1-2. De uyi nọkhua ne Jehova mu ye emwa rẹn egbe?

 ỌMWA gha nọ ruẹ aro ne u ya ghee Jehova, vbua khian tama rẹn? Egbọre, u gha khama rẹn wẹẹ, ‘I ghee Jehova zẹvbe Erha mwẹ, Osa mwẹ kevbe Ọse mwẹ.’ U sẹtin vbe gha mwẹ iwaẹni ọvbehe ne u gha sẹtin ya gie Jehova, sokpan, uwẹ ghee Jehova zẹvbe ọmwa nọ gie na tie ruẹ, nọ mieke na mu ọghọ yọ ruẹ egbe ra?

² Ọba ighẹ e Devid keghi ya obọ ne Jehova ya mu avbe ọsiọre ni gae ya gie vbene ọmwa ya mu ọghọ ye orhunmwuyẹn egbe. Ọ khare wẹẹ: “Eo Jehova, de ọmwa nọ gha la uwu ibọkpọ ruẹ? De ọmwa nọ gha sẹtin dia oke ruẹ nọhuanrẹn ya?” (Psm 15:1) Ẹmwẹ nọ rre ako na ya ima rẹn wẹẹ, ma gha sẹtin la uwu ibọkpọ ọghe Jehova, ọni nọ wẹẹ, ma gha sẹtin gha re ọsie Jehova. Aro nọ ghaan ẹre ima wa ya ghee uyi ne Jehova mu ye ima egbe na.

E JEHOVA HOO NE IMA GHA DIE IBỌKPỌ ỌGHE IRẸN

3. Gha re ọmwa okaro ne Jehova rhie la ibọkpọ ọghẹe, de vbe nọ ghaa ye Jehova kevbe nene ọmwa hẹ?

³ E Jehova ọkpa ẹre ọ ghaa rrọọ, ọ ke suẹn gha yi emwi hia. Vbene ẹghẹ ya khian, ọ na ghi yi Ovbi ẹre nọdiọn ne iran gba gha rre ibọkpọ ọghẹe nọ mudia ye ihe emwi. Te ọ wa gha sẹ e Jehova ọyẹnmwẹ vbe ọ gbe ọbokhian ne Ovbi ẹre gha die ibọkpọ ọghẹe. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, te ẹmwẹ Ovbi ẹre wa gha ya “ọyẹnmwẹ sẹ ọre.” Erriọ vbe gha ye ne Jesu nọ re ọmwa  okaro nọ la ibọkpọ ọghe Osanobua, “ẹghẹ hia ẹre ẹko wa ya gha rhiẹnrhiẹn [Jesu] vbe ehe [ne Jehova] ye.”​—Itan 8:30.

4. De emwa ne Jehova ghi do viọ la ibọkpọ ọghẹe?

⁴ E Jehova na ghi yi emọ orhiọn ọvbehe, ọ na vbe gie na tie iran gha die ibọkpọ ọghẹe. “Ivbi Osanobua” ẹre avbe odibosa khin, e Baibol gi ima rẹn wẹẹ, te ọyẹnmwẹ wa sẹ iran rhunmwuda ne iran na gu e Jehova rrọọ. (Job 38:7; Dan 7:10) Vbe ọwara ẹghẹ eso, avbe odibosa ni ghaa rre ẹrinmwi ọkpa ẹre ọ ghaa re ọsie Osanobua. Ọ ghi sẹ ẹghẹ, ọ na vbe viọ emwa nagbọn la ibọkpọ ọghẹe. Usun emwa ni la ibọkpọ na ọre Inọk, Noa, Ebraham, kevbe Job. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, ọsie Osanobua ra emwa ni “gu Osanobua yin” ẹre iran na ghaa khin.​—Gẹn 5:24; 6:9; Job 29:4; Aiz 41:8.

5. De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe ebe Ẹzikiẹl 37:​26, 27?

⁵ Ke ẹghẹ gha dee, te Jehova wa ye gie na tie avbe ọsiọre gha die ibọkpọ ọghẹe. (Tie Ẹzikiẹl 37:​26, 27.) Vbe igiemwi, ẹmwẹ akhasẹ ọghe Ẹzikiẹl gi ima rẹn wẹẹ, Osanobua hoo ne emwa ni gae gha re ọse irẹn ne kankankan. Ọ yan rẹn wẹẹ, irẹn gha “gu iran ta ile ọghe ọfunmwegbe.” Ẹghẹ ne eguọmwadia Osanobua ni khian gha rrie ẹrinmwi kevbe ni khian yin uhunmwu otagbọn na khian ya gha rrọọ vbe uwu akugbe zẹvbe “ohuan ọkpa,” ẹre ẹmwẹ akhasẹ na guan kaẹn. (Jọn 10:16) Ẹghẹ nii ẹre ima wa ye na!

OSANOBUA GBAROGHE IMA VBE EHE KE EHE NE IMA RHIRHI GHA YE

6. De vbene ọmwa ya la ibọkpọ ọghe Osanobua hẹ, kevbe wẹẹ, de eke ne ibọkpọ ọghe Jehova ye?

⁶ Vbe ẹghẹ nẹdẹ, ehe ne ọmwa rhie uhunmwu lẹre yi, ne ovẹn ra amẹ ghẹ mieke na gbe ẹre, ẹre ibọkpọ khin. Ọmwa nọ mu otuẹ gie ọmwa vbe ibọkpọ rẹnrẹn wẹẹ, ẹ i mwẹ ọmwa ne irẹn mu otuẹ gie ma gbaroghe irẹn. Ẹghẹ ne ima na ya egbe fiohan ne Jehova ẹre ima ya la ibọkpọ ọghẹe. (Psm 61:4) Ma wa sọyẹnmwẹ emwi nibun ni ya ima sikẹ e Jehova sayọ, erriọ ima vbe ya mwẹ avbe ọse ni maan ni vbe rre ibọkpọ ọghe Jehova. A i miẹn ehe ne ibọkpọ ọghe Jehova i ye. A sẹtin miẹn wẹẹ, u mu otuẹ gha rrie ẹvbo ọvbehe nẹ, rhunmwuda asikoko nọkhua ne kpataki, vbe evba nii, u na ghi miẹn emwa ọvbehe ni wa vbe ghọghọ wẹẹ, iran rre ibọkpọ ọghe Osanobua. Ehe ke ehe ne eguọmwadia e Jehova ye ẹre ibọkpọ ọghe Jehova vbe ye.​—Arhie 21:3.

7. Vbọzẹ ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ, eguọmwadia ọghe Jehova ni mwẹ ẹkoata ni wulo nẹ ye rre ibọkpọ ọghe Jehova? (Vbe ya ghee efoto.)

⁷ Eguọmwadia e Jehova ni ya ẹkoata gae, ni wulo nẹ vbe vbo? Ma gha sẹtin kha wẹẹ, iran ye rre ibọkpọ ọghe Jehova ra? Ẹn! Vbe ima gu kha vberriọ? Rhunmwuda e Jehova ma mianmian iran, vbe aro ọre, iran wa ye rre agbọn. Jesu  khare wẹẹ: “E Mozis wa vbe so igiẹ ye ẹmwẹ arhiọkpaegbe na, vbe ẹghẹ nọ ya ta okha ọghe oha ne erhẹn na gha baa. Vbe ọ ghi ta okha nii, ọ na tie Jehova ‘Osanobua ọghe Ebraham, Osanobua ọghe Aizik kevbe Osanobua ọghe Jekọb.’ Osa ọghe iran ni rrọọ ẹre irẹn khin, ẹ i re ọghe iran ni wulo nẹ, rhunmwuda, emwa ni rre agbọn ẹre ehia khin vbe odaro ọre.”​—Luk 20:​37, 38.

AFIANGBE NA MIẸN VBỌ VBE IMA GHAA RRE IBỌKPỌ ỌGHE OSANOBUA KEVBE EMWI NỌ KHẸKE NE IMA RU

8. De afiangbe ne eguọmwadia e Jehova miẹn rhunmwuda ne iran na rre ibọkpọ ọghẹe?

⁸ Zẹvbe ne ibọkpọ ya gbogba ga ọmwa, ne amẹ kevbe ovẹn ghẹ gbe ẹre, erriọ ibọkpọ ọghe Jehova vbe ya gbogba ga emwa ni rre uwu ẹre ne emwi rhọkpa ghẹ si iran digiẹn vbe odẹ ọghe orhiọn, ọ vbe ya iran mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, emwi gha maan vbe odaro. Ma gha rhikhan mu e Jehova, obọ Esu i sẹtin gba ima. (Psm 31:23; 1 Jọn 3:8) Agbọn ọgbọn gha rre nẹ, te Jehova khian ye gha gbaroghe avbe ọsiọre, ne emwi rhọkpa ghẹ si iran digiẹn vbe odẹ ọghe orhiọn, ẹ i vbe re ọni ọkpa, ọ gha vbe miẹn iran fan vbe obọ uwu.​—Arhie 21:4.

9. De odẹ ne Jehova hoo ne emwa ni rre ibọkpọ ọghẹe ya gha yin?

⁹ Egie nọkhua ẹre ima wa ye, ne ima na rre ibọkpọ ọghe Jehova, ọna ẹre ọ kie ẹkpotọ yọ ne ima khian na sẹtin gha re ọsie Jehova vbe etẹbitẹ. De emwi nọ khẹke ne ima ru ne ima mieke na ye gha rre ibọkpọ ọghe Osanobua? Gia kha wẹẹ ọmwa we ne u gha die owa irẹn, ẹ i mwẹ u ma gha hoo ne u ru emwi nọ gha yẹẹ ọmwa ne u khian ya tuẹ na. Vbe igiemwi, ọ sẹtin gha hoo ne u ka kie ibata ruẹ u ke la owa irẹn, u ghi wa vbe ru vberriọ. Erriọ vbe ye, ọ khẹke ne ima rẹn emwi ne ima gha ru ne ima mieke na ye gha rre ibọkpọ ọghe Jehova. Ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Jehova ẹre ọ ya ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha “yin vbe odẹ nọ khẹke emwa ọghe Jehova.” (Kọl 1:10) Ẹmwata nọ wẹẹ, ọse ima ẹre Jehova khin, sokpan ma vbe rẹn wẹẹ, Erha ima kevbe Osa ne ima ga, nọ sẹ ne ima gha rhie ọghọ na ẹre Jehova khin. (Psm 25:14) Vbene ima na mwẹ ọna vbe ekhọe, ọ khẹke ne ima gha ya ekhọe hia rhie ọghọ ne Jehova. Ọghọ vbenian gha ru iyobọ ne ima ya gha lẹẹ ne uyinmwẹ nọ sọnnọ ọnrẹn. Ma wa hoo ne ima gha “ya imuegberriotọ khian lele Osanobua” vbe ẹghẹ hia. ​—Mai 6:8.

VBENE JEHOVA YA RHIE ẸRE MA WẸẸ, IRẸN I GBE EWANMWẸ GHEE OBỌ ỌKPA VBE IVBI IZRẸL RRE UWU ATO

10-11. De vbene obọ ne Jehova ya mu Ivbi Izrẹl vbe iran rre uwu ato vbe Sainai ya rhie ẹre ma wẹẹ, Osa nẹi gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa nọ?

¹⁰ Obọ ọkpa ẹre Jehova ya mu emwa hia ni rre ibọkpọ ọghẹe. (Rom 2:11) Ma gha bẹghe vbene Jehova ya ru ọna hẹ, vbe obọ nọ ya mu Ivbi Izrẹl vbe iran rre uwu ato vbe Sainai.

¹¹ Vbe Jehova ghi miẹn emwa rẹn fan nẹ vbe otọ Igipt, ọ na ghi zẹ avbe ohẹn ne iran gha ga vbe ibọkpọ ọghe ugamwẹ. Ọ vbe waa avbe Livai iwinna ọvbehe ne iran khian gha ru vbe ibọkpọ ọghe ugamwẹ. Emwa ni ghaa ga vbe ibọkpọ ọghe ugamwẹ ra ni ghaa rre ọkpẹn ibọkpọ nii, ẹre Jehova ya obọ nọ maan mu sẹ ra? Ẹo! E Jehova i gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa.

12. De emwi eso nọ rhie ẹre ma wẹẹ, obọ ọkpa ẹre Jehova ya gha mu Ivbi Izrẹl hia? (Ẹksodọs 40:38) (Vbe ya ghee efoto.)

¹² Ivbi Izrẹl hia ẹre ẹkpotọ kie na ya gha re ọsie Jehova, ọre te iran mwẹ iwinna ne kpataki ne iran ru ra iran i mwẹ, deghẹ iran sikẹ ibọkpọ ọghe ugamwẹ ra iran ma sikẹ ọre. Vbe igiemwi, e Jehova keghi ru ẹre ne Ivbi Izrẹl hia gha bẹghe orrẹ ọghe okuku kevbe ọghe erhẹn nọ ghaa rre uhunmwu ibọkpọ ọghe ugamwẹ. (Tie Ẹksodọs 40:38.) Nene okuku gha kpa hin ehe nọ ye rre, iran hia ghi bẹghe ẹre, ọ gha khọn rẹn ne iran gha rre eke nọ rree, iran ghi  si emwi iran hia koko, iran ghi fannọ ibọkpọ ọghe iran ne iran dia, iran ghi deba Ivbi Izrẹl nikẹre suẹn okhian. (Nọm 9:​15-23) Emwa hia ẹre ọ vbe họn vba gha kpee okpe eva ọghe siliva, nọ re ama ne iran ya rẹn wẹẹ, ẹghẹ sẹ nẹ ne iran khian ya suẹn okhian. (Nọm 10:2) Ọ vẹẹ na rẹn wẹẹ, ọmwa sikẹ ibọkpọ ọghe ugamwẹ ma rhie ma wẹẹ, ọ sikẹ e Jehova sẹ emwa ọvbehe. Nọghayayerriọ, Ivbi Izrẹl hia fẹẹrẹ gha sẹtin gha re ọsie Jehova, iran gha vbe sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova gha dia iran, ọ ghi vbe gbogba ga iran. Erriọ vbe ye vbe ẹdẹnẹrẹ, ehe ke ehe ne ima rhirhi gha ye vbe uhunmwu otagbọn na, e Jehova hoẹmwẹ ima, ọ gbaroghe ima, erriọ vbe ya gbogba ga ima.

VBENE JEHOVA YA RHIE ẸRE MA VBE ẸDẸNẸRẸ WE IRẸN I GBE EWANMWẸ GHEE OBỌ ỌKPA

13. De odẹ ọkpa ne Jehova ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn i gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa vbe ẹdẹnẹrẹ?

¹³ Eguọmwadia Osanobua eso rre ọkpẹn igiogbẹ ọghomwa, vbene owa ọghe eso na vbe sikẹ abotu ọghe Avbe Osẹe Jehova. Eso vbe ga vbe igiogbẹ kevbe abotu ọghe ima. Rhunmwuda ọni, iran wa mwẹ obọ vbe iwinna na ru vbe evba, iran vbe gu emwa ni mu asanikaro mu obọ. Eso ga zẹvbe ọgbaroghe ọghe otako, eso vbe mwẹ obọ vbe iwinna ugamwẹ ọvbehe ne kpataki ọghe ẹghẹ hia. Deghẹ u rre usun emwa nẹi mwẹ obọ vbe avbe iwinna ugamwẹ na guan kaẹn na, gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ emwa hia ni rre ibọkpọ ọghẹe. Erriọ vbe ya gbaroghe iran. (1 Pit 5:7) E Jehova keghi kpemehe emwi nọ gha ya eguọmwadia ẹre hia sikẹ ọre sayọ, ọ dia iran, erriọ vbe ya gbogba ga iran.

14. De odẹ ọvbehe ne Jehova ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn i gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa?

¹⁴ Emwi ọvbehe nọ rhie ẹre ma wẹẹ, e Jehova i gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa, ọre nọ na ru ẹre ne emwa nibun vbe uhunmwu otagbọn hia gha miẹn e Baibol tie. Urhuẹvbo eha ẹre a ka wa ya gbẹn e Baibol, ọni ọre Hibru, Aramaik, kevbe Grik. Avbe emwa ni gua tie Baibol vbe urhuẹvbo na ka wa ya gbẹn ọnrẹn, sikẹ e Jehova sẹ emwa nẹi sẹtin tie ẹre ra? Ẹo, hiehie.​—Mat 11:25.

15. De emwi nọ rhie ẹre ma wẹẹ, e Jehova i gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa? (Vbe ya ghee efoto.)

 ¹⁵ Ẹ i re ọmwa yo owebe nọ yo ra ọmwa sẹtin tie Baibol vbe urhuẹvbo na wa ya gbẹn ọnrẹn, ẹre ọ khian ya ọmwa gha re ọsie Jehova. E Jehova keghi ru ẹre ne emwa ughughan ni rre uhunmwu otagbọn hia miẹn e Baibol gha tie, ọre te iran yo owebe nọ yo ra iran ma yo. Ẹ i re avbiẹ urhuẹvbo ẹre a he zedu Ẹmwẹ ọnrẹn ighẹ e Baibol ghee; rhunmwuda ọni, emwa hia ni rre uhunmwu otagbọn gha sẹtin miẹn ere vbe imamwaemwi ẹmwata ni rre uwu ẹre, iran ghi do ruẹ vbene iran gha ya sẹtin do gha re ọsie Osanobua.​—2 Tim 3:​16, 17.

YE GHA RU EMWI NỌ GHA YA E JEHOVA ‘MIẸN RUẸ YI’

16. Zẹvbe nọ rre ebe Iwinna 10:​34, 35, de emwi ne ima gha ru adeghẹ ima hoo ne Jehova ye miẹn ima yi?

¹⁶ Uyi nọkhua wa nọ ne ima, ne Jehova na gbe ọbokhian ne ima gha die ibọkpọ ọghẹe. A i miẹn ọmwa nọ gha sẹtin gbaroghe erhunmwuyẹn ni do tuẹ ọre vbene Jehova ya gbaroghe emwa ni rre ibọkpọ ọghẹe, rhunmwuda, a i miẹn ọmwa na ya gie Jehova vbọ gha de ọghe na gha ru ẹse ne emwa ọvbehe kevbe na gha rhie ahoẹmwọmwa ma. Vbe deba ọni, obọ ọkpa ẹre Jehova ya mu emwa hia, ẹ i lele eke ne iran ke rre, urhuẹvbo ne iran zẹ, inu ukpo ne iran ye, deghẹ okpia ra okhuo ẹre iran khin ra vbene iran yo owebe sẹ hẹ. Vbọrhirhighayehẹ, emwa ni ya ẹmwẹ ọnrẹn ru emwi, ẹre ọ miẹn yi vbe ibọkpọ ọghẹe.​—Tie Iwinna 10:​34, 35.

17. De eke ne ima khian na miẹn emwi nọ gha ru iyobọ ne ima, ne ima mieke na ye gha rre ibọkpọ ọghe Jehova?

¹⁷ Vbe ebe Psalm 15:​1, e Devid keghi nọ wẹẹ: “Eo Jehova, de ọmwa nọ gha la uwu ibọkpọ ruẹ? De ọmwa nọ gha sẹtin dia oke ruẹ nọhuanrẹn ya?” E Jehova keghi loo e Devid ya rhie ewanniẹn ye avbe ọta na. Vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna, ma gha guan kaẹn emwi eso nọ khẹke ne ima gha ru ne Jehova mieke na miẹn ima yi vbe ibọkpọ ọghẹe.