1. De vbene Ovbi Otu e Kristi khian ya gha yevbe erhan hẹ? (Ghee efoto nọ rre ipapa 21.)

 “ẸHOHO i bun erhan nọ vbokho.” Itan na ya ima rẹn emwi ọkpa ne kpataki nọ ru iyobọ ne erhan eso ne iran i na rherhe bun: ọni ọre ne iran na sẹtin vbokho. Deghẹ Ovbi Otu e Kristi hoo nọ gha mwẹ alaghodaro vbe ugamwẹ e Jehova, te ọ khẹke nọ gha vbokho, ọni nọ wẹẹ, ọ ghi mu egbe nọ ya ru afiwerriẹ nọ khẹke. Odẹ vbo? Ọ khẹke ne ima ru afiwerriẹ nọ khẹke vbe emwi gha fi werriẹ vbe ẹdagbọn ima, ọ vbe khẹke ne ima gha mwẹ amuroro vbe emwa ghaa mwẹ iziro nọ lughaẹn ne ọghe ima.

2. De emwi eso nọ khian ru iyobọ ne ima vbe emwi gha fi werriẹ vbe ẹdagbọn ima, de emwi ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

² Zẹvbe eguọmwadia e Jehova, ọ khẹke ne ima gha mwẹ amuroro. Ọ vbe khẹke ne ima gha mu egbe rriotọ, ma ghi vbe gha mwẹ ekhọe agiẹngiẹn. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn vbene ena ya ru iyobọ ne etẹn eso ne emwi fi werriẹ vbe ẹdagbọn iran. Ma gha vbe guan kaẹn vbe nọ khian vbe ya ru iyobọ ne ima hẹ. Gi ima ka guan kaẹn emwi ne ima gha miẹn ruẹ vbe obọ e Jehova kevbe Jesu Kristi, iran ẹre ọ rhie igiemwi nọ ghi maan sẹ yotọ vbe nọ dekaẹn na gha mwẹ amuroro.

3. De emwi eso nọ ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova mwẹ amuroro?

³ A keghi tie Jehova “Okuta” rhunmwuda ẹ i beghe. (Diut 32:4) Vbọrhirhighayehẹ, ọ mwẹ amuroro. Zẹvbe ne emwi ya fi werriẹ, e Jehova ne Osa mwa keghi ru afiwerriẹ nọ khẹke, nọ mieke na mu emwamwa ọghẹe sẹ. Te Jehova yi emwa nagbọn ne iran gha yevbe irẹn, ne iran sẹtin gha ru afiwerriẹ nọ khẹke vbe emwi gha fi werriẹ vbe ẹdagbọn iran. Avbe adia ọghe Jehova ni rre Baibol i lọghọ na rẹn otọ ọre, iran wa ru iyobọ ne ima ya rẹn emwi nọ khẹke ya ru vbe  ọlọghọmwa ne ima rhirhi gha ye. Igiemwi ne Jehova rhie yotọ kevbe avbe ilele ọghẹe ya ima rẹn wẹẹ, agharhemiẹn wẹẹ, “Okuta” ẹre irẹn khin, ọ wa vbe mwẹ amuroro.

4. De igiemwi nọ rhie ẹre ma wẹẹ, e Jehova mwẹ amuroro? (Lẹvitikọs 5:7, 11)

⁴ Emwi nọ gbae ẹre Jehova ru, ẹwaẹn wa vbe rre emwi nọ ru. E Jehova i ya obọ nọ tọn mu emwa nagbọn, sokpan ọ keghi mwẹ amuroro daa iran. Vbe igiemwi, gi ima guan kaẹn vbene Jehova ya mwẹ amuroro daa Ivbi Izrẹl. Emwi ne obọ iran gba ẹre, ẹre ọ wẹẹ ne Ivbi Izrẹl hia ya gha ru izọhẹ, ọre deghẹ iran fe ra obọ ma sẹ iran re. Ugbẹnso, ọ keghi kue yọ ne dọmwadẹ emwa gha ya emwi ne obọ iran sẹ ru izọhẹ.—Tie Lẹvitikọs 5:7, 11.

5. De igiemwi eso nọ rhie ẹre ma wẹẹ, e Jehova mu egbe rriotọ kevbe wẹẹ ọ mwẹ agiẹngiẹn?

⁵ Imuegberriotọ kevbe ekhọe agiẹngiẹn ẹre ọ ya e Jehova mwẹ amuroro. Vbe igiemwi, e Jehova keghi rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mu egbe rriotọ vbe ẹghẹ nọ khian na guọghọ Ivbi e Sọdọm. E Jehova keghi gie avbe odibo ẹre, ne iran ya tama e Lọt nọ lẹẹ gha rrie uhunmwu oke. Ohan ma gi e Lọt yo evba. Sokpan ọ na rinmwian e Jehova, nọ gi irẹn vbe ẹgbẹe ọghe irẹn gha rrie Zoa; ovbi ẹvbo kherhe na khian guọghua ẹre Zoa ghaa khin. E Jehova gha te sẹtin tama e Lọt wẹẹ, nẹ ghẹ rhie obọ gberra ẹmwẹ ne irẹn ta. Sokpan e Jehova keghi kue ne Lọt gha rrie Zoa, rhunmwuda ọni, ọ ma ghi guọghọ e Zoa rua. (Gẹn 19:18-22) Ukpo nibun ghi gberra nẹ, e Jehova keghi mwẹ itohan daa Ivbi e Nenivẹ. Ọ keghi gie akhasẹ ighẹ e Jona nọ ya tama Ivbi e Nenivẹ wẹẹ, irẹn gha guọghọ iran kevbe ẹvbo iran rua. Sokpan Ivbi e Nenivẹ ghi fi werriẹ, e Jehova keghi tohan iran, ọ na sẹ iran rae.—Jona 3:1, 10; 4:10, 11.

6. De igiemwi eso nọ rhie ẹre ma wẹẹ, e Jesu mwẹ amuroro vbene Jehova vbe ye?

⁶ E Jesu wa vbe gha mwẹ amuroro vbene Jehova vbe ye. Te a gie Jesu gha die agbọn na, nọ do kporhu ma “avbe ohuan ni wiri, ni rre igiowa ọghe Izrẹl.” Sokpan, te Jesu wa gha mwẹ amuroro zẹvbe nọ ya gha ru iwinna na. Ọ mwẹ asẹ ọkpa ne okhuo ọkpa nẹi Ovbi Izrẹl ya gha rinmwian e Jesu, nọ mu ovbi irẹn egbe rran. Ọ na tama e Jesu wẹẹ, “Orhiọn dan wa loo ovbi mwẹ nokhuo, obọ wa dae.” E Jesu keghi tohan rẹn, ọ na ru emwi ne okhuo nii wẹẹ nọ ru ne irẹn, ọ keghi mu ovbi ẹre egbe rran. (Mat 15:21-28) Gi ima vbe ghee igiemwi ọvbehe. Vbe Jesu da suẹn iwinna rẹn vbe uhunmwu otagbọn, ọ na kha wẹẹ: “Ọmwa nọ rhirhi siẹn mwẹ . . . , mẹ gha vbe siẹn ọnrẹn.” (Mat 10:33) Sokpan vbe Pita siẹn e Jesu igbaha, e Jesu siẹn ọnrẹn ra? Ẹo. E Jesu rẹnrẹn wẹẹ, emwi ne Pita ru gele gbe ẹre egbe kevbe wẹẹ ọmwa esi nọ. Vbe Jesu ghi rhiọ kpaegbe, ọ keghi rhie egbe ma e Pita. Ọ gha kẹ, ọ gi e Pita rẹn wẹẹ, irẹn yabọ ọre nẹ kevbe wẹẹ irẹn hoẹmwẹ ọnrẹn.—Luk 24:33, 34.

7. Zẹvbe nọ rre ebe Filipai 4:5, de emwi nọ khẹke na rẹn ima yi?

⁷ Ma bẹghe ẹre nẹ wẹẹ, e Jehova vbe Jesu Kristi mwẹ amuroro. Ma vbe vbo? E Jehova hoo ne ima gha mwẹ amuroro. (Tie Filipai 4:5.) E Baibol ọkpa ghi zedu ako na, ọ na wẹẹ: “Gi emwa rẹn ruẹ ye ọmwa nọ mwẹ amuroro.” Ma sẹtin nọ egbe ima wẹẹ: ‘Emwa rẹn mwẹ ye ọmwa nọ mwẹ amuroro ra, ọmwa nẹi si ukankan ye emwi kevbe ọmwa nọ mu emwi wuo egbe ra? Ra te emwa ghee ẹre wẹẹ, ọmwa nọ mu emwi gogogo, ne egbe balọ, ra ọmwa nọ mwẹ ekhọe nọ wegbe ẹre I khin? Mẹ kpikpi  emwa ne iran gha ru emwi vbene I gualọ ọre yi ra? Ra mẹ danmwehọ emwa ọvbehe ra, mẹ vbe kue ye ẹmwẹ ne iran khare, deghẹ esa na gha rrọọ ra?’ Vbene ima ya rhie ẹre ma wẹẹ, ima mwẹ amuroro daa emwa ọvbehe, ẹre ọ khian tae deghẹ ima gele ya egbe taa e Jehova vbe Jesu. Gi ima guan kaẹn emwi eva nọ gha sunu, nọ na khẹke ne ima rhie ẹre ma wẹẹ, ima mwẹ amuroro, ọni ọre vbe emwi gha fi werriẹ vbe ẹdagbọn ima kevbe vbe emwa ghaa mwẹ iziro nọ lughaẹn ne ọghe ima, ra iran na ru emwi nọ lughaẹn ne emwi ne ima mwẹ vbe ekhọe.

8. De emwi nọ khian ru iyobọ ne ima ya gha roro emwi ẹse, vbe emwi gha fi werriẹ vbe ẹdagbọn ima? (Vbe ya ghee futnot.)

⁸ Ọmwa nọ roro emwi ẹse ẹre ọ ru afiwerriẹ nọ khẹke vbe emwi gha fi werriẹ vbe ẹdagbọn ọnrẹn. Afiwerriẹ vbenian sẹtin ya agbọn lọghọ ima vbe odẹ ne ima ma te ya aro yi. Ma sẹtin wa suẹn gha khuọnmwi emianmwẹ nọ wegbe vbe udemwurri. Ẹmwẹ igho sẹtin vbe suẹn gha lọghọ ima ra ẹmwẹ arriọba sẹtin wa vbe fi werriẹ vbe udemwurri vbe ẹvbo ne ima ye, ọna sẹtin suẹn gha ya agbọn lọghọ ima. (Asan 9:11; 1 Kọr 7:31) Uhiẹn, iwinna ne ima ru vbe ugamwẹ e Jehova gha vbe fi werriẹ, ẹ i vbe khuẹrhẹ ne ima. Vbene emwi rhirhi gha ye hẹ, ma gha sẹtin zin egbe deghẹ ima na ru emwi enẹ na: (1) emwi gha fi werriẹ, u ghi miẹn ọnrẹn yi vberriọ, (2) gha muẹn roro vbene emwi khian gha ye hẹ vbe odaro, (3) rhie aro tua afiangbe ne u sọyẹnmwẹ ọnrẹn, (4) u vbe gha ru ẹse ne emwa ọvbehe. b Gia guan kaẹn igiemwi ọghe etẹn eso, nọ gha ya ima rẹn vbene emwi enẹ na khian ya sẹtin ru iyobọ ne ima hẹ.

9. De emwi nọ ru iyobọ ne ọdọ vbe amwẹ ọkpa na gie yo isi, vbe iran miẹn ọlọghọmwa ne iran ma te ya aro yi?

⁹ Emwi gha fi werriẹ u ghi miẹn ọnrẹn yi vberriọ. A keghi gie Emanuele vbe Francesca gha rrie ẹvbo ọvbehe zẹvbe arọndẹ na gie yo isi. Vbe iran da suẹn gha ruẹ urhuẹvbo na zẹ vba, e COVID-19 keghi suẹn gha vẹwae, rhunmwuda ọni, dọmwadẹ etẹn na suẹn gha dia owa ya, na kha na, ọ ma he kẹ iran ya rẹn etẹn ni rre iko ne iran ghi ye nian. Vbọ ma he kpẹẹ vba, iye Francesca keghi wu. E Francesca te wa gha hoo nọ ya miẹn emwa rẹn, sokpan ọ ma sẹtin yo, rhunmwuda emianmwẹ nọ vẹwae khian. Vbọ ru iyobọ nẹẹn ya sẹtin zin egbe? Vbe okaro, Francesca vbe ọdọ re ighẹ Emanuele keghi na erhunmwu ne Jehova rhie ẹwaẹn ne iran, ne iran ghẹ mieke na gha si osi gbe. E Jehova wa họn erhunmwu iran, ọ keghi kpemehe emwi ne iran gualọ, nọ gha ya iran sikẹ irẹn sayọ. Vbe igiemwi, emwi ne ọtẹn nokpia ọkpa ta vbe vidio na na nọ ọnrẹn ọta, keghi rhie igiọdu ne iran, ọtẹn nii khare wẹẹ: “Ma gha rherhe miẹn ọnrẹn yi wẹẹ, vbe na miẹn agbọn erriọ a yin ẹnrẹn, ma ghi gha sọyẹnmwẹ vbe emwi gha fi werriẹ vbe ẹdagbọn ima, ma ghi vbe sẹtin ru afiwerriẹ nọ khẹke.” c Nogieva, iran keghi hia ne iran guẹ sayọ vbe na ya ya efoni kporhu hẹ, iran na kue suẹn gha gu emwa ruẹ e Baibol. Nogieha, iran keghi ya ekhọe hia gbọyẹmwẹ ye emwi ne etẹn ru ne iran, iran na vbe miẹn ọnrẹn yi. Ọ mwẹ ọtẹn nokhuo ọkpa nọ mwẹ ekhọe esi, nọ wa gha gie uhunmwu gie iran. Ọ ghi gbẹnnẹ ako ọghe Baibol yọ, ẹdẹgbegbe ẹre ọ wa ya gha ru ọna vbe ọwara ukpo ọkpa. Ma gha miẹn ọnrẹn yi wẹẹ, vbe na miẹn agbọn erriọ a yin ẹnrẹn, emwi ne ima sẹtin ru nian ghi gha sẹ ima ọyẹnmwẹ.

10. De emwi nọ ru iyobọ ne ọtẹn nokhuo ọkpa vbe emwi nọ ma te ya aro yi sunu?

¹⁰ Gha muẹn roro vbene emwi khian gha ye hẹ vbe odaro, ne u vbe gha rhie aro tua afiangbe ne u sọyẹnmwẹ ọnrẹn. Ọ mwẹ ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Christina, ne Ovbi e Romania, nọ rre Japan. Ọ wa da ọtẹn na, vba ghi yae wewe wẹẹ, iko Ebo  nọ ye i khian ghi gha rrọọ. Vbọrhirhighayehẹ, ọ ma roro ẹmwẹ na gbe. Nọghayayerriọ, ọ na gha hia vbene ẹtin ẹnrẹn sẹ vbe iko e Japanese nọ ghi ye, ọ na vbe hia nọ gha ya e Japanese kporhu vbe ẹghẹ hia. Ọ na vbe tama okhuo ọkpa ne iran te gba gha winna, nọ ma irẹn vbe na ya zẹ e Japanese hẹ. Okhuo na keghi kue yọ wẹẹ irẹn a gha loo e Baibol kevbe ebe na tie ẹre Sọyẹnmwẹ Arrọọ Vbe Etẹbitẹ! ọghe Japanese ya ma e Christina emwi. E Christina na do gha mwẹ alaghodaro vbe odẹ nọ ya zẹ e Japanese, sokpan ẹ i re ọni ọkpa, ẹmwata ni rre Baibol na do gha yẹẹ okhuo na. Ma ghaa muẹn roro vbene emwi khian gha ye hẹ vbe odaro, ma na vbe ya aro yọ wẹẹ emwi gha dunna, ma sẹtin do miẹn afiangbe ne ima ma te ya aro yi vbe emwi gha fi werriẹ vbe udemwurri.

11. Vbọ ru iyobọ ne ọdọ vbe amwẹ ọkpa nọ ma miẹn igho loo sẹ omwa?

¹¹ Gha ru ẹse ne emwa ọvbehe. Ọ mwẹ ọdọ vbe amwẹ ọkpa nọ rre otọ ẹvbo na na mu awua ye iwinna ima, iran ma ghi gha miẹn igho loo sẹ omwa vbe emwi suẹn gha lọghọ vbe ẹvbo nii. Vbọ ru iyobọ ne iran? Vbe okaro, iran keghi hia ne iran fiaẹn kanmwa emwi ne iran loo igho yi. Ne iran gha te ya gha mu enegbe iran roro, iran na hia ne iran gha ru iyobọ ne emwa ọvbehe, odẹ ne iran ya ru ọna, ọre ne iran na rhiegba ye iwinna kporhu. (Iwinna 20:35) Nokpia nọ rrọọ khare wẹẹ, “Rhunmwuda ne ima na rhiegba ye iwinna ikporhu, ma ma ghi gha mu ọlọghọmwa ne ima ye roro, iwinna ugamwẹ e Jehova ẹre ima ghi gha ye ẹghẹ ọghe ima ru.” Emwi gha fi werriẹ vbe ẹdagbọn ima, ọ ma khẹke ne ima mianmian vbe nọ ru ekpataki sẹ hẹ na gha ru iyobọ ne emwa ọvbehe, katekate lekpa iwinna ikporhu iyẹn nọ maan.

12. De vbene igiemwi ọghe Pọl khian ya ru iyobọ ne ima hẹ, ne ima mieke na sẹtin gha fi ẹmwẹ ne ima ta werriẹ, vbe ima gha miẹn emwa ughughan vbe ikporhu?

¹² Ọ khẹke ne ima mu egbe ne ima ya fi ẹre werriẹ, ẹmwẹ ne ima ya kporhu. Emwa ughughan ẹre ima miẹn vbe ikporhu, emwa ni ke ẹvbo ughughan rre kevbe emwa ni rre ugamwẹ ughughan. Te ukọ e Pọl wa gha fi odẹ nọ ya gha kporhu werriẹ, ma gha wa miẹn emwi ruẹ vbe obọ ọre. E Jesu keghi zẹ e Pọl nọ gha re “ukọ na gie bu ivbi agbẹnvbo ọvbehe.” (Rom 11:13) Ọna rhie ma wẹẹ, e Pọl kporhu ma Ivbi e Ju, Ivbi e Grik, emwa ni yo owebe vbe na yo, ivbi edigue, kevbe emwa ni rre ukpo arriọba. E Pọl keghi ya egbe ẹre khian “emwi hia ne emwa hia,” nọ mieke na sẹtin kporhu ma emwa ughughan na guan kaẹn na, vbe odẹ nọ gha mu iran ekhọe. (1 Kọr 9:19-23) E Pọl wa rhie aro tua vbene iran ya ru emwi hẹ, eke ne iran ke rre kevbe emwi ne iran yayi, ọna ẹre ọ ghi ru iyobọ nẹẹn ya kporhu ma iran vbe odẹ nọ gha mu iran ekhọe. Ma gha vbe sẹtin gha mwẹ alaghodaro, deghẹ ima na hia ne ima gha fi ẹmwẹ ne ima ta werriẹ, ne ima mieke na sẹtin ru iyobọ ne dọmwadẹ emwa ne ima miẹn vbe ikporhu.

13. Zẹvbe nọ rre ebe 1 Kọrinti 8:9 de emwi nọ khẹke ne ima gban egbe na, ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ, ima daa ne emwa ọvbehe?

¹³ Ma ghaa mwẹ amuroro, ma i khian gha hoo ne emwa gha ru emwi vbene ima gualọ ọre yi. Vbe igiemwi, ọ wa yẹẹ etẹn nikhuo eso ne iran gha gbe makeup ye aro, sokpan ẹ i vbe yẹẹ eso. Ivbi Otu e Kristi eso da ayọn ye oreghe, sokpan eso i zẹdẹ ya ayọn kaan unu hiehie. Ivbi Otu e Kristi hia wa gualọ egberranmwẹ, sokpan odẹ ughughan ẹre iran ya gbaroghe egbe iran. Ma ghaa roro ẹre wẹẹ iziro ọghe ima ẹre ọ gbae, ma na vbe gha hoo ne etẹn ima gha ghee ẹre vberriọ, ma sẹtin do mu idobo ye etẹn egbe, ọ sẹtin vbe si ighaegbe ye uwu iko. Ima ma zẹdẹ hoo ne emwi vbenian sunu! (Tie 1 Kọrinti 8:9; 10:23, 24) Gi ima ya igiemwi eva rhan otọ vbene ilele ni rre Baibol khian ya sẹtin ru iyobọ ne ima, ne ima gha ru emwi ye oreghe kevbe ne ima gha ru emwi nọ gha ya ọfunmwegbe gha rre uwu iko.

14. De ilele eso nọ rre Baibol nọ khẹke nọ gha dia ima, vbọ gha de ọghe egbe ne ima mu, kevbe eto ne ima mu ye uhunmwu?

¹⁴ Vbene ima ya mu egbe kevbe aro eto ne ima mu  ye uhunmwu. E Jehova ma tama ima wẹẹ, yọ ọna ra ghẹ yọ ọna, sokpan ọ keghi ya ilele eso ru iyobọ ne ima, ne ima mieke na rẹn emwi nọ khẹke ya ru. Ọ khẹke ne ima gha mu egbe vbe odẹ nọ gha rhie uyi gie Osanobua. Odẹ ne ima ya mu egbe ghi rhie ẹre ma wẹẹ, ma mwẹ amuroro, ma ru emwi ye oreghe kevbe wẹẹ, ma “roro emwi ẹse.” (1 Tim 2:9, 10; 1 Pit 3:3) Nọnaghiyerriọ, ọ ma khẹke ne ima mu egbe vbe odẹ ne emwa gha ya rhie aro ye ima egbe. Avbe ilele na gha vbe ru iyobọ ne ediọn ne iran ghẹ gha tobọ iran yi uhi ne etẹn vbe nọ dekaẹn egbe na mu kevbe eto na ru. Vbe igiemwi, ọ mwẹ iko ọkpa ne ediọn na gha hia ne iran ru iyobọ ne etẹn nikpia ni re igbama, eto ne avbe igbama wa mobọ gha gbe vbe ẹdogbo ne iran ye, ẹre etẹn nikpia na ghaa gbe, ọ wa kakabọ rrie otọ, sokpan enene eto ghi ye zagha zagha. De vbene ediọn na khian ya ru iyobọ ne iran hẹ, vbene iran i khian na yi uhi ọghe obọ iran? Ọgbaroghe ọghe otako keghi tama iran wẹẹ, ne iran tama etẹn na wẹẹ, “Adeghẹ u na gha ya ọta guan vbe uhunmwu ogiukpo, sokpan emwa na ya ruẹ ye ughe ne iran gha te ya gha danmwehọ ruẹ, ọni rhie ma wẹẹ, ukpọn ne u yọ ra eto ne u mu ye uhunmwu ma deyọ.” Ọna keghi ru iyobọ ne etẹn nikpia nii ya rẹn emwi nọ khẹke ya ru, vbene ediọn ma na vbe yi uhi ọghe obọ iran. d

15. De ilele eso nọ rre Baibol nọ khẹke nọ gha dia ima, vbọ gha de ọghe vbene ima ya gbaroghe egbe ima hẹ? (Rom 14:5)

¹⁵ Vbene u khian ya gbaroghe egbuẹ hẹ. Dọmwadẹ Ovbi Otu e Kristi ẹre ọ khian zẹ ne egbe ẹre, vbe nọ dekaẹn vbe nọ khian ya gbaroghe egbe ẹre hẹ. (Gal 6:5) Uhi eso rre Baibol, nọ guan kaẹn odẹ eso nọ ma khẹke ne Ovbi Otu e Kristi ya gha gbaroghe egbe ẹre, vbe na ghee, nọ dekaẹn esagiẹn na mu ye egbe kevbe orhiọn dan na gu mu obọ. (Iwinna 15:20; Gal 5:19, 20) Vbọ gberra emwi eva na, dọmwadẹ ọghẹe ẹre ọ khian ghi zẹ ne egbe ẹre vbe nọ khian ya gbaroghe egbe ẹre hẹ. Ivbi Otu e Kristi eso keghi bu avbe ọbo ebo ne iran gbaroghe iran, vbene eso na gbaroghe egbe iran vbe odẹ  ọvbehe. Ọ gha khọnrẹn ne ima wa yayi wẹẹ, odẹ eso ne ima ya gbaroghe egbe ima wa maan, ọ ma khẹke ne ima gbagba ẹre ye etẹn ima egbe, sokpan ma ghi gi iran tobọ iran zẹ odẹ ne iran khian ya gbaroghe egbe iran. Emwi nọ khẹke ne ima kọ ye orhiọn ọre wẹẹ: (1) Arriọba Osanobua ọkpa ẹre ọ khian sẹtin mu emwa nagbọn egbe rran, vbene iran i khian na ghi gha khuọnmwi. (Aiz 33:24) (2) Ọ khẹke ne dọmwadẹ Ovbi Otu e Kristi “rẹn nọ mu ẹre ekhọe” vbọ gha de ọghe vbe nọ khian ya gbaroghe egbe ẹre hẹ. (Tie Rom 14:5.) (3) Ma i bu ohiẹn emwa ọvbehe, ma i vbe ru emwi nọ gha mu idobo ye iran egbe. (Rom 14:13) (4) Ivbi Otu e Kristi keghi rhie ẹre ma wẹẹ iran mwẹ ahoẹmwọmwa, iran vbe rẹn wẹẹ, ne akugbe gha rre uwu iko, ẹre ọ ru ekpataki sẹ emwi ne iran hoo ne iran ru. (Rom 14:15, 19, 20) Ma gha kọ ena hia ye orhiọn, ma ghi sikẹ etẹn ima sayọ, ọfunmwegbe ghi vbe gha rre uwu iko.

16. De vbene ọdiọn khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mwẹ amuroro vbe nọ dekaẹn obọ nọ ya mu ediọn nikẹre? (Ghee efoto nọ rre ipapa 24.)

¹⁶ Ọ khẹke ne ediọn rhie igiemwi esi yotọ vbe nọ dekaẹn na gha mwẹ amuroro. (1 Tim 3:2, 3) Vbe igiemwi, ọ ma khẹke ne ọdiọn gha roro ẹre wẹẹ, ẹmwẹ ne irẹn ta ẹre a khian wa ya gha ru emwi vbe ẹghẹ hia rhunmwuda wẹẹ, ọ diẹn ediọn nikẹre. Ọ khẹke nọ rẹn wẹẹ, e Jehova gha sẹtin loo orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe ya ru iyobọ ne ọdiọn nọ rhirhi gha khin, nọ mieke na ta ẹmwẹ nọ gha ru iyobọ ne ediọn nikẹre ya ru azẹ nọ khẹke. Adeghẹ a na miẹn wẹẹ, a ma rhie owẹ gberra uhi ọghe Baibol rhọkpa, ọ khẹke ne ediọn ni mwẹ amuroro ya ekhọe hia rhie obọ ba emwi ne ediọn ni bun sẹ ta, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ẹ i re ọni iran te mwẹ vbe ekhọe.

17. Ivbi Otu e Kristi ghaa mwẹ amuroro, de afiangbe ne iran miẹn?

¹⁷ Ivbi Otu e Kristi miẹn afiangbe nibun vbe iran ghaa mwẹ amuroro. Ma ghi do sikẹ etẹn sayọ, ọfunmwegbe ghi vbe gha rre uwu iko. Ma ghi vbe do gha gbọyẹmwẹ ye odẹ ughughan ne etẹn ne ima gba ga ya ru emwi vbe uhunmwu otagbọn hia, ọ wa vbe yẹẹ ima ne ima na rẹn wẹẹ, agharhemiẹn wẹẹ ehe ughughan ma ke rre, te ima ye ga e Jehova kugbe zẹvbe ẹgbẹe. Sẹ ehia, ẹko wa vbe sẹ ima ọyẹnmwẹ ne ima na rẹn wẹẹ, ma ya egbe taa e Jehova nọ re Osa nọ mwẹ amuroro.