1. De emwi ne emwa sẹtin nọ ima re vbe iwinna ra vbe esuku?

 VBỌ ye ruẹ hẹ vbe ọmwa ne uwa gba winna ra ọmwa ne uwa gba rre klasi gha nọ ruẹ ọta vbekpa emwi ne u yayi? Ohan mu ruẹ ra? Ohan wa mu ima nibun. Sokpan ọta vbenian sẹtin ya ima rẹn emwi nọ rre ọmwa nii ekhọe kevbe emwi nọ yayi, ẹghẹ nii ẹkpotọ ghi kie ne ima ya kporhu ma rẹn. Ugbẹnso, emwa eso sẹtin wa nọ ima ọta rhunmwuda wẹẹ, iran hoo ne iran gu ima muan ẹmwẹ. Ọ ma khẹke ne ọna kpa ima odin, rhunmwuda, emwa ta ohoghe ma eso nẹ vbekpa emwi ne ima yayi. (Iwinna 28:22) Yevbesọni, “ẹdẹ okiekie” ẹre ima ye na, ẹghẹ ne emwa i na “hoo ne iran ru adọlọ,” uhiẹn te aro emwa ghi wa “kpannọ ugiọnmwẹ erhẹn.”—2Tim 3:1, 3.

2. Vbọzẹ nọ na ru ekpataki ne ima gha re ọmwa nọ fu?

² U sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ‘Vbia khian ya sẹtin gha re ọmwa nọ fu, ne I vbe sẹtin ya ẹwaẹn guan vbe ọmwa ghaa hoo nọ gu mwẹ muan ẹmwẹ vbekpa emwi ne I yayi?’ Vbọ khian ru iyobọ nuẹn? Ufumwẹ wa nọ. Ọmwa nọ fu i rherhe mu ohu vbe ọmwa gha ru emwi nọ sọnnọ rẹn, ra adeghẹ ọ ma rẹn vbene ọ khian ya zẹ ẹmwẹ wanniẹn ọmwa hẹ. (Itan 16:32) Sokpan u sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ẹ i re a tae vbe unu kẹkan, na do ru ẹre, evba nii ẹre ẹmwẹ ye. Vbua khian ya sẹtin gha re ọmwa nọ fu? Vbua khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa nọ fu, ẹre u khin vbe ọmwa ghaa hoo nọ gu ruẹ muan ẹmwẹ vbekpa emwi ne u yayi? Adeghẹ evbibiẹ emọ ẹre u khin, vbua khian ya ru iyobọ ne ivbuẹ hẹ ne iran sẹtin ya ọghọ vbe ute rhan otọ emwi ne iran yayi? Ena ẹre ima khian guan kaẹn.

3. Vbọzẹ ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ, ọmwa nọ fu i re ọmwa avbiẹrẹ? (2Timoti 2:24, 25)

³ Ọmwa nọ fu i re avbiẹrẹ, rhunmwuda ẹrhiọn ẹre a loo na mieke na gha re ọmwa nọ fu vbe emwi nọ gha sẹtin ya ohu mu ọmwa gha sunu. Ufumwẹ keghi re ọkpa vbe usun “emwi ne orhiọn nọhuanrẹn ya ọmwa mwẹ.” (Gal 5:22, 23) Ugbẹnso, a vbe loo ẹmwẹ e Grik na ke zedu “ufumwẹ,” ya gie ẹsin oha nọ mwẹ ẹtin, na ghi do ya khian aranmwẹ owa nẹi ghi khọọ. Muẹn roro, vbene ọ khian gha ye hẹ vba gha ghi do ya ẹsin oha ya khian aranmwẹ owa nẹi ghi khọọ. Nene ẹsin ye mwẹ ẹtin agharhemiẹn wẹẹ ẹ i ghi khọọ. Vbe ima khian ya sẹtin gha re ọmwa nọ fu, nẹi re ọmwa avbiẹrẹ? A i ya udu ru ẹre. Emwi nọ gha ru iyobọ ne ima ọre, ne ima gha nọ Osanobua vbe erhunmwu nọ rhie orhiọn nọhuanrẹn ne ima, ne ima mieke na gha re ọmwa nọ fu. Igiemwi ọghe emwa eso rhie ẹre ma nẹ wẹẹ, ma gha sẹtin gha re ọmwa nọ fu. Avbe Osẹe Jehova nibun rhie ẹre ma nẹ wẹẹ, emwa nọ fu ẹre iran khin vbe emwa ghaa gbodan ghee iran, emwi ne iran ru na keghi ya emwa ọvbehe do gha ya aro nọ maan ghee Avbe Osẹe Jehova. (Tie 2 Timoti 2:24, 25.) Vbua khian ya sẹtin gha re ọmwa nọ fu?

4. Vbe ima miẹn ruẹ vbe obọ Aizik vbe nọ dekaẹn ufumwẹ?

⁴ Okha nibun wa rre Baibol nọ rhie ẹre ma, vbene ọ ru ekpataki sẹ hẹ ne ima gha re ọmwa nọ fu. Gi ima guan kaẹn Aizik. Vbe ẹghẹ nọ ya gha rre ẹvbo ọkpa na tie ẹre Gẹra vbe Filistia, emwa ni rre ẹdogbo nii, ni ghaa gbọvo Aizik, na ya ya ekẹn ran uhae ne eguọmwadia erhae tọnnọ rẹn. Nọ gha te ya gha gbinna ye emwi ẹnrẹn, irẹn vbe ẹgbẹe ọre na fẹko kpa gha rrie ehe nọ rree, ọ na ya tọnnọ uhae ọvbehe ye odọ. (Gẹn 26:12-18) Sokpan Ivbi e Filistia na vbe kha wẹẹ, iran ẹre ọ vbe yan amẹ nọ rre evba. Vbe uwu ena hia, Aizik na ye gbe ibiẹ rrie. (Gẹn 26:19-25) Vbọ ru iyobọ ne Aizik nọ na gbe ibiẹ rrie agharhemiẹn wẹẹ, emwa wa gha hoo ne iran ru emwi nọ gha ya ohu muẹn? Ẹ i mwẹ Aizik ma miẹn emwi ruẹ vbe obọ evbibiẹ ọre, rhunmwuda, ọmwa ọfunmwegbe ẹre Ebraham ghaa khin, e Sera na vbe gha re ọmwa nọ mwẹ “ufumwẹ kevbe ekhọe ọmẹhẹ.”—1 Pit 3:4-6; Gẹn 21:22-34.

5. De igiemwi nọ rhie ẹre ma wẹẹ, evbibiẹ emọ gha sẹtin ma ivbi iran emwi, ne iran mieke na gha re emwa ni fu?

⁵ Evbibiẹ emọ ni ga e Jehova, uwa gha vbe sẹtin ma ivbi uwa emwi ne iran mieke na do gha re emwa ni fu. Gi ima guan kaẹn ọmọ okpia ọkpa nọ rre ukpo 17, na tie ẹre Maxence. Ọ wa mobọ miẹn emwa ne ohu ohu mu vbe ikporhu kevbe esuku. Evbibiẹ ọre keghi fẹko ru iyobọ nẹẹn, nọ mieke na gha re ọmwa nọ fu. Evbibiẹ ọre khare wẹẹ, “E Maxence bẹghe ẹre nẹ wẹẹ, na sẹtin da egbe ọmwa yi vbe emwa gha ya ohu mu ọmwa ẹre ọ lọghọ sẹ, rhunmwuda ọmwa nọ rherhe mu ohu nọ gbinna igbinna igbinna i sẹtin da egbe ẹre yi.” Ọmwa nọ fu ẹre Maxence ghi khin nian.

6. De vbene erhunmwu khian ya ru iyobọ ne ima hẹ ya gha re ọmwa nọ kakabọ fu?

⁶ Vbe ima khian ru vbe emwa gha ya ohu mu ima, vbe igiemwi, deghẹ iran na gha zaan eni Osanobua ra e Baibol? Ọ khẹke ne ima nọ e Jehova nọ rhie orhiọn nọhuanrẹn ne ima, ne ima mieke na sẹtin gbe ibiẹ rrie. Sokpan deghẹ ima na ghi do bẹghe ẹre wẹẹ, ma ma zẹ ẹmwẹ wanniẹn iran vbe odẹ nọ khẹke ghi vbo? Ma sẹtin dọlegbe mu ẹmwẹ na ye erhunmwu, ma ghi vbe muẹn roro odẹ nọ khẹke ne ima ya zẹ ẹmwẹ wanniẹn iran vbe ẹdẹ ọvbehe. Iyeke ọni, e Jehova ghi rhie orhiọn nọhuanrẹn ọghẹe ne ima, ne ima mieke na sẹtin gbe ibiẹ rrie kevbe ne ima vbe do gha re ọmwa nọ fu.

7. Ma gha rẹn ako ọghe evbagbẹn nọhuanrẹn eso ye uhunmwu, vbọ khian ya ru iyobọ ne ima ya dia egbe ima hẹ? (Itan 15:1, 18)

⁷ Ako evbagbẹn nọhuanrẹn eso gha sẹtin ru iyobọ ne ima, ne ima mieke na sẹtin zẹ ẹmwẹ wanniẹn emwa vbe odẹ nọ khẹke vbe iran gha ya ohu mu ima. Orhiọn nọhuanrẹn ọghe Osanobua gha sẹtin ru iyobọ ne ima, ne ima sẹtin ye avbe ako na rre. (Jọn 14:26) Vbe igiemwi, ilele nibun  wa rre ebe Itan nọ gha sẹtin ru iyobọ ne ima ya gha re ọmwa nọ fu. (Tie Itan 15:1, 18.) Ebe Itan vbe gi ima rẹn afiangbe na la ẹre miẹn vbe ọmwa gha da egbe ẹre yi vba gha ya ohu muẹn.—Itan 10:19; 17:27; 21:23; 25:15.

8. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima nọ egbe ima evbọzẹe ne ọmwa na nọ ima ọta vbekpa emwi ne ima yayi?

⁸ Ẹwaẹn gha vbe sẹtin ru iyobọ ne ima. (Itan 19:11) Ọmwa nọ mwẹ ẹwaẹn keghi da egbe ẹre yi vbe emwa ghaa gu ẹre muan ẹmwẹ vbekpa emwi nọ yayi. Vbe ẹghẹ nibun emwa ghaa nọ ima ọta vbekpa emwi ne ima yayi, iran i ta emwi nọ gele ya iran nọ egbe ọta vberriọ. Nọnaghiyerriọ, vbene u te zẹ ẹmwẹ wanniẹn ọmwa, ọ khẹke ne u rẹn wẹẹ, a sẹtin miẹn we u ma rẹn evbọzẹe ne ọmwa nii na nọ ọta vberriọ.—Itan 16:23.

9. De vbene Gidiọn ya rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa nọ mwẹ ẹwaẹn kevbe nọ fu ẹre irẹn khin, vbe emwi nọ gha te si ẹzọ sunu vbe uwu ẹkpo irẹn vbe Ivbi e Ifreim?

⁹ Gi ima guan kaẹn vbe ne Gidiọn ya zẹ ẹmwẹ wanniẹn Ivbi e Ifreim. Iran na gha gu e Gidiọn gui, iran na we ọ ma tie iran ne iran do deba ẹre gu avbe eghian ọghe Ivbi Izrẹl khọn. Ọna ẹre ọ gele si ẹre ne iran na gha mu ohu ra, ra itengbemu ẹre ọ si ẹre? Vbe nọ rhirhi gha ye hẹ, e Gidiọn keghi hia nọ rẹn evbọzẹe ne iran na gha mu ohu, ọ na vbe ya ẹwaẹn zẹ ẹmwẹ wanniẹn iran. Vbọ ghi sunu? Rhunmwuda vbe ne Gidiọn ya gu iran guan, “ohu ma ghi mu iran gbe.”—Giọg 8:1-3.

10. Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya rẹn vbene ọ khẹke ne ima ya zẹ ẹmwẹ wanniẹn emwa ni nọ ima ọta vbekpa emwi ne ima yayi? (1 Pita 3:15)

 ¹⁰ Ọmwa ne ima gba winna ra ọmwa ne ima gba rre owebe sẹtin gha nọ ima ọta vbekpa emwi ne ima yayi kevbe vbene ima ya ru emwi hẹ. Ma ghi hia ne ima gi iran rẹn evbọzẹe ne ima na ya emwi ne Baibol ta yi, sokpan ma i khian gbagba iyayi ọghe ima ye iran egbe. (Tie 1 Pita 3:15.) Ọ khẹke ne ima hia ne ima ya ọta ne iran nọ rẹn, ya rẹn emwi nọ rre iran ekhọe, ne ima gha te ya gha ghee ẹre wẹẹ, te iran hoo ne iran muan ẹmwẹ. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ma ma rẹn emwi nọ ya ọmwa nọ ima ọta, te ọ ye khẹke ne ima ya ọghọ vbe ute zẹ ẹmwẹ wanniẹn ọnrẹn. Rhunmwuda, ewanniẹn ne ima zẹ sẹtin ya ọmwa nii gele muẹn roro emwi ne irẹn yayi. Ọ gha khọnrẹn ne nene ọmwa gu ima guan vbe nọ rhirhi miẹn, ọ khẹke ne ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima ya ọghọ vbe ute zẹ ẹmwẹ wanniẹn ọnrẹn.—Rom 12:17.

11-12. (a) Vbọ khẹke ne ima ka mu roro a te miẹn wẹẹ, ima rhie ewanniẹn ye ọta nọ lọghọ na rhie ewanniẹn yi? (Ghee efoto nọ rre ipapa 16.) (b) De igiemwi nọ rhie ẹre ma wẹẹ, ọmwa gha nọ ima ọta, ọni sẹtin kie ẹkpotọ yọ ne ima ya kporhu ma rẹn?

¹¹ Vbe igiemwi, ọmwa ne ima gba winna gha nọ ima evbọzẹe ne ima i na ru e birthday, ma sẹtin nọ egbe ima wẹẹ: te ọmwa na roro ẹre wẹẹ, a i zẹdẹ kue ne ima gha sọyẹnmwẹ egbe ra? Ra te ọ roro ẹre wẹẹ, rhunmwuda vbe ne ima ya ru emwi, emwa ni winna vbe kọmpini nii i khian ghi gha ru emwi kugbe? Ne orhiọn ọmwa ne ima gba winna mieke na sotọ, ma sẹtin gi ẹre rẹn wẹẹ, ma wa gbọyẹmwẹ yọ, nọ na mwẹ ẹmwẹ emwa ne ima gba winna vbe ekhọe, ma ghi vbe gi ẹre rẹn wẹẹ, ma tobọ ima vbe hoo ne emwa gha ru emwi kugbe vbe isiwinna nii. Ọna sẹtin kie ẹkpotọ ne ima ya gi enene ọmwa rẹn emwi ne Baibol ta vbekpa e birthday.

¹² Ma gha vbe sẹtin la obẹlẹ na vbe emwa gha nọ ima ọta eso nọ lọghọ na rhie ewanniẹn yi. Ọmwa ne ima gba rre owebe sẹtin kha wẹẹ, ne Avbe Osẹe Jehova ghẹ ghi gha ya aro dan ghee ikpia ke ikpia ra ikhuo ke ikhuo ni lovbiẹ ke egbe. Te ọ ta ọna rhunmwuda wẹẹ, ọ ma gele rẹn emwi ne Avbe Osẹe Jehova yayi ra? Ra te ọ mwẹ ọse ra ọmwa rẹn vbe uwu ẹgbẹe nọ yin uyinmwẹ na? Te ọ roro ẹre wẹẹ, ma ma zẹdẹ hoẹmwẹ emwa vbenian ra? Ma ghi gi ẹre rẹn wẹẹ, ma hoẹmwẹ emwa hia kevbe wẹẹ ma rẹn wẹẹ, dọmwadẹ ọghẹe ẹre ọ khian tobọre zẹ ne egbe ẹre emwi nọ khian ya ẹdagbọn ọnrẹn ru. b (1 Pit 2:17) Ẹghẹ nii, ma ghi sẹtin rhan otọ re ma rẹn, afiangbe ne ọmwa miẹn deghẹ ọ na gha lele ilele ni rre Baibol.

13. Vbua khian ya ru iyobọ ne ọmwa nọ ma yayi wẹẹ Osanobua rrọọ?

¹³ Ọmwa gha kha wẹẹ, emwi ne ima yayi ma gba, ọ ma khẹke ne ima wa gha roro ẹre wẹẹ, ma rẹn emwi nọ si ẹre nọ na kha vberriọ. (Tai 3:2) Vbe igiemwi, ọmwa ne uwa gba rre klasi sẹtin kha wẹẹ, ẹwaẹn i rrọọ ne ọmwa yayi wẹẹ Osanobua rrọọ. Ọ khẹke ne u wa gha roro ẹre wẹẹ, te ọ yayi wẹẹ te emwi hia de rre vbe udemwurri ra, kevbe wẹẹ, ọ wa kakabọ rẹn vbekpa imamwaemwi na ra? Ọghe ne ẹmwata, a sẹtin miẹn wẹẹ, ọ ma he kue rhie ẹghẹ ya mu imamwaemwi na roro, sokpan emwi nọ họn wẹẹ emwa ta, ẹre ọ wa vbe ta. Ne u gha te wa ya suẹn gha gu ẹre muan ẹmwẹ vbekpa imamwaemwi ọghe avbe umẹwaẹn, u sẹtin gi ẹre rẹn emwi eso nọ gha sẹtin gha mu roro vbọ gha zẹ kpẹẹ. U sẹtin we nọ ya tie uhunmwuta eso vbe jw.org, ni guan kaẹn evbayi, u sẹtin vbe send e link ẹre gie ẹre. Ọ sẹtin do gha hoo ne uwa gba zẹ iro yan e vidio ra uhunmwuta nọ tiere vbe evba. Ma ghaa ya ọghọ vbe ute gu emwa guan, ọ sẹtin ya iran gha hoo ne iran do rẹn e Baibol sayọ.

14. De vbene Niall ya loo wẹbsait ọghe ima ya gi ọmwa ne iran gba rre klasi rẹn wẹẹ, emwi eso ne emwa ta vbekpa Avbe Osẹe Jehova ma gba?

¹⁴ Ọmọ okpia ọkpa na tie ẹre Niall keghi loo e  wẹbsait ọghe ima ya gi emwa rẹn wẹẹ, emwi ne emwa nibun yayi vbekpa Avbe Osẹe Jehova ma gba. Ọ khare wẹẹ, “Ọmwa ne ima gba rre klasi tama mwẹ wẹẹ, I ma ya imamwaemwi ọghe avbe umẹwaẹn yi rhunmwuda wẹẹ, ebe ne okha ughughan vuọn, ne ẹmwata i ye, ẹre I yayi.” Ugbẹnvbe ọmwa ne iran gba rre klasi ma kie ẹkpotọ ne Niall ya rhan otọ emwi nọ yayi, e Niall keghi tama rẹn nọ ya tie ako na tie ẹre, “Science and the Bible” vbe jw.org. Iyeke ọni, e Niall keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, ọ yevbe ọ tie ako nii nẹ, ọ na vbe kue yọ ne iran gba zẹ iro yan vbe ne arrọọ ya suẹn hẹ. Uwẹ gha vbe ru vbenian, ọ gha wa vbe biẹ ọmọ esi.

15. De vbene evbibiẹ emọ gha ya sẹtin ru iyobọ ne ivbi iran hẹ, ne iran mieke na sẹtin ya ọghọ vbe ute rhan otọ emwi ne iran yayi ma emwa ne iran gba rre esuku?

¹⁵ Evbibiẹ emọ gha sẹtin ma ivbi iran vbe ne iran khian ya ya ọghọ vbe ute zẹ ẹmwẹ wanniẹn ọmwa nọ gu iran muan ẹmwẹ, vbekpa emwi ne iran yayi. (Jems 3:13) Evbibiẹ emọ eso wa ruẹ ọre yotọ vbe iruẹmwi ẹgbẹe vbe ne ivbi iran khian ya ru ọna hẹ. Iran ghi guan kaẹn ọta eso na gha sẹtin nọ iran re vbe esuku, iran ghi vbe ruẹ ọre yotọ vbe ne iran khian ya sẹtin rhie ewanniẹn yọ hẹ kevbe vbe ne iran gha ya sẹtin ru vberriọ vbe odẹ ọghe ọghọ vbe ute.—Ghee ẹkpẹti nọ khare wẹẹ, “ Ọ Gha Ru Iyobọ Ne Ẹgbẹe Ruẹ Deghẹ Uwa Na Ruẹ Ọre Yotọ.”

16-17. Vbọ khian ya ru iyobọ ne avbe igbama hẹ vbe iran gha mu egbe yotọ?

¹⁶ Ovbi Otu e Kristi gha mu egbe yotọ ẹre ọ khian na sẹtin gele rhan otọ emwi nọ yayi, ẹre emwi nọ ruẹ re khian na vbe mu ẹre ekhọe. Uhunmwuta nọ khare wẹẹ, “Young People Ask” nọ rre jw.org keghi mwẹ emwi na tie ẹre worksheets for teenagers. Te a ru emwamwa na, nọ mieke na ru iyobọ ne avbe igbama, ne emwi ne iran yayi mieke na gele mu iran ekhọe kevbe ne iran vbe sẹtin gha ya ẹmwẹ ọghe obọ iran zẹ ewanniẹn vbe ọmwa gha nọ iran ọta. Ẹgbẹe gha  koko zẹ iro yan uhunmwuta na, ọ gha ru iyobọ ne iran, ne iran sẹtin gha rhan otọ emwi ne iran yayi vbe odẹ ọghe ọghọ vbe ute.

¹⁷ Ọmọ okpia ọkpa na tie ẹre Matthew gi ima rẹn vbene ọ ya ru iyobọ ne irẹn hẹ rhunmwuda ne iran na gha ruẹ emwi yotọ. E Matthew kevbe evbibiẹ ọre wa mobọ gha mu egbe ẹre yotọ avbe ọta na gha sẹtin nọ vbe esuku, iran ghi vbe ru ezanzan yọ. Ọ khare wẹẹ: “Ma ghi muẹn roro ọta eso ne emwa gha sẹtin nọ, iyeke ọni, ma ghi ya ezanzan ne ima ru ya ruẹ ọre yotọ vbene ima khian ya rhie ewanniẹn ye ọta nii hẹ. I gha gele rẹn evbọzẹe ne I na ya imamwaemwi eso yi, ohan i mu mwẹ, I ghi vbe sẹtin rhan otọ ọre ma emwa vbe odẹ ọghe ọghọ vbe ute.”

18. De emwi ne ebe Kọlose 4:6 we ne ima gha ru?

¹⁸ Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, ọ gha khọnrẹn ne ima rhan otọ emwi ne ima yayi ẹse, emwa eso i khian ye rhie ehọ ne ima ta yi. Sokpan, ọ sẹtin biẹ ọmọ esi deghẹ ima na ya ọghọ vbe ute rhan otọ emwi ne ima yayi. (Tie Kọlose 4:6.) Ma ghaa gu emwa guan vbekpa emwi ne ima yayi, te ọ yevbe na miẹn wẹẹ ima fi ebọru. Ma sẹtin fẹko fi enene ebọru, ma sẹtin vbe ya ẹtin hia fi ẹre. Ma gha fẹko fi ẹre, ẹre ọmwa ne ima fi ẹre gie khian na sẹtin rherhe muẹn, ọ ghi vbe sẹtin dọlegbe fi ẹre guẹ. Erriọ vbe ye, ma gha hia ne ima gha ya ẹwaẹn kevbe ọghọ vbe ute gu emwa guan, iran ghi sẹtin danmwehọ ima, iran ghi vbe kie ẹkpotọ yọ ne ima gu iran zẹ iro. Sokpan ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, deghẹ ima na bẹghe ẹre wẹẹ, ọmwa hoo nọ gu ima muan ẹmwẹ, esa i rrọọ ne ima khian ya gha gu ẹre gbe agbanmwẹ. (Itan 26:4) Sokpan ọ khẹke ne ima rẹn wẹẹ, emwa eso i khian yin vbenian; emwa nibun gha rhie ehọ ne ima ta yi.

19. De emwi nọ khẹke nọ gua ima kpa, ya gha ya ọghọ vbe ute rhan otọ emwi ne ima yayi?

¹⁹ Ma bẹghe ẹre nẹ wẹẹ, ọ wa kakabọ ru ekpataki ne ima gha re ọmwa nọ fu. Na erhunmwu ne Jehova ru iyobọ nuẹn ya sẹtin ya ọghọ vbe ute zẹ ẹmwẹ wanniẹn emwa vbe iran gha nọ ruẹ ọta ra vbe iran gha ta emwi nọ ma gba vbekpa emwi ne ima yayi. Yerre wẹẹ, u ghaa re ọmwa nọ fu, ọ gha ru iyobọ nuẹn ne u ghẹ ya emwi nọ ma sẹ emwi khian imuanẹmwẹ. Adeghẹ u na ya ọghọ vbe ute zẹ ẹmwẹ wanniẹn emwa, ọ sẹtin ya iran fi iziro nọ ma gba ne iran te mwẹ vbekpa ima kevbe Baibol werriẹ. Ọ khẹke ne ima ‘mu egbe vbe ẹghẹ hia, ne ima ya rhie ewanniẹn ne ọmwa nọ rhirhi nọ ima ọta’ vbekpa emwi ne ima yayi, sokpan ma “ghi gha ya ekhọe ọmẹhẹ kevbe ọghọ vbe ute ru ọna.” (1 Pit 3:15) Uwa gi ima gha re emwa ni fu!