1-2. ?Wanem i hapen long tu disaepol blong Jisas, taem tufala i stap wokbaot i go long Emeas?

 HEMIA Nisan 16 blong yia 33 K.T., mo ol disaepol blong Jisas oli harem nogud mo oli fraet. Tu disaepol blong Jisas i aot long Jerusalem blong go long vilej ya Emeas, we i stap samwe 11 kilometa longwe long Jerusalem. Tingting blong olgeta i foldaon from we man ya we oli stap folem, hemia Jisas, oli kilim hem i ded. Hop we oli bin gat long saed blong ol samting we Mesaea bambae i mekem, i lus. Be afta, wan nambawan samting i hapen.

² Wan strenja i kam wokbaot wetem tufala disaepol ya. Mo tufala i stat blong tokbaot ol nogud samting we oli hapen long Jisas. Be biaen, strenja ya i tokbaot ol samting we bambae tufala i neva fogetem. “Hem i stat long Moses mo i gotru long Olgeta Profet,” i stap eksplenem from wanem Mesaea i mas safa mo ded. Taem trifala i kamtru long Emeas, tufala disaepol i luksave se strenja ya i Jisas we i laef bakegen. !Tufala i glad tumas blong save se Mesaea i laef bakegen!—Luk 24:​13-35.

3-4. ?Wanem i hapen long ol disaepol blong Jisas? ?Bambae yumi tokbaot wanem long stadi ya? (Ol Wok 1:3)

³ Long ol laswan 40 dei blong Jisas long wol ya, hem i kamtru plante taem long ol disaepol blong hem. (Ridim Ol Wok 1:3.) Long taem ya, Jisas i leftemap tingting blong ol disaepol we oli harem nogud mo oli fraet. Mo hemia i mekem oli glad, mo oli  gat strong tingting blong prij mo tijim ol man long saed blong Kingdom. a

⁴ Yumi save kasem gudfala samting taem yumi stadi long saed blong ol samting we Jisas i mekem long taem ya. Taswe long stadi ya, bambae yumi luk olsem wanem Jisas i yusum ol laswan 40 dei blong hem long wol ya blong (1) leftemap tingting blong ol disaepol blong hem, (2) halpem olgeta blong kasemsave gud long ol tok blong Baebol, mo (3) trenem olgeta from sam wok we bambae oli mekem long fiuja. Long ol wanwan poen ya, bambae yumi luk olsem wanem yumi save folem eksampol blong Jisas.

LEFTEMAP TINGTING BLONG OL NARAFALA

5. ?From wanem ol disaepol oli nidim blong narafala i leftemap tingting blong olgeta?

⁵ Ol disaepol blong Jisas oli nidim blong narafala i leftemap tingting blong olgeta. ?From wanem? From we sam long olgeta oli lego haos, ol famle, mo bisnes blong olgeta, blong folem Jisas fultaem. (Mat. 19:27) Sam narafala, ol man oli mekem i nogud long olgeta, from we oli kam disaepol blong Jisas. (Jon 9:22) Ol disaepol ya oli rere nomo blong lego ol samting ya mo safa, from oli bilif se Jisas nao i Mesaea ya we ol profet tok oli stap tokbaot. (Mat. 16:16) Be taem oli kilim Jisas i ded, tingting blong olgeta i foldaon mo oli lusum hop.

6. ?Jisas i mekem wanem afta we hem i laef bakegen?

⁶ Jisas i luksave se ol disaepol oli harem nogud from we hem i ded, be hemia i no min se bilif blong olgeta i slak. Taswe long sem dei we hem i laef bakegen, hem i stat blong leftemap tingting blong olgeta. Eksampol, hem i kamtru long Meri woman Magdala, taem i stap krae long tomb blong hem. (Jon 20:​11, 16) Mo tu, hem i kamtru long tufala disaepol ya, we yumi tokbaot long stat blong stadi. Mo hem i kamtru long aposol Pita. (Luk 24:34) ?Yumi save lanem wanem long eksampol blong Jisas? Makem samting we i hapen taem Jisas i kamtru faswan taem long Meri woman Magdala.

7. Folem Jon 20:​11-16, ?Jisas i luk we Meri i stap mekem wanem long eli moning long Nisan 16, mo hem i mekem wanem? (Mo tu, yu luk pija.)

⁷ Ridim Jon 20:​11-16. Long eli moning long Nisan 16, sam woman oli go long ples we oli putum bodi blong Jisas long hem. (Luk 24:​1, 10)  Mo wan long ol woman we i stap long taem ya tu, hemia Meri woman Magdala. Taem hem i kam long tomb blong Jisas, hem i sek se i emti, nao hem i resis blong go talemaot samting ya long Pita mo Jon, nao trifala i go long tomb ya. Taem oli kamtru mo tufala i luk we tomb ya i emti, tufala i gobak long haos. Be Meri i stap mo i stap krae, mo hem i no save se Jisas i stap wajem hem. Jisas i luk we Meri i stap krae mo i wantem tumas blong leftemap tingting blong hem. Ale hem i kamtru long Meri mo i mekem wan samting we Meri i harem gud tumas from. Hem i toktok long Meri mo i givim wan impoten wok long hem, hemia blong go talemaot long ol brata blong hem se Jisas i laef bakegen.—Jon 20:​17, 18.

8. ?Olsem wanem yumi save folem eksampol blong Jisas?

⁸ ?Olsem wanem yumi save folem eksampol blong Jisas? Yumi save givhan bigwan long ol brata mo sista taem yumi traehad blong kasemsave long filing blong olgeta, mo leftemap tingting blong olgeta. Traem tingbaot ekspiriens blong wan sista, nem blong hem Jocelyn, we sista blong hem i ded long wan rabis aksiden. Hem i talem se: “Mi mi harem nogud blong plante manis.” Be wan brata mo sista i invaetem hem i kam long haos blong tufala, mo tufala i lesin gud taem hem i stap talemaot ol filing blong hem. Mo tu, tufala i rimaenem hem se hem i sas long ae blong Jehova. Jocelyn i talem se: “Mi haremsave se Jehova i yusum tufala blong sevem mi mo pulumaot mi long wan solwota we i raf we i raf. Tufala i halpem mi blong mi wantem gohed blong mekem wok blong Jehova.” Yumi tu yumi save leftemap tingting blong ol narafala, taem yumi letem oli talemaot ol filing blong olgeta mo yumi lesin gud long olgeta. Long rod ya, bambae yumi naf blong leftemap tingting blong olgeta mo halpem olgeta blong gohed blong mekem wok blong Jehova.—Rom 12:15.

HALPEM OL NARAFALA BLONG KASEMSAVE LONG BAEBOL

9. ?Ol disaepol oli faenem i had blong kasemsave long wanem? ?Olsem wanem Jisas i halpem olgeta?

⁹ Ol disaepol oli akseptem Tok blong God mo oli traehad blong folem long laef blong olgeta. (Jon 17:6) Be yet, oli no kasemsave from wanem Jisas i mas ded olsem wan kriminol. Jisas i save se ol disaepol blong hem oli gat bilif mo oli lavem Jehova, be hem i luksave tu se oli nidim blong kasemsave gud moa long Tok blong God. (Luk 9:​44, 45; Jon 20:9) Taswe hem i halpem olgeta blong kasemsave long mining blong ol samting we oli ridim. Makem olsem wanem Jisas i mekem samting ya, taem hem i kamtru long tufala disaepol ya we i stap wokbaot i go long Emeas.

10. ?Olsem wanem Jisas i halpem ol disaepol blong kasemsave se hem nao i Mesaea? (Luk 24:​18-27)

¹⁰ Ridim Luk 24:​18-27. Makem we Jisas i no kwik blong talemaot se hem i hu. Be hem i askem sam kwestin. ?From wanem? Maet from we hem i wantem se tufala man ya i talemaot samting we i stap long tingting mo hat blong tufala. Mo hemia nao samting we tufala i mekem. Tufala i talemaot long hem se oli ting se Jisas nao bambae i tekemaot olgeta long strong rul blong ol man Rom. Afta we tufala i talemaot tingting blong tufala, Jisas i yusum ol vas blong halpem tufala blong kasemsave samting we i hapen. b Mo samtaem biaen long dei ya, Jisas i kamtru long ol narafala disaepol mo i eksplenem bakegen mining blong ol samting ya we i hapen. (Luk 24:​33-48) ?Yumi save lanem wanem long stori ya?

11-12. (1) ?Yumi lanem wanem long fasin blong Jisas blong tijim ol trutok blong Baebol? (Mo tu, yu luk pija.) (2) ?Olsem wanem Baebol tija blong Nortey i givhan long hem?

¹¹ ?Olsem wanem yumi save folem eksampol  blong Jisas? Taem yu stap tijim ol Baebol studen, i gud yu askem ol gudfala kwestin we bambae i pulum olgeta blong talemaot samting we i stap long tingting mo hat blong olgeta. (Prov. 20:5) Afta we yu kasemsave filing blong olgeta, soem long olgeta olsem wanem blong faenem ol stret vas we i save halpem olgeta blong dil wetem situesen blong olgeta. Yu no mas traem blong talem long olgeta samting we oli mas mekem. Be yu halpem olgeta blong oli traem kasemsave long wanem we oli ridim mo blong oli luksave olsem wanem oli save folem ol advaes ya blong Baebol long laef blong olgeta. Traem luk ekspiriens blong wan brata long Gana, nem blong hem Nortey.

¹² Taem Nortey i gat 16 yia, hem i stat blong stadi Baebol. Be biaen, famle blong hem i agensem hem. ?Wanem i halpem hem blong i gohed? Baebol tija blong hem i yusum Matiu japta 10 blong eksplenem se ol man bambae oli mekem i nogud long ol tru Kristin. Nortey i talem se: “Taem fasin agens i stat, mi mi sua fulwan se mi faenem trutok.” Baebol tija blong hem i halpem hem tu blong i tingting mo kasemsave long Matiu 10:​16, olsem nao bambae hem i naf blong lukaot gud mo gat respek taem i eksplenem bilif blong hem long ol famle blong hem. Afta we Nortey i baptaes, hem i wantem kam wan paenia, be papa blong hem i wantem se hem i go long yunivesiti. Brata we i mekem stadi blong Nortey i no talem samting we hem i mas mekem, be i askem sam kwestin blong halpem hem blong i tingbaot sam vas blong Baebol, mo mekem gudfala desisen. ?Wanem i kamaot from? Nortey i tekem desisen blong kam wan paenia, mo papa blong hem i talem long hem blong i aot long haos. ?Wanem filing blong Nortey long taem ya? Hem i talem se: “Mi mi sua fulwan se mi mekem stret desisen.” Sipos yumi tu yumi tekem taem blong halpem ol narafala blong tingting gud long ol vas, bambae yumi save halpem olgeta blong oli kam strong long bilif, mo oli gohed blong mekem wok blong Jehova.—Efes. 3:​16-19.

TRENEM OL BRATA BLONG OLI KAM OLSEM “PRESEN”

13. ?Jisas i mekem wanem blong meksua se wok blong prij bambae i gohed afta we hem i gobak long heven? (Efesas 4:8)

¹³ Taem Jisas i stap long wol, hem i mekem ol samting stret olsem we Papa blong hem i askem hem blong mekem. (Jon 17:4) Be Jisas i no gat tingting ya se, ‘Sipos yu wantem se wan samting i stret, yu wan yu mas mekem.’ Long ol tri  yia haf we Jisas i stap prij long wol, hem i trenem ol narafala tu blong oli mekem wok. Mo bifo we Jisas i gobak long heven, hem i putumap ol disaepol blong hem, we samfala oli gat samwe long 20 yia, blong oli lukaot long ol sipsip blong Jehova mo lidim wok ya blong prij mo tij. (Ridim Efesas 4:8.) Long ol laswan 40 dei blong Jisas long wol ya, ?olsem wanem hem i halpem ol gudfala man blong hem, we oli holemstrong mo oli wok had blong oli kam olsem “presen”?

14. ?Olsem wanem Jisas i halpem ol disaepol blong hem long ol laswan 40 dei blong hem long wol? (Mo tu, yu luk pija.)

¹⁴ Jisas i givim strong advaes long ol disaepol blong hem, be long fasin we i soemaot lav. Eksampol, hem i makem se samfala oli gat tu tingting, taswe hem i givim strong advaes long olgeta. (Luk 24:​25-27; Jon 20:27) Mo tu, hem i talem long olgeta blong oli tingbaot moa wok ya blong lukaot long ol man blong God, i bitim we oli tingbaot wok blong winim mane. (Jon 21:15) Hem i rimaenem olgeta se taem oli mekem wok blong Jehova, oli no mas komperem wetem wok we narafala i mekem. (Jon 21:​20-22) Mo tu, hem i stretem sam rong tingting we oli gat long saed blong Kingdom, mo i halpem olgeta blong oli tingbaot moa wok blong talemaot gud nius. (Wok 1:​6-8) ?Ol elda oli save lanem wanem long eksampol blong Jisas?

15-16. (1) ?Wanem sam rod we ol elda oli save folem eksampol blong Jisas? Yu Eksplenem. (2) ?Olsem wanem advaes we Patrick i kasem i givhan long hem?

¹⁵ ?Olsem wanem ol elda oli save folem eksampol blong Jisas? Oli mas trenem ol brata, hemia i minim tu olgeta we oli yangfala, blong oli save mekem moa wok long kongregesen. c Ol elda oli no gat tingting ya se olgeta we oli stap kasem trening, oli mas mekem samting we i stret gud. Oli mas givim advaes long ol yangfala brata, be long fasin we i soemaot lav. Olsem nao oli save lanem blong gat tingting daon, narafala i save trastem olgeta, mo oli rere blong halpem ol narafala.—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pita 5:5.

¹⁶ Traem luk olsem wanem fasin ya blong givim advaes, i givhan long wan brata we nem blong hem Patrick. Taem hem i yangfala, hem i gat fasin ya blong tok strong mo no kaen long  ol brata, be tu long ol sista. Wan elda i luksave se Patrick i mas jenisim fasin blong hem, ale i tok stret long hem long kaen fasin. Patrick i talem se: “Mi glad se hem i kam tok stret long mi. Samtaem mi mi harem nogud taem mi luk we ol narafala brata oli stap kasem ol wok we mi mi wantem tumas blong kasem. Be advaes blong elda ya i halpem mi blong gat tingting daon mo soemaot lav long ol brata mo sista, i bitim we mi traem kasem sam posisen o wok insaed long kongregesen.” Gudfala frut we i kamaot from, hemia se Patrick i kam wan elda taem hem i gat 23 yia.—Prov. 27:9.

17. ?Olsem wanem Jisas i soemaot se hem i trastem ol disaepol blong hem?

¹⁷ Jisas i givim impoten wok ya blong prij mo tij long ol disaepol blong hem. (Mat. 28:20.) Maet ol disaepol oli harem se oli no naf blong mekem wok ya, be Jisas i trastem se oli naf blong mekem. Mo blong soemaot samting ya, hem i talem long olgeta se: “Papa i sanem mi mi kam long wol, mo long sem fasin, mi tu mi sanem yufala i go long wol.”—Jon 20:21.

18. ?Olsem wanem ol elda oli save folem eksampol blong Jisas?

¹⁸ ?Olsem wanem ol elda oli save folem eksampol blong Jisas? Ol elda we oli gat ekspiriens oli trenem narafala, taem oli letem olgeta oli mekem sam wok. (Fil. 2:​19-22) Eksampol, ol elda oli save askem long ol yangfala blong oli givhan blong klinim mo mentenem Haos Kingdom. Ol elda oli save givim sam wok long ol brata blong oli mekem, oli trenem olgeta olsem wanem blong mekem ol wok ya, mo trastem se oli naf blong mekem gud ol wok ya. Matthew, we i jes kam wan elda, i talem se hem i glad tumas taem ol elda we oli gat ekspiriens oli trenem gud hem blong mekem wan wok, mo biaen trastem se hem i naf blong mekem gud wok ya. Hem i talem se: “Taem mi mekem sam mastik, oli halpem mi blong lanem samting from, mo kam gud moa nekis taem.” d

19. ?Yumi gat strong tingting blong mekem wanem?

¹⁹ Long ol laswan 40 dei blong Jisas long wol, hem i tekem taem blong leftemap tingting, tijim, mo trenem ol narafala. Yumi gat strong tingting blong folem gud eksampol blong hem. (1 Pita. 2:21) Mo yumi sua se bambae hem i halpem yumi, from we hem i talem se: “Mi mi stap wetem yufala oltaem, gogo kasem lashaf blong sistem blong wol.”—Mat. 28:20.