1. Vbọzẹ nọ na khẹke na mu egbe yotọ khẹ odekun ẹrhia?

 ỌMWA gha mu egbe yotọ khẹ emwi nọ khian sunu vbe odaro, ọ sẹtin ru iyobọ nẹẹn ya miẹn uhunmwu. Vbe igiemwi, odekun ẹrhia gha sunu, emwa ni mu egbe yotọ khẹ ọre sẹtin miẹn uhunmwu, iran ghi vbe sẹtin ru iyobọ ne emwa ọvbehe. Otu ọkpa nọ rre Europe nọ ru iyobọ ne emwa, khare wẹẹ: “Ọmwa gha mu egbe yotọ ẹse, ọ sẹtin ru iyobọ nẹẹn ya miẹn uhunmwu.”

2. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima mu egbe yotọ khẹ orueghe nọkhua? (Matiu 24:44)

² Udemwurri ẹre “orueghe nọkhua” khian ya suẹn. (Mat 24:21) Orueghe nọkhua gha lughaẹn ne avbe odekun ẹrhia nibun ni sunu, rhunmwuda ẹ i khian do emwa hia mu. Odẹ ukpo 2,000 nọ gberra, e Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre ne iran mu egbe yotọ khẹ ẹdẹrriọ. (Tie Matiu 24:44.) Ma gha gele mu egbe yotọ, ọ gha ru iyobọ ne ima ya zin egbe vbe ẹghẹ nọ wegbe nii gha rre, ma ghi vbe sẹtin ru iyobọ ne emwa ọvbehe ya ru vberriọ.—Luk 21:36.

3. De vbene izinegbe, agiẹngiẹn, kevbe ahoẹmwọmwa khian ya ru iyobọ ne ima ya mu egbe khẹ orueghe nọkhua?

³ Gia guan kaẹn emwi eha nọ gha ru iyobọ ne ima ya mu egbe khẹ orueghe nọkhua. Vbe ima khian ru, vba gha wẹẹ ne ima ya ya igiuhunmwu ọghe ibuohiẹn kporhu ma emwa, kevbe deghẹ emwa ni ma yayi na gbodan ghee ima? (Arhie 16:21) Izinegbe ẹre ọ khian ya ima họn ẹmwẹ ne Jehova, ẹre ọ khian vbe ya ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ọ gha gbogba ga ima. De emwi ne ima khian ru, adeghẹ emwi eso ra emwi hia ne etẹn ima mwẹ na wii iran? (Hab 3:17, 18) Agiẹngiẹn ẹre ọ khian gu ima kpa ya ru iyobọ nọ khẹke ne iran. De emwi ne ima khian ru, adeghẹ a na miẹn wẹẹ, ihe ọkpa ẹre ima vbe etẹn ghi dia, rhunmwuda ne avbe arriọba ni ku uhunmwu kugbe na werriẹ aro nọ khọọ daa ima? (Ẹzik 38:10-12) Ahoẹmwọmwa nọ  wegbe ne ima mwẹ ne etẹn ima, ẹre ọ khian ru iyobọ ne ima ya la ẹghẹ nọ wegbe nii gberra.

4. De vbene Baibol ya rhie ẹre ma wẹẹ, te ọ khẹke ne ima ye gha mwẹ izinegbe, agiẹngiẹn kevbe ahoẹmwọmwa?

⁴ Ẹmwẹ Ọghe Osanobua rhie igiọdu ne ima, ne ima ye gha mwẹ izinegbe, agiẹngiẹn kevbe ahoẹmwọmwa. Ebe Luk 21:19 khare wẹẹ: “Izinegbe ọghe uwa ẹre ọ khian miẹn uwa fan.” Ebe Kọlose 3:12 na wẹẹ: “Uwa gha mwẹ ekhọe agiẹngiẹn.” Ebe 1 Tẹsalonaika 4:9, 10 na vbe kha wẹẹ: “Osanobua tobọre ma uwa ẹre nẹ vbene uwa gha ya gha hoẹmwẹ egbe hẹ. . . . Te ima ghi rinmwian uwa na etẹn, ne uwa ru nọ sẹ ọni.” Erhuanegbe Jesu ni rhie ẹre ma nẹ wẹẹ iran mwẹ izinegbe, agiẹngiẹn kevbe ahoẹmwọmwa ẹre a ghaa gu guan vbe avbe ako na. Ọrheyerriọ, te ọ ye khẹke ne iran ye gha hia sayọ. Erriọ vbe khẹke ne ima vbe ru ẹre. Ma gha guan kaẹn vbene Ivbi Otu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ ya rhie ẹre ma wẹẹ iran mwẹ izinegbe, agiẹngiẹn kevbe ahoẹmwọmwa, ọna gha ru iyobọ ne ima. Iyeke ọni, ma ghi guan kaẹn vbene ima gha ya sẹtin ya egbe taa iran hẹ, ne ima mieke na rhie ẹre ma wẹẹ, ma mu egbe khẹ orueghe nọkhua.

5. De vbene Ivbi Otu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ ya rhie ẹre ma hẹ wẹẹ, iran mwẹ izinegbe?

⁵ Te ọ gele wa khẹke ne Ivbi Otu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ gha mwẹ izinegbe. (Hib 10:36) Vbọzẹ? Rhunmwuda agharhemiẹn wẹẹ, iran miẹn ọlọghọmwa ne emwa hia vbe gha miẹn, iran vbe miẹn ọlọghọmwa ọvbehe rhunmwuda ne iran na re Ivbi Otu e Kristi. Te avbe ọkaolotu Ivbi e Ju kevbe arriọba e Rom wa gha zẹ enibun vbe uwu iran kpokpo, uhiẹn te ẹgbẹe ọghe iran wa vbe gha zẹ iran kpokpo. (Mat 10:21) Vbe deba ọni, emwa okeke ni ghaa hia ne iran ya ẹmwẹ ohoghe mu iran rẹrẹ, vbe gha rre uwu iko. (Iwinna 20:29, 30) Ọrheyerriọ, etẹn na keghi zin egbe. (Arhie 2:3) Vbe iran ya ru ọna hẹ? Iran keghi muẹn roro vbene emwa eso ne okha ọghe iran rre Baibol, vbe na ghee Job ya zin egbe. (Jems 5:10, 11) Iran na erhunmwu ne Osanobua rhie ẹtin ne iran. (Iwinna 4:29-31) Iran na vbe rhie aro ye afiangbe ne iran khian miẹn deghẹ iran na zin egbe.—Iwinna 5:41.

6. Vbua miẹn ruẹ vbe emwi ne Merita ru nọ ru iyobọ nẹẹn ya sẹtin zin egbe?

⁶ Deghẹ ima na gha tie okha ọghe emwa ni ghaa mwẹ izinegbe vbe Baibol kevbe ebe ọghomwa, ma na vbe gha muẹn roro, ma gha vbe sẹtin gha mwẹ izinegbe. Ọna ọre emwi nọ ru iyobọ ne ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Merita nọ rre Albania, ya sẹtin zin egbe vbe ẹgbẹe ọre ghaa ya obọ atosi muẹn. Ọ khare wẹẹ: “Vbe I tie okha ọghe Job, ọ na wa rhie igiọdu mẹ. Emwi bun ne Job miẹn vbe agbọn, ọ ma vbe rẹn ọmwa nọ ghaa si avbe ọlọghọmwa nii. Ọrheyerriọ, ọ na ye kha wẹẹ: ‘Vbene I te ya wu, I i khian sẹ Osanobua rae!’ (Job 27:5) I ghi muẹn roro, I na do bẹghe ẹre wẹẹ, ọlọghọmwa ne Job miẹn sẹ ọghomwẹ ẹ i re ne kherhe. E Job ma rẹn ọmwa nọ si ọlọghọmwa nọ ghaa ye, sokpan imẹ rẹn ọmwa nọ si ọghomwẹ.”

7. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ma i he werriẹ aro daa ọlọghọmwa nọ wegbe, vbọ khẹke ne ima gha ru nian?

⁷ Deghẹ ima na gha na erhunmwu gie Jehova vbe ẹghẹ hia, ma na vbe gha fannọ otọ ẹko ima ma rẹn, ma ghi sẹtin ye gha mwẹ izinegbe. (Fil 4:6; 1 Tẹs 5:17) A sẹtin miẹn wẹẹ, u ma he miẹn ọlọghọmwa nọ wegbe nian. Ọrheyerriọ, u nọ e Jehova nọ ru iyobọ nuẹn vbe u ghaa mu ohu ra, ra deghẹ u ma na rẹn emwi nọ khẹke ne u ru? Adeghẹ u na gha na erhunmwu gie Jehova vbe emwi kherhe vbenian gha de rre, u i khian vbe mianmian ya lẹẹ bu ẹre vbe ọlọghọmwa nọ wegbe gha rre vbe odaro. Ọna gha ru iyobọ nuẹn ya gha mwẹ ilẹkẹtin nọ wegbe wẹẹ, e Jehova rẹn ẹghẹ nọ khẹke nọ ya ru iyobọ nuẹn, kevbe odẹ nọ khẹke nọ ya ru iyobọ nuẹn.—Psm 27:1, 3.

8. De vbene igiemwi ọghe Mira ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma gha zin egbe edanmwẹ nian, ọ gha ru iyobọ ne ima ya zin egbe edanmwẹ vbe odaro? (Jems 1:2-4) (Ghee efoto nọ rre ipapa 5.)

⁸ Adeghẹ ima na sẹtin zin egbe ọlọghọmwa vbe  ẹdẹnẹrẹ, ma gha vbe sẹtin zin egbe vbe orueghe nọkhua gha rre. (Rom 5:3) Vbe ima gu kha vberriọ? Etẹn ima nibun do bẹghe ẹre wẹẹ, iran gha sẹtin zin egbe ọlọghọmwa ne iran ye, ọ ghi ru iyobọ ne iran ya sẹtin zin egbe ọvbehe ne iran khian miẹn vbe odaro. Iran gha sẹtin zin egbe ọlọghọmwa ne iran ye, ọ ghi ru iyobọ ne iran ya mu ẹtin yan e Jehova wẹẹ, ọ gele mu egbe nọ khian ya ru iyobọ ne iran, kevbe wẹẹ, ọ wa vbe hoo nọ ru vberriọ. Amuẹtinyan ne iran ghi mwẹ na, ẹre ọ khian ru iyobọ ne iran ya zin egbe ọlọghọmwa ke ọlọghọmwa nọ ghi de rre. (Tie Jems 1:2-4.) Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Mira nọ re arọndẹ, nọ rre Albania, keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, ne irẹn na sẹtin zin egbe ọlọghọmwa vbe ẹghẹ nọ gberra keghi ru iyobọ ne irẹn ya sẹtin zin egbe ọlọghọmwa ne irẹn ye nian. Ugbẹnso, ọ wa gha roro ẹre wẹẹ, ọlọghọmwa ne irẹn ye bun gbe, irẹn ọkpa ẹre ọ ya rre ra? Sokpan, ọ keghi yerre vbene Jehova he ya mudia ne irẹn vbe ọwara ukpo 20 nọ gberra, ẹre ọ na ghi tama egbe ẹre wẹẹ: ‘Rhikhan mu e Jehova. Ghẹ mianmian vbene ọ he ya ru iyobọ nuẹn ke ẹghẹ gha dee.’ U gha vbe sẹtin gha muẹn roro vbene Jehova he ka ya ru iyobọ nuẹn, ne u mieke na sẹtin zin egbe. Gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ọ bẹghe vbene u ya zin egbe edanmwẹ hẹ, kevbe wẹẹ, ọ gha vbe fiangbuẹ. (Mat 5:10-12) Ẹghẹ nii, vbe orueghe nọkhua gha ghi rre, u ghi sẹtin zin egbe rhunmwuda u mu egbe yotọ nẹ, u vbe ya ekhọe hia yan wẹẹ, te u khian ye gha zin egbe.

9. De vbene iko nọ rre Antiọk nọ rre Siria ya rhie ẹre ma wẹẹ iran mwẹ agiẹngiẹn?

⁹ Gi ima guan kaẹn emwi nọ sunu vbe obọ ghaa da Ivbi Otu e Kristi ni rre Judia vbe ẹghẹ ne ukhunmwu ya gha fi. Vbe etẹn ni rre iko nọ rre Antiọk nọ rre Siria ghi họn vbekpa ukhunmwu na, ẹ i mwẹ iran ma gha mwẹ agiẹngiẹn daa etẹn iran ni rre Judia. Sokpan ọ ma wa fo ye evba, iran na zẹ emwi ru. Iran keghi “tae wẹẹ dọmwadẹ ọghẹe vbe uwu iran gha rhie vbene obọ ẹre sẹ ya ru iyobọ gie etẹn iran ni rre Judia.” (Iwinna 11:27-30) Agharhemiẹn wẹẹ, eke nọ rree ẹre etẹn ni rre Judia ghaa ye, etẹn ni rre Antiọk na ye ru iyobọ ne iran.—1 Jọn 3:17, 18.

10. De odẹ eso ne ima gha ya sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ma mwẹ agiẹngiẹn vbe odekun ẹrhia gha sunu daa etẹn ima? (Ghee efoto nọ rre ipapa 5.)

¹⁰ Ma gha vbe sẹtin rhie ẹre ma vbe ẹdẹnẹrẹ wẹẹ, ma mwẹ agiẹngiẹn vbe ima gha họn wẹẹ, odekun ẹrhia sunu daa etẹn ima. Ọ khẹke ne ima mu egbe ne ima khian ya ru iyobọ ne etẹn vbobọvbobọ, ma sẹtin tama ediọn wẹẹ, ima hoo ne ima ya ru iwinna eso, ma sẹtin ru izọhẹ ye iwinna Arriọba nọ khian vbe uhunmwu otagbọn hia, ma sẹtin vbe mu ẹmwẹ iran ye erhunmwu. b (Itan 17:17) Vbe igiemwi, vbe ukpo 2020, ọ gberra Agbaziro 950 na zẹ nọ gha ru iyobọ ne etẹn ni rri oya rhunmwuda COVID-19. Te ọ wa khẹke ne ima gha ya ekhọe hia tian etẹn ni ru iwinna na. Rhunmwuda agiẹngiẹn ne iran mwẹ daa etẹn iran, iran kpemehe emwi ne iran gualọ ne iran kevbe emwi nọ gha ru iyobọ ne iran ya sikẹ e Jehova, etẹn na vbe gu iran dọlọ owa iran yi, ugbẹnso, iran kue vbe bọlọ owa ọgbọn kevbe owa ugamwẹ ọgbọn ne iran.—Yae taa 2 Kọrinti 8:1-4.

11. De vbe nọ ya rhie uyi gie Jehova hẹ, vbe ima ghaa rhie ẹre ma wẹẹ ima mwẹ agiẹngiẹn?

¹¹ Ma ghaa rhie ẹre ma wẹẹ, ima mwẹ agiẹngiẹn daa etẹn ima vbe odekun ẹrhia gha sunu, emwa ọvbehe wa bẹghe iwinna esiesi ne ima ru. Vbe igiemwi, vbe ukpo 2019, Hurricane Dorian keghi guọghọ Ọgua Arriọba nọ rre Bahamas. Vbe etẹn ghaa dọlegbe bọ Ọgua Arriọba na, iran keghi nọ okpia ọkpa nẹi re Osẹe Jehova nọ re contractor, inu igho nọ khian ya ru iwinna nọ rre otọ. Okpia na na tama iran wẹẹ: “I gha hoo ne I kpemehe . . . emadogua kevbe emwi na khian ya ru iwinna na, I ghi vbe viọ emwa ni khian ru enene iwinna ne  uwa. . . . I wa gele hoo ne I ru iyobọ na ne otu uwa. Obọ ne uwa ya mu egbe wa gele yẹẹ mwẹ.” Emwa nibun vbe uhunmwu otagbọn na ma rẹn e Jehova. Sokpan aro iran wa sotọ vbe egbe Avbe Osẹe Jehova. Ọ wa ya ima sọyẹnmwẹ ne ima na rẹn wẹẹ, ma ghaa rhie ẹre ma wẹẹ ima mwẹ agiẹngiẹn, ọ sẹtin ya emwa do sikẹ Osa nọ “vuọn ne itohan”!—Ẹfis 2:4.

12. Ma ghaa mwẹ agiẹngiẹn vbe ẹghẹ na, vbọ ya mu ima egbe khẹ orueghe nọkhua hẹ? (Arhie Maan 13:16, 17)

¹² Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima rhie ẹre ma wẹẹ, ima mwẹ agiẹngiẹn vbe ẹghẹ orueghe nọkhua? E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, emwa nẹi khian ye arriọba emwa nagbọn ike, gha miẹn ọlọghọmwa vbe ẹghẹ ne ima ye na kevbe ẹghẹ orueghe nọkhua. (Tie Arhie Maan 13:16, 17.) Etẹn ima sẹtin gha gualọ emwi eso na ya yin agbọn. E Jesu Kristi ne Ọba mwa gha rre vbe ẹghẹ nọ khian ya do bu ohiẹn, ma hoo nọ do vba wẹẹ, emwa ni rhie ẹre ma wẹẹ iran mwẹ agiẹngiẹn ẹre ima khin, ọ ghi vbe tama ima wẹẹ, “uwa do yin Arriọba na mwamwa khẹ uwa.”—Mat 25:34-40.

13. Zẹvbe nọ rre ebe Rom 15:7, de vbene Ivbi Otu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ ya rhie ẹre ma wẹẹ iran hoẹmwẹ egbe ẹsẹsẹmwẹse?

¹³ Ahoẹmwọmwa ẹre a ya gha rẹn Ivbi Otu e Kristi ọghe ẹmwata vbe ẹghẹ nẹdẹ. Sokpan, ọ ghaa khuẹrhẹ ne iran, ne iran gha rhie ahoẹmwọmwa ma ra? Emwa ughughan kevbe emwa ni ke ehe ughughan rre, ẹre ọ ghaa rre iko nọ rre Rom. Ivbi e Ju ẹre eso vbe uwu iran ghaa khin, te a wa koko Ivbi e Ju ne iran gha lele Uhi e Mozis, sokpan ẹ i erriọ a ya koko Ivbi ẹvbo ọvbehe ni ghaa rre uwu ẹbu iran. Ọ gha kẹ, eviẹn ẹre Ivbi Otu e Kristi eso ghaa khin, vbene eso ma na gha re eviẹn—a sẹtin vbe miẹn wẹẹ, emwa ni mwẹ eviẹn ẹre eso ghaa khin. Vbe uwu ena hia, de vbene iran khian ya rhie ẹre ma wẹẹ iran gele hoẹmwẹ egbe? Ukọ e Pọl keghi tama iran wẹẹ, “Uwa gha rhan obọ miẹn egbe yi.” (Tie Rom 15:7.) Vbe ọ ya ọna kha? Emwi na yae kha ighẹ ẹmwẹ na ke zedu “rhan obọ miẹn egbe yi” ọre, na ya ekhọe hia miẹn ọmwa yi, ra na mu ọghọ ye ọmwa egbe, ọni nọ wẹẹ, a ghi rhie ọmwa na la owa, ra a ghi gu ẹre ru ọse. Vbe igiemwi, e Pọl tama e Failimọn vbe nọ khian ya gbọbokhian ne Onẹsimọs nọ lẹẹ hin obọ arowa ẹre rre, ọ na wẹẹ nọ “ya ekhọe hia miẹn ọnrẹn yi.” (Fai 17) E Prisila kevbe Akuila keghi miẹn Apọlọs yi, “iran na fẹko rhie ẹre lele egbe,” Apọlọs ma mobọ rẹn emwi nibun vbekpa Ivbi Otu e Kristi vbene Prisila kevbe Akuila ghaa ye. (Iwinna 18:26) Agharhemiẹn wẹẹ, emwa ughughan ẹre iran ghaa khin, iran ma gi ọni si ighaegbe ye uwu ẹkpo iran, nọghayayerriọ, iran keghi ya ekhọe hia rhan obọ miẹn egbe yi.

14. De vbene Anna kevbe arowa ẹre ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran mwẹ ahoẹmwọmwa?

¹⁴ Ma gha vbe sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ima hoẹmwẹ etẹn ima adeghẹ ima na gu iran ru ọse. Ẹ i mwẹ iran ma vbe rhie ẹre ma wẹẹ, iran hoẹmwẹ ima. (2 Kọr 6:11-13) Gi ima guan kaẹn emwi nọ sunu daa Anna kevbe arowa ẹre. Vbe iran da wa kpa gha rrie West Africa zẹvbe etẹn na gie yo isi, COVID-19 na wa suẹn gha vẹwae. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ te iran da rre, iran ma sẹtin gha deba etẹn ni rre evba do iko ghee mwẹ ghee ruẹ. De vbene iran khian ghi ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran hoẹmwẹ etẹn na? Iran keghi ya e videoconferencing ya tie etẹn na, iran na vbe gi iran rẹn wẹẹ, iran wa hoo ne iran rẹn iran sayọ. Emwi ne iran ru na keghi yẹẹ etẹn sẹrriọ wẹẹ, ẹghẹ hia ẹre iran ya gha tie ọdọ vbe amwẹ na, iran na vbe gha ya efoni gie uhunmwu gie iran. Vbọzẹ ne ọdọ vbe amwẹ na, na hia ne iran rẹn etẹn na sayọ? Anna khare wẹẹ, “I i sẹtin mianmian vbene emwa he ya rhie ẹre ma wẹẹ iran hoẹmwẹ mwẹ kevbe ẹgbẹe mwẹ, ọna ẹre ọ vbe gua mwẹ kpa ya gha rhie ẹre ma wẹẹ, I hoẹmwẹ emwa ọvbehe.”

15. Vbe ima miẹn ruẹ vbe obọ e Vanessa vbe nọ dekaẹn na gha hoẹmwẹ etẹn hia? (Ghee efotọ nọ rre ipapa 5.)

¹⁵ Nọ ne ima nibun, etẹn ni ke ẹvbo ughughan rre ẹre ọ rre iko ọghe ima, odẹ ughughan ẹre iran vbe ya ru emwi. Ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne iran gha sẹtin gha wegbe sayọ, deghẹ ima na gha  rhie aro tua uyinmwẹ esi ne iran mwẹ. Ọ mwẹ ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Vanessa, nọ ga vbe New Zealand, ọ mwẹ etẹn eso vbe uwu iko ne iran ma gha la ẹvbo egbe. Sokpan ọ keghi zẹ ọre vbe iro wẹẹ, ne irẹn gha te ya gha lẹẹ ne emwa ne uyinmwẹ iran i yẹẹ irẹn, irẹn gha hia ne irẹn gu iran gha mu obọ. Ọ ghi ru vberriọ, ọ na do bẹghe emwi nọ ya e Jehova hoẹmwẹ etẹn na. Ọ khare wẹẹ: “Ke obọ ne ọdafẹn mwẹ ya suẹn gha ru iwinna ọgbaroghe ọghe otako, etẹn ughughan ẹre ima ghi gu mu obọ, odẹ ughughan ẹre iran vbe ya ru emwi, ọ ma ghi gha lọghọ mwẹ ne I sẹtin gu obọ iran. Te odẹ ughughan ne etẹn ya ru emwi ghi yẹẹ mwẹ. Ọ wa vbe yẹẹ e Jehova, rhunmwuda, irẹn ẹre ọ si ima hia gha die otu na ne emwa ughughan ye.” Ma gha hia ne ima gha ya aro ne Jehova ya ghee emwa ọvbehe ghee iran, te ima rhie ẹre ma wẹẹ, ima hoẹmwẹ iran.—2 Kọr 8:24.

16. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima rhie ẹre ma wẹẹ, ima mwẹ ahoẹmwọmwa vbe ẹghẹ orueghe nọkhua? (Ghee efoto nọ rre ipapa 5.)

¹⁶ Te ọ wa khẹke ne ima rhie ẹre ma wẹẹ, ima mwẹ ahoẹmwọmwa vbe ẹghẹ orueghe nọkhua. Orueghe nọkhua gha suẹn, de vbene Jehova khian ya gbogba ga ima hẹ? Gia ghee emwi ne Jehova wẹẹ ne emwa rẹn ru vbe ẹghẹ na ya mu okuo la e Babilọn. Ọ khare wẹẹ: “Uwa la uwu owa uwa, uwa ne emwa mwẹ, ne uwa khui urho ke egbe. Uwa ya lẹre nẹ kherhe, ohu mwẹ te do dọyọ.” (Aiz 26:20) Ọ khọ wẹẹ, ẹmwẹ na wa vbe kaẹn ima ni khian gha rrọọ vbe ẹghẹ orueghe nọkhua. “Uwu owa uwa” na guan kaẹn mwa, sẹtin gha re iko ọghe ima. Vbe ẹghẹ orueghe nọkhua, e Jehova gha gbogba ga ima, deghẹ ima na ye gha gu etẹn ne ima gba ga rrọọ vbe uwu akugbe. Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima hia vbe odẹ ke odẹ nian, ne ima gha mu emwi ne etẹn ima ru wuo egbe, ma ghi vbe ya ekhọe hia hoẹmwẹ iran. A sẹtin miẹn wẹẹ, ọna ẹre ọ khian ya ima miẹn fan!

17. De emwi ne ima gha sẹtin ru vbe ẹghẹ orueghe nọkhua, deghẹ ima na mu egbe yotọ nian?

¹⁷ “Ẹdẹ nọkhua ọghe Jehova” gha ya agbọn lọghọ emwa nagbọn. (Zẹf 1:14, 15) Eguọmwadia e Jehova gha vbe miẹn ọlọghọmwa eso. Sokpan ma gha mu egbe yotọ nian, ohan i khian gha mu ima, ma ghi vbe sẹtin ru iyobọ ne emwa ọvbehe. Ma ghi vbe sẹtin zin egbe ọlọghọmwa ke ọlọghọmwa nọ rhirhi gha khin. Etẹn ima ghaa rri oya, ma ghi hia ne ima ru iyobọ ne iran, ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ, ima mwẹ agiẹngiẹn daa iran, ma ghi vbe hia ne ima kpemehe emwi ne iran gualọ. Te ima khian vbe rhikhan mu etẹn ima, rhunmwuda ma hoẹmwẹ iran ẹsẹsẹmwẹse. E Jehova gha ya arrọọ ọghe etẹbitẹ ru ima ẹse, vbe ẹghẹ nii, ma i ghi rẹn emwi na tie ẹre odekun ẹrhia kevbe ọlọghọmwa.—Aiz 65:17.