, mo plante man we oli bin mekem ol rabis fasin bitim mak, oli jenisim fasin blong olgeta blong kam fren blong God.—Rom 5:8; 1 Korin 6:9-11.
11. ?Wanem beswan rod blong soemaot lav long olgeta we oli no wosipim Jeova? ?From wanem?
11 Beswan rod blong soemaot lav long olgeta we oli no wosipim trufala God, i blong folem fasin blong Jeova. Jeova i no laekem nating ol fasin nogud. Nating se i olsem, hem i soemaot lav mo kaen fasin long olgeta man. Hem i mekem olsem, taem i givim janis long olgeta blong lego ol rabis fasin mo kasem laef we i no save finis. (Esikel 18:23) Jeova i “wantem blong olgeta man bambae oli tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta.” (2 Pita 3:9) Hem i wantem we “olgeta man bambae oli save trutok blong hem.” (1 Timoti 2:4) From samting ya, Jisas i talem long ol man blong hem se oli mas prij mo tijim ol man ‘long olgeta ples long wol, blong pulum olgeta oli kam man blong hem.’ (Matiu 28:19, 20) Taem yumi joen long wok ya, yumi soem se yumi lavem God mo ol man raonabaot long yumi, yes, ol enemi blong yumi tu.
Lavem Ol Kristin Brata
12. ?Aposol Jon i talem wanem long saed blong fasin blong lavem ol Kristin brata?
12 Aposol Pol i raetem se: “Yumi mas mekem i gud long olgeta man. Antap moa, yumi mas mekem olsem long olgeta ya we oli brata mo sista blong yumi from we olgeta tu oli bilif long Kraes.” (Galesia 6:10) From we yumi Kristin, yumi mas soemaot lav long olgeta we oli gat sem bilif olsem yumi—ol Kristin brata sista blong yumi. ?Lav ya i impoten olsem wanem? Aposol Jon i makemgud bigfala trutok ya, i se: “Man we i no laekem Kristin brata no sista blong hem, i stap agensem hem, hem i man blong kilim man i ded. . . . Man we i stap talem se hem i lavem God, be i no laekem nating Kristin brata no sista blong hem, i stap agens long hem, hem i man blong giaman. ?Be sipos hem i no save lavem brata no sista blong hem we hem i stap luk oltaem, olsem wanem bambae hem i save lavem God we hem i no luk samtaem?” (1 Jon 3:15; 4:20) Hemia ol strong tok ya. Jisas Kraes i yusum tok ya “man blong kilim man” mo “man blong giaman” blong tokbaot Setan. (Jon 8:44) !Yumi no wantem nating we ol tok ya oli stret long yumi!
13. ?Olsem wanem yumi soemaot lav long ol Kristin brata sista blong yumi?
13 Long saed blong ol trufala Kristin, ‘God i tijim olgeta finis se oli mas laeklaekem olgeta.’ (1 Tesalonaeka 4:9) “I nogud yumi lavem man long toktok blong yumi nomo. Yumi mas mekem samting blong givhan long hem, blong soemaot we yumi lavem hem tru.” (1 Jon 3:18) Yumi mas lavem ol man ‘we yumi no giaman.’ (Rom 12:9) Lav ya bambae i pulum yumi blong soem kaen fasin, sore, fogivim narafala, mo soemaot longfala tingting. Lav ya bambae i mekem se yumi no jalus, yumi no tokflas, yumi no praod long yumi wan, mo yumi no tingbaot yumi nomo. (1 Korin 13:4, 5; Efesas 4:32) Lav ya i mekem se ‘oltaem yumi givgivhan long yumi.’ (Galesia 5:13) Jisas i talem long ol disaepol blong hem se oli mas lavlavem olgeta olsem we hem i lavem olgeta. (Jon 13:34) Taswe, wan Kristin i mas rere blong lego laef blong hem tu from ol Kristin brata sista blong hem, sipos i nidim blong mekem olsem.
14. ?Olsem wanem yumi save soemaot lav insaed long famle?
14 Olgeta memba blong wan Kristin famle oli mas lavlavem olgeta, antap moa hasban mo waef. Fasin fren insaed long mared i strong we i strong, taswe Pol i talem se: “Man i mas lavem woman blong hem, i mas lukaot gud long hem, olsem we i stap lukaot gud long bodi blong hem nomo.” Hem i gohed moa i se: “Taem man i stap lukaot gud long woman blong hem, i olsem we hem i stap lukaot gud long bodi blong hem nomo.” (Efesas 5:28) Faef vas biaen, Pol i talem sem advaes ya bakegen. Man we i lavem woman blong hem i no save mekem olsem ol man Isrel long taem blong Malakae. Olgeta ya oli brekem promes we oli bin mekem long ol woman blong olgeta. (Malakae 2:14) Man we i lavem woman blong hem, bambae i tinghae long hem. Bambae hem i lavem woman blong hem olsem Kraes i lavem kongregesen. Mo woman tu, sipos i lavem man blong hem, bambae hem i onagud long hem.—Efesas 5:25, 29-33.
15. ?Lav we ol Kristin brata oli soemaot i pulum sam man blong talem mo mekem wanem?
15 I klia se kaen lav ya nao we yumi mas gat blong makemaot yumi se yumi ol trufala Kristin. Jisas i talem se: “From we yufala i stap lavlavem yufala, bambae olgeta man oli luksave se yufala i man blong mi.” (Jon 13:35) Taem ol man oli luk we yumi lavlavem yumi, oli wantem kam klosap long God ya we yumi lavem mo yumi wosipim. Ridim stori blong wan famle blong ol Witnes long Mosambik: “Mifala i neva luk samting olsemia. Long aftenun, win i blu strong, i gat bigfala ren, mo ol ston blong aes oli folfoldaon. Bigfala win ya i spolem haos natanggura blong mifala, mo ol kapa oli flae. Taem ol Kristin brata long ol kongregesen raonabaot oli kam givhan blong wokem haos blong mifala bakegen, ol man we oli stap klosap long mifala oli sapraes bigwan, mo oli talem se: ‘Skul blong yufala i gud tumas. Ol man long skul blong mifala oli neva givhan long mifala olsem.’ Mifala i openem Baebol mo soem Jon 13:34, 35 long olgeta. Naoia, plante long ol man ya oli stap stadi Baebol.”
Lavem Ol Man Wanwan
16. ?Olsem wanem fasin blong lavem wan grup blong man i defren long lavem ol man wanwan?
16 I no had tumas blong lavem ol man raonabaot long yumi, olsem wan grup. Samfala oli ting se oli lavem ol man raonabaot long olgeta sipos oli givim mane long wan grup we i halpem ol puaman. Be plante taem i had blong lavem ol man wanwan. I tru, i isi blong talem se yumi lavem ol man raonabaot long yumi. Be tingbaot sipos wan man we yumi wok wetem hem i no laekem yumi nating. I no isi nating blong lavem man ya. Sipos i gat wan rabis man i stap long nekis yad, i no isi blong lavem man ya, mo sipos wan fren blong yumi i spolem yumi, i no isi blong lavem hem.
17, 18. ?Olsem wanem Jisas i soem lav long ol man wanwan? ?Wanem tingting i pusum hem blong mekem olsem?
17 Jisas i soemaot gud ol fasin blong God mo hem i tijim yumi long plante samting long saed blong fasin ya blong lavem ol man wanwan. I tru se Jisas i kam long wol ya blong tekemaot sin blong olgeta man. Be antap long hemia, hem i soem lav long ol man wanwan—wan woman we i sik, wan man we i gat leprosi, mo wan pikinini. (Matiu 9:20-22; Mak 1:40-42; 7:26, 29, 30; Jon 1:29) Long sem fasin, yumi lavem ol man raonabaot long yumi taem yumi soem lav evri dei long ol man wanwan.
18 Yumi no mas fogetem se lavem ol man raonabaot long yumi i joen wetem lavem God. Tingting we i pusum Jisas blong givhan long ol puaman, mekem sikman i kamgud bakegen, givim kakae long ol man we oli hanggri, mo tijim ol man, hemia se i wantem halpem ol man ya blong oli kam fren blong Jeova. (2 Korin 5:19) Jisas i mekem evri samting blong leftemap nem blong God. Hem i neva fogetem se hem i wok long nem blong God ya we hem i lavem, mo hem i soemaot ol fasin blong God ya we hem i lavem. (1 Korin 10:31) Sipos yumi folem fasin blong Jisas, yumi tu yumi soemaot se yumi rili lavem ol man raonabaot long yumi, mo long semtaem, yumi stap longwe long ol rabis fasin blong wol ya.
?Olsem Wanem Yumi Lavem Ol Man Raonabaot Long Yumi Olsem We Yumi Lavem Yumi?
19, 20. ?I minim wanem blong lavem ol man raonabaot long yumi olsem we yumi lavem yumi wan?
19 Jisas i talem se: “Yu mas lavem ol man we oli stap raonabaot long yu, yu mas mekem i gud long olgeta, olsem we yu stap mekem i gud long yu.” I stret nomo we yu lukaotgud long yu wan mo yu tinghae long yu wan. Sipos samting ya i no stret, loa ya i no gat mining. Be lavem yu wan i no min se yu stap tingbaot yu wan nomo, mo yu no tingbaot narafala nating, olsem ol man we aposol Pol i tokbaot long 2 Timoti 3:2. Nogat. Lavem yu wan i min se yu no daonem yu wan, yu luksave se i stret we ol narafala oli respektem yu. Wan man we i stadi dip long Baebol i talem se: “Lav ya i stret nomo, i no min se man i praod we i ting se hem i moa gud i bitim ol narafala, mo i no min se man i daonem hem wan we i ting se hem i olsem doti nomo.”
20 Blong lavem ol narafala olsem we yumi lavem yumi wan, yumi mas gat tingting long saed blong ol narafala olsem we yumi wantem se oli gat long yumi. Mo yumi mas mekem long ol narafala olsem we yumi wantem se oli mekem long yumi. Jisas i talem se: “Yufala i mas mekem i gud long ol narafala man, olsem we yufala i wantem blong olgeta oli mekem long yufala.” (Matiu 7:12) Jisas i no talem se yumi mas tingting tumas long ol rong we ol narafala oli bin mekem long yumi mo givimbak long olgeta. Be yumi mas tingbaot wanem fasin we yumi wantem se ol narafala oli mekem long yumi, nao yumi mas mekem fasin ya long olgeta. Makem tu we Jisas i no talem se yumi mas mekem i gud long ol fren mo ol Kristin brata blong yumi nomo. Hem i yusum tok ya “ol narafala man,” ating hemia blong soemaot se yumi mas mekem i gud long olgeta man, yes, evri man we yumi mitim.
21. ?Taem yumi lavem ol narafala, yumi soemaot wanem?
21 Sipos yumi lavem ol man raonabaot long yumi, bambae yumi no save mekem ol nogud fasin. Aposol Pol i raetem se: “I gat ol loa i stap, we i talem se, ‘Yufala ol man we i mared, bambae yufala i no mas go slip wetem narafala woman, mo yufala ol woman we i mared, bambae yufala i no mas go slip wetem narafala man. Bambae yufala i no mas kilim man i ded. Bambae yufala i no mas stil. Bambae yufala i no mas letem tingting blong yufala i stap long ol samting blong narafala man, blong tekem i blong yufala.’ Ol loa ya, mo plante narafala loa bakegen, be i gat wan loa nomo we hem i kavremap olgeta evriwan we i talem se, ‘Yufala i mas lavem ol man we oli stap raonabaot long yufala, mo yufala i mas mekem i gud long olgeta, olsem we yufala i stap mekem i gud long yufala nomo.’ Sipos wan man i lavem ol man we oli stap raonabaot long hem, bambae hem i no save mekem i nogud long olgeta.” (Rom 13:9, 10) Lav bambae i pulum yumi blong lukaot rod blong mekem i gud long ol narafala. Taem yumi lavem ol narafala man, yumi soemaot se yumi lavem Jeova God, we i wokem yumi blong yumi tekem ol fasin blong Hem.—Jenesis 1:26.
?Bambae Yu Yu Ansa Olsem Wanem?
• ?Yumi mas soem lav long hu, mo from wanem?
• ?Olsem wanem yumi save soem lav long olgeta we oli no wosipim Jeova?
• ?Olsem wanem Baebol i eksplenem lav ya we yumi mas gat long ol Kristin brata?
• ?I minim wanem blong lavem ol man raonabaot long yumi olsem we yumi lavem yumi wan?
[Kwestin]
[Tok blong pija long pej 22]
“?Hu ol man ya we oli stap raonabaot long mi?”