AKO IRUẸMWI 9
Uhi Nọ Rhiẹre Ma Wẹẹ Osa Nọ Mwẹ Ahoẹmwọmwa Kevbe Nọ Buohiẹn Ata Ẹre Jehova Khin
‘E Nọyaẹnmwa hoẹmwẹ emwi ata kevbe emwi nọ luro. Te agbọn na vuọn ne ahoẹmwọmwa ọghẹe ne ẹi beghe.’—PSM 33:5.
IHUAN 3 Osa Keghi Rhie Igiọdu Vbe Ẹrhiọn Ne Ima
OLIKA ẸMWẸ ỌGHE AKO IRUẸMWI NA *
1-2. (a) De obọ ne ima hia hoo na ya gha mu ima? (b) De emwi nọ khẹke ne ima hia gha mwẹ vbe orhiọn?
AI MIẸN ne ẹi hoo na hoẹmwẹ ọnrẹn, ai vbe miẹn ne ẹi hoo na gha ya obọ esi muẹn. Emwa ghaa ya obọ atosi mu ima, ma sẹtin do gha roro ẹre wẹẹ ima i mwẹ esa ne ima ye.
2 E Jehova rẹnrẹn wẹẹ ima hoo ne ima gha rre agbọn ne emwa hia na hoẹmwẹ egbe kevbe ne a na buohiẹn ata. (Psm 33:5) Gi ima gha mwẹ ọnrẹn vbe orhiọn wẹẹ Osanobua gele hoẹmwẹ ima, ọ vbe hoo na gha ya obọ esi mu ima. Uhi ne Osanobua yi ne agbẹnvbo Izrẹl ẹre ọ suigiẹ ye ọna. Adeghẹ iro han ruẹ rhunmwuda obọ atosi ne emwa ya mu ruẹ, Uhi * ne Jehova yi ne Ivbi Izrẹl gha rhie igiọdu nuẹn, ọ gha ya ruẹ rẹn wẹẹ Osanobua mwẹ ọkanmwẹ daa emwa rẹn.
3. (a) Zẹ vbene ebe Rom 13:8-10 rhiẹre ma, de emwi ne ima khian miẹn ruẹ vbe Uhi e Mozis deghẹ ima na gbarokotọ tie ẹre? (b) De inọta ne ima khian zẹ ewanniẹn yi?
3 Ma gha gbarokotọ tie Uhi e Mozis, ma ghi gele do rẹn wẹẹ, Osa nọ mwẹ ahoẹmwọmwa kevbe ẹnina ẹre Jehova khin. (Tie Rom 13:8-10.) Vbe ako iruẹmwi na, ma gha ziro yan uhi eso ne Jehova yi ne Ivbi izrẹl, ma gha vbe zẹ ewanniẹn ye avbe inọta na: Vbọzẹe na gha na sẹtin kha wẹẹ, ahoẹmwọmwa ọre ẹzi ọghe Uhi e Mozis? Vbọzẹe ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ, Uhi nii vbe hẹnhẹn egbe yan ibuohiẹn ata? De ilele ne Jehova wẹẹ ne ediọn kevbe ekaolotu gha lele vbe iran ghaa buohiẹn? De emwa ne Uhi nii mobọ gha gbogba ga? Ewanniẹn ọghe avbe inọta na gha rhie ifuẹko ne ima, ọ gha ya ima gha mwẹ ayayẹro, ọ vbe ya ima sikẹ e Jehova sayọ.—Iwinna 17:27; Rom 15:4.
AHOẸMWỌMWA ỌRE ẸZI ỌGHE UHI E MOZIS
4. (a) Vbọzẹe ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ ahoẹmwọmwa ọre ẹzi ọghe Uhi e Mozis? (b) Zẹ vbe nọ rre ebe Matiu 22:36-40, de iyi eva ne Jesu guan kaẹn?
4 Ma gha sẹtin si agbada vbe unu tae wẹẹ ahoẹmwọmwa ọre ẹzi ọghe Uhi e Mozis rhunmwuda, ahoẹmwọmwa ẹre ọ gua e Jehova kpa ya ru emwi ke emwi. (1 Jọn 4:8) Uhi hia ne Jehova yi ne Ivbi Izrẹl keghi hẹnhẹn egbe yan iyi eva, nọ re ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ daa Osanobua kevbe ogieva ima. (Lẹv 19:18; Diut 6:5; tie Matiu 22:36-40.) Ọna rhiema wẹẹ, dọmwadẹ Uhi ne Osanobua yi keghi ya ima rẹn odẹ ughughan ne Jehova ya rhie ahoẹmwọmwa ma. Gia ghee igiemwi eso.
5-6. De obọ ne Jehova hoo ne ọdọ vbe amwẹ ya gha mu egbe? De emwi ne Jehova i rhie aro gberra? Ru igiemwi yọ.
5 Gha mwẹ ẹkoata daa ọmwa ne uwa gba rre orọnmwẹ ne u vbe gha gbaroghe ivbuẹ. E Jehova hoo ne ọdọ vbe amwẹ gha mwẹ ahoẹmwọmwa ne ẹi fafa daa egbe ne iran mieke na sẹtin rọnmwẹ egbe sẹ ota. (Gẹn 2:24; Mat 19:3-6) Okpia ra okhuo nọ ru orọnmwẹ nẹ gha fi owẹ ye oha, ọ keghi da ogieva re sẹ ugboloko. Ọna ẹre ọ si ẹre ne uhi nogie ihinrọn vbuwe Uhi Igbe ne Osanobua yi ne Ivbi Izrẹl na wẹẹ ne iran ghẹ fi owẹ ye oha. (Diut 5:18) Te ọmwa nọ fi owẹ ye oha rraa uhi Osanobua, ai ghẹ ru ẹre ọ vbe ru daa ogieva re. (Gẹn 39:7-9) Ọ rhie ẹghẹ obalọ ne uyinmwẹ vbenian si ye ọmwa egbe ke fo vbe ekhọe.
6 E Jehova wa bẹghe obọ ne ọdọ vbe amwẹ ya mu egbe. Jehova wa gha hoo ne Ivbi Izrẹl gha ya obọ esi mu amwẹ iran. Ovbi Izrẹl nọ gele lele uhi Osanobua i gheghe khu ọvbokhan rẹn fua rhunmwuda emwi nọ ma sẹ emwi. (Diut 24:1-4; Mat 19:3, 8) Sokpan, ọlọghọmwa nọ wegbe nọ gha sẹtin zagha orọnmwẹ gha rhiegbe ma, okpia nọ rrọọ na ghi kha wẹẹ irẹn gha sọ ebe orọnmwẹ, ọ ka gbẹn ebe aheyotọ rhie ne amwẹ ọnrẹn. Ebe na ẹre ọ ghi re osẹe nọ rhiẹre ma wẹẹ, okhuo nii ma fi owẹ ye oha. Ọ khọ wẹẹ, vbene okpia te rhie ebe aheyotọ ne ọvbokhan rẹn, ọ ka gi eniwanrẹn rẹn vbekpa re. Odẹ vbenian, ẹkpotọ ghi kie ne eniwanrẹn ya ru iyobọ ne iran. Ovbi Izrẹl gha zẹ ọvbokhan rẹn urrie ba ẹmwẹ emwi nọ ma sẹ emwi, e Jehova sẹtin hunwan gha ghee ẹre. Vbọrhirhighayehẹ, e Jehova i rhie aro gberra akhiẹ kevbe obalọ ọghe okhuo nii.—Mal 2:13-16.
(Ghee okhuẹn 7-8) *
7-8. (a) De iyi ne Jehova yi ne evbibiẹ emọ? (Ghee efoto nọ rre odaro ebe na.) (b) Vbe ima miẹn ruẹ?
7 Uhi na vbe ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova hoo ne evbibiẹ emọ gha ya obọ esi mu ivbi iran. E Jehova keghi tama evbibiẹ emọ ne iran gha gbaroghe ivbi iran vbe odẹ ọghe ikpakpa kevbe odẹ ọghe orhiọn. Iran ghi vbe gha ya ẹkpotọ nọ rhirhi kie maa ivbi iran Uhi e Jehova, ne emọ nii mieke na ya ekhọe hia hoẹmwẹ Osanobua. (Diut 6:6-9; 7:13) Ọkpa vbe usun emwi nọ si ẹre ne Jehova na rri Ivbi Izrẹl oya, ọre emwi ọhanabe ne iran ghaa ru ivbi iran re. (Jer 7:31, 33) Ọ khẹke ne evbibiẹ emọ gha ghee ivbi iran zẹvbe ẹse ọhẹ nọ ke obọ e Jehova rre, ẹi re emwi ewe kẹkan na loo vbe na rhirhi miẹn.—Psm 127:3.
8 Emwi Ne Ima Miẹn Ruẹ: E Jehova i rhie aro gberra obọ ne ọdọ vbe amwẹ ya mu egbe. Ọ hoo ne evbibiẹ emọ gha ya obọ esi mu ivbi iran. Sokpan deghẹ iran ma ru vberriọ, e Jehova gha buohiẹn iran.
9-11. Vbọzẹe ne Jehova na yi uhi nọ wẹẹ ne Ivbi Izrẹl ghẹ gi aro iran viẹn ye emwi emwa ọvbehe?
9 Ghẹ gi aro ruẹ viẹn ye emwi ọmwa ọvbehe. Vbe uhi nogie igbe ne Jehova yi ne Ivbi Izrẹl, ọ keghi kha wẹẹ ne iran ghẹ gi aro iran viẹn ye emwi ẹrrẹe. (Diut 5:21; Rom 7:7) Te Jehova yi uhi na ne Ivbi Izrẹl, nọ ru iyobọ ne iran ya gha dia iziro ekhọe ọghe iran rhunmwuda, e Jehova rẹnrẹn wẹẹ, ekhọe ẹre ọ ke zọọ rre ighẹ emwi dan nọ ọmwa ru. (Itan 4:23) Ovbi Izrẹl gha gi iziro dan gbọzinian vbe ekhọe ọghẹe, ọ sẹtin do gha ya obọ dan mu emwa ọvbehe. E Devid ne Ọba de ye edanmwẹ vbenian. Ọmwa esi ẹre Devid ghaa khin sokpan, ọ mwẹ ẹghẹ ne aro ọre ya wu ye okhuo ẹrrẹe. Iziro na ẹre ọ si e Devid fi orukhọ. (Jems 1:14, 15) Ọ ghi gu okhuo nii ru emwi ọdọ vbe amwẹ nẹ, ọ na vbe hia nọ mu arowa re rẹrẹ, ọ ghi miẹn ighẹ ọ ma gba re, ọ na gbẹ rua.—2 Sam 11:2-4; 12:7-11.
10 Ovbi Izrẹl gha yaro ye emwi ẹrrẹe, te Jehova rẹn, rhunmwuda, ọ rẹn emwi nọ rre emwa nagbọn ekhọe. (1 Krọ 28:9) Te Jehova yi uhi na ne Ivbi Izrẹl nọ ru iyobọ ne iran ya gha dia iziro ekhọe ọghe iran rhunmwuda, iziro dan ẹre ọ si ọmwa fi uyinmwẹ dan. Osa nọ mwẹ ẹwaẹn hia kevbe nọ mwẹ ahoẹmwọmwa ẹre Jehova gele khin!
11 Emwi Ne Ima Miẹn Ruẹ: Ekhọe ẹre Jehova bẹghe, ẹi re ikinnegbe ọghe ọmwa. E Jehova wa rẹn aro ọmwa ne ima khin. (1 Sam 16:7) Emwi ọkpa i rrọọ ne ima gha sẹtin mu lẹre ne Jehova. Asefẹn ne ima na hia ẹre ọ rhie aro tua, ọ vbe rhie igiọdu ne ima, ne ima ya gha ru sayọ. Vbọrhirhighayehẹ, e Jehova hoo ne ima gha dia iziro ekhọe ima, ne ẹi ghẹ ya si ima fi orukhọ nọ wegbe.—2 Krọ 16:9; Mat 5:27-30.
UHI NỌ HẸNHẸN EGBE YAN IBUOHIẸN ATA
12. De emwi ọvbehe ne ima miẹn ruẹ vbe Uhi e Mozis?
12 Uhi e Mozis vbe ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova i buohiẹn eku. (Psm 37:28; Aiz 61:8) Igiemwi nọ gbae ẹre Jehova rhie yotọ vbe nọ dekaẹn obọ esi na ya mu emwa ọvbehe. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl ya lele adia ọghe Jehova, ọ ghi fiangbe iran sokpan, iran gha rhie owẹ gberra uhi ọghẹe, ẹbe ghi rruan iran. Ma gha ye guan kaẹn uhi eva vbuwe Uhi Igbe ne Osanobua yi ne Ivbi Izrẹl.
13-14. De adia nọ rre Uhi nokaro kevbe nogieva? De afiangbe ne Ivbi Izrẹl miẹn vbe iran lele Uhi na?
13 E Jehova ọkpa ẹre uwa gha ga. Vbe Uhi nokaro kevbe nogieva vbuwe Uhi Igbe ne Osanobua yi ne Ivbi Izrẹl, ọ keghi tama iran, ne iran ghẹ ga osa ọvbehe vbọ gberra irẹn ọkpa. (Ẹks 20:3-6) Ẹi re te Jehova yi uhi na, ne irẹn tobọ irẹn miẹn ere vbọ. Rhunmwuda umamwẹ ọghe Ivbi Izrẹl ẹre Jehova na yi uhi eva na. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl ya ya ẹkoata ga e Jehova, emwi ghi dunna ne iran sokpan, iran gha ghi fi iyeke gbe Jehova, emwi ọhanabe ghi rruan iran.
14 Gi ima guan kaẹn Ivbi e Kena. Ẹbọ ẹre iran ghaa ga. Rhunmwuda ẹbọ ne iran ghaa ga na, uyinmwẹ dan na ghi do gua iran obọ ro. (Psm 115:4-8) Usun uyinmwẹ dan nọ gua iran obọ ro kegha re alama oghẹ ọghe ẹwia kevbe ivbi iran ne iran ya gha zọese. Ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl vbe ya fi iyeke gbe Jehova gha ga ẹbọ, iran na vbe suẹn gha yin uyinmwẹ ẹwia vberriọ, uyinmwẹ vbenian na vbe si obalọ ye uwu ẹgbẹe iran. (2 Krọ 28:1-4) Avbe ọkaolotu na vbe suẹn gha gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa. Iran na gha ya asẹ ne iran mwẹ yẹnyẹn emwa mu otọ. (Ẹzik 34:1-4) E Jehova ka ya obọ sekhae ne Ivbi Izrẹl wẹẹ, irẹn gha buohiẹn emwa ni ya obọ dan mu ikhuo ni dẹgbẹe kevbe emọ ne ẹi mwẹ erha. (Diut 10:17, 18; 27:19) Sokpan, ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl ya gha ye ẹkoata ga e Jehova, kevbe ẹghẹ ne iran na gha ya obọ esi mu ogieva iran, Jehova keghi fiangbe iran.—1 Ọba 10:4-9.
E Jehova hoẹmwẹ ima, ọ vbe rẹn vbe ima ghaa rri oya (Ghee okhuẹn 15)
15. Vbe ima miẹn ruẹ vbe igiemwi e Jehova?
15 Emwi Ne Ima Miẹn Ruẹ: Eguọmwadia e Jehova ghaa ya obọ dan mu egbe, ẹi re Jehova ẹre ọ si emwi vberriọ. Emwa okeke ẹre ọ yin uyinmwẹ vberriọ vbe otu e Jehova. E Jehova hoẹmwẹ ima, ọ vbe rẹn vbe ima ghaa rri oya. Ẹnina ne Osanobua mwẹ daa ima gberra ne iye ọmọ mwẹ daa ọmọ obọ nọ da biẹ. (Aiz 49:15) E Jehova sẹtin zinegbe vbe ima ghaa rri oya, sokpan, ọ gha sẹ ẹghẹ, ọ gha buohiẹn emwa ni ya agbọn lọghọ ima kevbe emwa ni ma kie rre vbe orukhọ ọghe iran.
EMWAMWA ỌGHE VBE NA YA GHA LELE UHI E MOZIS HẸ
16-18. De asefẹn eso ọghe arrọọ Ivbi Izrẹl ne Uhi e Mozis dekaẹn? Vbe ima miẹn ruẹ vbọ?
16 Te Uhi e Mozis dekaẹn asefẹn nibun vbe arrọọ ọghe Ivbi Izrẹl. Ọna ẹre ọ zẹe nọ na khẹke ne ediọn ni ghaa buohiẹn vbe ẹghẹ nii gha buohiẹn ata. Iran ẹre ọ ghaa buohiẹn emwa ni rraa uhi ọghe Jehova, iran ẹre ọ vbe gha bu ẹzọ ughughan ni rhirhi dee rre. Gia guan kaẹn eso.
17 Ovbi Izrẹl gha de ọmwa izigha, ai wa gbẹ rua vbobọvbobọ nii. Ediọn ni rre ẹvbo ghi ka mu ukpa mu uwerhẹn ghee ẹmwẹ nii nẹ, iran ke buohiẹn ọmwa vberriọ. (Diut 19:2-7, 11-13) Ediọn ẹre ọ buohiẹn ẹzọ nọ rhirhi rhiegbe ma vbe ẹvbo. Ọ sẹtin dekaẹn emwi ewe ne emwa mwẹ ra imuaẹmwẹ nọ rhiegbe ma vbe orọnmwẹ. (Ẹks 21:35; Diut 22:13-19) Ediọn ni buohiẹn ghaa buohiẹn ata, Ivbi Izrẹl na vbe gha lele Uhi, emwi hia ghi gha khian hẹnnẹ hẹnnẹ, emwi hia ne iran ru ghi vbe gha rhie uyi gie Jehova.—Lẹv 20:7, 8; Aiz 48:17, 18.
18 Emwi Ne Ima Miẹn Ruẹ: Aro e Jehova wa sotọ vbe odẹ ne ima ya loo arrọọ ọghe ima. Ọ hoo ne ima gha ya obọ esi mu emwa hia. E Jehova i vbe rhie aro gberra ẹmwẹ ne ima ta kevbe emwi ne ima ru vbe ẹkhokho.—Hib 4:13.
19-21. (a) De obọ ne Osanobua wẹẹ ne ediọn kevbe avbe ọbuohiẹn ya gha mu Ivbi Izrẹl? (b) De emwamwa ne Jehova ru ya gbogba ga emwa rẹn? Vbe ima miẹn ruẹ vbọ?
19 Te Jehova ghaa hoo ne ọ gbogba ga emwa rẹn, ne ọyasin ọghe ẹvbo ni lẹgae iran ghẹ sin iran. Ọna ẹre ọ si ẹre ne Jehova na wẹẹ ne ediọn kevbe avbe ọbuohiẹn ghẹ bu ohiẹn eku. Vbọrhirhighayehẹ, ọ ma khẹke ne ediọn ni buohiẹn gha ya obọ atosi mu eguọmwadia e Jehova. Ọ khẹke ne iran gha re emwa ni hoẹmwẹ ibuohiẹn ata.—Diut 1:13-17; 16:18-20.
20 Rhunmwuda ne Jehova na mwẹ ẹnina daa emwa rẹn, ọ keghi yi Uhi nọ gha gbogba ga iran. Vbe igiemwi, emwamwa ọghe Uhi nii keghi yae gha lọghọ ne ọmwa mu ẹzọ ohoghe kuan ọmwa ọvbehe. Ọmwa na ba re ifi ẹzọ mwẹ asẹ na ya rẹn ọmwa nọ ba irẹn ifi ẹzọ. (Diut 19:16-19; 25:1) Vbene a te vbe buohiẹn gbe ọmwa ne a ba re ifi ẹzọ, te ọ khẹke ne orhunmwu eva sẹ osẹe yọ. (Diut 17:6; 19:15) Sokpan, a na miẹn wẹẹ orhunmwu ọkpa ẹre aro ọre sọe vbe Ovbi Izrẹl rraa Uhi, de vbene iran ya gha buohiẹn vbenian hẹ? Ọmwa vberriọ ghaa roro ẹre wẹẹ, ai khian rri irẹn oya ye emwi nọ ru nii, te ọ mu egbe ẹre rẹrẹ rhunmwuda, e Jehova bẹghe ẹre. Uhi nii vbe rhie asẹ ne avbe uhunmwuta ẹgbẹe, sokpan, ọ ma khẹke ne iran loo ẹre ghee ihan. Ọ mwẹ aro ẹzọ eso nọ gha dee rre vbuwe ẹgbẹe, iyẹn vberriọ gha sẹ obọ ediọn ni rre ẹvbo, iran mwẹ asẹ na ya guan yọ.—Diut 21:18-21.
21 Emwi Ne Ima Miẹn Ruẹ: Vbe nọ dekaẹn obọ esi na ya mu emwa ọvbehe, igiemwi nọ gbae ẹre Jehova rhie yotọ. (Psm 9:7) Ọ fiangbe emwa ni ya ẹkoata lele adia ọghẹe, nọ ne emwa ni loo asẹ ne iran mwẹ ghee ihan, ọ keghi rri iran oya. (2 Sam 22:21-23; Ẹzik 9:9, 10) Emwa eso ni mwẹ ekhọe ibisi sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, obọ i ghi vba iran, sokpan, ọ gha sẹ ẹghẹ ne Jehova khian ya rri iran oya, iran i sẹtin lọre ban. (Itan 28:13) Iran ma na fiwerriẹ, iran ghi gele do rẹn wẹẹ, “ọkpan udu nọ, deghẹ a defi Osanobua nọ rrọọ obọ!”—Hib 10:30, 31.
DE EMWA NE UHI E MOZIS MOBỌ GBOGBA GA?
Emwi na ghaa gualọ vbe obọ ediọn ni buohiẹn vbe otọ Izrẹl ọre ne iran gha mwẹ agiẹngiẹn daa emwa ọvbehe kevbe ne iran gha buohiẹn ata vbene Jehova ye (Ghee okhuẹn 22) *
22-24. (a) De emwa ne uhi e mozis mobọ gbogba ga? Vbe ọna maa ima re vbekpae Jehova? (b) De ẹmwẹ ayobọsekhae nọ rre ebe Ẹksọdọs 22:22-24?
22 Emwa ne Uhi e Mozis mobọ gha gbogba ga ọre emọ ne ẹi mwẹ erha, ikhuo ni dẹgbẹe kevbe erhiọvbe. Jehova keghi rhie adia na ne ediọn ni buohiẹn vbe Izrẹl: ‘Ghẹ gban emwi nọ khẹke ọmọ ne ẹi mwẹ erha ra orhunmwuyẹn hin iran obọ rre, ghẹ vbe miẹn okhuo nọ dẹgbẹe ukpọn ne u daeyi ye emwi ne u rhie nẹẹn mọmọ.’ (Diut 24:17) Te Jehova wa mobọ gha mwẹ agiẹngiẹn daa emwa vbenian vbe otọ Izrẹl. Oya nọ khẹke ẹre ọ wa vbe gha rhie ne emwa ni ya obọ atosi mu iran.—Tie Ẹksodọs 22:22-24.
23 Uhi e Mozis vbe mu awua ye uyinmwẹ alama oghẹ ọghe ne emwa ni rre uwu ẹgbẹe ọkpa na ru emwi ọdọ vbe amwẹ. (Lẹv 18:6-30) Te agbẹnvbo ni lẹgae Izrẹl wa gha yin uyinmwẹ alama oghẹ vbenian. Sokpan, nọ ne Jehova, uyinmwẹ awua nọ, aro vberriọ ẹre ọ vbe khẹke ne Ivbi Izrẹl ya gha ghee uyinmwẹ dan na.
24 Emwi Ne Ima Miẹn Ruẹ: E Jehova hoo ne emwa ni su emwa rẹn gha ya obọ esi mu iran. Ẹi zẹdẹ ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova ne emwa na mu ikhuo kevbe ibiẹka yagha kevbe ne etẹn vbuwe ẹgbẹe ọkpa na ru emwi ọdọ vbe amwẹ. Irẹn ẹre ọ gbogba gae emwa ne ẹi mwẹ iyobọ, irẹn ẹre ọ vbe buohiẹn emwa ni kpokpo iran.
UHI E MOZIS KEGHI RE AMA ỌGHE EMWI ESI NỌ DEE VBE ODARO
25-26. (a) Vbọzẹe ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ, ahoẹmwọmwa kevbe ibuohiẹn ata ye vbe arrọọ kevbe ẹhoho na hiọnrọn? (b) De emwi ne ima khian guan kaẹn, vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna vbuwe ako iruẹmwi enẹ na gba re ikun?
25 Te ahoẹmwọmwa kevbe ibuohiẹn ata ye vbe arrọọ kevbe ẹhoho na hiọnrọn, te eveva rhilo kugbe. Ma ghaa mwẹ iyayi nọ wegbe wẹẹ, e Jehova ya obọ esi mu ima, ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ daa re ghi vbe gha wegbe sayọ. Ma gha hoẹmwẹ Jehova, ima na vbe gha lele ilele ọghẹe, ọ ghi gu ima kpa ya gha ya obọ esi mu emwa ọvbehe.
26 Uhi e Mozis ẹre ọ ya Ivbi Izrẹl gha gu e Jehova mwẹ asikẹgbe nọ maan. Vbọrhirhighayehẹ, e Jesu ghi rre, Uhi e Mozis na sẹ ufomwẹ. Uhi nọ maan sẹ Uhi e Mozis ẹre ọ ghi rhihe ẹre. (Rom 10:4) Ọna ẹre ọ zẹe ne ukọ Pọl na gie Uhi e Mozis zẹvbe ama ọghe emwi esi nọ dee vbe odaro. (Hib 10:1) Vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna vbuwe ako iruẹmwi enẹ na gba re ikun, a gha guan kaẹn eso vbuwe emwi esi na, nọ dee vbe odaro kevbe vbene Jehova ya rhiẹre ma wẹẹ Osa nọ mwẹ ahoẹmwọmwa kevbe nọ buohiẹn ata ẹre irẹn khin vbe iko ọghe Ivbiotu e Kristi.
IHUAN 109 Gia Gha Mwẹ Ahoẹmwọmwa Nọ Ke Ekhọe Rre
^ okhuẹn 5 Ako iruẹmwi na keghi re ọkpa vbe usun ako iruẹmwi enẹ na gba re ikun ni gha guan kaẹn evbọzẹe ne ima na yaeyi wẹẹ e Jehova gbaroghe ima. Ako iruẹmwi eha nikẹre gha ladian vbe Ebe Owa Ọkhẹ ọghe May 2019. Uhunmwuta ọghe ako iruẹmwi eha na ọre “Vbene Jehova Ya Rhiẹre Ma Wẹẹ Osa Nọ Mwẹ Ahoẹmwọmwa Kevbe Nọ Buohiẹn Ata Ẹre Irẹn Khin Vbe Iko Ọghe Ivbiotu E Kristi,” “Vbene Ahoẹmwọmwa Kevbe Ibuohiẹn Ata Ọghe Jehova Ya Gbogba Gae Emwa Rẹn Ne Ẹbe Ghẹ Rruan Iran” kevbe “E Jehova Keghi Rhie Ifuẹko Ne Emwa Na Mu Yagha.”
^ okhuẹn 2 ẸMWẸ NA RHAN OTỌ RE: Ọ gberra iyi 600 ne Jehova yi ne Ivbi Izrẹl. A vbe tie avbe iyi na “Uhi,” “Uhi e Mozis” kevbe “evbawaru.” Yevbesọni, Uhi, ẹre a vbe tie ebe isẹn nokaro vbe Baibol nọ re Gẹnẹsis ya sẹ Diuteronomi. Ugbẹnso, Uhi, ẹre a vbe tie abọ ọghe Baibol hia na ya urhuẹvbo Hibru gbẹn.
^ okhuẹn 60 EFOTO NỌ RRE ODARO EBE NA: E Jehova hoo ne evbibiẹ emọ gha ya ahoẹmwọmwa koko ivbi iran, ne emọ nii mieke na gha mwẹ agbẹkunsotọ
EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Okhuo Izrẹl na, gha gu Ivbi ẹre nikhuo ziro vbe iran le evbare. Erha iran gha maa ovbi ẹre nokpia, vbe na ya gbaroghe ohuan hẹ vbe obọ nọkpa.
^ okhuẹn 64 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Ediọn ni rre onurho orere ẹvbo keghi mwẹ agiẹngiẹn daa okhuo na nọ dẹgbẹe kevbe ovbi ẹre ne ọduẹki ọkpa ya obọ atosi mu. Iran keghi ru iyobọ nọ khẹke nẹẹn.
You May Also Like
OWA ỌKHẸ (NA RUẸ VBE IKO)
Vbene Jehova Ya Rhiẹre Ma Wẹẹ Osa Nọ Mwẹ Ahoẹmwọmwa Kevbe Nọ Buohiẹn Ata Ẹre Irẹn Khin Vbe Iko Ọghe Ivbiotu E Kristi
Vbọ re uhi e Kristi? Vbọzẹe ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ, uhi na hẹnhẹn egbe yan ibuohiẹn ata?
OWA ỌKHẸ (NA RUẸ VBE IKO)
Vbene Ahoẹmwọmwa Kevbe Ibuohiẹn Ata Ọghe Jehova Ya Gbogba Gae Emwa Rẹn Ne Ẹbe Ghẹ Rruan Iran
De emwi ne evbibiẹ emọ gha ru ne emwa dan ghẹ mieke na mu ivbi iran yagha? De vbene ediọn khian ya sẹtin gbogba gae iko ọghe Ivbiotu e Kristi hẹ?
OWA ỌKHẸ (NA RUẸ VBE IKO)
E Jehova Ẹre Ọ Rhie Ifuẹko Ne Emwa Na Mu Yagha
De ifuẹko ne etẹn na mu yagha miẹn vbe Evbagbẹn Nọhuanrẹn? De vbene ediọn vbe iko kevbe etẹn nikhuo ni khian eniwanrẹn nẹ gha ya sẹtin rhie ifuẹko ne etẹn na mu yagha?
