1. De emwi kpataki nọ ya ima sọyẹnmwẹ?

Ọ KEGHI re emwi nọ gbe ọmwa otiti ne eguọmwadia e Jehova na muan yọ muan yọ! Emwa ni gberra 10,000,000 ẹre ima gu tie Baibol vbe ukpo nọ lae. Ọna rhiema wẹẹ, eguọmwadia Osanobua wa gele gi ukpa iran gha ba ẹse. Ẹbo emwa nibun ẹre ọ vbe rrie Ugie Ayere Ọghe Uwu E Kristi ne ukpo. Ẹkpotọ keghi kie ne iran ya ruẹ vbekpae ahoẹmwọmwa ne Osanobua rhiema vbe ọ kpemehe izọese adẹwerriegbe.—1 Jọn 4:9.

2, 3. (a) De emwi ne ẹi sẹtin mu idobo ye ukpa ọghomwa nọ “fi wainwain”? (b) Vbe ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na vbe nọ dekaẹn ẹmwẹ ne Jesu tae vbe ebe Matiu 5:14-16?

² Urhuẹvbo ughughan ẹre eguọmwadia e Jehova zẹ vbe uhunmwu otagbọn hia. Orheyerriọ, ọ ma mu idobo ye akugbe ne ima ya ga e Jehova. (Arhie 7:9) Ma gha ye sẹtin gha “fi wainwain” vbe agbọn na, agharhemiẹn wẹẹ, urhuẹvbo ughughan ẹre ima zẹ ra ehe ughughan ẹre ima ye.—Fil 2:15.

³ Ọ keghi rhie uyi gie Jehova ne ima na muan sayọ, ne ima na mwẹ akugbe kevbe ne ima na bodẹ. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha  ziro yan vbene ena ya rhie uyi gie Jehova hẹ.—Tie Matiu 5:14-16.

4, 5. (a) Gberra ikporhu iyẹn nọ maan, de odẹ ọvbehe ne ima ya gi ukpa ima ba? (b) De vbene ọghọ ne ima mwẹ ya biẹ ọmọ esi hẹ? (Ghee efoto nọ rre omuhẹn.)

⁴ Ebe Owa Ọkhẹ nọ ladian vbe June 1, 1925 nọ mwẹ uhunmwuta nọ khare wẹẹ “Light in the Darkness” keghi kha wẹẹ: “Ọ khẹke ne ọmwa nọ ya ẹkoata ga Osanobua vbe okiekie ẹdẹ na gi ukpa ọghẹe gha ba. Odẹ ọkpa kpataki nọ khian ya ru ọna ọre, nọ rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, ọ vbe gha mwẹ uyinmwẹ esi.” Vbene ẹmwata, odẹ ọkpa kpataki ne ima khian ya gi ukpa ima gha ba ẹse, ọre ne ima gha mwẹ ọghae vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. (Mat 28:19, 20) Odẹ ọvbehe ne ima ya rhie uyi gie Jehova ọre uyinmwẹ esi ne ima mwẹ. Aro ọghe emwa ne ima kporhu ma kevbe avbe ilavbodẹ wa sotọ vbe egbe ima. Ọghọ ne ima mwẹ keghi ya emwa rẹn aro emwa ne ima khin kevbe aro Osa ne ima ga.

⁵ Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre ne iran ka gha tuẹ ọyan owa vbe iran ghaa rre ikporhu. Ọ keghi kha wẹẹ: “Wa gha la uwu owa, wa ghi kha wẹẹ, “Ọfunmwẹgbe gu uwa rrọọ.” (Mat 10:12) Vbe ehe ne Jesu vbe erhuanegbe ẹre na kporhu, te emwa wa mu ọghọ ye erhunmwuyẹn egbe. Ẹi re erriọ ye vbe ehe nibun vbe ẹdẹnẹrẹ. Ọrheyerriọ, aro ima ghaa maan vbe uhunmwu, ima na vbe gha muẹnmuẹn ogiẹ vbe ima ghaa tama ọyan owa emwi nọ mu ima rre, orhiọn rẹn ghi sotọ. Ọ khẹke ne ima gha muẹnmuẹn ogiẹ vbene ima te suẹn gha kporhu. Etẹn nibun ni mobọ ladian vbe ikporhu adesẹ orere wa rẹn vbene ọ biẹ ọmọ esi hẹ vbe a ghaa muẹnmuẹn ogiẹ daa ilavbodẹ. Ọ ye nibun rrie ebe ọghomwa vbe uhanhan na waa ebe yi. Ẹkpotọ sẹtin vbe la evba kie ne ima ya kporhu ma iran.

6. De emwamwa ne ọdọ vbe amwẹ ni khian ọmaẹn nẹ ru?

⁶ Ọdọ vbe amwẹ ọkpa ni khian ọmaẹn nẹ vbe England ma ghi sẹtin gha ladian vbe ikporhu. Iran na ghi suẹn gha kporhu vbe ibare ọghe iran. Iran ghi mwamwa ebe iyẹn ọghomwa ye eteburu vbe ibare vbe ẹghẹ ne evbibiẹ emọ ya do gha viọ ivbi iran vbe owebe nọ rre ẹdogbo nii. Emwamwa na wa biẹ ọmọ esi. Evbibiẹ emọ gele gha viọ ebe nii. Iran wa mobọ gha viọ Questions Young People Ask​—⁠Answers That Work, Volumes 1 and 2 kevbe ebe ẹmu eso. Ọtẹn nokhuo ọkpa nọ re arọndẹ vbe deba odọ vbe amwẹ na. Iko ọkpa ẹre iran ye. Rhunmwuda ọghọ kevbe uyinmwẹ esi ne ọtẹn nokhuo na mwẹ, ọkpa vbuwe evbibiẹ emọ ni rre do gha viọ ivbi iran keghi kue na gha gu ẹre tie Baibol.

7. De iyobọ ne ima gha sẹtin ru ne erhunmwuyẹn vbe ẹdogbo ne ima ye?

⁷ Vbọ ma he kpẹ gbe na, ọlọghọmwa ra okuo keghi ya emwa nibun lẹ hin otọ ẹvbo iran rre gha rrie otọ evbọ ọvbehe. De vbene ima gha ya sẹtin ru iyobọ ne emwa vberriọ vbe odẹ ọghe orhiọn? Ma sẹtin ka ruẹ vbene iran ya tuẹ hẹ. JW Language app gha ru iyobọ ne ima. Ma sẹtin vbe ruẹ ifiẹmwẹ eso vbe urhuẹvbo iran nọ gha ya iran gha mwẹ ẹkorhiẹnrhiẹnmwẹ ye ikporhu iyẹn nọ maan ọghe Arriọba. Ma sẹtin vbe gi iran rẹn wẹẹ, iran gha miẹn ebe kevbe vidio ọghomwa vbe urhuẹvbo iran vbe jw.org.—Diut 10:19.

8, 9. (a) De iyobọ ne ima miẹn vbe iko ne ima yo vbuwe uzọla? (b) De iyobọ nọ khẹke ne evbibiẹ emọ gha ru ne ivbi iran?

⁸ E Jehova ẹre ọ kpemehe iko ọghe Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima. Iko na, keghi ya ima kporhu iyẹn nọ maan vbe odẹ nọ dagbẹn. Emwi ne ima ruẹ vbe iko na keghi ya ima mwẹ udinmwẹ vbe nọ dekaẹn iwinna atuẹ werriegbe kevbe Baibol na gu emwa tie.

⁹ Odẹ ne ibiẹka kevbe igbama ya zẹ ewanniẹn vbe iko keghi yẹẹ emwa ọgbọn vbe iran gha rrie iko ọghomwa. Evbibiẹ emọ, wa  gha maa ivbi uwa re vbene a ya ya ẹmwẹ obọ ọmwa zẹ ewanniẹn hẹ vbe iko. Ewanniẹn vberriọ ne ibiẹka eso zẹ vbe iko, ẹre ọ ya emwa eso miẹn odẹ ẹmwata yi.—1 Kọr 14:25.

10. De iyobọ ne iruẹmwi ẹgbẹe ye ne ẹgbẹe?

¹⁰ Odẹ ọvbehe ne ima khian vbe ya gi ukpa ima gha ba ẹse, ọre ne dọmwandẹ ima rhie ẹrhiọn yọ, ne akugbe vbuwe ẹgbẹe kevbe iko gha wegbe sayọ. Emwi ọkpa nọ gha ru iyobọ ne ẹgbẹe ọre emwamwa ọghe Iruẹmwi Ẹgbẹe na ru vbe uzọla uzọla. Evbibiẹ emọ, iwinna nọ bi ye uwa izabọ ẹre na khin. Wa sẹtin loo JW Broadcasting nọ ladian uki uki. Wa gha ghee ẹre nẹ, wa sẹtin ya ẹghẹ eso ya ziro yan ere ne uwa miẹn vbọ kevbe vbene dọmwandẹ uwa khian ya loo ẹre hẹ vbe arrọọ ọghẹe. Evbibiẹ emọ, wa ghi yerre wẹẹ, adia nọ khẹke ọvbokhan kherhe sẹtin lughaẹn ne ọghe ehọnrre. Nọnaghiyerriọ, hia ne emwa hia vbuwe ẹgbẹe miẹn ere vbe iruẹmwi vberriọ.—Psm 148:12, 13.

11-13. De emwi ne ima hia gha ru ne akugbe ọghe etẹn vbe iko mieke na gha wegbe sayọ?

¹¹ Igbama gha vbe sẹtin ya akugbe ọghe etẹn vbe iko wegbe sayọ. De odẹ nọ khin? Odẹ okpa ne igbama khian ya sẹtin ru ọna ọre wẹẹ, iran ghi hia ne iran gu etẹn ni khian eniwanrẹn nẹ ru ọse. Igbama sẹtin nọ iran vbe odẹ ọghe ọghọ, emwi ẹwaẹn eso ne iran he miẹn vbe ugamwẹ e Jehova. U gha wa miẹn ere vbe emwi ẹwaẹn ọghe iran. Iran tobọ iran ghi vbe gha mwẹ igiọdu rhunmwuda ne u a na gbe egbe iran. Ọ wa vbe khẹke ne etẹn hia vbe iko gha ya oyaya gbe ọbokhian ne erhunmwuyẹn ni rrie iko. Ma sẹtin rhie iran gha rrie ehe ne iran khian tota yi. Ma sẹtin vbe tama etẹn ọvbehe ne iran do tuẹ iran. Ọghọ ne a mu ye erhunmwuyẹn egbe vbenian keghi ya orhiọn iran sotọ, ọ sẹtin vbe ya iran miẹn odẹ ọghe ẹmwata yi.

¹² Etẹn ni siẹnro iko ọghe emwamwa ikporhu, gha sẹtin ru iyobọ ne etẹn ni khian eniwanrẹn nẹ, ne iran mieke na gha mwẹ ọghae vbe ikporhu iyẹn nọ maan. Ako nọ ma rree gbe ne iran khian na sẹtin winna, ẹre ọ khẹke ne a ghae iran yi. Ugbẹnso, a sẹtin wẹẹ ne igbama deba iran winna rhunmwuda, igbama gha sẹtin ru iyobọ nọ khẹke ne etẹn ni kakabọ khian ọmaẹn nẹ. Orhiọn keghi zẹdia gbe ye iran iwu ighẹ etẹn ni khian eniwanrẹn nẹ kevbe etẹn ne egbe ma sasa rhunmwuda, iran i ghi sẹtin ya ikporhu  vbene iran ka yo. Te ọ khẹke ne ima gha gbọyẹmwẹ ye ẹrhiọn ne etẹn vbenian loo vbe ugamwẹ Jehova. Ma ghaa ya obọ esi mu etẹn hia ne ima gba ga, ọ gha ru iyobọ ne iran ya rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan.—Lẹv 19:⁠32.

¹³ Te Ivbi Izrẹl wa gha sọyẹnmwẹ ugamwẹ ne iran koko gha rhie ne Osanobua, ọ wa vbe ya iran gha mwẹ akugbe. Ọna ẹre ọ ya ọsian kha wẹẹ: “U miẹn vbene ọ maan hẹ. U miẹn vbe ọ vbe rhiẹnrhiẹn hẹ, ne emwa Osanobua gha gu egbe yin vbe ọfunmwegbe.” (Tie Psalm 133:1, 2.) Ọsian keghi ya akugbe na gie ori ighobioye nọ winhin kevbe nọ ya egbe fu ọmwa rre. Te ọ vbe khẹke ne uyinmwẹ ima kevbe ẹmwẹ nọ ke ima unu ladian gha rhie igiọdu ne emwa ọvbehe, ne akugbe ne ima mwẹ mieke na gha wegbe sayọ. Wa gi ima hia ne ima gu obọ etẹn sayọ vbe iko ne ima ye ra vbe ẹdogbo ne ima ye.—2 Kọr 6:11-13.

14. De emwi ne u gha ru nọ gha ya ukpa ruẹ gha ba ẹse vbe ẹdogbo ne u ye?

¹⁴ Ukpa ima gha sẹtin gha ba ẹse vbe ẹdogbo ne ima rhirhi gha ye. Ẹmwẹ nọ maan nọ ke ima unu ladian kevbe obọ esi ne ima ya mu emwa ọvbehe sẹtin ya iran miẹn odẹ ọghe ẹmwata yi. Inọta nọ khẹke ne dọmwadẹ ima nọ egbe ẹre ọre wẹẹ: ‘De aro ne emwa ni rre ẹdogbo ne I ye ya ghee mwẹ? I dọlọ owa mwẹ yi ra? I kpolo ẹre vbene ọ khẹke ra? I vbe dọlọ olẹga ọghe owa mwẹ yi ra? I ru iyobọ ne emwa ọvbehe ra, ọ gha khọnrẹn wẹẹ iran ma nọ iyobọ vbe obọ mwẹ ra?’ Uwa vbe etẹn ghaa guan, u sẹtin nọ iran, vbene ọ he ya biẹ ọmọ esi hẹ ighẹ obọ esi ne iran ya mu emwa vbuwe ẹgbẹe, emwa ni rre ẹdogbo ne iran ye, emwa ne iran gba winna kevbe emwa ne iran gba yo owebe.—Ẹfis 5:9.

15. Vbọzẹe ne ọ na khẹke ne ima gha bodẹ?

¹⁵ Deghẹ ima gele hoo ne ukpa ima gha ba, te ọ khẹke ne ima gha yerre wẹẹ ẹdẹ okiekie ẹre ima ye. Ẹghẹ nibun ẹre Jesu ya gha tama erhuanegbe ẹre ne iran “gha bodẹ.” (Mat 24:42; 25:13; 26:41) Ma ghaa mwẹ ọnrẹn vbe orhiọn wẹẹ ọ gha ye kpẹ orueghẹ nọkhua ke rre, ọ sẹtin ya ima worua vbe odẹ ọghe orhiọn, ẹghẹ nii, izọghae ne ima te ya kporhu ghi vbe worua. (Mat 24:21) Ne ukpa ọghomwa gha te ya gha ba ẹse vbe ẹdogbo ne ima ye, ọ do gha ba ruọ ruọ. Ima ma na begbe ọ sẹtin wa dọyọ fo fẹẹrẹ.

16, 17. De emwi eso nọ khẹke ne ima ru, nọ gha ru iyobọ ne ima ya gha bodẹ?

¹⁶ Zẹvbe ne ima ya sikẹ ufomwẹ ọghe ẹdẹ okiekie na, te emwi khian gha rhia sayọ. Ọna ẹre ọ zẹe ne ọ na khẹke ne ima kakabọ gha bodẹ, rhunmwuda ima ma rẹn ẹghẹ ne Jehova khian ya zẹ emwi ru. Sokpan, ma rẹnrẹn wẹẹ, ẹghẹ nọ khẹke ẹre ọ khian ya zẹ emwi ru. (Mat 24:42-44) Nọnaghiyerriọ, gi ima gha mwẹ izinegbe, gi ima vbe gha bodẹ, gi ima gha tie Ẹmwẹ Osanobua ẹdẹgbegbe, gi ima vbe gha na erhunmwu vbe ẹghẹ hia. (1 Pit 4:7) Gha ya egbe tae igiemwi esi ọghe etẹn ni kpẹre nẹ vbe ugamwẹ e Jehova. Okha ọkpa vberriọ ladian vbe Watchtower ọghe April 15, 2012, ipapa 18-21, nọ mwẹ uhunmwuta nọ khare wẹẹ, “Seventy Years of Holding On to the Skirt of a Jew.”

¹⁷ Ọ khẹke ne ima rhiegba ye ugamwẹ e Jehova, ma ghi gha ya obọ esi mu emwa hia, ma ghi vbe gha gbe egbe etẹn. Ma ghaa ru ena hia, ọyẹnmwẹ ghi gha sẹ ima kevbe wẹẹ, egbe i ghi vbe wọọ ima wẹẹ agbọn Esu kpẹ gbe vbe otọ. (Ẹfis 5:16) Vbe ukpo iyisẹn nọ gberra, emwi ne etẹn ima fiangbua vbe ugamwẹ e Jehova i re nekherhe. Te Jehova wa ye fiangbe iwinna na do fi ebanban. Ẹi re avbiẹ emwa ẹre ọ siẹn la otu e Jehova ukpo ukpo. E Jehova gele wa ya ukpa ima ba ẹsẹse vbe odẹ ne ima ma te yaro yi.

18, 19. De vbene ediọn gha ya sẹtin ya ima gha re emwa ni zọghae kevbe emwa ni bodẹ? Ru igiemwi yọ.

 ¹⁸ Agharhemiẹn wẹẹ emwa ni ma gba ẹre ima khin, e Jehova ye miẹn ugamwẹ ima yi. Ọna sẹ nọ gha ya amuẹtinyan ọghe ima gha wegbe sayọ. Ọ wa vbe khẹke ne ima gha gbọyẹmwẹ ye emwamwa ọghe ikpia ne Osa ya ru ima ẹse vbe dọmwandẹ iko. (Tie Ẹfisọs 4:8, 11, 12.) Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ẹdiọn vbe iko ya mu otuẹ guẹ, hia ne ruẹ emwi vbe obọ iran, u vbe lele adia ne iran gha rhie nuẹn.

¹⁹ Vbe igiemwi, ọdọ vbe amwẹ ọkpa vbe England keghi gie na tie ediọn eva rhunmwuda ọlọghọmwa ne iran ghaa werriẹ aro daa vbe orọnmwẹ ọghe iran. Emwi nọ si ọlọghọmwa ọre wẹẹ, ọtẹn nokpia i mu asanikaro vbe nọ dekaẹn emwi orhiọn, emwamwa ọghe Iruẹmwi ẹgbẹe i rrọọ. Ọna ma ya ẹko gha rhiẹnrhiẹn ọvbokhan rẹn. Ọtẹn nokpia gele miẹn kue wẹẹ irẹn i mu asanikaro vbe nọ dekaẹn emwi orhiọn. Ediọn eva nii na wẹẹ ne iran gha lele igiemwi esi ọghe Jesu. Iran na tama okpia nọ rrọọ nọ gha gbaroghe ẹgbẹe ọre zẹ vbene Jesu ya gbaroghe erhuanegbe ẹre. Iran na wẹẹ ne amwẹ ọnrẹn mwẹ izinegbe. Ediọn nii vbe gie odẹ eso ma iran nọ dekaẹn vbene iran kevbe emọ eva ne iran mwẹ khian ya sẹtin gha mwẹ emwamwa ọghe Iruẹmwi Ẹgbẹe. (Ẹfis 5:21-29) Ọtẹn nokpia na keghi winna yaẹn ako ne ọ na vburriẹ. Ediọn eva nii, na rhie igiọdu nẹẹn nọ hẹnhẹn egbe yan ẹtin orhiọn nọhuanrẹn, nẹ ghẹ gi egbe wọọ. Iyobọ ne ediọn nii ru ne ẹgbẹe nii gele biẹ ọmọ esi.

20. U gha gi ukpa ruẹ gha ba ẹse, vbọ khian kẹrikian?

²⁰ Ọsian keghi kha wẹẹ: “Afiangbe ọrọre ọghe iran ni ye ọghọ ne Nọyaẹnmwa, iran ni lele iyi ẹre ru emwi.” (Psm 128:1) U gha gele gi ukpa ruẹ gha ba ẹse, u do gha mwẹ oghọghọ sayọ. Nọnaghiyerriọ, gha mwẹ ọghae vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, gha yin vbe odẹ nọ gha ya akugbe ọghe etẹn gha wegbe sayọ, u vbe gha bodẹ. Ẹghẹ nii, emwa nibun ghi lekpae uyinmwẹ esi ne u mwẹ gha rhie uyi gi e Jehova.—Mat 5:16.