Ol Tru Kristin Oli Tinghae Long Tok Blong God
Ol Tru Kristin Oli Tinghae Long Tok Blong God
“Tok blong yu i trutok.”—JON 17:17, NW.
1. ?Fas taem we yu toktok wetem ol Witnes blong Jehova, from wanem yu makem se olgeta oli defren?
YU TRAEM tingtingbak long fas taem we yu storian wetem wan Witnes blong Jehova. ?Yu yu tingbaot wanem? Maet yu tingbaot se Witnes ya i yusum Baebol blong ansa long olgeta kwestin blong yu. !Ating yu glad tumas taem yu save samting we God i wantem mekem long wol ya, wanem i hapen taem man i ded, mo promes ya se ol famle mo ol fren blong yu we oli ded bambae oli laef bakegen!
2. ?From wanem yu yu tinghae long Baebol?
2 I tru, yumi glad blong faenem ansa blong ol kwestin blong yumi we oli tokbaot laef, ded, mo fiuja. Taem yumi gohed blong stadi Baebol, ating yumi luk se yumi lanem plante moa samting bakegen. Yumi stat blong tinghae long Baebol from we hem i givhan moa long yumi i bitim olgeta narafala buk. Longtaem finis i kam, advaes blong Baebol i stap givhan long ol man. Olgeta we oli folem ol tok blong Baebol bambae oli harem gud mo oli win long evri samting we oli mekem. (Ridim Ol Sam 1:1-3.) Long taem bifo i kam kasem tede, ol tru Kristin oli no tekem Baebol olsem “we i tok blong man nomo.” Be oltaem oli bilif we Baebol i “tok blong God stret.” (1 Tes. 2:13) I gud yumi tokbaot sam man long taem bifo, we oli yusum Baebol. Mo bambae yumi tokbaot samfala we oli no wantem folem tok blong Baebol. Bambae yumi luk se fasin blong olgeta we oli tinghae long Tok blong God i defren long fasin blong olgeta we oli no tinghae long Baebol.
OLI STRETEM WAN BIGFALA PROBLEM
3. ?Wanem problem i mekem se Kristin kongregesen i no moa joen gud olsem fastaem? ?From wanem hemia wan bigfala problem blong winim?
3 Konilias i fas man long olgeta we oli no laen blong Isrel mo we oli no sakomsaes, we tabu spirit i makemaot hem. Long ol tetin yia we oli kam biaen, plante moa man blong ol narafala laen oli kam Kristin. Ale, wan bigfala problem i kamaot we i mekem se Kristin kongregesen i no moa joen gud olsem fastaem. Wan kwestin we i strong blong ol man Jiu oli ansa long hem, hemia se: ?Man we i no laen blong Isrel, hem i mas sakomsaes folem kastom blong ol man Jiu, bifo we hem i tekem baptaes? Ol man Jiu we oli obei long Loa, oli no go insaed long haos blong man we i no laen blong Isrel. !Tru, sipos oli no save go insaed long haos blong man we i blong narafala laen, bambae oli no save mekem olsem se hem i brata blong olgeta! Taem ol man Jiu oli kam Kristin, oli lego skul blong olgeta. From samting ya, ol narafala man Jiu oli mekem i nogud long olgeta. Sipos ol man Jiu we oli Kristin oli luk ol man blong narafala laen se oli brata blong olgeta, bambae ol narafala man Jiu oli strong moa blong agensem olgeta. Fasin olsem bambae i soemaot klia se ol Kristin oli defren long ol man Jiu we oli folem kastom blong skul blong olgeta.—Gal. 2:11-14.
4. ?Hu olgeta we oli kam wanples blong stretem problem ya? ?Wanem ol kwestin we maet ol narafala oli tingbaot long taem ya?
4 Long yia 49, ol aposol mo ol olfala man long Jerusalem, “oli mekem miting blong tokbaot bisnes ya.” Olgeta ya oli man Jiu we oli sakomsaes. (Wok 15:6) Miting ya i no blong rao mo blong tokbaot ol smosmol samting we oli no impoten. Olgeta long miting ya oli storian gud long ol tijing blong Baebol. Evriwan we i stap, oli talemaot tingting blong olgeta. ?Bambae oli winim problem ya olsem wanem? ?Bambae oli folem tingting blong wan man nomo, blong mekem samting we hem i ting se i gud no i nogud? ?Bambae oli wet se ol man Isrel oli no moa agensem ol Kristin, nao oli jes mekem wan desisen? ?Bambae oli agri long wan tingting nating se i no stret, from we oli wantem hareap blong mekem wan desisen?
5. ?Miting ya long Jerusalem i defren olsem wanem long ol miting blong ol lida blong jos tede?
5 Long ol miting blong ol lida blong jos tede, plante taem ol lida ya oli folem sam tingting we oli no ting se i stret. Hemia from we oli wantem se oli agri long wan desisen hareap. Mo samfala oli traem fosem narafala blong folem tingting blong olgeta. Be miting ya long Jerusalem, i no olsem. Oli mekem wan desisen we evriwan long miting ya i luk se i stret. ?From wanem oli save mekem olsem? Hemia from we nating se oli gat ol defdefren tingting, be evriwan we i stap long miting ya oli tinghae long Tok blong God, mo oli yusum Baebol blong stretem problem ya.—Ridim Ol Sam 119:97-101.
6, 7. ?Ol aposol mo ol olfala man long Jerusalem oli yusum Baebol olsem wanem blong stretem problem ya blong sakomsaes?
6 Ol tok blong Amos 9:11, 12 i givhan long olgeta blong stretem problem ya. Yumi ridim ol tok ya bakegen long buk blong Ol Wok 15:16, 17, Nyutesteman wetem Ol Sam long Bislama (NTB). Hem i talem se: “Bambae mi mi kambak bakegen. Bambae mi wokem haos ya blong Deved we i foldaon finis, i gud bakegen. Haos ya i kam nogud finis, be bambae mi mi wokem bakegen, bambae mi mi stanemap bakegen. Nao ol narafala man olbaot long wol, mo ol hiten man ya [“ol man we oli stap yet, wetem ol man blong ol narafala kantri,” NW] we mi mi singaot olgeta finis, blong oli holem nem blong mi, bambae olgeta ya oli lukaot mi ya, we mi mi Hae God.”
7 Samfala oli talem se vas ya i no tokbaot se ol man blong narafala laen we oli wantem kam Kristin, oli no mas sakomsaes. Yes i tru. Be taem ol man Jiu we oli Kristin oli ridim vas ya, oli kasem save se bambae ol man blong narafala laen oli no nid blong sakomsaes. ?From wanem? From we ol man Jiu we oli Kristin oli luk ol man blong narafala laen we oli sakomsaes olsem ol brata blong olgeta. Oli no tingbaot olgeta se oli man blong narafala laen, olsem we vas ya i talem. (Eks. 12:48, 49) Esta 8:17 long Septuagint Baebol we Masta Bagster i wokem, i talem se: “Plante man blong narafala laen oli sakomsaes, mo oli kam ol man Jiu.” “Ol man we oli stap yet,” hemia olgeta we oli blong haos blong Isrel. Olgeta ya oli ol man Jiu mo ol man blong narafala laen we oli sakomsaes mo oli joen wetem ol man Jiu long wosip. Baebol i talem se bambae oli joen wetem “ol man blong ol narafala kantri,” no ol man blong narafala laen we oli no sakomsaes, blong evriwan oli holem nem blong God. Taswe ansa blong Baebol i klia. Ol man blong narafala laen we oli wantem kam Kristin, oli no nid blong sakomsaes.
8. ?From wanem ol Kristin we oli man Jiu oli no mas fraet blong folem desisen we i kamaot?
8 Tok blong God mo spirit blong hem i givhan long ol tru Kristin ya blong oli mekem wan desisen. (Wok 15:25) Ating desisen ya bambae i mekem se ol narafala man Jiu oli agensem ol Kristin we oli man Jiu. Be olgeta we oli bilif strong mo oli no fraet, oli folem desisen ya we i stanap long ol tok blong Baebol.—Wok 16:4, 5.
FASIN BLONG OL GIAMAN KRISTIN I DEFREN
9. ?Wanem wan stamba risen we i mekem se ol giaman tijing oli kam insaed long tru wosip? ?Wanem impoten tijing i jenis?
9 Aposol Pol i talemaot se taem ol aposol evriwan oli ded, bambae ol giaman tijing oli kam insaed long tru wosip. (Ridim 2 Tesalonaeka 2:3, 7.) Nating se samfala oli mekem wok long kongregesen, be bambae olgeta tu oli lego ol tijing we oli tru. (2 Tim. 4:3) Pol i talem long ol elda long taem blong hem se oli mas lukaot. Hem i se: “Sam man blong yufala bambae oli save girap, oli giaman nomo blong lidim ol man blong Jisas oli biaen long olgeta, oli go krangke.” (Wok 20:30) Wan buk (The New Encyclopædia Britannica) i givhan long yumi blong save wan stamba risen from wanem ol Kristin long taem ya oli folem ol giaman tijing. Hem i talem se sam Kristin we oli skul blong kasem waes blong ol man Gris, oli yusum waes ya blong eksplenem bilif blong olgeta. Ale oli flas from save blong olgeta, mo oli ting se save blong olgeta bambae i givhan long ol hiten man blong oli kam Kristin. Wan impoten tijing we oli jenisim folem tingting blong ol hiten man, hemia long saed blong Jisas Kraes. Baebol i talem se Jisas i Pikinini blong God. Be olgeta we oli laekem waes blong ol man Gris, oli tijim se Jisas i God.
10. ?Weples ol lida blong jos oli save faenemaot hu ya Jisas Kraes?
10 Biaen, ol lida blong jos oli raorao from tijing ya plante taem long ol miting blong olgeta. Sipos oli lukluk long Baebol, oli save faenemaot isi nomo hu ya Jisas Kraes. Be bighaf blong olgeta oli no tinghevi long ol tok blong Baebol. Plante long olgeta oli mekem desisen bifo we miting i stat. Nao i no gat wan samting we i save jenisim tingting blong olgeta. Plante taem, ol desisen we oli mekem long ol miting ya oli no stanap long Baebol.
11. ?Ol desisen we ol lida blong jos oli mekem, oli stanap long wanem? ?From wanem oli mekem olsem?
11 ?From wanem ol lida blong jos oli no yusum Baebol tumas, taem oli mekem ol desisen? Wan man blong hae save, Charles Freeman, i talem se hemia from we ol tok blong Baebol i no laenap wetem tingting blong olgeta se Jisas hem i God. Ol tok blong Jisas hem wan oli soemaot se God i hae moa long Jisas. Ol lida oli no save agensem ol tok blong Jisas. Ale oli tinghevi moa long ol kastom blong jos mo ol tingting blong man i bitim wanem we ol Gospel oli talem. !Tru ya, tede tu plante lida blong jos oli ting se tok blong ol bigman blong Jos, i moa impoten i bitim Tok blong God! Ating yu yu makem samting ya finis, taem yu storian wetem wan man blong jos we i bilif long Triniti.
12. ?King blong Rom i gat wanem paoa long jos?
12 Ol king blong Rom oli gat bigfala paoa long ol miting ya. Tija ya Richard E. Rubenstein i tokbaot samting we i hapen long Miting long taon ya Nicaea. Hem i talem se niufala king ya Constantine i mekem se ol bisop oli kam rij. I no wan yia yet we Constantine i rul, be hem i givimbak olgeta samting we ol bisop ya oli lusum. Hem i givimbak jos blong olgeta, wok blong olgeta, mo haenem blong olgeta. Hem i mekem i gud long olgeta olsem ol man oli mekem long ol pris blong ol giaman skul bifo. From samting ya, Constantine i gat bigfala paoa long olgeta we oli mekem ol desisen long Miting ya long Nicaea. Mo maet hem i jenisim sam desisen blong olgeta. Charles Freeman i talem se afta long miting ya, king ya i gat moa paoa long jos. Hem i givim paoa long ol lida blong jos mo i jenisim ol tijing blong jos.—Ridim Jemes 4:4.
13. ?Long tingting blong yu, from wanem ol lida blong jos oli no folem ol trutok we oli stap klia nomo long Baebol?
13 Ol lida blong Jos oli no agri wetem tijing ya se Jisas Kraes hem i Pikinini blong God. Be ol man we oli no gat haenem oli no tingting olsem. Olgeta oli kasem save gud long wanem we oli ridim long Baebol mo oli bilif long hem. Be ol lida blong jos oli wantem kasem mane mo paoa we king i save givim long olgeta. Taswe oli no folem ol tok blong Baebol. Wan man bifo we hem i lida blong jos, hemia Gregory blong Nyssa, i tok agensem ol man we oli no gat haenem. Hem i talem se olgeta oli man blong salem klos, man blong jenisim mane, man blong salem kakae, mo man we i wok slef blong narafala, be oli stap tokbaot ol tijing blong jos. Gregory i no laekem we plante man we oli no gat haenem, oli stap talem se Pikinini i defren long Papa, Papa i hae moa long Pikinini, mo Papa i mekem Pikinini blong hem olsem nomo. Ol man ya oli naf blong yusum Baebol blong eksplenem ol trutok ya. Hemia wan samting we Gregory blong Nyssa mo ol lida blong jos oli no mekem. !I moa gud olgeta nao oli lesin long ol man we oli no gat haenem!
“GUDFALA KAKAE” MO “RABIS GRAS” TUFALA I GRU WANPLES
14. ?From wanem yumi save se stat long taem blong ol fas Kristin i kam, oltaem i gat sam tabu Kristin oli stap long wol?
14 Samting we Jisas i tokbaot long wan parabol i soemaot se stat long taem blong ol fas Kristin i kam, oltaem bambae i gat sam tabu Kristin oli stap long wol. Hem i tokbaot olgeta ya se oli olsem “gudfala kakae” we i gru wanples wetem ol “rabis gras.” (Mat. 13:30) I tru, yumi no save gud hu ol man no grup blong man we tabu spirit i makemaot olgeta long taem ya. Be yumi save se long ol yia we i pas, oltaem i gat sam man we oli no fraet blong talemaot ol Tok blong God mo blong tok agensem ol giaman tijing blong jos. Bambae yumi tokbaot samfala we oli mekem olsem.
15, 16. Yu talem nem blong samfala we oli tinghae long Tok blong God.
15 Ajbisop Agobard i laef long ol yia 779 kasem 840, long taon ya Lyons long Franis. Hem i tok agensem fasin blong wosipim ol aedol, mo fasin blong openem jos long nem blong wan tabu man. Mo hem i tok agens long jos from sam fasin mo sam tijing blong jos. Bisop Claudius we i laef long sem taem wetem Bisop Agobard, hem tu i no folem kastom blong jos, mo hem i luk se i no stret blong prea long ol tabu man mo blong bodaon long ol pija. Long ol yia 1000, Katolik jos i putumaot Berengarius, wan dikon long taon ya Tours, long Franis, from we hem i agensem tijing ya se taem man i kakae bred mo i dring waen long jos, bred mo waen i jenis i kam prapa bodi mo blad blong Jisas. Mo hem i tijim se ol tok blong Baebol oli hae moa long ol kastom blong jos.
16 Long ol yia 1100, i gat tu narafala man we tufala i laekem ol trutok blong Baebol. Hemia Peter mo Henry. Peter i stap long taon ya Bruys mo Henry i stap long taon ya Lausanne. Peter i no moa mekem wok blong pris long Katolik jos, from we hem i kasem save se sam tijing blong Katolik jos oli no stret folem ol tok blong Baebol. Hemia sam tijing olsem ol bebi oli mas baptaes, bred mo waen i jenis i kam bodi mo blad blong Jisas, prea blong givhan long ol dedman, mo yusum kros long wosip. Long yia 1140, oli bonem Peter i ded from bilif blong hem. Henry i wan long olgeta we oli promes blong mekem sam spesel wok blong jos. Hem i tok agensem ol nogud fasin mo ol giaman tijing blong jos. Long yia 1148, polis i holem hem mo hem i stap long kalabus gogo i ded.
17. ?Wanem ol impoten samting we Waldo mo ol man blong hem oli mekem?
17 Klosap long taem we Peter i ded, wan man i bon we biaen bambae i givhan bigwan blong mekem trutok blong Baebol i kasem moa man. Famle nem blong hem Valdès, no Waldo. * Hem i no kasem trening long jos olsem Peter mo Henry. Be hem i tinghae long Tok blong God, nao i lego ol sas samting we hem i gat mo i mekem rod blong tanem Baebol long wan lanwis blong plante man long saotis blong Franis. Samfala oli glad tumas blong harem tok blong Baebol long prapa lanwis blong olgeta. Ale olgeta tu oli lego ol sas samting we oli gat mo oli yusum laef blong olgeta blong talemaot trutok blong Baebol long ol narafala. Ol lida blong jos oli no laekem samting ya nating. Long yia 1184, Pop i putumaot ol man mo ol woman ya long jos, mo bisop i no letem olgeta oli gobak long ples blong olgeta. Biaen ol man oli singaot ol man mo ol woman ya we oli wok strong, se oli ol Waldenses. Taem bisop i ronemaot olgeta, hemia i mekem se trutok blong Baebol i kasem plante moa ples. Sloslo, ol man we oli biaen long Waldo, Peter, Henry, mo sam narafala olsem, oli stap long plante ples long Yurop. Long ol yia we oli kam biaen, i gat sam narafala man bakegen oli talemaot trutok blong Baebol, hemia: John Wycliffe (we i laef long ol yia 1330 kasem 1384), William Tyndale (we i laef long ol yia 1494 kasem 1536), Henry Grew (we i laef long ol yia 1781 kasem 1862), mo George Storrs (we i laef long ol yia 1796 kasem 1879).
“TOK BLONG GOD, JEN I NO SAVE FASEM”
18. ?Ol man long ol yia 1800 we oli traehad blong faenemaot trutok, oli stadi olsem wanem long Baebol? ?From wanem hemia wan gudfala fasin blong stadi Baebol?
18 Ol man we oli agensem ol tok blong Baebol, oli no save blokem trutok blong Baebol blong i kasem ol man. Seken Timoti 2:9 i talem se: “Tok blong God, jen i no save fasem.” Long yia 1870, wan grup blong ol man mo ol woman we oli stadi Baebol, oli traehad blong faenemaot trutok. ?Oli stadi olsem wanem long Baebol? Fastaem, wan long olgeta i askem wan kwestin. Biaen oli tokbaot kwestin ya. Ale, oli ridim ol vas we i givim save long saed blong kwestin ya. Taem evriwan oli kasem save olsem wanem ol vas ya oli joejoen, oli agri long ansa blong kwestin ya mo oli raetemdaon. Hemia wan gudfala fasin blong stadi from we ol aposol mo ol olfala man long taem bifo oli mekem olsem. Yes, long histri blong ol Witnes blong Jehova, ol gudfala man ya oli meksua se ol tijing blong olgeta i stanap long Baebol nomo. Fasin blong olgeta i leftemap tingting blong yumi.
19. ?Wanem nao stamba vas blong yia 2012? ?Mo from wanem vas ya i stret long yumi?
19 Ol tijing blong yumi oli stanap yet long Baebol. Hemia nao from wanem Hed Kampani i jusum ol tok blong Jisas long Jon 17:17 (NW) blong i stamba vas blong yia 2012. Hem i talem se: “Tok blong yu i trutok.” Sipos yumi wantem se God i glad long yumi, yumi mas folem trutok long laef blong yumi. Yes yumi mas mekem bes blong yumi blong folem Tok blong God long laef blong yumi.
[Futnot]
^ par. 17 Samtaem ol man oli singaot hem se Pierre Valdès no Peter Waldo, be yumi no save wanem stret nem blong hem.
YU TRAEM FAENEM ANSA BLONG OL KWESTIN YA:
․․․․․
?Miting we i stap long Jerusalem long yia 49, i defren olsem wanem long ol miting blong ol jos?
․․․․․
?Afta we ol aposol oli ded, hu ya samfala we i talemaot Tok blong God?
․․․․․
?Ol tru Kristin long en blong ol yia 1800, oli stadi olsem wanem long Baebol? ?From wanem hemia wan gudfala fasin blong stadi long Baebol?
[Kwestin]
[Tok blong makem poen long pej 12]
Stamba vas blong yumi long yia 2012 i talem se: Tok blong yu i trutok.—Jon 17:17
[Tok blong pija long pej 11]
Waldo
[Tok blong pija long pej 11]
Wycliffe
[Tok blong pija long pej 11]
Tyndale
[Tok blong pija long pej 11]
Grew
[Tok blong pija long pej 11]
Storrs
