1. Vbọ re paradais ọghe orhiọn, vbọ khẹke ne ima ru?

 Ọ MWẸ e paradais ọkpa nọ rre uhunmwu otagbọn na vbe ẹdẹnẹrẹ nọ wa vuọn ne emwa ni ru iwinna esiesi. Ẹbu emwa nibun ni gu egbe rrọọ vbe uwu ọfunmwegbe, ẹre ọ vuọn e paradais na. Emwa ni rre paradais na tama egbe iran nẹ wẹẹ, emwi rhọkpa i khian ya iran kpa hin e paradais na rre. Iran vbe hoo ne emwa nibun do deba iran. De paradais na guan kaẹn na? Ọni ọre paradais ọghe orhiọn! a

2. De emwi eso nọ yẹẹ ima vbekpa e paradais ọghe orhiọn?

² Ọ wa ya ẹko rhiẹnrhiẹn ima ne ima na rẹn wẹẹ, e Jehova mwamwa ehe ne ọfunmwegbe ye ne ima, vbe agbọn Esu ne emwa na khẹko egbe kevbe ne emwa na yin uyinmwẹ atosi. (1 Jọn 5:19; Arhie 12:12) Erha ima nọ hoẹmwẹ ima wa bẹghe vbene agbọn Esu na ya ya agbọn lọghọ emwa hẹ, rhunmwuda ọni, ọ keghi gbaroghe ima ne ima mieke na sẹtin ye gha ya ọyẹnmwẹ gae. Ẹmwẹ ọghẹe gie paradais ọghe orhiọn zẹvbe ehe nọ “degue” ima kevbe “ogba ne amẹ mobọ ye.” (Aiz 4:6; 58:11) E Jehova keghi ru iyobọ ne emwa ni rre paradais ọghe orhiọn na, ya gha mwẹ oghọghọ kevbe agbẹkunsotọ vbe agbọn dan na ne ima sẹ fi.​—Aiz 54:14; 2 Tim 3:1.

3. De vbene ẹmwẹ akhasẹ nọ rre ebe Aizaia uhunmwu ẹnrẹn 65 ka ya sẹ hẹ vbe ẹghẹ nẹdẹ?

³ E Jehova keghi loo akhasẹ ighẹ Aizaia ya gie vbene emwi khian gha ye hẹ ne emwa ni rre paradais ọghe orhiọn. U gha bẹghe vbene Aizaia ya gie ẹre hẹ vbe ebe Aizaia uhunmwu ẹnrẹn 65, ẹmwẹ akhasẹ na ka sẹ nẹ vbe ukpo 537 B.C.E. Ẹghẹ na, ẹre a ya  fan Ivbi e Ju ni fi werriẹ vbe imu vbe Babilọn, iran na ghi werriegbe gha rrie ẹvbo iran. E Jehova keghi fiangbe emwa rẹn, ọ na vbe ru iyobọ ne iran ya dọlegbe ya e Jerusalẹm nọ te guọghua khian ehe ne mose mose, ọ na vbe ru iyobọ ne iran ya dọlegbe bọ ọgua Osa, nọ re eke ne Ivbi Izrẹl na rhie ugamwẹ nọhuanrẹn ne Jehova.​—Aiz 51:11; Zẹk 8:3.

4. De vbene ẹmwẹ akhasẹ nọ rre ebe Aizaia uhunmwu ẹnrẹn 65 ya sẹ hẹ vbe ẹdẹnẹrẹ?

⁴ Ẹmwẹ akhasẹ ọghe Aizaia vbe dọlegbe suẹn gha sunu vbe ukpo 1919 C.E., ọni ọre ẹghẹ ne Jehova ya fan emwa ni gae vbe ẹghẹ ọghe ima hin imu ọghe Babilọn Nọkhua rre. Iyeke ọni, e paradais ọghe orhiọn na suẹn gha vẹwae vbe uhunmwu otagbọn. Emwa ni rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ọghe Arriọba keghi mu iko nibun gbọọ, erriọ iwinna iran vbe ya biẹ ọmọ esi. Ikpia kevbe ikhuo ni ka gha gbinna igbinna igbinna, ni vbe gha yin uyinmwẹ nọ kẹkẹ keghi “mu akpa ọghe ọgbọn yọ, ọni ọre uyinmwẹ ne Osanobua yi zẹvbe nọ gua iho ọghẹe ro.” (Ẹfis 4:24) Ẹmwata nọ wẹẹ, agbọn ọgbọn nọ dee ẹre emwi nibun ne Aizaia tae yotọ khian na gele sẹ. Ọrheyerriọ, ma wa vbe miẹn afiangbe nibun vbe ẹdẹnẹrẹ. Gi ima guan kaẹn ere ne ima miẹn rhunmwuda ne ima na rre paradais ọghe orhiọn na kevbe evbọzẹe nọ ma na khẹke ne ima kpa hin e paradais ọghe orhiọn na rre.

EMWI NE EMWA NI RRE PARADAIS ỌGHE ORHIỌN SỌYẸNMWẸ ỌNRẸN

5. Zẹvbe nọ rre ebe Aizaia 65:​13, de emwi ne ima khian sọyẹnmwẹ ọnrẹn vbe paradais ọghe orhiọn?

⁵ E Jehova keghi ma iran emwi ẹsẹsẹmwẹse, erriọ egbe vbe ya rọkhọ iran. Ẹmwẹ akhasẹ ọghe Aizaia wa gi ima rẹn alughaẹn nọ rre uwu ẹkpo emwa ni rre paradais ọghe orhiọn kevbe emwa nẹi rrọọ. (Tie Aizaia 65:13.) E Jehova wa kpemehe emwi hia ne emwa rẹn gualọ, nọ gha ya iran sikẹ ọre sayọ. Ọ ya orhiọn nọhuanrẹn kevbe Baibol ru ima ẹse, ọ vbe kpemehe avbe vidio kevbe ebe ughughan nọ gha ya ima sikẹ ọre sayọ, ne ẹko mieke na “gha sẹ . . . [ima] ọyẹnmwẹ.” (Yae taa Arhie Maan 22:17.) Sokpan, nọ ne emwa nẹi rre paradais ọghe orhiọn na, te iran yevbe na ghee emwa ne ‘ohanmwẹ gbe, ne ovbamẹ gbe kevbe ni fa egbua,’ rhunmwuda, iran ma rẹn Osanobua.​—Emọs 8:11.

6. De vbene Joel 2:​21-24 ya gie avbe emwi ni ya ima sikẹ e Jehova, kevbe wẹẹ, de ere ne ima miẹn vbọ?

⁶ Vbe ẹmwẹ akhasẹ ne Joel tae, ọ keghi loo emwi kpataki eso, vbe na ghee evbare, ayọn kevbe ofigbọn ya gie vbene Jehova ya ya ekhọe hia kpemehe emwi ne eguọmwadia ẹre gualọ, ya sẹ egbe emwi nọ ya amuẹtinyan ọghe iran wegbe sayọ. (Joel 2:​21-24) Usun avbe emwi na nọ ya amuẹtinyan ọghe ima wegbe, ọre Baibol, avbe ebe ọghomwa, e wẹbsait ọghomwa, iko, asikoko nekherhe kevbe nọkhua. Ma gha sẹtin miẹn ere vbe avbe emwi na vbe ẹdẹgbegbe, iran gha ya egbe rọkhọ ima, ma ghi vbe gha sọyẹnmwẹ.

7. De emwi nọ ya “orhiọn [ima] sotọ”? (Aizaia 65:14)

⁷ Iran ghọghọ, iran vbe mwẹ isọkẹn. Emwa ọghe Osanobua keghi “so ihuan oghọghọ” rhunmwuda, iran ya ekhọe hia gbọyẹmwẹ ye emwi ne Osanobua ru ne iran. (Tie Aizaia 65:14.) Ẹmwata ni rre uwu e Baibol kevbe avbe eyan ne Osanobua ru, kẹ kevbe emwi ne ima ya aro yi rhunmwuda izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu keghi ya “orhiọn [ima] sotọ.” Ma ghaa gu avbe etẹn guan vbekpa avbe emwi na, ẹko ghi gha sẹ ima ọyẹnmwẹ!​—Psm 34:8; 133:​1-3.

8. De emwi eva na wa mobọ rẹn eguọmwadia e Jehova yi?

⁸ Emwi eva na wa mobọ rẹn eguọmwadia e Jehova yi vbe paradais ọghe orhiọn na, ọre ahoẹmwọmwa kevbe akugbe. Ahoẹmwọmwa kevbe akugbe na, ya ima rẹn vbene emwi khian gha ye hẹ vbe agbọn ọgbọn, rhunmwuda ẹghẹ nii, ẹre akugbe kevbe ahoẹmwọmwa ne eguọmwadia e Jehova mwẹ khian na wegbe sẹ. (Kọl 3:14) Ọtẹn nokhuo ọkpa ghi guan kaẹn emwi  okaro ne irẹn ka wa rẹn vbekpa Avbe Osẹe Jehova, ọ na kha wẹẹ: “I ma te zẹdẹ gha ghọghọ, uhiẹn erriọ wa vbe gha ye vbe uwu ẹgbẹe mwẹ. Ẹghẹ okaro ne I ya bẹghe vbene emwa ya rhie ahoẹmwọmwa ọghe ẹmwata ma hẹ, ọre vbe I miẹn Avbe Osẹe Jehova.” Ọmwa ghaa hoo ne irẹn gha mwẹ oghọghọ kevbe isọkẹn, ọ khẹke nọ gha die paradais ọghe orhiọn ne ima ye. Ọ gha khọnrẹn ne unu agbọn gha ta yo ta rre, iran i khian sẹtin mu ima eni rhia, rhunmwuda e Jehova miẹn ima yi, ma vbe gu etẹn ne ima gba ga rrọọ vbe ọfunmwegbe.​—Aiz 65:15.

9. De emwi ne Aizaia 65:​16, 17 tae vbekpa avbe ọlọghọmwa ne ima werriẹ aro daa?

⁹ Orhiọn iran sotọ. Ebe Aizaia 65:14 khare wẹẹ, emwa nẹi rre paradais ọghe orhiọn “gha viẹ eve orriara, rhunmwuda iro gha han” iran. Sokpan, de emwi ne Osanobua khian ru vbekpa avbe emwi ni si obalọ ye emwa rẹn egbe? E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, “orueghe ọghe ẹghẹ nọ gberra gha fo, a ghi vbe mianmiaẹn.” (Tie Aizaia 65:​16, 17.) E Jehova gha sọfurre ye ọlọghọmwa hia fẹẹrẹ ne ima werriẹ aro daa, ma i khian ghi vbe ye ẹre rre, obalọ nọ si ye ima egbe.

10. Vbọzẹ ne u na ghee ẹre wẹẹ, uyi nọkhua ẹre nọ ne ẹkpotọ na kie nuẹn ya gha rre uwu ẹbu etẹn? (Vbe ya ghee efoto.)

¹⁰ Uhiẹn vbe ẹghẹ ne ima ye na, ma ghaa rre iko, orhiọn ima keghi sotọ, rhunmwuda, ekhọe ima i ghi rre ọlọghọmwa ne ima werriẹ aro daa. Ma ghaa rhie ẹre ma wẹẹ, ma mwẹ usun ọmọ ne orhiọn nọhuanrẹn mọ vbe na ghee ahoẹmwọmwa, oghọghọ, ọfunmwegbe, ekhọe esi kevbe ufumwẹ, te ima ru iyobọ ne etẹn, ne orhiọn iran mieke na sotọ. (Gal 5:​22, 23) U miẹn uyi nọkhua ne Osanobua mu ye ima egbe ne ima na rre otu ọghẹe! Emwa ni ma kpa hin e paradais ọghe orhiọn rre gha bẹghe vbene Jehova khian ya mu “agbọn ọgbọn . . . , kevbe ẹrinmwi ọgbọn” rre hẹ, zẹvbe nọ ru eyan rẹn.

11. Zẹvbe nọ rre ebe Aizaia 65:​18, 19, de vbe nọ ye ima hẹ ne ima na rre paradais ọghe orhiọn?

¹¹ Iran gbọyẹmwẹ ye emwi ne Jehova ru ne iran, erriọ ẹko vbe ya sẹ iran ọyẹnmwẹ. Aizaia vbe gi ima rẹn evbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha “sẹ ọyẹnmwẹ ne [ima] vbe gha ghọghọ” rhunmwuda e paradais ọghe orhiọn ne ima ye. E Jehova ẹre ọ yi e paradais ọghe orhiọn na. (Tie Aizaia 65:​18, 19.) Ẹ i khabe ne Jehova na loo ima ya ru iyobọ ne emwa ne iran mieke na la hin ugamwẹ ohoghe rre, ne iran gha die paradais ọghe orhiọn ne mose mose! Ọ wa ya ima ghọghọ vbe ima ghaa muẹn roro avbe afiangbe ne ima sọyẹnmwẹ ọnrẹn, rhunmwuda ne ima na rre odẹ ẹmwata, erriọ vbe ya gbe ima otiti vbe ima ghaa tama emwa ọvbehe vbekpa avbe afiangbe na.​—Jer 31:12.

12. De vbene avbe eyan ni rre ebe Aizaia 65:​20-24 ye ruẹ hẹ vbe ekhọe, kevbe wẹẹ vbọzẹ?

 ¹² Ma wa vbe gbọyẹmwẹ ye emwi ne ima yayi, zẹvbe emwa ni rre paradais ọghe orhiọn, erriọ vbe ya gbe ima otiti. Muẹn roro emwi ne ima khian bẹghe kevbe emwi ne ima khian ru vbe agbọn ọgbọn! E Baibol khare wẹẹ: “Emọ obọ i khian ghi gha wulo ye evbibiẹ iran aro, avbe ọmaẹn i khian ghi gha wu uwu udemwurri.” Ma gha “bọlọ owa, [ma] ghi vbe yin ẹnrẹn . . . [ma] gha mu ugbo azara, [ma] ghi vbe rhọ emwi ne [ima] winna yi.” “Emwi ne [ima] ru gha wa gha dinna odẹ,” rhunmwuda “e Jehova gha fiangbe” ima. Ọ yan rẹn wẹẹ, irẹn gha gbogba ga ima, ma ghi vbe gha mwẹ isọkẹn vbe ẹdagbọn ima. “Iran te na erhunmwu fo,” ọ rẹn emwi ne dọmwadẹ iran gualọ nẹ, ọ ghi vbe “gi ẹko vuọn emwi hia [nọ] yi.”​—Aiz 65:​20-24; Psm 145:16.

13. De vbene ebe Aizaia 65:25 ya gie afiwerriẹ ne emwa eso ru vbe iran gha ghi suẹn gha ga e Jehova?

¹³ Iran mwẹ ọfunmwegbe kevbe agbẹkunsotọ. Ọ mwẹ emwa eso ni ka gha yin vbe na ghee aranmwẹ nọ khọọ, orhiọn nọhuanrẹn ọghe Osanobua keghi ru iyobọ ne iran ya fi werriẹ. (Tie Aizaia 65:25.) Iran mu avbe uyinmwẹ dan nọ te gu iran obọ ro fua nẹ. (Rom 12:2; Ẹfis 4:​22-24) Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, emwa ni ma gba ẹre emwa ọghe Osanobua ye khin, rhunmwuda ọni, te ima khian ye gha ru abakuru. Vbọrhirhighayehẹ, e Jehova ku “emwa ughughan hia” kugbe nẹ, te iran wa hoẹmwẹ e Jehova, erriọ iran vbe ya hoẹmwẹ egbe, rhunmwuda ọni, iran mwẹ ọfunmwegbe. (Taitọs 2:11) Osanobua ọkpa ẹre ọ khian sẹtin ru emwi ọyunnuan vbenian!

14. De vbene ẹmwẹ akhasẹ nọ rre ebe Aizaia 65:25 ya sẹ hẹ vbe egbe ọtẹn nokpia ọkpa?

¹⁴ Emwa gha gele sẹtin fi uyinmwẹ iran werriẹ ra? Gi ima guan kaẹn ọvbokhan okpia ọkpa. Vbe ọ rre ukpo 20, ọ yo eghan inugba nọ khin nẹ, ọ wa vbe gha mwẹ obọ vbe uyinmwẹ alama oghẹ, erriọ vbe ya gha gbinna igbinna igbinna. Ọ yo eghan nẹ, rhunmwuda, nọ na ya do imọto mu, rhunmwuda nọ na rraa vbe owa emwa kevbe rhunmwuda avbe uyinmwẹ izigan ọvbehe. Ọ mu egbe nọ ya gu ọmwa rhọkpa gbinna. Ẹghẹ okaro nọ ya họn ẹmwata nọ rre Baibol kevbe nọ ya suẹn gha yo iko ọghe Avbe Osẹe Jehova, ọ na do yayi wẹẹ, irẹn miẹn emwi ne irẹn khian ya ẹdagbọn irẹn ru nẹ​—ọni ọre ne irẹn do ga e Jehova vbe paradais ọghe orhiọn. Ọ ghi dinmwiamẹ nẹ, ẹghẹ hia ẹre ọ ya gha muẹn roro vbene ẹmwẹ akhasẹ nọ rre ebe Aizaia 65:25 ya sẹ vbe egbe irẹn hẹ. Te ọ te gha yin vbe na ghee oduma, sokpan te ọ ghi yin vbe na ghee ohuan nian; ọmwa ọfunmwegbe ghi nọ.

15. Vbọzẹ ne ima na hoo ne ima tie emwa ne iran do deba ima vbe paradais ọghe orhiọn, kevbe wẹẹ, vbe ima ya ru ọna hẹ?

¹⁵ Emwi ne ebe Aizaia 65:13 ya suẹn ọre: “Ọna ọre emwi ne Jehova ne Osa ne Udazi khare.” Ẹmwẹ nokiekie nọ rre uviẹn ọnrẹn 25 ọre: “erriọ e Jehova khare.” Ẹmwẹ ọnrẹn i de fua. (Aiz 55:​10, 11) E paradais ọghe orhiọn rrọọ nẹ vbe ẹdẹnẹrẹ. E Jehova keghi si emwa ughughan koko ne iran do gha ga irẹn zẹvbe ẹgbẹe ọkpa. Ma ghaa rre uwu ẹbu emwa rẹn ma keghi mwẹ ọfunmwegbe, erriọ orhiọn ima vbe ya sotọ agharhemiẹn wẹẹ, ma rre agbọn dan na. (Psm 72:7) Rhunmwuda ọni, ma hoo ne ima ru iyobọ ne emwa nibun ne iran do deba ima gha ga e Jehova. Ma gha sẹtin ru ọnọna, deghẹ ima na rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan.​—Mat 28:​19, 20.

EMWI NE IMA GHA RU NỌ GHA YA EMWA GHA HOO NE IRAN DO DEBA IMA VBE PARADAIS ỌGHE ORHIỌN

16. De emwi nọ gha ya emwa gha hoo ne iran do deba paradais ọghe orhiọn?

¹⁶ Dọmwadẹ ima wa mwẹ emwi ne ima gha ru nọ gha ya emwa gha hoo ne iran do deba paradais ọghe orhiọn ne ima ye na. Ma gha sẹtin ru ọna deghẹ ima na gha ya egbe taa e Jehova. E  Jehova i kpikpi emwa ne iran do ga irẹn. Nọghayayerriọ, ọ ghi fẹko “si” iran kẹ egbe. (Jọn 6:44; Jer 31:3) Emwa ni mwẹ ekhọe ata gha ghi do rẹn aro ọmwa ne Jehova khin, iran ghi ya ekhọe obọ iran sikẹ e Jehova. De vbene uyinmwẹ esi ọghe ima khian ya sẹtin si emwa lae paradais ọghe orhiọn hẹ?

17. De emwi ne ima gha ru nọ gha ya emwa gha hoo ne iran do deba paradais ọghe orhiọn?

¹⁷ Odẹ ọkpa ne ima gha ya sẹtin si emwa lae paradais ọghe orhiọn, ọre ne ima gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ etẹn ne ima gba ga, ma ghi vbe gha ya obọ esi mu iran. Emwa ọgbọn gha rrie iko ọghe ima, ma hoo ne iran vbe ta egbe ẹmwẹ ne emwa eso nẹi ga Osanobua vbe ta vbe ẹghẹ nẹdẹ, ọ gha kẹ, te iran na yo iko ọghe Ivbi Otu e Kristi vbe Kọrint. Iran khare wẹẹ: “Osanobua wa gele gu uwa rrọọ.” (1 Kọr 14:​24, 25; Zẹk 8:23) Nọnaghiyerriọ, te ọ wa khẹke ne ima gha lele ẹmwẹ ibude nọ khare wẹẹ, “wa gha gu egbe rrọọ vbe ọfunmwegbe.”​—1 Tẹs 5:13.

18. De emwi nọ gha sẹtin ya emwa do deba ima gha ga e Jehova?

¹⁸ Aro ne Jehova ya ghee etẹn ima, ẹre ọ khẹke ne ima vbe ya gha ghee iran. Odẹ ne ima khian ya ru ọnọna ọre ne ima gha rhie aro tua ako ne etẹn ima na hia, ẹ i re ne ima gha rhie aro tua abakuru ọghe iran, rhunmwuda, Arriọba Osanobua gha rre nẹ, iran i khian ghi gha ru abakuru. Ma vbe etẹn ghaa mwẹ egbe ẹzọ te ọ khẹke ne ima ru adọlọ vbe odẹ nọ gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma hoẹmwẹ iran, ọni rhie ma wẹẹ, ma ghi “gha ya obọ esi mu egbe, [ma ghi] vbe gha ya ekhọe agiẹngiẹn tohan egbe, [ma] ghi gha ya ekhọe hia yabọ egbe.” (Ẹfis 4:32) Ẹghẹ nii, emwa ni hoo na gha ya obọ vbenian mu iran, ẹre ọ khian ghi tobọ iran gha die paradais ọghe orhiọn. b

 EVBỌZẸE NỌ NA KHẸKE NE IMA YE GHA RRE PARADAIS ỌGHE ORHIỌN NA

19. (a) Zẹvbe nọ rre ẹkpẹti nọ khare wẹẹ, “ Iran Ka Kpa, Iran Na Dọlegbe Gha Dee,” de emwi ne emwa eso tae vbe iran ghi werriegbe gha die paradais ọghe orhiọn? (b) De emwi nọ ghi khẹke ne ima ru nian? (Vbe ya ghee efoto.)

¹⁹ Ma wa ya ekhọe hia kpọnmwẹ e Jehova ye paradais ọghe orhiọn na! Te ọ wa mose yọ mose yọ, erriọ emwa ni rhie urhomwẹ ne Jehova vbe ya vẹ laọ. Te ọ khẹke ne ima wa gha ya ekhọe hia kpọnmwẹ e Jehova ye paradais na nọ ya ru ima ẹse. Te ọ khẹke ne ọmwaikọmwa nọ hoo nọ gha mwẹ egbe rọkhọ mwẹ, isọkẹn, kevbe agbẹkunsotọ gha die paradais ọghe orhiọn, ọ ma vbe khẹke nọ kpa hin vbọ rre! Sokpan, ghẹ fi egbua rhunmwuda, Esu wa hoo nọ si ima hin e paradais ọghe orhiọn na rre. (1 Pit 5:8; Arhie 12:9) Wa ghẹ gi ima de ye ifi ọghẹe. Wa gi ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha ru emwi nọ gha ya e paradais na gha mose yọ, kevbe nọ gha re ehe nọhuanrẹn ne ọfunmwegbe ye.