1, 2. ?From wanem laef blong ol man blong God tede i had? (Yu luk pija long stat blong stadi.)

PLANTE taem, ol dokta mo nes oli stap lukaot long ol sikman we sik blong olgeta i save kasem narafala isi nomo. Oli givhan long ol man ya from we oli sore long olgeta, be oli mas lukaot gud se ol rabis sik ya oli no kasem olgeta. I sem mak long ol man blong Jehova. Plante long yumi oli laef mo oli wok wetem ol man we oli gat ol nogud fasin mo tingting. Ol fasin blong olgeta oli defren long ol gudfala fasin blong God. !Samtaem i had we!

² Long ol las dei ya, ol man we oli no lavem God oli ting nating long ol stret rul blong hem. Aposol Pol i tokbaot ol nogud fasin blong olgeta, long leta we hem i raetem i go long Timoti. Hem i talem se taem yumi kam klosap moa long en blong rabis wol ya, ol nogud fasin ya bambae oli kam mowas. (Ridim 2 Timoti 3:1-5, 13.) Nating se yumi sek long ol nogud fasin blong ol man raonabaot long yumi, be ol tingting, toktok, mo aksen blong olgeta oli save pulum yumi tu. (Ol Proveb 13:20) Long stadi ya, bambae yumi luk olsem wanem ol nogud fasin ya oli defren long ol gudfala fasin blong ol man blong God. Mo tu, bambae yumi luk samting we yumi save  mekem blong protektem yumi, taem yumi stap givhan long ol man blong oli save Jehova. Olsem nao, ol nogud fasin blong olgeta oli no save spolem yumi.

3. ?Seken Timoti 3:2-5 i stap tokbaot hu?

³ Pol i talem se long ol las dei ya, “laef bambae i strong tumas mo bambae i had blong winim ol trabol.” Nao hem i raetemdaon wan lis blong 19 nogud fasin we plante man tede oli gat. Ol fasin ya oli sem mak long olgeta we hem i talem long Rom 1:29-31. Be long leta we i go long Timoti, Pol i yusum sam tok we yumi no faenem long eni narafala ples long Matiu kasem Revelesen. Blong statem lis ya, Pol i yusum toktok ya, “bambae ol man oli.” Hemia i minim ol man mo ol woman tu, from we evriwan oli save gat ol nogud fasin. Be i no olgeta man evriwan we oli gat ol nogud fasin ya. Ol Kristin oli defren.—Ridim Malakae 3:18, NW. *

4. ?Man we i flas i olsem wanem?

⁴ Afta we Pol i talem se ol man bambae oli tingbaot olgeta nomo mo oli laekem mane tumas, hem i talem se bambae oli tok flas, tingting blong olgeta i go antap tumas, mo oli flas. Ol man we oli gat ol fasin ya oli ting se oli gud moa i bitim ol narafala, from we oli naes, oli save mekem plante samting, oli gat plante samting, o oli gat haenem. Oli wantem nomo we ol man oli laekem olgeta. Wan man blong stadi i tokbaot man olsem se: “I olsem we hem i gat wan smol olta long hat blong hem, mo i stap bodaon long hem wan.” Nating se i olsem, man we i flas i no glad blong luk fasin ya long narafala. Hemia i soemaot se fasin flas ya i nogud tumas.

5. ?Olsem wanem sam man we oli holemstrong long Jehova oli kam flas?

⁵ Jehova i no laekem nating fasin flas o “fasin blong praod.” (Ol Proveb 6:16, 17) Blong talem stret, fasin flas i mekem se man i stap longwe long God. (Ol Sam 10:4) Hem i wan fasin blong Setan. (1 Timoti 3:6) Be sore tumas, sam man we oli holemstrong long Jehova tu oli kam flas. Wan long olgeta hemia King Usia. Hem i holemstrong long Jehova blong plante yia, be Baebol i talem se: ‘Taem we King Usia i stap kam strong moa, hem i kam praod tumas, nao hem i kasem trabol from. Hem i no moa obei long God.’ Usia i go bonem insens long tempol, wan samting we hem i no gat raet blong mekem. Biaen, King Hesekia tu i kam flas, be blong smoltaem nomo.—2 Kronikel 26:16; 32:25, 26.

6. ?Wanem sam samting we Deved i save kam flas from? ?Be from wanem hem i gat tingting daon?

⁶ Traem tingbaot Deved. Plante man oli leftemap hem from we hem i naes, i save singsing mo plei miusik, hem i strong, mo plante man oli tinghae long hem. Be Deved i no kam flas, olsem plante narafala man we oli olsem. Afta we hem i kilim Golaeat i ded, King Sol i talem se hem i save mared long gel blong hem. Be Deved i talem se: “King, mifala i no wan bigfala famle, mo mi mi no wan haeman. Mi no naf blong tekem dota blong yu.” (1 Samuel 18:18) ?Wanem i mekem se Deved i gat tingting daon olsem? Hem i save se ol gudfala fasin we hem i gat, ol samting we hem i gat gudhan blong mekem, mo haenem we hem i kasem, oli kamaot long  God ya we i gat tingting daon, mo we i stap tingbaot hem. (Ol Sam 113:5-8) Deved i luksave se ol gudgudfala samting we hem i gat oli kamaot long Jehova nomo.—Skelem wetem 1 Korin 4:7.

7. ?Wanem i save givhan long yumi, blong yumi gat tingting daon?

⁷ Olsem Deved, ol man blong Jehova tede oli traehad blong gat tingting daon. Taem yumi tingbaot se Jehova, we i hae moa long olgeta samting long heven mo wol, i gat tingting daon, samting ya i tajem hat blong yumi. Taswe, yumi traehad blong folem advaes ya se: ‘Yufala i mas werem ol fasin ya olsem we oli klos blong yufala. Yufala i mas sore long ol man, kaen long olgeta, tingting blong yufala i mas stap daon, yufala i mas kwaet man, mo yufala i mas gat longfala tingting.’ (Kolosi 3:12) Yumi save tu se man we i gat lav, “hem i no tok flas mo tingting blong hem i no go antap.” (1 Korin 13:4) Taem ol narafala oli luk we yumi gat tingting daon, maet olgeta tu oli wantem save Jehova. Ol gudfala fasin blong Kristin waef i save pulum hasban blong hem we i no bilif, blong i wantem save Jehova. Long sem fasin, taem ol Kristin oli gat tingting daon, hemia i save pulum ol man blong oli wantem save God.—1 Pita 3:1.

8. (1) ?Wanem tingting blong sam man tede, long pikinini we i no obei? (2) ?Baebol i talem se ol pikinini oli mas mekem wanem?

⁸ Pol i tokbaot fasin we ol man bambae oli mekem long narafala long ol las dei. Hem i talem se ol pikinini bambae oli no obei long papa mo mama blong olgeta. Tede, plante buk, muvi, mo program long TV oli givim tingting ya se i oraet nomo blong pikinini i no obei long papa mo mama. Be taem pikinini i no obei, famle i no joen gud. Ol man oli save samting ya longtaem finis i kam. Long Gris bifo, taem wan man i kilim papa mo mama blong hem, hem i lusum evri samting we hem i gat raet long hem. Folem loa blong ol man Rom, man we i kilim papa blong hem, i kasem sem panis olsem man we i kilim narafala i ded. Ol loa we oli talem se pikinini i mas ona long papa mo mama, oli stap long Hibru haf mo Grik haf blong Baebol tu.—Eksodas 20:12; Efesas 6:1-3.

9. ?Wanem i save givhan long pikinini blong i obei long papa mo mama blong hem?

⁹ ?Wanem i save givhan long pikinini blong i obei long papa mo mama blong hem, nating se ol narafala oli no mekem olsem? Taem pikinini i tingbaot ol gudfala samting we papa mo mama i mekem long hem, hem i mas wantem talem tangkiu mo obei long tufala. Pikinini i mas kasem save tu se God we i Papa blong yumi evriwan, i wantem we hem i obei long papa mo mama blong hem. Taem yangfala i tokbaot gud papa mo mama blong hem long ol fren blong hem, hem i givhan long ol fren ya, blong olgeta tu oli respektem papa mo mama blong olgeta. I tru se, sipos Papa mo Mama i no gat sore long pikinini, bambae i had moa blong pikinini i obei long tufala. Be sipos pikinini i haremsave se Papa mo Mama i lavem  hem, samting ya bambae i givhan long hem blong i obei long tufala, nating se samtaem i had. Wan yangfala brata we nem blong hem Ostin, i talem se: “Samtaem mi harem se mi wantem haedem wan samting. Be Papa mo Mama i putum ol rul we oli no strong tumas, tufala i eksplenem from wanem tufala i putum ol rul ya, mo tufala i mekem i isi blong mi toktok wetem tufala enitaem nomo. Samting ya i mekem se mi wantem obei long tufala. Mi luksave se tufala i kea long mi, mo mi wantem mekem tufala i glad.”

10, 11. (1) ?Wanem ol nogud fasin we oli soemaot se ol man oli no lavlavem olgeta? (2) ?Lav blong ol tru Kristin i bigwan olsem wanem?

¹⁰ Pol i tokbaot sam narafala nogud fasin tu, we oli soemaot klia se ol man oli no lavlavem olgeta. Afta we hem i talem se bambae oli “no obei long papa mo mama blong olgeta,” hem i talem se bambae oli no save talem tangkiu. Hemia i tru tumas, from we man we i no save talem tangkiu, i no tinghevi long ol gudfala samting we narafala i mekem blong hem. Pol i talem tu se ol man bambae oli no gat fasin blong holemstrong long ol narafala. Oli no wantem lesin long narafala, we i min se oli no wantem mekem pis. Oli tok nogud long ol narafala mo oli putum ol fren blong olgeta long han blong ol enemi, hemia taem oli talem ol nogud tok we i spolem narafala mo God. Mo oli spolem nem blong ol narafala, taem oli giaman blong spolem gudnem blong olgeta. *

¹¹ Ol man blong Jehova oli defren long plante man long wol tede, from we oli soemaot trufala lav long ol narafala. Samting ya i tru longtaem finis i kam. Jisas i talem se long Loa blong Moses, loa we i hae moa se yumi mas lavem God, mo namba tu blong hem se yumi mas lavem ol man. (Matiu 22:38, 39) Hem i talem tu se ol man bambae oli luksave ol trufala Kristin, from we oli lavlavem olgeta. (Ridim Jon 13:34, 35.) Ol trufala Kristin oli lavem ol enemi blong olgeta tu.—Matiu 5:43, 44.

12. ?Olsem wanem Jisas i soemaot se hem i lavem ol man?

¹² Jisas i soemaot se hem i lavem ol man, taem hem i wokbaot i go long ol defdefren taon blong talemaot gud nius blong Kingdom. Hem i mekem ol blaenman oli lukluk bakegen, olgeta we leg blong olgeta i nogud oli wokbaot bakegen, olgeta we oli gat sik ya leprosi oli kam klin bakegen, mo olgeta we sora i fas oli harem samting bakegen. Hem i mekem ol dedman tu oli laef bakegen. (Luk 7:22) Antap long hemia, Jisas i givim laef blong hem blong sevem ol man, nating se plante oli agensem hem. Hem i folem gud fasin blong Papa blong hem blong lavem ol man. Mo long olgeta ples long wol, ol Witnes blong Jehova oli folem fasin blong Jisas blong lavem ol man.

13. ?Olsem wanem lav we yumi soemaot long ol man i save pulum olgeta blong oli wantem save Jehova?

¹³ Taem yumi soemaot se yumi lavem ol man, hemia i save pulum olgeta blong oli wantem save Papa blong yumi long heven. Traem tingbaot wan man long Taelan we i go long wan bigfala asembli blong ol Witnes blong Jehova. Hem i sapraes blong luk olsem wanem oli lavlavem olgeta. Afta, hem i askem blong stadi Baebol, tu taem long wan wik. Hem i prij long evri famle blong hem, mo sikis manis biaen, hem i  mekem fas Baebol riding blong hem long Haos Kingdom. ?Yu yu stap soemaot lav long ol man? Traem tingbaot se: ‘?Mi stap mekem bes blong mi blong givhan long ol famle blong mi, olgeta long kongregesen, mo ol man long wok blong prij? ?Mi mi traehad blong gat sem tingting olsem Jehova long ol man?’

14, 15. ?Wanem sam narafala nogud fasin we plante man oli gat? ?Olsem wanem samfala oli jenisim fasin blong olgeta?

¹⁴ Long ol las dei, ol man oli gat sam narafala nogud fasin tu, we yumi mas blokem. Wan long olgeta, hemia se oli no laekem ol gudfala fasin. Oli no laekem samting we i gud mo oli traehad blong agensem. Ol man olsem oli no bos long tingting blong olgeta, oli wael olgeta. Samfala oli stronghed. Oli no tingting gud bifo we oli mekem wan samting, mo oli no wari sipos samting we oli mekem i spolem narafala.

¹⁵ Plante man we bifo oli gat fasin olsem ol wael anamol, oli jenisim fasin blong olgeta. Wan profet tok blong Baebol i tokbaot samting ya. (Ridim Aesea 11:6, 7.) Ol vas ya oli tokbaot ol wael dog mo laeon, we oli stap long pis wetem ol pikinini sipsip mo ol pikinini buluk. ?From wanem oli stap long pis? Profet tok i gohed se: “Wol ya bambae i fulap gud long ol save blong Jehova.” (Aesea 11:9, NW) Ol anamol oli no save kasem save long Jehova. Taswe, profet tok ya i stap tokbaot ol man we oli jenisim ol fasin blong olgeta.

16. ?Olsem wanem Baebol i givhan long ol man blong oli jenisim fasin blong olgeta?

¹⁶ Plante brata mo sista we bifo oli olsem wael dog, oli kam ol man blong pis.  Yu save ridim laef stori blong samfala long jw.org, long haf ya “Baebol i Jenisim Laef Blong Man.” Olgeta we oli save Jehova mo oli mekem wok blong hem, oli defren long olgeta we oli mekem olsem se oli ona long God, be oli no wantem paoa blong hem long laef blong olgeta. Oli mekem olsem se oli stap wosipim God, be fasin blong olgeta i soemaot se oli no lavem hem. Sam man blong Jehova we fastaem oli wael, naoia oli putum “niufala fasin we God i wokem folem samting we hem i wantem. Fasin ya i joen wetem stret fasin mo fasin ya blong holemstrong oltaem.” (Efesas 4:23, 24) Taem ol man oli kasem save long God, oli lanem blong folem ol stret rul blong hem. Nao oli jenisim bilif, tingting, mo fasin blong olgeta. I no isi blong mekem ol jenis ya, be tabu spirit i givhan long olgeta we oli wantem mekem God i glad.

17. ?Olsem wanem blong blokem ol nogud fasin?

¹⁷ Naoia, i isi moa blong luksave olsem wanem ol man blong God oli defren long ol narafala. Yumi mas lukaot gud se ol nogud fasin blong ol man blong wol oli no kasem yumi. Yumi mas folem advaes blong Jehova, blong no go klosap nating long ol man ya we 2 Timoti 3:2-5 i tokbaot. I tru, yumi no save ronwe long evri man we i gat nogud fasin. Yumi wok wetem olgeta, skul wetem olgeta, mo laef wetem olgeta. Be hemia i no min se yumi mas tingting olsem olgeta, o mekem samting we olgeta oli mekem. ?Wanem i save givhan long yumi? Yumi mas stadi Baebol, mo jusum olgeta nomo we oli lavem Jehova olsem ol besfren blong yumi, nao bambae yumi fren moa wetem Jehova.

18. ?Olsem wanem samting we yumi talem mo mekem i save pulum narafala?

¹⁸ Yumi wantem givhan long ol narafala blong oli save Jehova. Taswe, yumi mas tekem evri janis blong prij, mo askem long Jehova blong i givhan long yumi, blong yumi talem ol tok we i stret long ol man, mo long stret taem. Yumi mas talemaot se yumi Witnes blong Jehova. Olsem nao, gudfala fasin we yumi mekem bambae i pulum ol man blong oli leftemap nem blong God, be i no yumi. Jehova i tijim yumi blong yumi ‘sakemaot ol fasin we hem i no laekem, ol rabis samting blong wol ya we ol man oli wantem, mo laef wetem stret tingting, mekem ol fasin we oli stret, mo holemstrong long hem taem yumi stap long wol ya.’ (Taetas 2:11-14) Taem yumi folem fasin blong Jehova mo mekem samting we hem i wantem, ol narafala oli luk, mo maet samfala oli talem se: “Mifala i wantem kam fren blong yufala, from we mifala i harem nius se God i stap givhan long yufala.”—Sekaraea 8:23.