U HE werriẹ aro daa ọlọghọmwa ẹdẹ ra sokpan ọ na yevbe na miẹn wẹẹ, u i mwẹ iyobọ ra? “Ẹghẹ nọ wegbe” ẹre ima ye na, ọna sẹtin do ya iro han ima, ma ghi vbe gha roro ẹre wẹẹ, ma i mwẹ iyobọ. (2 Tim 3:1) Sokpan, deghẹ ima na gha rre uwu ọlọghọmwa, emwa rrọọ ni gha sẹtin ru iyobọ ne ima. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, ọse ọghe ẹmwata ẹre ọ ru iyobọ ne ọmwa “vbe ẹghẹ ne emwi ya lọghọ ọmwa.”—Itan 17:17.

Avbe ọsie Pọl ne iran gba gha mu okhian yo ehe wa gele ru iyobọ nẹẹn. (Kọl 4:7-11) Vbe ẹghẹ na ya mu e Pọl khui ye eghan vbe Rom, avbe ọsiọre ẹre ọ ghi gha ru iwinna ne Pọl ma ghi sẹtin ru. Vbe igiemwi, Ẹpafrodaitọs ẹre ọ ghaa viọ ọre gie Pọl ighẹ avbe emwi ne etẹn ni rre Filipai viọ gie Pọl. (Fil 4:18) E Tikikọs vbe gu e Pọl viọ elẹta ne Pọl gbẹn, gie iko eso. (Kọl 4:7; ya ghee study note.) Rhunmwuda iyobọ ọghe avbe ọsiọre, ukọ ighẹ e Pọl keghi sẹtin ye gha ru iwinna ugamwẹ ọghẹe uhiẹn vbe ẹghẹ na ya muẹn khui ye owa ẹre kevbe ẹghẹ na ya muẹn ye eghan. Vbua khian ya sẹtin gha re ọse ọghe ẹmwata hẹ vbe ẹdẹnẹrẹ?

Igiemwi esi ọghe etẹn ni rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ ya ima rẹn wẹẹ, iyobọ nọkhua ẹre avbe ọse ọghe ẹmwata wa ye ne ima. Gi ima zẹ iro yan vbene ọtẹn nokhuo ọkpa ya ru iyobọ ne ọtẹn nokhuo ọvbehe nọ re ọsiọre na tie ẹre Elisabet, nọ re arọndẹ ọghe ẹghẹ hia, nọ rre Spain. Vbe iye Elisabet suẹn gha khuọnmwi emianmwẹ kansa, avbe ọbo ebo keghi tama rẹn wẹẹ, ẹ i khian miẹn uhunmwu vbe emianmwẹ nii. Ọtẹn nokhuo nii keghi gie uhunmwu gie Elisabet vbe efoni, ọ na ya ẹmwẹ nọ rre uwu e Baibol rhie igiọdu nẹẹn. Elisabet khare wẹẹ, “Uhunmwu ne ọtẹn nokhuo na gie gu mwẹ keghi ru iyobọ mẹ ya sẹtin zin egbe, ọ vbe ru iyobọ mẹ ya rẹn wẹẹ, ẹ i re imẹ ọkpa ẹre ọ rrọọ.”—Itan 18:24.

Ma gha sẹtin gu obọ etẹn sayọ deghẹ ima na gha ru iyobọ ne iran ya sẹtin rhiegbe ye ugamwẹ e Jehova. Vbe igiemwi, u gha sẹtin ya imọto mu ọtẹn nokpia ra ọtẹn nokhuo nọ khian enọwanrẹn nẹ gha rrie iko ra ikporhu ra? U gha ru vberriọ, ẹkpotọ gha kie ne uwa ya rhie igiọdu ne egbe. (Rom 1:12) Vbọrhirhighayehẹ, etẹn eso rrọọ nẹi sẹtin kpa hin owa iran rre. Vbe ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ọse ọghe ẹmwata ẹre ima khin ne iran?

Etẹn ima eso rrọọ nẹi sẹtin yo Ọgua Arriọba rhunmwuda emianmwẹ ra rhunmwuda emwi ọvbehe. Gi ima guan kaẹn Ọtẹn Nokpia David, nọ khuọnmwi emianmwẹ na tie ẹre lymphoma. Obẹlẹ ne ebo tie ẹre chemotherapy, ẹre a ya gbaroghe ẹre vbe ọwara uki ehan gbalaka. Vbe uwu ẹghẹ na ya gha gbaroghe ẹre, owa ẹre David vbe ọvbokhan rẹn ighẹ Lidia ke gha ya intanẹt deba iko.

 De vbene etẹn ni rre uwu iko ya ru iyobọ ne iran hẹ? A gha zobọ nẹ vbe iko, etẹn ni rre Ọgua Arriọba ghi hia ne iran tuẹ e David kevbe Lidia vbe videoconference. Vbe deba ọni, e David vbe Lidia gha zẹ ewanniẹn, etẹn ghi gie uhunmwu gie iran vbe efoni ya rhie igiọdu ne iran. Vbọ ghi kẹrikian? E David vbe Lidia keghi do bẹghe ẹre wẹẹ, etẹn ma sẹ iran rae.

Ma gha sẹtin tama emwa nẹi sẹtin kpa hin owa rre ne iran deba ima vbe ikporhu ra? Ọna rhie ma wẹẹ, ma sẹtin fi odẹ ne ima te ya kporhu werriẹ ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma ma mianmian avbe etẹn na. (Itan 3:27) Ma gha sẹtin gu iran ru emwamwa ne ima ya ya elẹta ra efoni kporhu ra? Emwa nẹi sẹtin kpa hin owa rre gha vbe sẹtin ya videoconference deba iko na do a ke ladian vbe ikporhu. E David vbe Lidia wa gbọyẹmwẹ ye emwamwa na. E David khare wẹẹ, “Ne ima na sẹtin deba etẹn ni rre ẹbu ne ima koko yo ikporhu, vbe iko na do a ke ladian vbe ikporhu kevbe erhunmwu na na, wa gele rhie ẹtin ye ima iwu.” Vbe deba ọni, adeghẹ ẹkpotọ na kie nuẹn, u gha sẹtin rhie ọmwa ne u gu ruẹ e Baibol gha die owa ọtẹn nẹi sẹtin kpa hin owa rre ra, ne u do gha gu ẹre ruẹ e Baibol vbe evba ke ẹghẹ ya fi ẹghẹ ra?

Ma ghaa gu avbe etẹn ima vbenian winna, ma na gele do rẹn aro emwa ne iran khin, ma ghi gele do sikẹ iran sayọ. Vbe igiemwi, u gha gu emwa vbenian winna vbe ikporhu, u na bẹghe vbene iran ya ya ifuẹro rhan otọ Ẹmwẹ Osanobua vbe odẹ nọ mu ọmwa ekhọe, ọna sẹtin do ya ruẹ sikẹ iran sayọ. U ghaa ru iyobọ ne etẹn ya sẹtin rhiegba ye ugamwẹ e Jehova, ẹkpotọ sẹtin kie nuẹn ya gha mwẹ ọse ni bun.—2 Kọr 6:13.

Ọ wa gele fu e Pọl ẹko rre, vbe ẹghẹ ne Taitọs ya do ru iyobọ nẹẹn. (2 Kọr 7:5-7) Okha na ya ima rẹn wẹẹ, ẹ i re ẹmwẹ ne unu ọkpa ẹre ima gha ya sẹtin rhie igiọdu ne ọmwa, ọ gha wa vbe fu iran ẹko rre deghẹ ima na ya ya egbe rhorho iran vbe iran ghaa rre uwu ibavbaro, ma na vbe hia ne ima ru iyobọ nọ khẹke ne iran.—1 Jọn 3:18.

Etẹn ima ni rre Russia wa gele rhie igiemwi esi yotọ vbe nọ dekaẹn na gha ru iyobọ ne egbe. Vbe igiemwi, gi ima guan kaẹn Ọtẹn Nokpia Sergey kevbe ọvbokhan rẹn ighẹ Tatyana. Vbe avbe olakpa ghi zanzan owa iran nẹ, iran na ghi mu iran gha rrie eghan ne iran ya nọ iran ọta. Iran na ka fan e Tatyana, ẹre ọ na gha rrie owa. E Sergey khare wẹẹ: “Vbe [Tatyana] wa da sẹ owa, ọtẹn nokhuo ọkpa nọ mwẹ udinmwẹ keghi do nọ ẹmwẹ ọnrẹn. Iyeke ọni, etẹn ni bun keghi rre do ru iyobọ ne ima, iran na gu ima emwamwa ughugha ima, nọ te ye zaghazagha rhunmwuda ne avbe olakpa na zanzan owa ima.”

E Sergey na vbe kha wẹẹ: “Emwi nọ rre ebe Itan 17:17 wa yẹẹ mwẹ, ako nii khare wẹẹ: ‘Ọse ọghe ẹmwata keghi rhie ahoẹmwọmwa ma vbe ẹghẹ hia, ọtẹn nọ gha sẹtin ru iyobọ ne ọmwa vbe ẹghẹ ne emwi ya lọghọ ọmwa ẹre nọ.’ I wa gele do bẹghe ẹre wẹẹ, ẹmwata ne uhunmwu ẹmwẹ ẹre ọ wa rre ako na, katekate vbe ẹghẹ na na gha zẹ mwẹ kpokpo, vbe I gualọ iyobọ. E Jehova wa ya etẹn ni mwẹ udinmwẹ ru iyobọ mẹ, iran wa gele mudia mẹ zẹvbe ọse.” a

Zẹvbe ne ima ya werriẹ aro daa ọlọghọmwa ni wegbe, ma wa gualọ iyobọ ọghe avbe ọse. Ẹghẹ orueghe nọkhua ẹre ima khian kue ya gualọ iyobọ iran sẹ. Rhunmwuda ọni, wa gi ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha re ọse ọghe ẹmwata!—1 Pit 4:7, 8.