Long 1949, papa blong mi i aot long Jemani mo i go stap long Ostrelia. Hem i kam blong lukaotem wok long ples blong digim maen, mo long ol faktri we oli wokem ol bigbigfala jenereta, nao hem i go stap long Victoria. Long ples ya, hem i maredem mama blong mi, mo mi mi bon long 1953.

Sam yia afta, mama blong mi i stat blong stadi Baebol wetem ol Witnes blong Jehova, taswe taem mi pikinini nomo, mi harem ol tijing blong Baebol finis. Be papa blong mi i no laekem ol skul. Hem i kam raf mo i mekem plante samting blong traem stopem mama , mo mama i fraet tumas long hem. Be hem i gohed blong stadi Baebol long fasin haed, mo hemia i mekem se hem i lavem tumas ol tijing blong Baebol. Taem papa i no stap, hem i tokbaot ol samting we hem i lanem long mi mo sista blong mi. Hem i tokbaot wan paradaes we bambae i stap long wol, mo hem i talem se sipos mifala i folem ol rul blong Baebol, bambae mifala i save glad.​—Ol Sam 37:10, 29; Aesea 48:17.

Taem mi gat 18 yia, mi aot long haos from we papa i raf tumas. Mi mi bilif long ol tijing blong Baebol we Mama i tijim mi long hem, be mi no tinghae long olgeta. Taswe mi no folem ol tijing ya. Biaen, mi wok olsem wan man blong fiksimap lektrik long wan maen blong digim jakol. Taem mi gat 20 yia, mi mared. Tri yia biaen, fasbon gel blong mitufala i bon, nao mi stat blong tingting gud se wanem samting long laef blong mi we i moa impoten. Mi save se Baebol i save givhan long famle blong mifala, taswe mi stat blong stadi Baebol wetem wan Witnes blong Jehova. Be waef blong mi i no laekem nating ol Witnes. Taem mi go long wan miting blong olgeta, hem i talem se mi mas jusum wan long tufala samting ya: mi stop blong stadi Baebol no mi lego hem mo ol pikinini. Mi no moa save mekem wan samting, ale mi folem tingting blong hem, mi no moa stadi Baebol. Sam yia biaen mi sore we mi no bin gohed blong mekem samting we mi save se i stret.

Wan dei, ol fren blong mi long wok oli soem ol rabis pija blong seks long mi. Ol pija ya oli mekem mi wantem traot be oli pulum tingting blong mi tu, mo tingting blong mi i stikim mi from. Taem mi tingbaot samting we mi lanem long Baebol, mi save se God bambae i panisim mi. Be taem mi gohed blong lukluk ol rabis pija ya, sloslo tingting blong mi long saed blong olgeta i jenis. Nao biaen mi kam slef blong olgeta.

 Long ol 20 yia we i kam biaen, mi stap gowe moa long ol rul we mama i tijim mi long hem. Ol samting we mi stap fulumap long tingting blong mi, oli kamaot long ol fasin blong mi. Toktok blong mi i kam doti mo mi laekem blong talem ol doti tokplei. Tingting blong mi long seks i kam nogud. Nating se mi stap wetem waef blong mi yet, be mi stap tekem ol narafala woman tu. Wan dei mi lukluk mi long glas, nao mi talem se: ‘Mi no laekem yu.’ Mi no moa gat gudfala tingting long saed blong mi.

Mared blong mi i brok mo laef blong mi i olbaot nomo. Ale, mi prea long Jehova long fulhat blong mi. Nao mi stadi Baebol bakegen, nating se 20 yia i pas finis. Long taem ya papa blong mi i ded finis, mo mama blong mi i baptaes finis mo i kam wan Witnes blong Jehova.

Ol rul blong Baebol oli hae, be fasin blong laef blong mi i longwe olgeta long ol rul ya. Be naoia mi wantem tumas blong kasem pis long tingting we Baebol i tokbaot. Ale, mi mekem se ol toktok blong mi oli kam klin mo mi kontrolem kros blong mi. Mo mi mekem desisen se bambae mi no moa slip olbaot, plei long kasino, dring bitim mak, mo stilim bos blong mi.

Ol fren blong mi long wok oli no kasem save from wanem mi wantem mekem bigfala jenis olsem. Blong tri yia oli stap pusum mi blong mi gobak long olfala fasin blong mi. Sipos mi mestem smol nomo, olsem mi kros no mi talem wan rabis tok, olgeta oli singaot bigwan oli se: “!Aha! Joe blong bifo i kambak.” !Ol tok ya oli mekem mi mi harem nogud tumas! Plante taem mi mi harem se bambae mi no save win.

Long ples blong wok, i gat fulap rabis pija long ol buk mo long kompiuta. Ol fren blong mi oli gat fasin ya blong sanem ol rabis pija long mifala bakegen tru long kompiuta, olsem we mi stap mekem bifo. Mi mi stap traem blong ronwe long ol pija ya, be i luk olsem se taem mi tekem wan step, be oli katem leg blong mi nao mi foldaon. Ale, mi storian long man we i mekem stadi blong mi, blong i givhan mo i leftemap tingting blong mi. Hem i lesin gud long mi taem mi stap talemaot samting we i stap long hat blong mi. Biaen, hem i yusum sam vas blong Baebol blong soemaot olsem wanem mi save winim rabis fasin ya, mo hem i talem se mi mas prea oltaem blong Jehova blong i givhan long mi.​—Ol Sam 119:37.

Wan dei mi mekem wan miting wetem ol man we oli wok wetem mi. Taem olgeta evriwan oli stap, mi talem long olgeta blong oli givim wan bia long tu man we tufala i alkolik. Olgeta evriwan oli singaot bigwan se: “!Yu no save mekem samting ya! !Tufala ya i slef blong alkol, mo tufala i stap traem blong lego!” Ale mi ansa se: “Yes, mo mi tu.” Stat long dei ya, ol man ya oli luksave faet we mi stap mekem blong lego ol doti pija, ale oli no moa fosem mi blong gobak long olfala fasin blong mi.

I nidim taem, be Jehova i givhan bigwan long mi nao mi win, mi no moa slef blong ol rabis pija. Long 1999, mi baptaes blong kam wan Witnes blong Jehova. Mi glad tumas se mi gat wan narafala janis blong gat wan gudfala laef mo blong stap glad.

Naoia mi kasem save from wanem Jehova i no laekem nating ol samting we bifo mi laekem tumas. Hem i wan Papa we i gat lav mo i wantem blokem mi long ol trabol we oli kamaot from ol rabis pija. !Ol tok blong Ol Proveb 3:5, 6 oli tru tumas! Vas ya i talem se: “I nogud yu ting se save ya blong yu naoia, hem i naf blong givhan long yu. Yu mas trastem Hae God long olgeta tingting blong yu.” Ol rul blong Baebol oli protektem yumi mo oli givhan tu long yumi blong yumi gat gudfala laef.​—Ol Sam 1:1-3.

Bifo, mi no gat gudfala tingting nating long mi, be naoia mi gat gudfala tingting long mi wan mo mi gat pis long tingting. Laef blong mi i klin, mo mi haremsave se Jehova i fogivim mi mo i givhan long mi. Long yia 2000, mi maredem Karolin, wan naesfala sista we i lavem Jehova olsem mi. Hom blong mitufala i gat pis. Mitufala i harem se i wan blesing blong mitufala i stap long wan famle we i stap long fulwol we i gat klin fasin mo lav.