1. Vbọzẹ ne ima na zẹ ewanniẹn vbe iko?

 VBỌZẸ ne ima na yo iko? Evbọ mobọ zẹe, ọre ne ima mieke na ya rhie urhomwẹ ne Jehova. (Psm 26:12; 111:1) Ma vbe yo iko ne ima mieke na sẹtin gha rhie igiọdu ne egbe vbe ẹghẹ nọ wegbe ne ima ye na. (1 Tẹs 5:11) Ma gha zẹ ewanniẹn vbe iko, emwi eva na guan kaẹn na, ẹre ima wa ru.

2. De ẹghẹ ne ẹkpotọ ya kie ne ima ya gha zẹ ewanniẹn vbe iko?

² Uzọla uzọla, ẹkpotọ wa kie ne ima ya gha zẹ ewanniẹn vbe iko. Vbe igiemwi, ima sẹtin zẹ ewanniẹn vbe Iruẹmwi Ebe Owa Ọkhẹ. Vbe iko na do vbe uwu uzọla, ima sẹtin zẹ ewanniẹn vbe abọ ọghe Gualọ Emwi Ewe Ọghe Orhiọn, Iruẹmwi E Baibol Ọghe Iko, kevbe avbe abọ na koko ziro yan.

3. De emwi nọ gha sẹtin yae gha lọghọ ne ima zẹ ewanniẹn vbe iko, de vbene Hibru 10:24, 25 khian ya ru iyobọ ne ima hẹ?

³ Ma hia hoo ne ima gha rho e Jehova kevbe ne ima gha rhie igiọdu ne etẹn ima. Sokpan, emwi eso sẹtin yae gha lọghọ ima, ne ima gha zẹ ewanniẹn vbe iko. Ohan sẹtin gha mu ima ra ima sẹtin vbe gha hoo ne ima zẹ ewanniẹn, sokpan a ma mobọ tie ima. Vbọ khian ru iyobọ ne ima? Ẹmwẹ ne Pọl gbẹn gie Ivbi e Hibru gha wa ru iyobọ ne ima. Vbe ọ ghi guan kaẹn vbene iko na do ru ekpataki sẹ hẹ, ọ na wẹẹ, te ọ khẹke ne ima gha “rhie igiọdu ne egbe.” (Tie Hibru 10:24, 25.) Ima gha rẹn wẹẹ, ewanniẹn ne ima zẹ gha sẹtin rhie igiọdu ne etẹn, ọ gha  khọnrẹn nọ ye kuẹi, ọ gha gu ima kpa ya gha zẹ ewanniẹn vbe iko. Deghẹ a ma tie ima vbene ima te gualọe yi, ọ ma khẹke ne ima gha mu ohu, ọ khẹke ne ima gha ghọghọ wẹẹ etẹn ọvbehe sẹtin zẹ ewanniẹn.​—1 Pit 3:8.

4. De emwi eha ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

⁴ Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn vbene ima khian ya gha rhie igiọdu ne egbe hẹ vbe ima ghaa rre iko ne emwa i na bun, ne ibozẹghẹ emwa na zẹ ewanniẹn. Vbe iyeke ọni, ma ghi guan kaẹn vbene ima khian ya gha rhie igiọdu ne egbe hẹ vbe ima ghaa rre iko ne emwa na bun, ne emwa nibun na zẹ ewanniẹn. Vbe okiekie, ma ghi do guan kaẹn vbene ewanniẹn ne ima zẹ khian ya gha rhie igiọdu ne emwa ọvbehe hẹ.

5. Ma ghaa rre iko ne emwa i na bun, vbe ima khian ya sẹtin rhie igiọdu ne emwa ọvbehe hẹ?

⁵ Vbe iko ne emwa i na bun ra vbe ẹbu na ma he kpasẹ yi nọ gha re iko, emwa ni zẹ ewanniẹn i mobọ bun. Ugbẹnso, deghẹ emwa ma na rherhe niẹn obọ, ọmwa nọ siẹnro Iruẹmwi Ebe Owa Ọkhẹ gha nọ ọta, ọ ka vbe mudia nẹ ne emwa niẹn obọ. Te emwi vberriọ gbe ẹghẹ, iko nii i khian vbe gha gbe emwa otiti. De emwi ne u gha sẹtin ru? Hia ne u gha niẹn obọ vbe ẹghẹ hia. U ghaa ru vberriọ, te u yae rhie igiọdu ne emwa ọvbehe ne iran vbe gha niẹn obọ.

6-7. De emwi ne ima gha ru, ne ohan ghẹ gha mu ima gbe vbe ima gha khian zẹ ewanniẹn?

⁶ Adeghẹ ohan i gu ruẹ zẹ ewanniẹn vbe iko, ẹi uwẹ ọkpa, erriọ ye ne etẹn nibun. Vbọrhirhighayehẹ, ne u mieke na sẹtin gha rhie igiọdu ne etẹn, te u gha hia ne u ru emwi eso nọ gha ru iyobọ nuẹn ya gha mwẹ udinmwẹ, vbe u gha khian zẹ ewanniẹn. De emwi eso ni gha ru iyobọ nuẹn?

⁷ Adia eso rre ebe Owa Ọkhẹ na he ka gbẹnnẹ ladian ni gha ru iyobọ nuẹn. b Ọkpa vbọ, ọre ne u gha mu egbe yotọ ẹse. (Itan 21:5) U gha gele mu egbe yotọ ẹse, ọ ghi gha khuẹrhẹ nuẹn ne u sẹtin zẹ ewanniẹn. Deba ọni, gi ewanniẹn ruẹ ye kuẹi. (Itan 15:23; 17:27) Ọna i khian ya ohan mu ruẹ gbe. Ewanniẹn nọ ma tan gbe, ẹre etẹn khian rherhe rẹn otọ re sẹ ewanniẹn nọ wa tan vbe otọ. U gha gele mu egbe yotọ ẹse, u i khian wa tie ẹre ladian vbene ọ wa ya rre ebe, u ghi sẹtin ya ẹmwẹ obọ ruẹ zẹ ewanniẹn, ọna ghi gele rhie ẹre ma wẹẹ, u rẹn otọ emwi na guan kaẹn.

8. De aro ne Jehova ya ghee ẹrhiọn ne ima loo ya zẹ ewanniẹn?

⁸ Adeghẹ u na lele adia na, sokpan ohan i ye gu ruẹ zẹ ewanniẹn gberra uhukpa ra igbava, gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova wa gbọyẹmwẹ yọ, ne u na hia vbene ẹtin ruẹ sẹ ne u zẹ ewanniẹn. (Luk 21:1-4) Ghẹ mianmian wẹẹ, e Jehova i khian wẹẹ ne u ru emwi ne ẹtin ruẹ ma sẹ. (Fil 4:5) Hia ne u rẹn emwi ne u gha sẹtin ru, iyeke ọni, u ghi mu egbe yotọ, tama e Jehova nọ ru iyobọ nuẹn ya gha mwẹ udinmwẹ. Vbe okaro, u sẹtin kha wẹẹ, uhukpa ẹre u khian zẹ ewanniẹn, ọ ghi vbe ye kuẹi.

9. De isievẹn nọ rhie egbe ma vbe iko ne etẹn na bun?

⁹ Emwa ghaa bun vbe iko, ọ mwẹ isievẹn ọvbehe ne etẹn eso werriẹ aro daa. Rhunmwuda ne emwa nibun na niẹn obọ ne iran zẹ ewanniẹn, a sẹtin miẹn wẹẹ, te a ghi rhie aro gberra ruẹ. Ọ mwẹ ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Danielle, ọmwa nọ wa hoo nọ gha zẹ ewanniẹn vbe iko ẹre nọ. c Nọ ne Danielle,  ewanniẹn na zẹ vbe iko keghi re odẹ ọkpa nọ ya rhie ugamwẹ ne Jehova, odẹ nọ ya rhie igiọdu ne etẹn vbe iko, ọ vbe ya amuẹtinyan ọghẹe wegbe sayọ. Ọtẹn na ghi kpa gha rrie iko ne emwa na bun, a ma ghi mobọ gha tie ẹre nọ zẹ ewanniẹn, ugbẹnso, a ghi wa do iko fo, ẹi vbe zẹ ewanniẹn. Ọtẹn na keghi kha wẹẹ, “Iro na wa han mwẹ, ọ na yevbe na miẹn wẹẹ, ẹkpotọ ma ghi kie mẹ ya rhie ugamwẹ ne Jehova vbene I te gualọe yi. Ọ ghaa sunu yan egbe yan egbe, u sẹtin do gha roro ẹre wẹẹ, ọtẹn nii rẹn emwi nọ ru.”

10. De emwi ne ima gha ru, ne ẹkpotọ mieke na kie ne ima ya zẹ ewanniẹn?

¹⁰ Emwi nọ sunu daa e Danielle he sunu daa ruẹ ẹdẹ ra? Ọ ghaa yerriọ, ewanniẹn na zẹ sẹtin khan ruẹ, u sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, u wa danmwehọ kẹkan ẹre ọ maan sẹ. Vbọrhirhighayehẹ, ọ ma khẹke ne u gi egbe wọọ ruẹ. Vbọ khẹke ne u ru? U sẹtin mu egbe ewanniẹn nibun yotọ. A ma na tie ruẹ vbe ẹghẹ omuhẹn, ẹkpotọ sẹtin ye kie nuẹn ya zẹ ewanniẹn vbene iko nii te sẹ ufomwẹ. U ghaa mu egbe Iruẹmwi Ebe Owa Ọkhẹ yotọ, muẹn roro vbene dọmwadẹ okhuẹn ya rhilo ginna uhunmwuta ọghe nene ako iruẹmwi. U gha ru vberriọ, u ghi sẹtin zẹ ewanniẹn, zẹvbe ne iruẹmwi nii ya khian. Yevbesọni, u sẹtin mu egbe ne u zẹ ewanniẹn vbe okhuẹn ni guan kaẹn imamwaemwi e Baibol ni lọghọ na rhan otọ re. (1 Kọr 2:10) Vbọzẹ? Rhunmwuda emwa nibun i mobọ niẹn obọ vbe ako vberriọ. Sokpan adeghẹ a na ghi miẹn wẹẹ, u lele avbe adia na, u ye yo iko sẹ inugba nọ khin, sokpan, ẹkpotọ ma ye kie nuẹn ya zẹ ewanniẹn ghi vbo? Vbene iko te suẹn, u sẹtin gi ọtẹn nọ siẹnro iruẹmwi Ebe Ọwa Ọkhẹ rẹn okhuẹn ne u gha hoo ne u zẹ ewanniẹn yi.

11. De emwi ne ebe Filipai 2:4 wẹẹ ne ima gha ru?

¹¹ Tie Filipai 2:4. Orhiọn nọhuanrẹn ẹre ọ dia e Pọl ya rhie igiọdu ne Ivbiotu e Kristi, ne iran gha mu ọghe emwa ọvbehe roro. Vbe ima khian ya lele adia na hẹ, vbe ima ghaa rre iko? Ọ khẹke ne ima gha yerre wẹẹ, emwa ọvbehe vbe hoo ne iran zẹ ewanniẹn vbene ima vbe ye.

12. De odẹ ọkpa ne ima gha ya sẹtin rhie igiọdu ne etẹn vbe iko? (Ghee efoto nọ rre ipapa 22.)

 ¹² Gia kha wẹẹ, uwẹ kevbe avbe ọse ruẹ gba guan, ọ khẹke ne uwẹ ọkpa wa gha guan khian, vbene u i na vbe kie ẹkpotọ ne iran ya guan ra? Ẹo! Ọ khẹke ne u vbe kie ẹkpotọ ne iran ya guan. Erriọ vbe khẹke nọ gha ye vbe iko, ọ khẹke ne ima gha kie ẹkpotọ ne emwa ọvbehe ya zẹ ewanniẹn. Ọghe ne ẹmwata, odẹ ọkpa nọ ghi maan sẹ ne ima gha ya sẹtin rhie igiọdu ne etẹn ima, ọre ne ima kie ẹkpotọ ne iran ya gha zẹ ewanniẹn. (1 Kọr 10:24) Gia ziro yan vbene ima gha ya sẹtin ru ọna hẹ.

13. De emwi ne ima gha ru, ne ẹkpotọ mieke na kie ne emwa nibun ya zẹ ewanniẹn vbe iko?

¹³ Emwi ọkpa ne ima gha ru ọre wẹẹ, ma ghi gi ewanniẹn ọghe ima ye kuẹi, ne ẹkpotọ mieke na kie ne emwa ọvbehe. Vbe nọ dekaẹn ọna, ediọn kevbe etẹn ni wẹro ẹre ọ khẹke nọ gha rhie igiemwi esi yotọ. Ọ gha khọnrẹn ne u zẹ ewanniẹn ne kuẹi, hia ne u ghẹ wa ya unu kaẹn olika ẹmwẹ hia nọ rre okhuẹn nii. U gha wa ya unu kaẹn emwi hia nọ rre okhuẹn nii, de emwi ne ọmwa ọvbehe khian ghi ta? Vbe igiemwi, vbe okhuẹn ne ima ye na, adia eva ẹre ọ rrọọ, ọni ọre: ne ewanniẹn ọghe ima ye kuẹi kevbe ne ima ghẹ ya unu kaẹn olika ẹmwẹ hia. Adeghẹ uwẹ ọre ọmwa okaro na tie re nọ zẹ ewanniẹn ye okhuẹn na, u sẹtin wa ya unu kaẹn ọkpa vbọ.

14. Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya rẹn vbene ima khian ya gha niẹn obọ hẹ vbe iko? (Ghee efoto nọ rre ipapa 23.)

¹⁴ Na gha niẹn obọ vbe iko na zẹ ewanniẹn i re emwi dan, sokpan ọ khẹke ne ima gha ru ẹre ye oreghe. Ma ghaa niẹn obọ vbe ẹghẹ hia, ọ ghi yevbe te ima ghi kpikpi ọtẹn nọ siẹnro iko nii, nọ gha tie ima vbe ẹghẹ hia, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, emwa ọvbehe rrọọ na ma he ka tie. Ọna sẹtin ya egbe wọọ etẹn nikẹre ni niẹn obọ, na ma he tie.​—Asan 3:7.

15. (a) De emwi nọ ma khẹke ne ima ru, adeghẹ a ma tie ima ne ima zẹ ewanniẹn? (b) De emwi ne ọtẹn nọ siẹnro iko gha ru, ne etẹn nibun mieke na sẹtin zẹ ewanniẹn? (Ya ghee ẹkpẹti na, “ U Ghaa Siẹnro Abọ Ọghe Inọta Vbe Ewanniẹn.”)

¹⁵ Etẹn nibun ghaa niẹn obọ vbe iko, ẹkpotọ i ghi kie ne ima ya zẹ ewanniẹn vbene ima te  hoo. Ugbẹnso, a sẹtin miẹn wẹẹ, ọtẹn nọ siẹnro iko nii ma tie ima hiehie. Te emwi vberriọ wa da ọmwa, sokpan, ọ ma khẹke ne ima gi ohu gha mu ima.​—Asan 7:9.

16. De odẹ ne ima gha ya rhie igiọdu ne etẹn ni zẹ ewanniẹn?

¹⁶ Adeghẹ u ma sẹtin zẹ ewanniẹn vbene u te gualọe yi, u sẹtin gbehọkotọ danmwehọ ewanniẹn ne etẹn nikẹre zẹ, ne u mieke na tian iran yọ vba gha ghi zobọ nẹ. Etẹn gha wa gbọyẹmwẹ yọ, ọ ghi vbe rhie igiọdu ne iran vbene ewanniẹn ne u gha te zẹ gha te vbe ya rhie igiọdu ne iran. (Itan 10:21) Odẹ ọvbehe ne ima ya rhie igiọdu ne etẹn ọre ne ima gha tian iran.

17. (a) De vbene evbibiẹ emọ gha ya sẹtin ru iyobọ ne ivbi iran ya gha zẹ ewanniẹn nọ khẹke iran? (b) Zẹvbe nọ rre vidio na, de emwi enẹ nọ khẹke ne ima ru, vbe ima ghaa muegbe ewanniẹn yotọ? (Vbe ya ghee futnot.)

¹⁷ De odẹ ọvbehe ne ima gha ya sẹtin rhie igiọdu ne etẹn vbe iko? Adeghẹ evbibiẹ emọ ẹre u khin, ru iyobọ ne ivbuẹ ne iran sẹtin gha zẹ ewanniẹn nọ khẹke iran. (Mat 21:16) Ugbẹnso, ẹmwẹ orọnmwẹ ra uhunmwuta eso ne kpataki ẹre a guan kaẹn vbe Ebe Owa Ọkhẹ. Ọrheyerriọ, ẹi mwẹ a ma miẹn okhuẹn ọkpa ra eva ne ọvbokhan gha na sẹtin zẹ ewanniẹn. U ghi vbe gi ivbuẹ rẹn evbọzẹe na i khian na tie iran vbe ẹghẹ ke ẹghẹ ne iran ya niẹn obọ.  Ivbi uwa gha rẹn ọna, iran i khian gha mu ohu adeghẹ a na tie emwa ọvbehe vbene a ma na tie iran.​—1 Tim 6:18. d

18. De emwi nọ ma khẹke ne ima gha ru, vbe ima ghaa zẹ ewanniẹn? (Itan 27:2)

¹⁸ Adeghẹ ima na gha mu egbe yotọ, ma hia gha sẹtin zẹ ewanniẹn nọ gha rhie uyi gie Jehova kevbe nọ gha vbe rhie igiọdu ne etẹn ima. (Itan 25:11) Ọ ma de emwi nọ rhia adeghẹ ima na ta okha ọghe emwi eso ne ima he miẹn vbe agbọn vbe ima ghaa zẹ ewanniẹn, sokpan ọ ma khẹke ne ima wa gha guan kaẹn egbe ima vbe ẹghẹ hia. (Tie Itan 27:2; 2 Kọr 10:18) Nọghayayerriọ, e Jehova, Ẹmwẹ ọnrẹn, kevbe etẹn ne ima gba ga, ẹre ọ khẹke ne ima gha mu ye okaro. (Arhie 4:11) Adeghẹ a na nọ ọta nọ wẹẹ ne ima ta okha ọghe egbe ima, ma sẹtin ru vberriọ. Igiemwi ọkpa wa rre okhuẹn ne ima khian ghi la na.

19. (a) Vbe ima khian lae miẹn, vbe ima ghaa mu ọghe emwa ọvbehe roro vbe iko? (Rom 1:11, 12) (b) Vbọ mobọ yẹẹ ruẹ vbekpa ewanniẹn na zẹ vbe iko?

¹⁹ A ma mu uhi gbọọ nọ dekaẹn vbene ọ khẹke na ya gha zẹ ewanniẹn, sokpan ma hia gha sẹtin rhie igiọdu ne egbe vbe odẹ ne ima ya zẹ ewanniẹn. Odẹ ọkpa ne ima gha ya sẹtin ru ọna, ọre ne ima gha zẹ ewanniẹn vbe ẹghẹ hia. Odẹ ọvbehe ọre ne ima gha gbọyẹmwẹ yọ vba gha tie ima ne ima zẹ ewanniẹn, ma ghi vbe gha ghọghọ vbe ẹkpotọ vberriọ gha kie ne emwa ọvbehe. Ma ghaa mu ọghe emwa ọvbehe ye okaro vbe iko ne ima ye, ẹkpotọ ghi kie ne ima ya gha “rhie igiọdu ne egbe.”​—Tie Rom 1:11, 12.