Gberra gha rhie uhunta

Gberra gha rhie dọmwadẹ uhunmwuta ni rre uwu ẹre

AKO IRUẸMWI 48

IHUAN 97 Ẹmwẹ Ọghe Osanobua Keghi Re Nọ Hiunsi

Emwi Ne Ima Miẹn Ruẹ Vbe Odẹ Ọghe Ọyunnuan Ne Jesu Ya Kpemehe Ebrẹd

Emwi Ne Ima Miẹn Ruẹ Vbe Odẹ Ọghe Ọyunnuan Ne Jesu Ya Kpemehe Ebrẹd

“Mẹ ọre evbare ọghe arrọọ. Ọmwaikọmwa nọ bu mwẹ gha dee, ohanmwẹ i khian ghi werriegbe gbe ẹre hiehie.”JỌN 6:35.

OLIKA ẸMWẸ

Ma gha guan kaẹn emwi ne ima gha miẹn ruẹ vbe okha nọ rre ebe Jọn uhunmwu ẹnrẹn 6, nọ guan kaẹn odẹ ọghe ọyunnuan ne Jesu ya ya ebrẹd kevbe ehẹn nekherhe ya kpemehe evbare ne ọkhọngborrie emwa.

1. De vbene ebrẹd ru ekpataki sẹ hẹ vbe ẹghẹ nẹdẹ?

 EBRẸD kegha re evbare ne emwa wa mobọ gha re vbe ẹghẹ nẹdẹ. (Gẹn 14:18; Luk 4:4) Te ọ wa ru ekpataki sẹrriọ wẹẹ, ugbẹnso, e Baibol ghaa guan kaẹn evbare, ọ ghi loo ebrẹd. (Mat 6:11, ftn; Iwinna 20:7, vbe ya ghee study note) E Baibol vbe guan kaẹn emwi ọyunnuan eva ne Jesu ya ebrẹd ru. (Mat 16:9, 10) Ebe Jọn uhunmwu ẹnrẹn 6 guan kaẹn ọkpa vbọ. Zẹvbe ne ima ya zẹ iro yan okha na, ma gha guan kaẹn vbene ima khian ya rhie emwi ne ima ruẹ re vbọ ye uyinmwẹ.

2. De ẹghẹ ne emwa arriaisẹn ni bun ya gha gualọ evbare?

2 Vbe asẹ ọkpa, vbe erhuanegbe Jesu ghi kporhu fo nẹ, egbe na wọọ iran, rhunmwuda ọni, iran na deba Jesu la okọ ya fian Okun e Galili rra ne iran mieke na ya hẹwẹ. (Mak 6:7, 30-32; Luk 9:10) Iran kegha rrie ehe nọ divbiẹ vbe Bẹtse-ada. Vbọ ma he kpẹẹ vba, emwa arriaisẹn ni bun na wa vẹ rre. Jesu ma yangbe iran. Ọ keghi rhie ẹghẹ ya ma iran emwi vbekpa Arriọba Osanobua, ọ na vbe mu emwa ni khuọnmwi egbe rran. Ẹdẹ ghi rrie ota, erhuanegbe Jesu na gha muẹn roro eke ne iran khian na miẹn evbare rhie ne emwa ni gbẹbu gha danmwehọ Jesu. Ọ khọ wẹẹ, eso vbe uwu iran ghaa mwẹ evbare kherhe, sokpan, ni bun sẹ ma zẹdẹ gha mwẹ hiehie, uwu igue ẹre iran khian na miẹn evbare dẹ deghẹ iran gualọ evbare ne iran khian re. (Mat 14:15; Jọn 6:4, 5) De emwi ne Jesu khian ghi ru?

JESU KEGHI KPEMEHE EBRẸD NE EMWA VBE ODẸ ỌGHE ỌYUNNUAN

3. De emwi ne Jesu tama erhuanegbe ẹre ne iran ru ne ọkhọngborrie emwa ni gbẹbu? (Vbe ya ghee efoto.)

3 Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre wẹẹ: “Esa i rrọọ ne iran khian ya kpa; wa rhie evbare ne iran, ne iran re.” (Mat 14:16) Ọ gele khọ wẹẹ, ọna gha lọghọ, rhunmwuda ikpia 5,000 ẹre ọ ghaa rre evba. A gha we na ka ikhuo kevbe ibiẹka ni rre evba ba ẹre, a sẹtin miẹn wẹẹ, ọ gha sẹ odẹ orhunmwu 15,000 ne iran khian rhie evbare na. (Mat 14:21) Andru na ghi kha wẹẹ: “Ghee ọvbokhan okpia ọkpa mwa, nọ mwẹ ebrẹd isẹn na ya ebali ru kevbe ehẹn eva ne giẹrẹ. Sokpan, vbe ọna khian ya sẹ emwa ọrhẹnrhẹn na re hẹ?” (Jọn 6:9) Emwa ni bun ẹre ọ mobọ gha rri ebrẹd na ya ebali ru vbe ẹghẹ nii, a sẹtin vbe miẹn wẹẹ, ehẹn ne giẹrẹ na ya umwẹ ka, ẹre ọ ghaa gu ọvbokhan nii. Ọrheyerriọ, evbare nekherhe nii, i khian sẹ a rhie ne ọkhọngborrie emwa ni rre evba.

Jesu ma emwa emwi vbekpa e Jehova, ọ na vbe kpemehe evbare ne iran (Ghee okhuẹn 3)


4. De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe ebe Jọn 6:11-13? (Vbe ya ghee avbe efoto.)

4 Rhunmwuda ekhọe itohan ne Jesu mwẹ, ọ keghi tama emwa ni gbẹbu, ne iran tota ye uhunmwu irunmwu, nọ mieke na rhie evbare ne iran. (Mak 6:39, 40; tie Jọn 6:11-13.) E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, Jesu keghi kpọnmwẹ Erhae ye ebrẹd vbe ehẹn nii. Emwi nọ wa khẹke ẹre Jesu ru, rhunmwuda, Osanobua ẹre ọ kpemehe ẹre. Ọna ye ima ẹre rre wẹẹ, te ọ khẹke ne ima ya egbe taa Jesu, ne ima gha na erhunmwu vbene ima te rri evbare, ọre te ima bun nọ khian rri nene evbare, ra ma ọkpa nọ. Jesu keghi we na ghae nene evbare ne emwa ni gbẹbu, iran hia keghi re, ẹko na vbe vuọn iran. Evbare na kue kẹ rre, sokpan, Jesu ma hoo nọ rhia rhunmwuda ọni, ọ na we ne iran si ehia koko, ọ gha kẹ, ne iran mieke na miẹn re vbe ẹghẹ ọvbehe. Jesu keghi rhie igiemwi esi yotọ vbe nọ dekaẹn vbe na ya ya ẹwaẹn loo emwi ne ima mwẹ hẹ. Adeghẹ evbibiẹ emọ ẹre u khin, u sẹtin ya okha na ma ivbuẹ vbe nọ ru ekpataki sẹ hẹ ne iran gha na erhunmwu vbene iran te rri evbare, ne iran gha ya obọ esi mu emwa ọvbehe kevbe ne iran gha zẹ emwi obọ, vbene Jesu vbe gha ye.

Nọ egbuẹ wẹẹ, ‘Mẹ na erhunmwu vbene I te rri evbare, vbene Jesu ru ẹre ra?’ (Ghee okhuẹn 4)


5. De emwi ne emwa ni gbẹbu ghi ru, vbe iran ghi bẹghe emwi ọyunnuan ne Jesu ru, kevbe wẹẹ, de emwi ne Jesu ghi ru?

5 Emwa ni gbẹbu ghi bẹghe vbene Jesu ya gha ma emwa emwi kevbe iwinna ọyunnuan nọ ghaa ru, ọ keghi wa kpa iran odin. Iran rẹnrẹn wẹẹ, e Mozis ka tae yotọ wẹẹ, Osanobua gha gie akhasẹ nọkhua rre, rhunmwuda ọni, iran sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ‘Ẹ i re Jesu ẹre ọ kue re nene akhasẹ?’ (Diut 18:15-18) Ọ ghaa yerriọ, iran sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, Ọba nọkhua ẹre Jesu khian wa gha khin, nọ gha sẹtin kpemehe evbare ne agbẹnvbo ọghe Ivbi Izrẹl. Rhunmwuda ọni, iran na gha hoo ne iran “ya ẹtin vbe iwegbe mu [Jesu], ne iran ma [rẹn] ọba.” (Jọn 6:14, 15) Akpawẹ Jesu kue na ma irẹn ọba, ọni gha te rhie ma wẹẹ, ọ mwẹ obọ vbe ẹmwẹ arriọba Ivbi e Ju ni ghaa rre ototọ ọdakha ọghe Ivbi e Rom. De emwi ne Jesu ghi ru? E Baibol khare wẹẹ, Jesu na “werriegbe gha rrie uhunmwu oke.” Agharhemiẹn wẹẹ, emwa ghaa kpikpi Jesu, ọ ma kue ya egbe ba arriọba emwa nagbọn. U miẹn igiemwi esiesi, ne ọna wa khin ne ima!

6. Vbe ima khian ya sẹtin ya egbe taa Jesu hẹ? (Vbe ya ghee efoto.)

6 Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, emwa i khian tama ima ne ima kpemehe evbare ra ne ima mu emwa egbe rran vbe odẹ ọghe ọyunnuan, ra ne ima do gha re ọba ọghe iran. Sokpan emwa eso sẹtin gha mwẹ ọmwa nọ khian la ukpo arriọba ne iran yayi wẹẹ, ọ gha sẹtin dọlọ ẹvbo yi, rhunmwuda ọni, iran ghi gha kpikpi ima, ne ima rhie obọ ye ọre ẹkpẹti ra iran sẹtin we ne ima ru emwi ọvbehe ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma ye ọmwa nii ike. Vbọrhirhighayehẹ, igiemwi ọghe Jesu ẹre ima khian lele. Jesu ma zẹdẹ gha mwẹ obọ vbe ẹmwẹ arriọba emwa nagbọn, uhiẹn, ọ na kue kha wẹẹ: “Arriọba mwẹ i re ọghe agbọn na.” (Jọn 17:14; 18:36) Te ọ khẹke ne Ivbi Otu e Kristi vbe ẹdẹnẹrẹ gha ya egbe taa Jesu vbe odẹ nọ ya roro emwi kevbe odẹ nọ ya ru emwi. Ẹmwẹ Arriọba ọghẹe ẹre ima kporhu ẹre, ẹre ima vbe ye ẹre ike, erriọ ẹre ima vbe ya na erhunmwu ne Arriọba nii rre. (Mat 6:10) Gi ima werriegbe gha rrie okha ne ima ta dee sin, ọghe vbene Jesu ya ya ebrẹd ru emwi ọyunnuan, ne ima guan kaẹn emwi ọvbehe ne ima gha miẹn ruẹ vbọ.

Igiemwi esi ẹre Jesu wa rhie yotọ ne ima, ọ ma gha mwẹ obọ vbe ẹmwẹ arriọba ọghe Ivbi e Ju ra ọghe Ivbi e Rom (Ghee okhuẹn 6)


‘EMWI NE EMWI ỌYUNNUAN ỌGHE EBRẸD DEMU’

7. De emwi ne Jesu vbe erhuanegbe ẹre ru? (Jọn 6:16-20)

7 Vbe Jesu ghi rhie evbare ne ọkhọngborrie emwa nii nẹ, ọ na we ne avbe ukọ ọghẹe la okọ gha rrie Kapaniọm, vbene irẹn na gha rrie uhunmwu oke, rhunmwuda, ọ ma hoo ne avbe emwa nii ma irẹn ọba. (Tie Jọn 6:16-20.) Vbe erhuanegbe ẹre ghi gua okọ nii khian, ogbigbi ẹhoho keghi suẹn gha la, ọ na gha bi okọ nii yo bi ẹre rre. Na kha na, Jesu na gha khian vbe uhunmwu amẹ bu iran dee. Ọ na vbe tama e Pita nọ khian bu irẹn gha dee. (Mat 14:22-31) Jesu ghi la uwu okọ nii, nene ogbigbi ẹhoho na wa dobọ yi. Erhuanegbe ẹre ma ghi rẹn ẹghẹ ne iran ya kha wẹẹ: “Ovbi Osanobua ẹre u gele khin.” a (Mat 14:33) Ọ keghi kpa ọmwa odin wẹẹ, erhuanegbe ẹre ma ka ta egbe ẹmwẹ vbenian vbe Jesu rhie evbare ne ọkhọngborrie emwa vbe odẹ ọghe ọyunnuan. E Mak khare wẹẹ: “Ọna keghi kakabọ yan [avbe ukọ] unu ruan, rhunmwuda, iran ma miẹn emwi ruẹ vbe emwi ọyunnuan ọghe ebrẹd ne Jesu ru. Te emwi hia ye gha lọghọ iran na rẹn otọ re.” (Mak 6:50-52) Ọghe ne ẹmwata, ọ ma gi erhuanegbe Jesu na rẹn wẹẹ, e Jehova rhie ẹtin ne Jesu nọ ya ru emwi ọyunnuan nọ sẹ ọghe ebrẹd nọ ru. Ẹghẹ eso ghi gberra nẹ, Jesu na guan kaẹn emwi ọyunnuan ọghe ebrẹd, ọ na vbe yae ma ima emwi ne kpataki.

8-9. Vbọzẹ ne ọkhọngborrie emwa nii na gha gualọ Jesu khian? (Jọn 6:26, 27)

8 Ẹmwẹ evbare ọkpa ẹre ọ mu ọkhọngborrie emwa ne Jesu kpemehe evbare na. Vbe ima gu kha vberriọ? Ẹdẹ nọ lelẹe, iran keghi bẹghe ẹre wẹẹ, Jesu vbe erhuanegbe ẹre kpa nẹ. Rhunmwuda ọni, okọ eso ghi ke Taibirias rre, ọkhọngborrie emwa nii na ghi la avbe okọ na gha rrie Kapaniọm ne iran ya gualọ Jesu. (Jọn 6:22-24) Te iran ghaa gualọ Jesu rhunmwuda wẹẹ, iran hoo ne iran danmwehọ iyẹn nọ maan ọghe Arriọba ra? Hiehie. Ẹmwẹ evbare ẹre ọ wa mu iran. Vbe ima ya rẹn hẹ?

9 Gi ima guan kaẹn emwi nọ sunu vbe ọkhọngborrie emwa nii ghi miẹn Jesu vbe ọkpẹn e Kapaniọm. Jesu ma zẹdẹ mu iyeke ẹmwẹ ma iran, ọ keghi wa gi iran rẹn wẹẹ, ẹmwẹ evbare ẹre iran mu karo. Jesu keghi tama iran wẹẹ, ebrẹd “ne [iran] re vuọn ẹko” nii “evbare nọ sẹtin rhia” ẹre nọ. Ọ na ghi tama iran wẹẹ, ne iran winna ye “evbare nẹi rhia, nọ rhie arrọọ ọghe etẹbitẹ ne ọmwa.” (Tie Jọn 6:26, 27.) Jesu khare wẹẹ, Erha irẹn gha rhie egbe evbare vberriọ ne iran. Ẹ i mwẹ ọ ma kpa iran odin vbe iran họn wẹẹ, evbare gha sẹtin rhie arrọọ ọghe etẹbitẹ ne ọmwa! De aro evbare ne Jesu ghaa guan kaẹn, de vbe nọ khian vbe ya sẹ obọ emwa ni ghaa danmwehọ Jesu?

10. De ‘emwi ne Osanobua we ne emwa gha ru,’ nọ khẹke ne emwa rẹn vbekpa re?

10 Ọ gha kẹ, Ivbi e Ju ghaa muẹn roro, aro iwinna ne iran gha ru ne evbare vberriọ mieke na sẹ iran obọ. A sẹtin miẹn wẹẹ, “iwinna” ne Uhi e Mozis we na gha ru, ẹre iran ghaa mwẹ vbe ekhọe. Vbọrhirhighayehẹ, Jesu na tama iran wẹẹ: “Emwi ne Osanobua we ne uwa gha ru, ọre ne uwa mu ẹtin yan ọmwa nii, ne irẹn gie rre.” (Jọn 6:28, 29) Ọmwa gha mu ẹtin yan ọmwa nii ne Osanobua ya zẹ ihe egbe, ẹre ọ khian na sẹtin “gha mwẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ.” Uhiẹn, Jesu ka vbe guan kaẹn ọnọna nẹ. (Jọn 3:16-18, 36) Vbe ẹghẹ eso ghi gberra nẹ, Jesu na ye guan kaẹn vbene ima khian ya sẹtin gha mwẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ hẹ.—Jọn 17:3.

11. De emwi ne Ivbi e Ju ru nọ rhie ẹre ma wẹẹ, ẹmwẹ evbare ẹre ọ mu iran? (Psalm 78:24, 25)

11 Ivbi e Ju ma miẹn ọnrẹn yi emwi ne Jesu ghaa ma emwa re, vbekpa ‘iwinna ọgbọn ne Osanobua we ne emwa gha ru.’ Iran na nọ rẹn wẹẹ: “De iwinna ọyunnuan ne u gha ru ye ima aro, ne ima mieke na ya ruẹ yi?” (Jọn 6:30) Iran na kha wẹẹ, avbe erha iran odede ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ Mozis wa gha miẹn e mana re vbe odẹ ọghe ọyunnuan, ọna ọre evbare ne iran ghaa re vbe ẹdẹgbegbe. (Neh 9:15; tie Psalm 78:24, 25.) Ọ vẹ na rẹn wẹẹ, ẹmwẹ evbare kẹkan ẹre ọ wa mu iran. Iran ma vbe gbokhuo ne iran ya nọ Jesu emwi nọ yae kha vbe ọ ghi guan kaẹn “evbare ne evbare nọ ke ẹrinmwi rre,” na gha sẹtin ya gie mana nọ ke ẹrinmwi rre nọ gha sẹtin rhie arrọọ ọghe etẹbitẹ ne ọmwa. (Jọn 6:32) Ẹmwẹ evbare mu iran sẹrriọ wẹẹ, iran ma ghi gbehọkotọ danmwehọ ẹmwẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ ne Jesu ghaa hoo nọ ma iran re. De emwi ne ima miẹn ruẹ vbe okha na?

EMWI NỌ KHẸKE NE IMA MU KARO VBE ẸDAGBỌN IMA

12. De vbene Jesu ya gi emwa rẹn emwi nọ ru ekpataki sẹ?

12 Emwi nọ khẹke nọ ru ekpataki sẹ vbe ẹdagbọn ima ọre ne ima gha họn ẹmwẹ ne Osanobua, kevbe ne ima kakabọ sikẹ ọre. Ọna ọre uhunmwu ẹmwẹ nọ rre ebe Jọn uhunmwu ẹnrẹn 6. Jesu wa vbe so igiẹ ye ọna vbe ẹghẹ ne Esu ya danmwẹ ọnrẹn ghee. (Mat 4:3, 4) Vbe Jesu kporhu vbe uhunmwu oke, te ọ wa kakabọ nianian vbene ọ ru e kpataki sẹ hẹ na gha re ọsie Osanobua. (Mat 5:3) Nọnaghiyerriọ, ma sẹtin nọ egbe ima wẹẹ, ‘Odẹ ne I ya ru emwi rhie ẹre ma wẹẹ, emwi nọ ru ekpataki sẹ vbe ẹdagbọn mwẹ ọre ne I kakabọ sikẹ e Jehova ra, ra emwi ne egbe mwẹ gualọ ẹre I mu karo vbe ẹdagbọn mwẹ?’

13. (a) Vbọzẹ ne ima gha na kha wẹẹ, evbare i re emwi dan? (b) De ẹmwẹ ibude nọ khẹke ne ima kọ ye orhiọn? (1 Kọrint 10:6, 7, 11)

13 Ẹ i re emwi dan deghẹ ima na gha na erhunmwu ne Osanobua kpemehe emwi na ya yin agbọn ne ima, kevbe ne ima sẹtin gha sọyẹnmwẹ avbe emwi na. (Luk 11:3) E Baibol khare wẹẹ, emwi nọ maan nọ “ne ọmwa gha re, nọ gha da” kevbe nọ gha ya iwinna nọ ru “zọmọ” rhunmwuda, “obọ Osanobua ọre ọna ke rre.” (Asan 2:24; 8:15; Jems 1:17) Ọrheyerriọ, ọ ma khẹke ne emwi ne ima ya yin agbọn gha re emwi ne ima mu ye okaro vbe ẹdagbọn ima. Ukọ ighẹ e Pọl wa vbe guan kaẹn ọnọna vbe ọ gbẹn elẹta gie Ivbi Otu e Kristi, vbọ ghi bu ẹghẹ na khian ya guọghọ e Jerusalẹm. Ọ keghi guan kaẹn emwi nọ sunu vbe Izrẹl vbe ẹghẹ nẹdẹ, ya sẹ egbe emwi nọ sunu vbe Oke Sainai. Ọ na ghi ya obọ sekhae ne Ivbi Otu e Kristi ne iran ghẹ gi emwi dan “gha yẹẹ [iran], vbene ọ vbe gha yẹẹ [Ivbi Izrẹl].” (Tie 1 Kọrint 10:6, 7, 11.) Ẹmwẹ evbare mu Ivbi Izrẹl sẹrriọ wẹẹ, iran na do ya emwi ne Jehova kpemehe ẹre ne iran vbe odẹ ọghe ọyunnuan khian “emwi dan.” (Nọm 11:4-6, 31-34) Vbe ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl na gha ga ekhuia ẹmila na ya igoru ma, iran na gha re, iran na gha da, iran na gha sọyẹnmwẹ egbe. Te iran ya ọna rhie ẹre ma wẹẹ, ẹmwẹ evbare ẹre iran mu ye okaro. (Ẹks 32:4-6) E Pọl keghi loo igiemwi na ya ya obọ sekhae ne Ivbi Otu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ, vbe nọ te sẹ eghẹ na ya guọghọ e Jerusalẹm sotọ vbe ukpo 70 C.E. Kherhe ẹre ọ ghi kẹ ne agbọn ne ima ye na sẹ ufomwẹ, rhunmwuda ọni, te ọ wa khẹke ne ima lele ibude ọghe Pọl.

14. De emwi ne Baibol tae vbekpa evbare vbe agbọn ọgbọn nọ dee?

14 Vbe Jesu sunu yi “evbare ẹdẹnẹrẹ,” ẹghẹ na khian ya gha ru emwi ne Osanobua hoo “vbe agbọn na, zẹvbe na vbe ru ẹre vbe ẹrinmwi” ẹre ọ ghaa guan kaẹn. (Mat 6:9-11) Vbua roro ẹre we ẹghẹ nii khian gha ye hẹ? E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, ọkpa vbe usun emwi ne Osanobua hoo, ọre ne evbare esi gha rre uhunmwu otagbọn na. Zẹvbe nọ rre ebe Aizaia 25:6-8, evbare nọ maan ẹre ima khian gha sọyẹnmwẹ ọnrẹn vbe Arriọba Osanobua. Ebe Psalm 72:16 tae yotọ wẹẹ: “Te evbare khian kpọ vbe agbọn na; emwiokọ ghi gbae uhunmwu oke hia.” U ya aro ye ẹghẹ ne u khian ya le evbare nọ ghi yẹẹ ruẹ sẹ ra, ra ne u khian ya le evbare ne u ma he ka le ẹdẹ ra? U gha vbe sẹtin mu ugbo nọ rhirhi khọn ruẹ vbe ẹghẹ nii, u ghi vbe rri ere emwi ne u kọe. (Aiz 65:21, 22) Emwa hia ni khian gha rre uhunmwu otagbọn na ẹre ọ khian rri orhiẹnrhiẹn ena hia.

15. De emwi na khian ma emwa ni rhiọ kpaegbe re? (Jọn 6:35)

15 Tie ebe Jọn 6:35. De emwi nọ khian sunu daa emwa ni rri ebrẹd vbe ehẹn ne Jesu kpemehe ẹre? A sẹtin miẹn wẹẹ, eso vbe uwu iran gha rhiọ kpaegbe, agharhemiẹn wẹẹ, iran ma mu ẹtin yan Jesu. Egbọre ẹkpotọ gha kue kie nuẹn ya miẹn eso vbe uwu iran na. (Jọn 5:28, 29) Ọ gha sẹ ẹghẹ nii, usun emwi na khian rhan otọ re ma iran, ọre ẹmwẹ ne Jesu tae nọ na wẹẹ: “Mẹ ọre evbare ọghe arrọọ. Ọmwaikọmwa nọ bu mwẹ gha dee, ohanmwẹ i khian ghi werriegbe gbe ẹre hiehie.” Te ọ vbe khẹke ne iran yayi wẹẹ, te Jesu ya arrọọ ọghẹe zọ ese ne iran, na mieke na miẹn iran fan. Ọ gha sẹ ẹghẹ nii, a gha ru emwamwa ne emwa ni rhiọ kpaegbe kevbe emọ na khian biẹ mieke na sẹtin ruẹ vbekpa e Jehova. U miẹn ọyẹnmwẹ nọ khian gha sẹ ima vbe ima ghaa ma iran emwi vbe ẹghẹ nii! Iwinna na ẹre ọ khian rhie oghọghọ ne ima sẹ evbare ughughan ne ima khian re vbe agbọn ọgbọn.

16. Vbe ima khian zẹ iro yan vbe ako iruẹmwi nọ lele ọna?

16 Abọ eso vbe ebe Jọn uhunmwu ẹnrẹn 6 ẹre ima zẹ iro yan vbe ako iruẹmwi na, sokpan, Jesu ye ma emwa emwi ni bun ọvbehe vbekpa “arrọọ ọghe etẹbitẹ,” nọ khẹke ne Ivbi e Ju ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nii kevbe ima ni rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ kọ ye orhiọn. Emwi nọ rre ebe Jọn uhunmwu ẹnrẹn 6 ẹre ima khian ye zẹ iro yan vbe ako iruẹmwi nọ ghi lelẹe.

IHUAN 20 U Ya Ovbuẹ Ne Ukpọmọkpa Zọ Ese Ne Ima

a Adeghẹ u hoo ne u rẹn okha na sayọ, ya ghee ebe na tie ẹre, Jesus—The Way, the Truth, the Life, ipapa 131, kevbe Imitate Their Faith, ipapa 185.