1. Vbene Jesu te wu, de emwi nọ tama izigan ọkpa? (Luk 23:39-43)

 ẸI RE obalọ ne kherhe ẹre Jesu kevbe izigan eva na kaan mu erhan ghaa ye, ekherhe ẹre ọ ghi kue kẹ ne iran kpan udu. (Luk 23:32, 33) Izigan eva na kegha zaan e Jesu, ọna ya ima rẹn wẹẹ, iran i re erhuanegbe e Jesu. (Mat 27:44; Mak 15:32) Sokpan ọkpa vbe uwu iran keghi fi werriẹ. Ọ na tama e Jesu wẹẹ: “Jesu, lahọ ye mwẹ rre vbe u gha sẹ Arriọba ruẹ.” E Jesu keghi tama rẹn wẹẹ: “Vbene ẹmwata, I tama ruẹ vbe ẹrẹna, u gha gu mwẹ gha rre Paradais.” (Tie Luk 23:39-43.) Osẹ rhọkpa i rrọọ nọ rhie ẹre ma wẹẹ, izigan na yaeyi, ikporhu ne Jesu kpere vbekpa “Arriọba ẹrinmwi.” E Jesu ma vbe tama rẹn wẹẹ, ọ gha gu irẹn gha rre Arriọba na vbe ẹrinmwi. (Mat 4:17) E Paradais vbe uhunmwu otagbọn na, ẹre Jesu ghaa guan kaẹn. Vbọ ya ima kha vberriọ?

2. Vbe ima ya rẹn hẹ wẹẹ, Ovbi e Ju ẹre izigan nii ghaa khin?

² Ọ gha kẹ, Ovbi e Ju ẹre izigan nọ fi werriẹ na ghaa khin. Ọ keghi tama izigan nọkpa wẹẹ: “Uwẹ kue zẹdẹ mu ohan Osanobua? Uwẹ ma bẹghe ẹre wẹẹ, ohiẹn na bu gbuẹ, ẹre a vbe bu gbe okpia na ra?” (Luk 23:40) Osa ọkpa ẹre Ivbi e Ju ghaa ga, sokpan nọ ne emwa nẹi re Ivbi e Ju, osa ughughan ẹre iran ghaa ga. (Ẹks 20:2, 3; 1 Kọr 8:5, 6) Akpawẹ avbe izigan na i re Ivbi e Ju, egbọre ọta nọ gha te nọ ọre wẹẹ, “Uwẹ i mu ohan avbe osa ne ima ga ra?” Vbe deba ọni, ẹi re emwa nẹi re Ivbi e Ju ẹre a gie Jesu gie, sokpan “avbe ohuan ni wiri, ni rre igiowa ọghe Izrẹl” ẹre Jesu rhunmwuda ẹre rre. (Mat 15:24) Osanobua gi Ivbi Izrẹl rẹn wẹẹ, irẹn gha huẹn emwa ni wulo kpaegbe.  A sẹtin miẹn wẹẹ izigan na wa rẹn ọnọna, ẹmwẹ nọ ta vbe rhie ẹre ma wẹẹ, ọ yayi wẹẹ e Jehova gha huẹn e Jesu kpaegbe, nọ do gha re Ọba ọghe Arriọba Osanobua. Te okpia na ya aro yọ wẹẹ, Osanobua gha vbe huẹn irẹn kpaegbe.

3. Ọ gha kẹ, de emwi nọ lae izigan nii ekhọe vbe Jesu ghaa guan kaẹn e Paradais? Rhan otọ re. (Gẹnẹsis 2:15)

³ Zẹvbe Ovbi e Ju, ẹi mwẹ izigan na ma rẹn vbekpa Adam vbe Ivi kevbe Paradais ne Jehova viọ iran yi. Nọnaghiyerriọ, egbọre izigan nii yayi wẹẹ, e Paradais ne mose mose nọ khian gha rre uhunmwu otagbọn na, ẹre Jesu ghaa guan kaẹn.​—Tie Gẹnẹsis 2:15.

4. De emwi nọ khẹke ne ima gha mu roro, rhunmwuda ẹmwẹ ne Jesu tama izigan nii?

⁴ Ọ khẹke ne ẹmwẹ ne Jesu tama izigan nii ya ima gha muẹn roro, vbene Paradais khian gha ye hẹ. Ma rẹnrẹn wẹẹ, emwi ne Jesu ne Ọba ọghe Arriọba Osanobua khian ru, gha sẹ ọghe Solomọn. Irẹn vbe emwa ni khian deba ẹre kha, gha ya uhunmwu otagbọn na khian e Paradais. (Mat 12:42) Nọnaghiyerriọ, oghẹn “ohuan ọvbehe” ra emwa ni ya aro yọ wẹẹ, iran gha yin uhunmwu otagbọn na, gha wa hoo ne iran rẹn emwi ne iran gha ru, ne iran mieke na gha rre usun emwa ni khian gha rre Paradais vbe etẹbitẹ.​—Jọn 10:16.

5. Vbua yayi ighẹ e Paradais khian gha ye hẹ?

⁵ Vbọ mobọ la ruẹ ekhọe vbe u ghaa muẹn roro vbene Paradais khian gha ye hẹ? Ọ gha kẹ, ogba ne mose mose vbene a ghee ogba ọghe idẹni, ẹre ọ la ruẹ ekhọe. (Gẹn 2:7-9) U sẹtin ya yerre ẹmwẹ akhasẹ ne Maika ta, nọ na wẹẹ, dọmwadẹ eguọmwadia Osanobua gha tota “vbe ugbo azara kevbe oliv ẹre.” (Mai 4:3, 4) U sẹtin vbe ya yerre, avbe ako ọghe evbagbẹn nọhuanrẹn nọ gi ima rẹn wẹẹ, evbare gha kpọ vbe ehe hia. (Psm 72:16; Aiz 65:21, 22) U sẹtin gha bẹghe egbuẹ vbe ogba ne mose mose, u tota ye odaro etebul ne evbare nọ kakabọ rhiẹnrhiẹn vuọn. Avbe obobo kevbe emwi okọ ni rre evba gha winrin. U sẹtin vbe họn vbe avbe ọse, ẹgbẹe kevbe emwa ni rhiọ kpaegbe ghaa giẹ zẹvbe ne iran ya sọyẹnmwẹ egbe. Ena hia i re iminna, emwi nọ khian gele sunu vbe uhunmwu otagbọn na ẹre nọ. Vbe deba ọni, iwinna ne ima khian gha sọyẹnmwẹ ọnrẹn, ẹre ima khian gha ru.

6. De emwi ne ima khian gha ru vbe Paradais? (Ghee efoto nọ rre ipapa 10)

⁶ Te Jehova yi ima, ne ima gha sọyẹnmwẹ iwinna ne ima ru. (Asan 2:24) Iwinna nibun wa rrọọ ne ima khian ru, vbe Ukpo Arriaisẹn Ọkpa Ne Jesu Khian Ya Kha. Emwa ni khian miẹn uhunmwu vbe orueghe nọkhua kevbe emwa ni khian rhiọ kpaegbe, gha wa gha gualọ ukpọn ne iran khian yọ, evbare ne iran khian re kevbe ehe ne iran khian dia. Ọna i re iwinna ne kherhe, sokpan te iwinna na khian wa gha ya ima sọyẹnmwẹ. Zẹvbe ne Adam vbe  Ivi ya winna vbe ogba ọghe Idẹni, erriọ ima khian vbe winna, ne ima mieke na ya uhunmwu otagbọn na khian e Paradais. Ẹbo emwa nibun ni ma mobọ rẹn e Jehova kevbe emwamwa nọ mwẹ ne ima ne emwa nagbọn, gha rhiọ kpaegbe. Muẹn roro vbene ọ khian gha ye hẹ, vbe ima ghaa ma iran emwi. Ma gha vbe tama eguọmwadia e Jehova ni ya ẹkoata gae vbe ẹghẹ nọ gberra, emwi nọ he sunu ke obọ ne iran ya wu.

7. De ilẹkẹtin nọ khẹke ne ima gha mwẹ, kevbe vbọzẹ?

⁷ Ọ khẹke ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, te emwi hia khian wa dunna vbe Paradais, erriọ ọfunmwegbe khian vbe ya gha rre ehe hia. Vbọzẹ? Rhunmwuda, e Jehova gi ima rẹn vbene emwi khian gha ye hẹ, vbe Ovbi ẹre gha suẹn gha kha yan uhunmwu otagbọn na nẹ. Okha ọghe ọba ighẹ Solomọn ya ima rẹn ọna.

8. De vbene ẹmwẹ nọ rre ebe Psalm 37:10, 11, 29 ya sunu vbe ẹghẹ nọ gberra? (Ya ghee “Ọta Ne Emwa Nọ” nọ rre ebe Owa Ọkhẹ na.)

⁸ E Jehova keghi loo Ọba e Devid ya gbẹn emwi eso vbekpa vbene Paradais khian gha ye hẹ vbe Jesu gha suẹn gha kha nẹ. (Tie Psalm 37:10, 11, 29.) Ma ghaa kporhu ma emwa vbekpa e Paradais, ma wa mobọ tie Psalm 37:11. Ma ma zẹdẹ ba ẹre ku hiehie, rhunmwuda e Jesu vbe ta ẹmwẹ na vbe ọ kporhu vbe uhunmwu oke, ọ vbe kha wẹẹ, ọ gha sẹ vbe odaro. (Mat 5:5) Sokpan ẹmwẹ ne Devid ta na, vbe ya ima rẹn vbene emwi khian gha ye hẹ vbe ẹghẹ e Solomọn. Vbe ẹghẹ ne Solomọn na gha kha yan Izrẹl, te emwi hia wa gha khian hẹnẹhẹnẹ, ọfunmwegbe na vbe gha rre otọ Izrẹl, erriọ otọ nii vbe ya gha maan emwi okọ. Osanobua khare wẹẹ: “Deghẹ uwa rhie owẹ lele uhi mwẹ . . . , I gha rhie ọfunmwegbe ne uwa vbe otọ uwa, uwa ghi vbe gha vbiẹ vbene uwa i na fian afianma.” (Lẹv 20:24; 26:3, 6) Erriọ gele wa gha ye zẹẹ, vbe ẹghẹ ne Solomọn ya gha kha. (1 Krọ 22:9; 29:26-28) E Jehova vbe kha wẹẹ, a gha ho emwa dan “bẹkun.” (Psm 37:10) Nọnaghiyerriọ, emwi nọ rre ebe Psalm 37:10, 11, 29 sunu vbe ẹghẹ nọ gberra, sokpan ọ gha vbe sunu vbe odaro.

9. De emwi ne ọba okhuo ọghe Siẹba ta vbekpa arriọba ọghe Solomọn?

⁹ Ọba okhuo ọghe Siẹba keghi họn okhekhe  ọghe ọfunmwegbe nọ rre otọ Izrẹl, vbe ẹghẹ ne Solomọn ya gha re ọba. Rhunmwuda ọni, ọ keghi ke ehe nọ rree nọ ghaa ye gha dee, nọ do ya aro ọre bẹghe ẹre. (1 Ọba 10:1) Vbe ọ ghi bẹghe vbene emwi ye hẹ vbe Arriọba e Solomọn, ọ na kha wẹẹ: “I ma kue họn sẹ ukhiọnmwẹ ọnrẹn. . . . U miẹn ọyẹnmwẹ nọ khian gha sẹ ikpia ne u viọ mwẹ kevbe avbe eguọmwadia ruẹ ni mudia ke ruẹ, ne iran gha họn ẹmwẹ ẹwaẹn ne u ta vbe ẹghẹ hia!” (1 Ọba 10:6-8) Sokpan avbe emwi ni sunu vbe ẹghẹ ne Ọba e Solomọn ya gha kha, ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova gha ru enọ sẹ ọni, vbe Ovbi ẹre ighẹ Jesu gha suẹn gha kha yan emwa nagbọn nẹ.

10. De vbene Jesu ya sẹ e Solomọn hẹ?

¹⁰ Emwi hia ẹre Jesu ya sẹ e Solomọn. Ọmwa nọ ma gba ẹre Solomọn ghaa khin, te ọ wa ru abakuru nibun nọ si Ivbi Izrẹl fi ẹti. Sokpan Ọba nọ gbae nẹi sẹtin ru abakuru ẹre Jesu khin. (Luk 1:32; Hib 4:14, 15) E Jesu wa miẹn edanmwẹ ni wegbe vbe obọ Esu, sokpan Jesu ma de ye avbe edanmwẹ na. Te Jesu wa vbe rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn i sẹtin ru emwi nọ gha ya agbọn lọghọ emwa nọ kha yan. Egie nọkhua ma wa ye ne Jesu na re Ọba ọghe ima.

11. De emwa ni khian deba e Jesu kha?

¹¹ Orhunmwu 144,000 gha deba e Jesu gbaroghe emwa nagbọn, iran ghi vbe mu ahoo ọghe Osanobua sẹ vbe uhunmwu otagbọn na. (Arhie 14:1-3) Ikpia kevbe ikhuo ẹre orhunmwu 144,000 na khin, iran wa werriẹ aro daa ọlọghọmwa nibun, rhunmwuda ọni, iran gha wa tohan ima. De iwinna ne emwa ni khian deba e Jesu kha khian ru?

12. De iwinna ne Jehova khian waa orhunmwu 144,000 re?

¹² Iwinna ne Jesu kevbe emwa ni khian deba ẹre kha khian ru, kakabọ sẹ ọghe Solomọn. Ẹbo emwa ni ghaa rre otọ ẹvbo ọkpa ẹre Ọba e Solomọn ghaa gbaroghe. Sokpan, emwa ni rre uhunmwu otagbọn hia, ẹre Jesu kevbe emwa ni khian deba ẹre kha khian gha gbaroghe. Uyi nọkhua ẹre Jehova wa mu ye orhunmwu 144,000 egbe!

13. De iwinna ne kpataki ne emwa ni khian deba e Jesu kha khian ru?

¹³ Vbe na ghee Jesu, ọba kevbe ohẹn ẹre orhunmwu 144,000 khian gha khin. (Arhie 5:10) Zẹvbe nọ rre Uhi e Mozis, iwinna na wa mobọ waa avbe ohẹn re vbe ẹghẹ nii, ọre ne iran gha gbaroghe Ivbi Izrẹl, ne iran ghẹ mieke na mu emianmwẹ, iran ghi vbe gha ru iyobọ ne Ivbi Izrẹl ya sikẹ Osanobua sayọ. Te Uhi e Mozis yevbe na ghee “ama ọghe emwi esi nọ dee vbe odaro,” rhunmwuda ọni, ọ gha gia na kha wẹẹ, te emwa ni khian deba e Jesu kha, khian deba e Jesu gbaroghe emwa ni khian gha rre agbọn na, ne egbe mieke na rran iran, iran ghi vbe ru iyobọ ne iran ya sikẹ Osanobua. (Hib 10:1) Ẹmwata nọ wẹẹ, ma ma he rẹn vbene orhunmwu 144,000 khian ya gha dia emwa ọghe Osanobua ni khian gha rre agbọn na, sokpan ẹghẹ nii gha sẹ, ma gha rẹn. Vbọrhirhighayehẹ, ma rẹnrẹn wẹẹ ẹghẹ nii gha sẹ nẹ, te emwa ni khian gha rre agbọn na khian wa gha miẹn adia nọ khẹke vbe obọ e Jehova.​—Arhie 21:3, 4.

14. De vbene “ohuan ọvbehe” kevbe emwa ni khian deba e Jesu kha ya mwẹ akugbe hẹ?

¹⁴ E Jesu keghi tie emwa ni khian deba ẹre kha “oghẹn nekherhe.” (Luk 12:32) Ọ vbe guan kaẹn ẹbu ọvbehe, ọ na wẹẹ “ohuan ọvbehe” ẹre ẹbu na khin. Ẹbu eva na ọre oghẹn ohuan ọkpa nọ mwẹ akugbe, ne Jesu guan kaẹn. (Jọn 10:16) Ẹbu eva na suẹn gha winna kugbe nẹ, te iran khian ye gha winna kugbe vbe uhunmwu otagbọn na gha khian  e Paradais nẹ. Vbe ẹghẹ nii, “oghẹn ne kherhe” nọ rrọọ a gha rre ẹrinmwi nẹ, vbene “ohuan ọvbehe” na ya aro yọ wẹẹ, iran a gha rre uhunmwu otagbọn na vbe etẹbitẹ. Sokpan emwi eso rrọọ nọ khẹke ne “ohuan ọvbehe” ru nian, ne arrọọ ọghe etẹbitẹ mieke na sẹ iran obọ.

15. (a) De vbene “ohuan ọvbehe” ya deba etiẹn e Jesu winna hẹ? (b) Vbe ima khian ya ya egbe taa ọtẹn nokpia na, nọ rre eke na na khiẹn emwi? (Ghee efoto nọ rre ipapa 12.)

¹⁵ Ọ ma kẹ izigan nii ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn gbọyẹmwẹ ye emwi ne Jesu ru ne irẹn ọ ke wu. Sokpan ẹkpotọ nibun wa kie, ne ima ni khian yin agbọn na ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye emwi ne Jesu ru ne ima. Vbe igiemwi, odẹ ọkpa ne ima ya ru ọna, ọre ne ima na ru iyobọ ne etiẹn e Jesu. Obọ ne iran ya mu etiẹn e Jesu, ẹre Jesu khian ghee ya bu ohiẹn iran. (Mat 25:31-40) Odẹ ọkpa ne ima ya ru iyobọ ne iran, ọre ne ima na rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. (Mat 28:18-20) Ọni ẹre ọ si ẹre, ne ima na loo avbe ebe ne otu kpemehe ẹre, na ya ma emwa emwi, vbe na ghee ebe na tie ẹre Sọyẹnmwẹ Arrọọ Vbe Etẹbitẹ!. Adeghẹ u i mwẹ ọmwa ne u gu ruẹ e Baibol, hia vbe odẹ ke odẹ, ne u suẹn gha gu emwa ruẹ e Baibol.

16. De emwi nọ khẹke ne ima ru, deghẹ ima hoo ne ima la Arriọba Osanobua?

¹⁶ Ẹghẹ na, ẹre ọ khẹke ne ima ya hia vbe odẹ ke odẹ, ne ima gha re aro ọmwa ne Jehova gualọ vbe Paradais, ẹi re vbe Paradais gha rre nẹ. Ọ khẹke ne ima hia ne ima gha re emwa ni ta ẹmwata, ma ghi vbe hia ne ima gha mwẹ uyinmwẹ esi. Ọ vbe khẹke ne ima gha mwẹ ẹkoata daa e Jehova, ọmwa ne ima gba ru orọnmwẹ kevbe etẹn ni rre uwu iko. Ma ghaa hia ne ima gha lele uhi ọghe Osanobua vbe agbọn Esu ne ima ye na, ma gha ghi sẹ e Paradais, ẹi khian ghi gha lọghọ ima na lele. Ma gha sẹtin ruẹ emwi eso kevbe uyinmwẹ eso nian, nọ gha rhie ẹre ma wẹẹ, ima mu egbe khẹ agbọn ọgbọn nii. Ya ghee uhunmwuta nọ khare wẹẹ, “Uwẹ Mu Egbe Ne U Ya ‘Yin Agbọn Na’ Ra?” nọ rre ebe Owa Ọkhẹ na.

17. Ọ khẹke ne ekhọe ima gha bu abe gbe ima, rhunmwuda orukhọ ne ima ru vbe ẹghẹ nọ gberra ra? Rhan otọ re.

¹⁷ Ọ vbe khẹke ne ima hia, ne ekhọe ima ghẹ ghi gha bu abe gbe ima, rhunmwuda orukhọ  ne ima ru vbe ẹghẹ nọ gberra. Sokpan ọna ma rhie ma wẹẹ, te ima khian ghi rhunmwuda izọese adẹwerriegbe mema “gha ru orukhọ khian.” (Hib 10:26-31) Sokpan ma gha ru orukhọ nọ wegbe, ma na gele fi werriẹ, ma na gualọ iyobọ e Jehova kevbe ọghe avbe ediọn, ma na vbe fi uyinmwẹ ima werriẹ, ma gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova yabọ ima nẹ. (Aiz 55:7; Iwinna 3:19) Ghẹ mianmian ẹmwẹ ne Jesu tama Ivbi e Farisi, ọ khare wẹẹ: “Emwa orukhọ ẹre I rre do tie, ẹi re emwa ni lele uhi.” (Mat 9:13) Izọese adẹwerriegbe sẹ nọ gha kpe orukhọ ọghe ima huan.

18. De emwi ne u gha hoo ne u nọ izigan nii nọ fi werriẹ?

¹⁸ Muẹn roro wẹẹ, u gu izigan nii nọ fi werriẹ guan vbe Paradais. Ẹi mwẹ uwa eva ma gha guan kaẹn vbene uwa gbọyẹmwẹ ye izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu hẹ. Ọ gha kẹ, u sẹtin nọ rẹn emwi nọ sunu vbene Jesu te wu, kevbe vbene ọ ghaa ye ẹre hẹ vbe ekhọe, vbe Jesu tama rẹn wẹẹ, ọ gha gu irẹn gha rre Paradais. Egbọre, irẹn gha vbe nọ ruẹ vbene emwi ghaa ye hẹ vbe agbọn Esu vbe ẹdẹ okiekie. Ọ gha rhiẹnrhiẹn gbe vbe ima ghaa ma emwa vbenian Ẹmwẹ Osanobua!​—Ẹfis 4:22-24.

19. Vbọzẹ ne ima na kha wẹẹ, agbọn gha rhiẹnrhiẹn gbe vbe Paradais? (Ghee efoto nọ rre odaro ebe na.)

¹⁹ Agbọn gha rhiẹnrhiẹn gbe vbe Paradais. Ma gha wa miẹn emwa esi gu ru ọse, ma ghi vbe gha mwẹ iwinna nọ maan. Nọ ghi wa sẹ ehia, ẹdẹgbegbe ẹre ima khian ya gha ruẹ vbekpa Erha ima nọ rre ẹrinmwi, ma ghi vbe gha rri orhiẹnrhiẹn emwi hia ne Jehova kpemehe ẹre ne ima. Ma i khian sẹtin ruẹ vbekpa e Jehova fo, erriọ ima khian wa vbe gha ruẹ emwi nibun vbekpa emwi nọ yi. Vbene ima ya kpẹẹ vbe agbọn, erriọ ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Jehova khian ya gha wegbe sayọ. Ma wa ya ekhọe hia kpọnmwẹ e Jehova kevbe Jesu, ne iran na yan wẹẹ, ima gha sẹtin gha rre Paradais vbe etẹbitẹ!