Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

Ol Bigfala Poen Long Buk Blong Aesea—Haf 1

Ol Bigfala Poen Long Buk Blong Aesea—Haf 1

Tok Blong Jeova i Wan Samting We i Laef

Ol Bigfala Poen Long Buk Blong Aesea—Haf 1

JEOVA i askem se: “?Bambae mi mi sanem hu? ?Hu bambae i go talemaot tok blong mifala?” Aesea we i pikinini blong Amoj i harem tok ya mo i ansa se: “!Mi ya, mi save go! !Yu sanem mi!” (Aesea 1:1; 6:8) Ale, God i talem long Aesea blong hem i mekem wok blong profet. Ol wok we Aesea i mekem i stap long buk blong Baebol we i karem nem blong hem.

Aesea nomo i raetem buk blong hem. Buk ya i tokbaot ol samting we oli hapen long 46 yia stat samwe long yia 778 B.K.T. kasem smoltaem afta long yia 732 B.K.T. Nating se buk ya i tokbaot ol tok blong God agens long Juda, Isrel, mo ol kantri raonabaot long tufala, be stamba tingting blong buk ya i no jajmen. Defren olgeta, stamba tingting blong buk ya se bambae ‘Jeova i sevem yumi.’ (Aesea 25:9) Nem blong Aesea i minim “Jeova i Sevem Yumi.” Haf ya bambae i tokbaot ol bigfala poen long Aesea 1:1 kasem 35:10.

‘SMOL HAF BLONG OLGETA NOMO BAMBAE OLI KAMBAK’

(Aesea 1:1–12:6)

Baebol i no talem sipos Aesea i raetem japta wan kasem faef blong buk blong hem bifo we hem i kasem wok ya blong profet, no afta nomo. (Aesea 6:6-9) Be samting we buk ya i talem, hemia se Juda mo Jerusalem oli sik long saed blong spirit “olsem man we olgeta bodi blong hem i nogud, i stat long hed blong hem, i go kasem leg blong hem.” (Aesea 1:6) Wosip long ol aedol i kam antap bigwan long tufala taon ya. Ol lida blong olgeta oli no gat stret fasin. Ol woman oli flas. Ol man oli no mekem wosip long fasin we God i agri long hem. Jeova i talem long Aesea se i mas go toktok ‘bakegen mo bakegen’ long olgeta we bambae oli no lesin mo we oli no wantem kasem save nating.

Juda i stap long denja from we ol ami blong Isrel mo Siria oli joen tugeta blong traem winim hem. Jeova i yusum Aesea mo ol pikinini blong hem “olsem saen blong hem” blong soem long Juda se kontrak we Isrel i mekem wetem Siria bambae i no save stanap. (Aesea 8:18) Taem “Pikinini ya blong King, we Hem i Stamba blong Pis” i rul, long taem ya nomo, bambae i gat pis we i stap oltaem gogo i no save finis. (Aesea 9:6, 7) Jeova bambae i jajem ol man Asiria, neson ya we hem i bin yusum ‘taem hem i kros.’ Ol man Juda bambae oli go kalabus be ‘smol haf blong olgeta nomo bambae oli kambak.’ (Aesea 10:5, 21, 22, NW ) I gat wan man we i olsem ‘wan niufala gru we i kamaot long stamba blong Jese.’ Aninit long rul blong man ya bambae stret fasin i kamtru.—Aesea 11:1.

Ansa Blong Sam Kwestin Long Saed Blong Baebol:

1:8, 9—?Olsem wanem Jerusalem [“dota blong Saeon,” NW ] i stap olsem “wan wansaed haos we man i wokem long garen blong hem, no i olsem wan haos blong slip we man i wokem long bus”? Hemia i min se taem ol ami blong Asiria oli kam insaed long Jerusalem, Jerusalem i no moa save mekem wan samting, i olsem wan wansaed haos we man i wokem long garen blong hem no wan haos blong slip we man i wokem long bus. Be Jeova i givhan long ol man Jerusalem mo from samting ya, oli no kam olsem tufala taon ya Sodom mo Gomora.

1:18—?I minim wanem se: “Olgeta. I gud yufala i kam, yumi stretem bisnes ya naoia”? Hemia i no blong singaot olgeta oli kam wanples blong tokbaot wan samting we biaen olgeta evriwan bambae oli save agri long hem, nogat. Vas ya i tokbaot Jeova, Jaj blong stret fasin, we i wantem givim janis long ol man Isrel blong oli tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta mo oli kam klin long fes blong Hem.

6:8a—?Tufala tok ya “mi” mo “mifala” i blong minim hu? Tok ya “mi” i blong tokbaot Jeova God. Tok ya “mifala” i blong soemaot se i gat wan narafala man i stap wetem Jeova. Man ya hemia “stret Pikinini blong hem, . . . wan nomo we hem i gat.”—Jon 1:14; 3:16.

6:11—?Aesea i minim wanem taem hem i talem se: “?Masta, bambae i stap olsem go kasem wetaem?” Aesea i no stap askem long Jeova se gogo kasem wetaem bambae hem i gohed blong talemaot mesej blong Jeova long ol man we oli no wantem lesin. Defren olgeta, hem i wantem save se gogo kasem wetaem bambae ol man ya we oli sik long saed blong spirit oli gohed blong sakem doti long nem blong God.

7:3, 4—?From wanem Jeova i sevem rabis King ya Ahas? King blong Siria mo King blong Isrel oli mekem plan blong spolem King Ahas blong Juda mo blong putumap wan narafala man i kam king long ples blong hem. Man ya hemia pikinini boe blong Tabehel we hem i no laen blong Deved. Plan blong tufala king ya i kamaot long Setan stret, from we i save spolem kontrak blong Kingdom we Jeova i mekem wetem King Deved. From samting ya nao, Jeova i wantem sevem King Ahas blong mekem se laen ya, we “Pikinini ya blong King, we Hem i Stamba blong Pis” bambae i kamaot long hem, i no save lus.—Aesea 9:6.

7:8, 9—?Olsem wanem [“Efrem,” NW ] i “brokdaon olgeta, i no moa save stanap”? Smoltaem afta we Aesea i talem profet tok ya, long “taem we King Peka i stap rul,” oli aotem ol man blong ol ten laen blong Isrel long ples blong olgeta mo ol man blong ol narafala kantri oli stat blong kam stap long ples ya. (2 King 15:29) Samting ya i gohed longtaem lelebet afta long taem we King Esaradon blong Asiria i rul, mo afta long taem we pikinini blong hem tu, hemia Senakerib, i rul. (2 King 17:6; Esra 4:1, 2; Aesea 37:37, 38) Olsem Aesea 7:8 i talem, blong 65 yia ol man Asiria oli gohed blong muvum ol man i go kam long Sameria.

11:1, 10 (NW )—?Olsem wanem Jisas Kraes i olsem “wan niufala gru we i kamaot long stamba blong Jese” mo “rus blong Jese”? (Rom 15:12) Jisas i “kamaot long stamba blong Jese” from we hem i wan smol bubu blong man ya. Jisas i kamaot long laen blong Jese tru long pikinini boe blong Jese hemia Deved. (Matiu 1:1-6; Luk 3:23-32) Be, paoa we Jisas i kasem olsem king i mekem i gud long laen ya we hem i kamaot long hem. From paoa ya we Jisas i kasem mo posisen blong hem, bambae hem i givim blesing ya blong laef olwe long wol, long olgeta we oli obei long God, nao bambae Jisas i kam olsem ‘Papa blong olgeta, we i Stap Oltaem.’ (Aesea 9:6) Taswe, hem i olsem “rus” tu blong laen we hem i kamaot long hem, we wan long ol man insaed long laen ya hemia Jese.

Ol Lesen Blong Yumi:

1:3. Sipos yumi no wantem folem wanem we God ya we i wokem yumi i wantem yumi blong mekem, i olsem we yumi no gat save nating i bitim wan buluk no wan dongki. Be, sipos yumi gat tangkiu from ol samting we Jeova i wokem blong yumi, samting ya bambae i halpem yumi blong yumi no mekem samting olsem man we i no gat save mo blong yumi no lego hem.

1:11-13. Jeova i taed long ol lafet blong ol jos we oli gat tu fes mo ol prea we oli lanem baehat. Wok we yumi mekem long Jeova mo ol prea blong yumi oli mas kamaot from lav we i stap long hat blong yumi.

1:25-27; 2:2; 4:2, 3. Taem smol grup blong ol man Isrel we oli tanem tingting blong olgeta oli gobak long Jerusalem mo oli stanemap trufala wosip bakegen, i no moa gat ol man we oli wok slef, mo tu, Juda i no moa stap olsem draeples nomo. Jeova i gat sore long ol man we oli tanem tingting blong olgeta from ol rabis fasin blong olgeta.

2:2-4. Wok blong yumi blong talemaot gud nius blong Kingdom mo blong mekem disaepol i halpem ol man wanwan long plante ples long wol blong oli lanem blong gat pis mo blong mekem pis wetem ol narafala man.

4:4. Jeova bambae i finisim, no i wasemaot, olgeta rabis fasin mo fasin blong mekem blad i ron.

5:11-13. Man we i no lukaotgud wanem pleplei we hem i jusum no man we i pleplei bitim mak, hem i wan man we i no wantem folem stret save.—Rom 13:13.

5:21-23. Ol Kristin elda oli mas blokem fasin ya ‘blong ting se oli waes.’ Oli no mas “dring waen” bitim mak, mo oli mas blokem fasin ya blong laekem sam man moa i bitim ol narafala.

11:3a. Eksampol blong Jisas mo ol tijing blong hem oli soemaot se man i save glad taem hem i fraetgud long Jeova.

‘JEOVA BAMBAE I SOEM SORE LONG JEKOB’

(Aesea 13:1–35:10)

Japta 13 kasem 23 oli ol tok agens long ol narafala neson. Be “Jeova bambae i soem sore long Jekob” taem hem i letem ol laen blong Isrel oli kambak long ples blong olgeta. (Aesea 14:1, NW ) Japta 24 kasem 27 i tokbaot taem ya we taon blong Juda i stap olsem wan emti ples nomo mo i gohed tu blong tokbaot taem we ol man Isrel oli kambak blong stap long ples ya bakegen. Jeova i soemaot se hem i kros long ol man Efrem [Isrel] we “oli man blong drong” from we oli mekem wan kontrak wetem ol man Siria, mo hem i kros long ol “profet mo pris” blong Juda from we oli mekem kontrak wetem ol man Asiria. (Aesea 28:1, 7) Aesea i singaot trabol i kam long “ol man Jerusalem [Ariel]” from we oli “go long kantri ya Ijip” blong i givhan long olgeta. (Aesea 29:1, futnot; 30:1, 2) Nating se i olsem, Jeova i talem se bambae hem i sevem ol man we oli soem bilif long Hem.

‘Sipos wan laeon i kilim wan sipsip mo i rere blong kakae, nating we ol man oli singaot bigwan olsem wanem, be bambae oli no save mekem hem i fraet, mo bambae oli no save ronemaot hem.’ Long sem fasin, Jeova bambae i lukaotgud long ‘Saeon ya we i tabu hil’ blong hem. (Aesea 31:4) I gat wan promes tu se: “!Olgeta! I gat taem i stap kam, we wan king bambae i stap rul long fasin we i stret olgeta.” (Aesea 32:1) Taem ol man Asiria oli talem se bambae oli mekem faet agens long Juda, ‘ol man we oli stap traehad blong wokem pis’ oli krae bigwan, be Jeova i promes se ol man blong hem bambae oli save kamgud bakegen, bambae hem i ‘fogivim olgeta, i tekemaot ol sin blong olgeta.’ (Aesea 33:7, 22-24) “Hae God i kros finis long [ol neson], mo long olgeta soldia blong [olgeta].” (Aesea 34:2) Juda bambae i no save stap wan emti ples blong olwe, nogat. Baebol i talem se: “Olgeta. I gat taem i stap kam, we draeples bambae i harem gud, i glad. Ples we ol samting i no save gru long hem, ol flaoa bambae oli stap gru long hem.”—Aesea 35:1.

Ansa Blong Sam Kwestin Long Saed Blong Baebol:

13:17—?Olsem wanem ol man Media oli no intres nating long silva mo gol? Ol man Media mo Pesia oli tingbaot haenem we oli save kasem taem oli winim wan narafala kantri olsem samting we i moa impoten i bitim ol sas samting we oli winim long faet. Samting ya i kamaot klia taem Sirus i givim ol samting we oli wokem long gol mo silva long ol man Isrel we oli gobak long Jerusalem. Hemia ol samting we Nebukadnesa i bin stilim long haos tempol blong Jeova.

14:1, 2—?Olsem wanem ol man blong Jeova oli mekem we ‘narafala kantri i wok slef blong olgeta’ mo ‘oli rulum olgeta we oli stap mekem i strong tumas long olgeta’? Samting ya i kamtru long taem blong ol man olsem Daniel we i holem wan hae posisen long Babilon aninit long rul blong ol man Media mo Pesia; Esta we i kam kwin blong Pesia; mo Modekae we i kam praeminista long ol kantri we Pesia i rul long olgeta.

20:2-5 (NW )—?Aesea i rili stap wokbaot we i neked nomo blong tri yia? Ating tok ya i minim se Aesea i no putum olgeta klos blong hem be i wokbaot wetem “kalsong” nomo olsem Baebol long Bislama i talem.—1 Samuel 19:24, futnot NW.

21:1—?Wanem ples ya we oli kolem “Draeples klosap long Solwota”? Vas ya i stap tokbaot Babilon. Nating se Babilon i no stap klosap long solwota, be vas i talem olsem from we taem reva Yufretes mo reva Taegris oli fulap tumas, oli kavremap gud ol ples raonabaot long taon ya olsem wan bigfala “solwota.”

24:13-16—?Olsem wanem ol man Jiu oli kam olsem ol ‘plantesen blong olif we ol man oli go kilkilimdaon ol frut blong hem finis, mo olsem plantesen blong grep we oli tekemaot olgeta frut blong hem finis’? Olsem we sam frut blong oliftri no blong grep i stap yet long tri no rop afta we ol man oli tekemaot ol frut we i raep, bambae i gat sam man Jiu we oli laef i stap afta long taem we oli spolem Jerusalem mo Juda. Nomata wanem ples we olgeta ya oli go laef long hem, maet long ol ples long “saed i go long is [Babilon]” no “daon long solwota [Mediterenian Si],” be bambae oli presem Jeova.

24:21—?Hu ya “ol soldia blong Setan” mo ‘ol king blong wol ya’? “Ol soldia blong Setan” i minim ol rabis enjel. ‘Ol king blong wol ya’ i minim ol man we oli stap rulum wol ya, we ol rabis enjel nao oli gat paoa long olgeta.—1 Jon 5:19.

25:7 (NW )—?Wanem ya “kaliko ya we i stap kavremap olgeta man,” mo “samting ya we i stap holem olgeta neson oli stap olsem wan kaliko we oli wivim taet”? Pijatok ya i pulum tingting blong man i go long tu bigfala enemi blong ol man, hemia sin mo ded.

Ol Lesen Blong Yumi:

13:20-22; 14:22, 23; 21:1-9. Oltaem ol tok blong Jeova oli kamtru, olsem hemia we Hem i talem long saed blong Babilon.

17:7, 8. Nating se bighaf blong ol man long Isrel oli no lesin, sam long olgeta oli lukluk i go long Jeova. Sem mak tede, sam man we oli stap long ol giaman skul oli lesin long tok blong Kingdom.

28:1-6. Baebol i talem se ol man Asiria bambae oli winim ol man Isrel. Be, God i meksua se olgeta we oli stap tru long hem bambae oli laef i stap. Taem Jeova i mekem jajmen blong hem i kamtru, bambae hem i mas sevem ol gudfala man.

28:23-29. Jeova i stap stretem ol man we oli stap tru long hem folem nid blong olgeta wanwan, mo stret long ol samting long laef blong olgeta.

30:15. Blong Jeova i save sevem yumi, yumi mas soemaot bilif. Yumi mekem olsem taem yumi ‘lego fasin ya’ blong lukluk i go long ol plan blong man blong oli sevem yumi. Taem yumi “stap kwaet,” mo yumi no fraet, yumi soemaot tu we yumi trastem Jeova se hem i naf blong protektem yumi.

30:20, 21. Yumi ‘luk’ Jeova mo yumi “harem” voes blong hem we i sevem yumi taem yumi folem wanem we hem i talem long Tok blong hem Baebol mo tru long “slef ya we i stret mo i waes.”—Matiu 24:45NW.

Profet Tok Blong Aesea i Mekem Se Yumi Trastem Baebol Moa

!Yumi mas gat bigfala tangkiu long ol mesej blong Jeova we i stap long buk blong Aesea! Ol profet tok we oli kamtru finis oli mekem yumi trastem moa se ‘tok blong Jeova bambae i mekem olgeta samting we hem i mekem plan se i mas mekem.’—Aesea 55:11.

?Olsem wanem long ol profet tok long saed blong Mesaea, we oli stap long Aesea 9:7 mo 11:1-5, 10? ?Oli mekem bilif blong yumi i strong se Jeova bambae i sevem yumi? Buk blong Aesea i fulap long ol profet tok we plante long olgeta oli stap kamtru long taem blong yumi mo bambae oli kamtru long fiuja. (Aesea 2:2-4; 11:6-9; 25:6-8; 32:1, 2) !Yes, buk blong Aesea i pruvum se “tok blong God i wan samting we i laef”!—Hibrus 4:12.

[Tok blong pija long pej 26]

Aesea mo ol pikinini blong hem oli “olsem ol saen” long Isrel

[Tok blong pija long pej 27]

Jerusalem i mas kam olsem “wan wansaed haos we man i wokem long garen blong hem”

[Tok blong pija long pej 28]

?Wanem i stap halpem ol man blong wol blong oli “hamarem ol naef blong faet blong olgeta gogo oli kam aean blong digim graon”?