LAEF STORI
“Mi Neva Stap Mi Wan”
PLANTE samting we i hapen long laef, oli save mekem yumi harem olsem se yumi stap yumi wan. Eksampol, yumi lusum wan we yumi lavem long ded, yumi muv i go long wan niufala ples, mo taem yumi laef yumi wan nomo. Mi bin fesem ol situesen ya. Be taem mi luklukbak, mi luksave se mi neva stap mi wan. Bambae mi tokbaot from wanem mi talem olsem.
EKSAMPOL BLONG PERENS BLONG MI
Papa mo Mama blong mi oli ol strong Katolik. Be taem tufala i lanem long Baebol se nem blong God hemia Jehova, tufala i kam ol Witnes blong Jehova mo tufala i wok strong long wok blong hem. Papa i stop blong wokem ol pija blong Jisas. Be hem i yusum gudhan blong hem blong jenisim wan haf blong haos blong mifala, i kam faswan Haos Kingdom long San Juan del Monte, hemia wan smol eria blong Manila, we i kapital blong Filipin.
Afta we mi bon long yia 1952, perens blong mi i stat blong tijim mi long saed blong Jehova olsem we tufala i mekem long ol fo brata mo trifala sista blong mi. Taem mi stap gruap, papa blong mi i leftemap tingting blong mi blong ridim wan japta blong Baebol evri dei, mo hem i yusum plante defren buk blong yumi blong stadi wetem mi. Sam samtaem perens blong mi i invaetem ol eria elda mo ol brata we oli wok long Betel blong oli kam stap long haos blong mifala. Ol stori mo ekspiriens we oli talem i rili leftemap tingting blong famle blong mifala mo i mekem mifala i glad, mo hemia i pulum mifala blong putum Jehova i stap fasples long laef blong mifala.
Mi lanem plante samting long perens blong mi we oli holemstrong long Jehova. Afta we mama blong mi i ded from we hem i sik, mi mo papa i stat paenia tugeta long yia 1971. Be long yia 1973 taem mi gat 20 yia, papa blong mi i ded. Taem papa mo mama blong mi i ded, hemia i mekem mi harem se mi stap mi wan. Be hop ya long Baebol we i “fas strong mo yumi save trastem,” i halpem mi blong gat stret tingting i bitim we mi harem nogud oltaem, mo tu i givhan long mi blong stap klosap long Jehova. (Hib. 6:19) Smoltaem afta we papa blong mi i ded, mi agri blong go long wan aelan blong Coron, we i stap long provins blong Palawan, blong mekem wok blong spesel paenia.
MI STAP MI WAN TAEM MI MEKEM WOK BLONG PAENIA
Mi gat 21 yia taem mi kam long Coron. From we mi mi gruap long taon, mi sapraes se aelan ya we
mi go long hem i no gat naf elektrik, wota, mo trak o moto. Nating se i gat sam brata long ples ya, be i no gat wan narafala paenia we mi save prij wetem, mo samtaem i had blong prij mi wan. Long faswan manis, mi rili misim ol fren mo famle blong mi. Long naet, bambae mi lukluk ol sta long skae mo mi krae. Mi harem olsem se mi wantem lego wok blong paenia mo gohom.Long ol taem ya, mi talemaot long Jehova evri samting we i stap long hat blong mi. Mo tu, mi tingbaot ol vas blong Baebol mo ol samting we mi bin ridim long ol buk blong yumi we oli leftemap tingting blong mi. Plante taem mi tingbaot vas blong Ol Sam 19:14. Mi luksave se sipos mi tingting dip long ol samting we bambae i mekem Jehova i glad, olsem wok blong hem mo ol gudfala fasin blong hem, bambae Jehova i save kam olsem “Bigfala Ston blong mi” mo “Man We i Pemaot mi.” Wajtaoa stadi ya “You Are Never Alone” a i halpem mi bigwan. Mi ridim bakegen mo bakegen. Taem mi stap mi wan, oltaem mi tingbaot se Jehova i stap wetem mi, mo hemia wan spesel taem from mi save prea long hem, stadi, mo tingting dip.
Smoltaem afta we mi kasem Coron, oli putumap mi mi kam wan elda. From we mi wan nomo mi elda long taem ya, mi stat blong lidim Tiokratik Skul long medel wik, Miting Blong Kingdom Wok, Buk Stadi, mo Wajtaoa Stadi. Mo tu, mi stap givim pablik tok evri wik. !Yes, mi mi bisi gud, be mi glad from hemia i mekem se mi no gat taem blong harem se mi stap mi wan!
I gat gudfala frut i kamaot from wok blong prij we mi mekem long Coron. Sam Baebol stadi blong mi oli baptaes. Be mi fesem sam narafala traem tu. Samtaem, mi mas wokbaot haf dei blong kasem teritori, mo mi no save se bambae mi slip wea taem mi kasem longwe. Mo tu, i gat plante smol aelan we i stap long teritori blong kongregesen blong mifala. Plante taem, blong go long ol aelan ya, mi mas travel long ol smol bot long solwota we i raf. Be mi glad nomo blong go, nating se mi no save swim. Nomata se mi fesem ol defren hadtaem ya, be Jehova i stap protektem mi mo sapotem mi. Biaen, mi luksave se Jehova i stap trenem mi from ol bigfala problem we bambae mi fesem long ol wok we bambae mi mekem biaen.
PAPUA NIUGINI
Long 1978, oli sanem mi mi go long Papua Niugini, we i stap long not blong Ostrelia. Papua Niugini i wan kantri we i gat plante hil mo saes blong hem i olsem kantri ya Spen. Mi mi sapraes blong save se populesen blong kantri ya i samwe tri milian man, mo oli toktok long bitim 800 lanwis. Be bighaf blong ol man oli toktok Melanesian Pidgin, we oli singaotem se Tok Pisin.
Mi joenem Inglis kongregesen blong smoltaem we i stap long kapital, hemia Port Moresby. Be biaen mi muv i go long wan kongregesen we i yusum lanwis ya Tok Pisin, mo mi stat blong lanem lanwis ya. Mi yusum ol samting we mi lanem, long wok blong prij. Mo hemia i halpem mi blong lanem lanwis ya kwiktaem nomo. I no longtaem afta, mi naf blong givim pablik tok long Tok Pisin. Mi sapraes se i no wan yia yet we mi kasem Papua Niugini, oli askem mi blong mekem wok olsem eria elda long plante provins blong Papua Niugini, long ol kongregesen we oli yusum Tok Pisin.
From we ol kongregesen ya oli stap longlongwe, mi mas mekem plan blong i save gat plante asembli, mo mi travel plante. Fastaem, mi harem se mi
stap mi wan, from we mi stap long wan niufala kantri, ol man oli toktok defren lanwis, mo kastom blong olgeta i defren long hemia blong mi. Mo from we i gat plante hil mo ples i no level, i no gat ol rod we man i save folem blong go long ol kongregesen ya. Taswe mi mas travel evri wik long plen. Samtaem, mi wan nomo long wan smol plen. !Ol trip olsem oli mekem mi fraet, sem mak olsem we mi travel long bot!I no gat plante man oli gat ol telefon, taswe mi raetem leta nomo mo sanem i go long ol kongregesen ya. Be plante taem, mi kasem ol kongregesen ya bifo we oli kasem ol leta blong mi, mo mi mas faenemaot haos blong ol brata mo sista. Evritaem we mi faenem ol brata, oli welkamem gud mi, mo hemia i mekem mi glad tumas se mi traehad blong kam. Mi luksave se Jehova i sapotem mi long plante rod, mo hemia i mekem se mi fren gud moa wetem hem.
Long faswan miting blong mi long aelan ya Bougainville, wan kapol i wokbaot i kam long mi, we tufala i smael bigwan mo tufala i askem se: “?Yu tingbaot mitufala?” Nao mi tingbaot se mi bin prij long tufala, taem mi jes kam long Port Moresby. Mi bin statem stadi blong tufala, biaen mi pasem long wan lokol brata. !Naoia tufala i baptaes finis! Hemia wan long ol nambawan blesing we mi kasem long ol tri yia ya we mi stap long Papua Niugini.
WAN SMOL BISI FAMLE
Bifo we mi aot long Coron long 1978, mi mitim Adel, hemia wan naesfala woman we i rere blong lego plante samting blong mekem wok blong Jehova. Hem i mekem wok blong fultaem paenia nating se hem i stap lukaot long tufala pikinini blong hem, Samuel mo Shirley. Mo long semtaem, hem i stap lukaot long olfala mama blong hem. Long Mei 1981, mi gobak long Filipin blong mi mo Adel i mared. Afta we mitufala i mared, mitufala i wok tugeta long wok blong fultaem paenia mo lukaot long famle.
Nating se mi gat wan famle, be long 1983, oli askem mi blong mekem wok blong spesel paenia bakegen, mo oli sanem mifala i go long Linapacan aelan, we i stap long provins blong Palawan. Ful famle blong mifala i muv i go long ples ya we long taem ya i no gat eni Witnes. Mo wan yia afta, mama blong Adel i ded. Be from we mifala i bisi long wok blong prij, mifala i no harem nogud tumas se mifala i lusum wan long ded. Mifala i statem plante Baebol stadi long Linapacan, mo from we oli stap gohed gud, i no longtaem afta, mifala i nidim wan smol Haos Kingdom. Ale mifala i bildim wan. Tri yia afta we mifala i kasem ples ya, mifala i glad blong luk se i gat 110 man oli kam long Memoriol, mo plante oli kasem mak blong Baptaes afta we mifala i aot.
Long 1986, oli sanem mi mi go long aelan ya Culion, we i gat wan komuniti blong ol man we oli safa from leprosi, i stap long hem. Biaen oli putumap Adel tu i kam wan spesel paenia. Fastaem, mitufala i fraet blong prij long ol man we oli gat leprosi. Be ol lokol pablisa oli talem long mitufala se ol man ya we oli gat leprosi, oli kasem tritmen finis mo bambae mitufala i no save kasem sik ya. Sam long olgeta oli kam long haos blong wan sista blong joen long miting. Smoltaem afta, mitufala i lan blong laef wetem olgeta, mo mitufala i luk se Luk 5:12, 13.
hemia wan gudfala janis blong tokbaot hop blong Baebol long ol man ya we oli harem se ol man raonabaot mo God i no glad long olgeta. I naes blong luk se ol man ya we oli sik tumas, oli glad tumas taem oli save se wan dei bambae oli gat gudfala helt.—?Olsem wanem ol pikinini blong mitufala oli lan blong laef long Culion? Mi mo Adel i askem long tu yangfala sista blong Coron blong joenem mifala, blong mekem se ol pikinini blong mitufala oli save gat ol gudfala fren. Samuel, Shirley, mo tufala yangfala sista ya oli glad tumas blong prij, mo oli stadi wetem plante pikinini. Mo mitufala i stap stadi wetem ol perens blong ol pikinini ya. Sloslo mifala i stadi wetem 11 famle. Mo i no longtaem afta, mifala i mekem plante Baebol stadi we oli gohed gud. !Mo hemia i mekem se i gat wan kongregesen!
Fastaem, mi wan nomo mi elda long eria ya. Ale, branj ofis i askem mi blong lidim miting blong medel wik wetem ol eit pablisa long Culion, mo biaen mi go lidim miting wetem ol naen pablisa long wan vilej we nem blong hem Marily, we i tekem tri aoa long bot blong go long ples ya. Afta long ol miting, mi mo famle blong mi i wokbaot plante aoa long ol hil blong go mekem ol Baebol stadi long wan vilej we nem blong hem Halsey.
Smoltaem biaen, plante man long Marily mo Halsey oli kam long trutok, ale mifala i bildim Haos Kingdom long tufala ples ya. Long Linapacan, ol brata mo olgeta we oli intres oli givhan bigwan blong bildim Haos Kingdom. Haos Kingdom long Marily i save tekem 200 man. Mo tu, oli save mekem i kam bigwan moa blong oli save yusum blong mekem ol asembli long hem.
MI GLAD BAKEGEN NATING SE MI HAREM NOGUD MO MI STAP MI WAN
Taem ol pikinini oli kam bigwan, long 1993 mi mo Adel i stat blong mekem wok blong eria elda long Filipin. Biaen long yia 2000, mi joen long Ministeriol Trening Skul blong kasem trening blong mi save kam wan tija long skul ya. Mi harem se mi no naf blong mekem wok ya, be oltaem Adel i leftemap tingting blong mi. Hem i rimaenem mi se Jehova bambae i givim paoa long mi blong mekem niufala wok ya. (Fil. 4:13) Adel i talem olsem from hem i bin luk olsem wanem Jehova i givhan long hem blong mekem gud ol wok we hem i kasem, nating se hem i gat problem blong helt.
Long 2006, taem Adel i kasem sik ya Parkinson’s disease, mi mi holem yet wok ya blong tij long Ministeriol Trening Skul. !Mitufala i sapraes long samting ya! Taem mi talem long Adel se bambae mi stop blong mekem wok ya blong mi save lukaot long hem, hem i talem se: “Plis yu faenem wan dokta nomo we i save halpem mi long sik blong mi, from mi save se Jehova bambae i halpem yumi blong gohed long wok blong hem.” Long nekis sikis yia, Adel i gohed nomo blong mekem wok blong Jehova we hem i no komplen. Taem hem i no moa save wokbaot mo i stap nomo long wiljea, hem i gohed blong prij. Taem hem i no moa save toktok gud, bambae hem i talem wan o tu toktok nomo blong ansa long ol miting. Go kasem taem we Adel i ded long 2013, oltaem hem i kasem ol teks mesej long ol brata mo sista we oli talem se oli glad long gudfala eksampol blong hem blong stanap strong. Mi bin spenem bitim 30 yia wetem Adel, wan gudfala waef we i lavem mi mo i gat strong tingting, taswe taem hem i ded, naoia mi harem nogud bakegen mo mi harem se mi stap mi wan.
Adel i wantem se mi gohed long wok blong mi, mo hemia nao samting we mi mekem. Mi gohed blong stap bisi, nao mi no harem nogud tumas se mi stap mi wan. Long 2014 kasem 2017, oli askem mi blong go visitim ol kongregesen we oli toktok lanwis Tagalog long ol kantri we oli bin putum tabu long wok blong yumi. Afta long hemia, mi visitim ol kongregesen we oli toktok lanwis Tagalog long Taewan, Yunaeted Stet, mo Kanada. Long 2019, mi lidim ol Skul Blong Kingdom Ivanjelis long India mo Taelan, long Inglis. Mi kasem bigfala glad long ol wok ya. Yes, mi glad tumas taem mi stap bisi long wok blong Jehova.
OLTAEM MI KASEM HELP
Ol niufala wok we mi kasem, oli mekem se mi lavem moa ol brata mo sista we mi mitim olgeta, taswe i had blong mi lego olgeta. Long ol taem ya, mi lanem blong trastem Jehova fulwan. Oltaem mi luk we hem i stap sapotem mi, mo i halpem mi blong akseptem long fulhat blong mi eni jenis we i kamaot. Tede, mi mi wan spesel paenia long Filipin. Naoia mi glad se mi stap nomo long niufala kongregesen blong mi, we oli sapotem gud mi mo kea long mi. Mo tu, mi praod blong luk we Samuel mo Shirley i folem fasin blong bilif blong mama blong tufala.—3 Jon 4.
Yes, mi bin fesem plante traem long laef blong mi, mo tu blong luk we gudfala waef blong mi i safa mo i ded from wan rabis sik. Mo tu, mi mas lan long plante niufala samting we i hapen long laef blong mi. Nating se i olsem, mi luk se Jehova “i no stap longwe nating long yumi evriwan.” (Wok 17:27) Han blong Jehova i “no sot tumas” blong sapotem mo givim paoa long ol man blong hem, nating se oli stap long ol ples we i longwe. (Aes. 59:1) Jehova, we hem i Bigfala Ston blong mi, i stap wetem mi long ful laef blong mi, mo mi glad tumas long hem from. Mi mi neva stap mi wan.
a Yu luk Wajtaoa blong 1 Septemba 1972, pej 521-527.