OKHA ỌGHE ẸDAGBỌN ỌMWA
“E Jehova Ma Sẹ Mwẹ Rae Ẹdẹ”
EMWI ni bun rrọọ nọ gha sunu, nọ gha sẹtin ya ima gha roro ẹre wẹẹ, ọmwa rhọkpa i rre ima iyeke. Usun avbe emwi na ọre vbe ọmwa ne ima hoẹmwẹ ọnrẹn gha wu, ma gha kpa gha rrie eke ne ima ma rẹn ẹdẹ, ra vbe ima ọkpa a gha rrọọ. Ena hia ka sunu daa mwẹ nẹ. Ọrheyerriọ, I ghi ghee emwi ne I he miẹn vbe agbọn, I na ghi do bẹghe ẹre wẹẹ, e Jehova ma he gele sẹ mwẹ rae ẹdẹ. Gu mwẹ tama uwa emwi nọ ya mwẹ kha vberriọ.
IGIEMWI ESI ỌGHE EVBIBIẸ MWẸ
Emwa ni rhiegba ye ugamwẹ e Catholic ẹre erha mwẹ vbe iye mwẹ wa gha khin. Sokpan, vbe iran ghi bẹghe eni Osanobua nọ re Jehova vbe Baibol, iran na ghi do khian Osẹe Jehova. Erha mwẹ ma ghi gha ka amazẹ ọghe Jesu. Egedege ẹre owa ima ghaa khin, rhunmwuda ne erha mwẹ na gha re kabita, ọ keghi ya ototọ nọ rrọọ khian Ọgua Arriọba nokaro vbe San Juan del Monte, vbe eke ne emwa dia vbe Manila, nọ re isiẹvbo ọghe Philippines.
Ukpo 1952 ẹre a biẹ mwẹ, evbibiẹ mwẹ keghi suẹn gha ya e Baibol ma mwẹ emwi vbene iran vbe ya gha ma etẹn mwẹ nikpia enẹ kevbe etẹn mwẹ nikhuo eha emwi. Mẹ ọre alagbodẹ. Zẹvbe ne I ya gha waan, erha mwẹ kegha rhie igiọdu mẹ ne I gha tie uhunmwu ebe ọkpa vbe Baibol vbe ẹdẹgbegbe, ọ vbe ya ebe ọghomwa ni bun ma mwẹ emwi. Ugbẹnso, evbibiẹ mwẹ ghi we ne avbe ọgbaroghe ọghe otako kevbe etẹn ne abotu ya zẹ ihe egbe do dia owa ima ya. Te okha ne avbe etẹn na ghaa ta wa gha rhie igiọdu ne ẹgbẹe mwẹ, erriọ ẹre ọ wa vbe ya gha ya ima sọyẹnmwẹ, ọ wa vbe gua ima kpa ya mu ugamwẹ e Jehova karo vbe ẹdagbọn ima.
Igiemwi esi ẹre evbibiẹ mwẹ wa rhie yotọ ne ima. Iye mwẹ kegha khuọnmwi, emianmwẹ nii ẹre ọ ghi miẹn ọnrẹn uhunmwu. Iyeke ọni, mẹ vbe erha mwẹ keghi suẹn iwinna arọndẹ vbe ukpo 1971. Sokpan, vbọ ghi rre ukpo 1973, erha mwẹ keghi wu, ukpo 20 ẹre I ghaa ye vbe ẹghẹ na. Ne erha mwẹ vbe iye mwẹ na wu keghi do ya mwẹ gha roro ẹre wẹẹ, I i mwẹ iyobọ. Sokpan, emwi ne ima ya aro yi keghi re emwi nẹi “mwẹ ọ ma sẹ obọ, te ọ vbe ye gbain,” ọna ẹre ọ ru iyobọ mẹ ne iro ma na han mwẹ, I na vbe do sikẹ e Jehova sayọ. (Hib 6:19) Vbọ ma he kpẹẹ vbe erha mwẹ wu, otu na we ne I gha ga zẹvbe arọndẹ ne kpataki vbe Coron, vbe ikinkin ọghe Palawan.
VBE I RRE UWU OHIORO VBE I RU IWINNA UGAMWẸ NỌ MA GHA KHUẸRHẸ
Ukpo 21 ẹre I ghaa ye vbe I sẹ Coron. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, orere ẹvbo ẹre I ke rre, ọ keghi wa kpa mwẹ odin vbe I bẹghe ẹre wẹẹ, ẹvbo na i mobọ miẹn ukpa, ọgba na na sa amẹ kevbe imọto na ya mu ekhẹn i mobọ vbe rrọọ vberriọ. Agharhemiẹn wẹẹ, etẹn eso
ghaa rre evba, iran rhọkpa ma gha re arọndẹ ọghe ẹghẹ hia, rhunmwuda ọni, ugbẹnso mẹ ọkpa ẹre ọ ladian vbe ikporhu. Vbe uki nokaro ne I gbe vba, te ẹmwẹ ẹgbẹe mwẹ kevbe avbe ọse mwẹ wa gha da mwẹ. I ghaa ghee avbe orhọnmwẹ ni rre orere iso vbe asọn, ameve ghi wa rhọọ kua vbe aro mwẹ. Ọ na wa gha khọn mwẹ ne I zobọ vbe iwinna ugamwẹ na, ne I wa gha rrie owa.I ghaa rre uwu ohioro vbenian, I ghi fannọ otọ ẹko mwẹ ma e Jehova. I wa mobọ gha mu emwi ne I tie vbe Baibol kevbe avbe ebe ọghomwa roro. Ako ebe nọhuanrẹn ne I wa mobọ gha mu roro ọre ebe Psalm 19:14. Ako na kegha ye mwẹ ẹre rre wẹẹ, I ghaa muẹn roro emwi hia ne Jehova he ru kevbe aro ọmwa nọ khin, I ghi do bẹghe ẹre wẹẹ, e Jehova keghi re “Ugue mwẹ kevbe Ọmiọnmwafan mwẹ.” Uhunmwuta ọkpa nọ ladian vbe Watchtower nọ khare wẹẹ, “You Are Never Alone” a wa gele rhie igiọdu mẹ. Ẹ i re avbiẹ inugba ẹre I tie uhunmwuta na. I na do bẹghe ẹre wẹẹ, ẹ i re imẹ ọkpa ẹre ọ ghaa rrọọ, e Jehova ghaa gu mwẹ rrọọ, ọna keghi ru iyobọ mẹ ya gha na erhunmwu gie ẹre, ne I ya gha ruẹ emwi ne egbe mwẹ kevbe ne I vbe gha mu emwi ne I ruẹ re roro.
Vbọ ma he kpẹẹ vbe I sẹ e Coron, I na suẹn gha ga zẹvbe ọdiọn vbe iko. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, mẹ ọkpa ẹre ọ ghaa re ọdiọn vbe iko, mẹ ẹre ọ ghaa siẹnro Owebe Ukhamwosa, Iko Ọghe Ugamwẹ, Iruẹmwi E Baibol Ọghe Iko, kevbe Iruẹmwi Ebe Owa Ọkhẹ. Mẹ ẹre ọ vbe gha ya ọta guan vbe uzọla uzọla. Rhunmwuda ena hia, I ma ghi gha rre uwu ohioro!
Iwinna ikporhu mwẹ wa biẹ ọmọ esi vbe Coron, emwa eso ne I ghaa gu ruẹ e Baibol keghi dinmwiamẹ. Sokpan, ọlọghọmwa eso wa vbe gha rrọọ. Ugbẹnso, ẹdẹ ohoho ẹre I ya khian I ke sẹ eke ne I khian na kporhu, I i kue rẹn eke ne I khian vbiẹ I ke sẹ evba. Ma vbe gha kporhu sẹ avbe otọ ne amẹ lẹga ni ma kpọlọ gbe ni vbe rre ikinkin nii. Okọ ẹre I mobọ ya gha mu okhian yo avbe ẹvbo na. Ugbẹnso, okun ne amẹ na bi yo bi rre ẹre I ghaa ya okọ na la, na kha na I i gua khuẹ vbe ẹzẹ! E Jehova keghi miẹn mwẹ fan vbe uwu ena hia. Okiekie ẹre I ghi ya do rẹn wẹẹ, te Jehova ghaa mu mwẹ egbe khẹ ọlọghọmwa nọ sẹ enena, ne I khian werriẹ aro daa vbe odaro vbe iwinna ugamwẹ ọvbehe.
E PAPUA NEW GUINEA
Vbe 1978, otu keghi gie mwẹ gha rrie Papua New Guinea, nọ rre odẹ okuọ ọghe Australia. Ẹvbo ne oke wa vuọn ẹre Papua New Guinea khin, kherhe ẹre ọ ghi kẹ nọ kpọlọ sẹ vbe ẹvbo na tie ẹre Spain. Emwa ni rre ẹvbo na rrie odẹ ẹbo eha, ọ keghi wa kpa mwẹ odin wẹẹ, urhuẹvbo ne iran zẹ gberra 800. A kpọnmwẹ Osa wẹẹ, ni bun sẹ vbe uwu iran gua zẹ Melanesian Pidgin, ne emwa mobọ tie ẹre Tok Pisin.
Otu na we ne I gha rrie iko Ebo ọkpa vbe ovbi ẹghẹ kherhe, iko na rre Port Moresby nọ re isiẹvbo ọghe ẹvbo nii. Iyeke ọni, I na ghi gha rrie iko na na zẹ e Tok Pisin, I na vbe deba eklasi na na ruẹ urhuẹvbo nii. Emwi ne I ruẹ re vbe eklasi nii ẹre I ya gha kporhu. Ọna wa ru iyobọ mẹ ya rherhe ruẹ urhuẹvbo na. Vbọ ma he kpẹẹ gbe vba, I na do sẹtin ya urhuẹvbo e Tok Pisin ya ya ọta azagba guan. Ọ wa kpa mwẹ odin wẹẹ, I ma he sẹ ukpo ọkpa vbe Papua New Guinea, vbe otu we ne I gha ga zẹvbe ọgbaroghe ọghe otako vbe avbe iko na na zẹ urhuẹvbo e Tok Pisin vbe ikinkin ọghe Papua New Guinea.
Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, avbe iko ni rre ẹvbo na wa kakabọ rree ne egbe, ẹghẹ hia ẹre I ya gha ru emwamwa asikoko ọghe otako ni bun, erriọ ẹre I vbe ya gha mu okhian ye ehe ughughan vbe ẹghẹ hia. Vbe okaro, ọ na wa yevbe na miẹn wẹẹ, mẹ ọkpa ẹre ọ wa rrọọ, rhunmwuda, I ma guẹ otọ vbe ẹvbo na, I ghaa ruẹ
urhuẹvbo ọgbọn, vbene a ya ru emwi vba vbe lughaẹn ne ẹvbo ne I ke rre. I ma sẹtin gha ya imọto mu okhian yo ehe ughughan rhunmwuda oke vbe ugboghodo nọ vuọn ẹvbo nii. Rhunmwuda ọni, iyobọ uzọla uzọla ẹre I ya gha ya okọ ẹhoho mu okhian yo ehe. Ugbẹnso, mẹ ọkpa ghi wa rre uwu okọ ẹhoho nekherhe nẹi mobọ maan. Te udu wa gha khue mwẹ vbe nọ vbe gha ye vbe I ya okọ ẹzẹ mu okhian yo ehe!Emwa ni bun ma gha mwẹ efoni, rhunmwuda ọni elẹta ẹre I ghaa gbẹn gie etẹn vbe iko vbe I gha khian gu iran guan. Vbe ẹghẹ ni bun, mẹ ẹre ọ ka sẹ evba vbene elẹta ne I gbẹn gie iran ke sẹ iran obọ, rhunmwuda ọni, I ghi gha nọ emwa ni rre evba eke ne avbe etẹn ye. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne I ya miẹn etẹn, iran ghi wa ya ekhọe hia gbe ọbokhian mẹ, ọna keghi ye mwẹ ẹre rre evbọzẹe ne I na ru emwi hia ne I ru. I keghi wa bẹghe odẹ ughughan ne Jehova ya gha ru iyobọ mẹ, ọna keghi ya mwẹ sikẹ ọre sayọ.
Vbe ẹdẹ nokaro ne I yo iko nọ rre otọ ne amẹ lẹga na tie ẹre Bougainville, ọdọ vbe amwẹ ọkpa nọ wa gha mumu ogiẹ keghi nọ mwẹ wẹẹ: “U ye ye ima ẹro ra?” Ẹre I na ghi do yerre wẹẹ, I kporhu ma ọdọ vbe amwẹ na vbe ẹghẹ okaro ne I ya sẹ Port Moresby. I te ka suẹn gha gu iran ruẹ e Baibol nẹ I ke tama ọtẹn nokpia ọvbehe nọ rre ẹvbo nii, nọ gha gu iran ruẹ emwi. Vbe ẹghẹ na nian, iran eva dinmwiamẹ nẹ! Ọna keghi re ọkpa vbe usun odẹ ne Jehova ya fiangbe mwẹ vbe ukpo eha ne I gbe vbe Papua New Guinea.
ẸGBẸE NEKHERHE NỌ RHIEGBA YE IWINNA
I ke kpa hin e Coron rre vbe ukpo 1978, I keghi miẹn ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Adel ne ose ẹre nọnọ, nọ wa vbe rhiegba ye ugamwẹ e Jehova. Agharhemiẹn wẹẹ, ọ ghaa mwẹ emọ eva nọ koko, te ọ ye gha ru iwinna arọndẹ, eni ivbi ẹre eva ọre, Samuel kevbe Shirley. Vbe uwu ena hia, ọ vbe gha gbaroghe iyẹe nọ khian ọmaẹn nẹ. Vbọ ghi rre May 1981, I na werriegbe gha rrie Philippine ne I ya rhie Adel rọnmwẹ. Ma eva ẹre ọ ghi gha ru iwinna arọndẹ ọghe ẹghẹ hia vbe ima ghi ru orọnmwẹ nẹ, ma na vbe gha gbaroghe emọ nii.
Agharhemiẹn we ima mwẹ emọ, otu na we ne I suẹn gha ga zẹvbe arọndẹ ne kpataki vbe ukpo 1983, vbe ẹvbo ọkpa na tie ẹre Linapacan Island, vbe ikinkin ọghe Palawan. Mẹ vbe ẹgbẹe mwẹ na ghi si gha rrie ẹvbo na nọ kakabọ rree, Osẹe Jehova rhọkpa i rre evba. Vbe ọ ghi rre odẹ ukpo ọkpa vba, iye Adel na viọ obọ nọ fu yan egbe. Vbọrhirhighayehẹ, ma na wa rhiegba ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, ọna keghi ru iyobọ ne ima ya sẹtin zin egbe. Ẹ i re avbiẹ emwa ẹre ima ghaa gu ruẹ e Baibol vbe Linapacan, sẹrriọ wẹẹ, vbọ ma he kpẹẹ vba ma keghi suẹn gha gualọ Ọgua Arriọba nekherhe ne ima khian gha loo. Ẹre ima na ghi tobọ ima bọ ọkpa. Ọ ghi rre ukpo eha ne ima ya sẹ ẹvbo nii, orhunmwu 110 ẹre ọ rrie Ugie Ayere, ọna wa gele sẹ ima ọyẹnmwẹ, ni bun vbe uwu iran na keghi dinmwiamẹ vbe ima ghi kpa nẹ.
Vbọ ghi rre 1986, otu na we ne I ya ga vbe ẹvbo ne amẹ lẹga na tie ẹre Culion, ọ mwẹ ihe eso vbe ẹvbo na ne emwa ni ghaa khuọnmwi emianmwẹ oti ghaa ye. Vbọ ma he kpẹẹ vba, otu na we ne Adel vbe suẹn gha ga zẹvbe arọndẹ ne kpataki. Vbe okaro, ohan ma gi ima kporhu ma emwa ne emianmwẹ oti ya khian ne rundẹn rundẹn. Sokpan, etẹn ni ghaa rre evba keghi gi ima rẹn wẹẹ, a gbaroghe iran nẹ, rhunmwuda ọni, ọ gha lọghọ ne ima mu emianmwẹ na vbe obọ iran. Eso vbe uwu iran ni khuọnmwi emianmwẹ na wa gha rrie iko ne ima do vbe owa ọtẹn nokhuo ọkpa. Vbọ ma he kpẹẹ vba, ma ma ghi gha mu ohan ne ima Luk 5:12, 13.
ya kporhu ma emwa vbenian ni ghaa roro ẹre wẹẹ, iran i mwẹ esa ne iran ye vbe aro Osanobua kevbe aro emwa nagbọn. Ikporhu ne ima ghaa kpẹẹ ma iran, wa gele biẹ ọmọ esi. Te ẹko wa gha si ima ọyẹnmwẹ vbe ima gha bẹghe emwa vbenian ne egbe ma te rran vbe iran ghaa ghọghọ rhunmwuda ne iran na rẹn wẹẹ, ẹghẹ dee ne egbe khian ya rran emwa hia.—De vbene ivbi ima ghi ya sẹtin do guẹ otọ hẹ vbe Culion? Mẹ vbe Adel keghi tie etẹn nikhuo eva ni rre Coron, ni ye re igbama ne iran do deba ima vbe Culion ne ivbi ima mieke na miẹn emwa esi ne iran khian gha gu mu obọ. E Samuel, e Shirley, kevbe etẹn nikhuo eva na wa gha sọyẹnmwẹ iwinna ikporhu ọghe iran, iran kegha gu emọ ni bun ruẹ e Baibol vbene imẹ vbe ọvbokhan mwẹ na gha gu evbibiẹ avbe emọ na ruẹ e Baibol. Uhiẹn, ọ mwẹ asẹ ọkpa ne ima ya gha gu ẹgbẹe 11 ruẹ e Baibol. Vbọ ma he kpẹẹ vba, emwa ne ima gu ruẹ e Baibol na do bun sẹrriọ wẹẹ, ma na ghi mu iko ọkpa gbọọ!
Vbe okaro, mẹ ọkpa ẹre ọ ghaa re ọdiọn nọ rre ikinkin nii. Rhunmwuda ọni, otu na we ne I gha siẹnro iko vbe uzọla uzọla vbe Culion, etẹn erẹnrẹn ni ya iyẹn wewe ẹre ọ ghaa rre iko na, iyeke ọni, I ghi vbe yo igue ọkpa na tie ẹre Marily, etẹn ihinrin ẹre ọ rre evba, ughaẹdẹ eha ẹre ima gbe vbe odẹ vbe ima ghaa ke Culion ya okọ mu okhian gha rrie Marily. Ma gha ghi zobọ nẹ vbe iko, mẹ vbe ẹgbẹe mwẹ ghi ya owẹ khian la eke ne oke vuọẹn vbe ughaẹdẹ ni bun, ne ima ya gu emwa ni rre igue na tie ẹre Halsey ruẹ e Baibol.
Vbene ẹghẹ ya khian emwa ni bun keghi do khian Osẹe Jehova vbe Marily kevbe Halsey, ẹre ima na ghi bọ Ọgua Arriọba ye ẹvbo eva na. Zẹvbe nọ vbe gha ye vbe Linapacan, etẹn nikpia kevbe emwa ni mwẹ ẹkorhiẹnrhiẹnmwẹ ẹre ọ wa mobọ viọ emwi na loo ro rre, iran ẹre ọ mobọ wa vbe ru iwinna na. Ọgua Arriọba nọ ghaa rre Marily gha sẹtin mu orhunmwu 200, a gha vbe sẹtin mwamwaẹn nọ bun sẹ ọni, rhunmwuda ọni, evba ẹre ima na gha do avbe asikoko.
AKHIẸ, OHIORO, KEVBE OGHỌGHỌ
Vbọ ghi rre ukpo 1993, vbe ivbi ima ghi waan fo nẹ, ma na ghi suẹn iwinna ọgbaroghe ọghe otako vbe Philippine. Vbe ukpo 2000, I keghi yo Ministerial Training School, te a ya ma mwẹ emwi ne I mieke na do gha ma emwa emwi vbe owebe na. I na gha roro ẹre wẹẹ, I ma sẹ nọ gha ru iwinna na, sokpan ẹghẹ hia ẹre ọvbokhan mwẹ ya gha rhie igiọdu mẹ. Ọ na ye mwẹ ẹre rre wẹẹ, e Jehova gha rhie ẹrhiọn mẹ ya ru iwinna na da mu mẹ na. (Fil 4:13) Emwi nọ si ẹre ne ọvbokhan mwẹ na sẹtin kha vberriọ ọre wẹẹ, e Jehova wa ru iyobọ nẹẹn ya sẹtin gha ru iwinna ugamwẹ ọghẹe agharhemiẹn wẹẹ, ọ ghaa khuọnmwi.
Vbe 2006 vbe I suẹn gha ma emwa emwi vbe owebe na, avbe ọbo ebo keghi tama ima wẹẹ, ọvbokhan mwẹ khuọnmwi emianmwẹ na tie ẹre Parkinson. Ọna keghi wa gbe ima egbe! Vbe I ghi tama ọvbokhan mwẹ wẹẹ, I gha dobọ iwinna ugamwẹ ne I ru yi ne I mieke na sẹtin gbaroghe ẹre, ọ na wẹẹ, “Lahọ gu mwẹ gualọ ọbo ebo nọ gha sẹtin gbaroghe mwẹ, I wa rẹn wẹẹ, e Jehova gha ru iyobọ ne ima ya sẹtin ye gha ru iwinna ugamwẹ ima.” Te ọvbokhan mwẹ wa ye gha ru iwinna ugamwẹ ọghẹe vbe ukpo ehan nọ ghi lelẹe, vbene ọ ma na gha vian. Vbe ọ ma ghi sẹtin gha khian, e wheelchair nọ tota yi ẹre ọ ghi ke gha kporhu. Vbe ọ ma ghi sẹtin gha guan ẹse, ọ ghi ye hia nọ ta ẹmwẹ ọkpa ra eva vbe ọ gha khian zẹ ewanniẹn vbe iko. Etẹn wa mobọ gha gie uhunmwu gie ọvbokhan mwẹ ne iran ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran gbọyẹmwẹ ye odẹ ne ọvbokhan mwẹ ya zin egbe, a te miẹn wẹẹ, ọ do wu vbe ukpo 2013. Ọ gberra ukpo 30 ne imẹ vbe ọvbokhan mwẹ ne ekhọe esi ya gha rrọọ, sokpan, imẹ ọkpa ẹre ọ ghi rrọọ nian, I na ghi dọlegbe do gha rre uwu ohioro.
Te ọvbokhan mwẹ wa gha hoo ne I ye gha rre iwinna ugamwẹ ne I ru, rhunmwuda ọni, I ma dobọ yi. I na kakabọ rhiegba ye iwinna ugamwẹ e Jehova, ọna ẹre ọ ghi ru iyobọ mẹ ne I ma na gha rre uwu ohioro. Ke ukpo 2014 ya sẹ ukpo 2017, otu na we ne I gha ga vbe avbe iko na na zẹ urhuẹvbo e Tagalog, ni rre ẹvbo na na mu awua ye iwinna ima vbe ẹghẹ nii. Iyeke ọni, I na ghi mu otue gie iko na na zẹ urhuẹvbo Tagalog nọ rre Taiwan, United States, kevbe Canada. Ọ ghi rre ukpo 2019, I keghi ma etẹn emwi vbe Owebe Ọghe Etẹn Ni Kporhu Iyẹn Nọ Maan Ọghe Arriọba vbe India kevbe Thailand, Ebo ẹre I ya ma iran emwi. Te avbe iwinna na wa gha ya mwẹ sọyẹnmwẹ. Ọyẹnmwẹ nọ sẹ mwẹ i gia gie ẹghẹ ke ẹghẹ ne I ya rhiegba ye ugamwẹ e Jehova.
E JEHOVA I SẸ ENỌ ỌGHẸE RAE
Vbe dọmwadẹ ehe ne I na ya ga, I ghi wa hoẹmwẹ etẹn ni rre evba, rhunmwuda ọni, ọ ghi gha lọghọ ne I kpa sẹ iran rae. Vbe egbe ẹghẹ vbenian, te I wa ya ekhọe hia mu ẹtin yan e Jehova. Ẹghẹ hia ẹre I wa ya bẹghe vbene Jehova ya ru iyobọ mẹ hẹ, ọna keghi ru iyobọ mẹ ya ya ekhoẹ hia miẹn ọnrẹn yi afiwerriẹ nọ rhirhi rhiegbe ma vbe ẹdagbọn mwẹ. Vbe na guan na, arọndẹ ne kpataki ẹre I khin vbe Philippine. I wa gua obọ etẹn ni rre iko ne I ghi ye nian, avbe etẹn na wa ru iyobọ mẹ, erriọ ẹre iran vbe ya gbaroghe mwẹ zẹvbe ẹgbẹe mwẹ. I wa vbe ghọghọ wẹẹ, e Samuel vbe Shirley wa lele igiemwi esi ọghe iye iran.—3 Jọn 4.
I werriẹ aro daa ọlọghọmwa ni bun nẹ vbe ẹdagbọn mwẹ, ọkpa vbọ ọre ne ọvbokhan mwẹ na wu yọ mwẹ aro rhunmwuda emianmwẹ nọ wegbe nọ ghaa khuọnmwi. Afiwerriẹ ni bun rhiegbe ma vbe ẹdagbọn mwẹ sokpan, I ma gie egbe wọọ mwẹ. I bẹghe ẹre nẹ wẹẹ, e Jehova “ma rree ne ọmwa rhọkpa vbe uwu ima.” (Iwinna 17:27) E Jehova mwẹ ẹtin nọ gha ya ru iyobọ ne eguọmwadia ẹre, uhiẹn vbe iran ghaa rre eke nọ khian fua vbe orere ẹvbo. (Aiz 59:1) E Jehova, nọ re Okuta mwẹ wa mudia mẹ vbe ẹdagbọn mwẹ hia, I wa ya ekhọe hia kpọnmwẹ ọnrẹn. Ẹghẹ ọkpa i rrọọ nọ ya sẹ mwẹ rae.
a Ya ghee The Watchtower ọghe September 1, 1972, ipapa 521-527.