Fogif i wan aksen we man i mekem taem hem i no kros long narafala we i mekem i rong long hem. Long Baebol, Grik tok ya we oli tanem i kam “fogif” i minim “yu lego” o yu kanselem wan kaon we narafala i gat long yu mo yu no moa askem long hem blong i pembak. Jisas i tokbaot samting ya taem hem i tijim ol man blong hem blong oli prea se: “Yu fogivim ol sin blong mifala, olsem we mifala i stap fogivim ol man we oli gat kaon long mifala.” (Luk 11:4) Mo tu, taem Jisas i tokbaot parabol blong wan slef we i no gat sore, hem i makem klia se, taem man i fogif hem i kanselem kaon we narafala i gat long hem.—Matiu 18:23-35.

 Yumi fogivim narafala man taem yumi lego o yumi no moa kros long man ya mo yumi no askem hem blong i givim bak wan samting from i mekem yumi harem nogud o safa. Baebol i tijim se trufala lav i save givhan long man blong i fogivim narafala, from man we i gat lav ya i “no tingbaot rong we ol narafala oli mekem long hem.”—1 Korin 13:4, 5.

Taem yumi fogivim narafala i no minim se

•   Yu stap agri se rong ya we man i mekem i stret nomo. Baebol i agensem ol man we oli stap talem ol samting we i nogud se oli gud nomo o oli akseptem.—Aesea 5:20.

•   Yu stap soem nomo se i nogat wan rong samting i hapen. God i fogivim ol bigfala sin we King Deved i mekem, be hem i no blokem Deved long ol rabis samting we i kamaot from sin blong hem. God i mekem tu se stori blong ol sin ya we Deved i mekem i stap long Baebol kam kasem tede blong man i tingbaot.—2 Samuel 12:9-13.

•   Yu letem narafala i profite long yu nomo. Hemia wan eksampol. Maet wan man i askem mane long yu mo i se bae i givimbak. Be hem i yusum mane ya mo i no moa save givimbak olsem hem i talem. Hem i harem nogud from mo i talem sore long yu. Maet yu save jusum blong fogivim hem mo no moa tingbaot samting we hem i mekem, o yu no moa stap talem long hem blong i givimbak mane blong yu, o yu kanselem fulwan kaon we hem i gat long yu. Be maet, yu jusum blong no moa givim mane long hem nekis taem bakegen.—Ol Sam 37:21; Ol Proveb 14:15; 22:3; Galesia 6:7.

•   Yu nogat risen blong fogivim narafala. God i no stap fogivim ol man we oli minim nomo blong mekem nogud long narafala, o oli minim blong mekem nogud long narafala from oli no laekem hem mo oli no wantem luksave mastik blong olgeta, jenisim fasin blong olgeta mo talem sore long ol man we oli mekem olgeta oli harem nogud. (Ol Proveb 28:13; Ol Wok 26:20; Hibrus 10:26) Ol man olsem oli kam enemi blong God, mo hem i no askem long yumi blong fogivim olgeta ya we hem i no fogivim olgeta.—Ol Sam 139:21, 22.

   ?Olsem wanem sipos yu nao we narafala i mekem i nogud long yu, afta hem i no wantem talem sore long yu, mo i no talemaot se hem i mestem? Baebol i givim advaes ya se: “I nogud yu kros, i nogud yu faerap.” (Ol Sam 37:8) Nating se yu no save karemaot rabis fasin ya, be yu save mekem se kros i no lidim yu. Trastem se God bae i lukluk long long bisnes ya. (Hibrus 10:30, 31) Yu save haremgud tu taem yu tingbaot se bae wan dei God i mekem se i no moa gat man i harem nogud long ol nogud samting we hem i stap harem nogud long hem tede.—Aesea 65:17; Revelesen 21:4.

•   Man i mas “fogivim” man from evri smolsmol mastik. Samtaem, maet i no nid blong fogivim narafala, from we blong talem stret, maet hem i no wan bigfala samting we yumi save harem nogud o kros from. . Baebol i talem se: “I nogud yu yu man blong kros kwik. Mo i nogud yu holem kros blong yu i stap longtaem, from we hemia i fasin blong man we i no gat hed.”—Prija 7:9.

Blong fogivim man

1.   Yu mas tingbaot mining blong fasin ya blong fogif. Yu no akseptem o agri long rong samting we i hapen o yu stap mekem olsem se i no gat nogud samting i hapen, be yu yu no wantem holemtaem kros, yu lego nomo.

2.   Yu mas luksave gudfala frut we i kamaot from fasin ya blong fogif. Taem yu no kros o stap harem nogud, samting ya i save givhan long yu blong stap kwaet, i mekem i gud long helt blong yu, mo i mekem se yu glad moa. (Ol Proveb 14:30; Matiu 5:9) Samting we i impoten moa hemia se taem yu fogivim narafala, hemia i save mekem se God i fogivim sin blong yu tu.—Matiu 6:14, 15.

3.   Yu mas putum yu long ples blong narafala. Yumi evriwan i sinman. (Jemes 3:2) Yumi laekem we narafala i fogivim yumi, long sem fasin, yumi mas fogivim ol narafala tu blong mekem narafala i harem gud.—Matiu 7:12.

4.   Yu no mas bitim mak samtaem. Taem yumi gat smol problem wetem narafala, yumi save folem advaes blong Baebol ya we i se: “Yufala i no mas hareap blong kros long yufala.”—Kolosi 3:13.

5.   Yu mas tekem aksen kwiktaem. Traem fogivim narafala kwiktaem i bitim we yu stap letem kros blong yu i kam bigwan moa.—Efesas 4:26, 27.