AKO IRUẸMWI 8
IHUAN 130 Gi Ima Gha Mwẹ Ekhọe Ayabọ
Vbua Khian Ya Ya Egbe Taa E Jehova Hẹ Vbe Odẹ Nọ Ya Yabọ?
“Te uwa gha ya ekhọe hia yabọ egbe, zẹvbe ne Jehova vbe ya ekhọe hia yabọ uwa.”—KỌL 3:13.
OLIKA ẸMWẸ
Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn emwi eso ne ima gha ru ne ima mieke na sẹtin yabọ ọmwa nọ ru ima khọọ.
1-2. (a) De ẹghẹ nọ ya mobọ lọghọ ne ima sẹtin yabọ? (b) De vbene Denise ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn mwẹ ekhọe ayabọ?
Ọ LỌGHỌ ruẹ ne u sẹtin yabọ emwa ọvbehe ra? Ọ wa lọghọ ima ni bun, katekate deghẹ ọmwa na ta ẹmwẹ ra ọ na ru emwi nọ da ima sẹ ugboloko. Vbọrhirhighayehẹ, ma gha sẹtin gbe ibiẹ rrie, ma ghi vbe yabọ. Vbe igiemwi, gi ima guan kaẹn emwi nọ sunu daa Ọtẹn Nokhuo Denise, a nọ sẹtin yabọ ọmwa nọ ru ẹre khọọ, agharhemiẹn wẹẹ, ọ ghaa lọghọe nọ ru vberriọ. Vbe ukpo 2017, e Denise vbe ẹgbẹe ọre keghi mu otuẹ gha rrie Igiogbẹ Ọghe Avbe Osẹe Jehova. Iran ghi die owa, e draiva ọkpa keghi do hẹ rhu iran. Vbe odekun na sunu, e Denise keghi kuọ, ọ ghi rhiọrre, ọ na do bẹghe ẹre wẹẹ, obọ wa kakabọ da ivbi irẹn kevbe wẹẹ ọdafẹn irẹn wu nẹ. Vbọ ye Denise hẹ ẹghẹ ke ẹghẹ nọ ya mu emwi nọ sunu na roro? Ọ khare wẹẹ, “Iro ghi wa han mwẹ, I i rẹn emwi ne I khian ru.” Vbe okiekie, e Denise na ghi do rẹn wẹẹ, ẹ i we te ọ ghaa mwẹ emwi nọ rhie ekhọe draiva nii ghee ihe ọvbehe kevbe wẹẹ, ọ ma vbe da ayọn, ẹre Denise na ghi na erhunmwu ne Jehova ru iyobọ ne irẹn ya sẹtin gbe ibiẹ rrie.
2 A keghi mu e draiva na gha rrie ekọtu rhunmwuda nọ na gbe ọmwa rua. Adeghẹ a na bu ohiẹn gbe ẹre vbe ekọtu, a sẹtin mu ẹre khui ye eghan. Orhunmwu ọkpa vbe ekọtu keghi tama e Denise wẹẹ, osẹ nọ sẹ gbe okpia na vbe ekọtu ẹre ọ khian tae, deghẹ a gha faẹn ra deghẹ a gha muẹn ye eghan. E Denise khare wẹẹ: “Rhunmwuda na na miẹn wẹẹ, emwi nọ rriọ mwẹ vbe egbe ẹre I khian ya ta vbe ekọtu na, ọ na yevbe na miẹn wẹẹ, te ọmwa rhinnọ mwẹ ẹtẹ, ọ na vbe tue umwẹ ọrhẹnrhẹn yọ.” Vbọ ghi rre uzọla eso vba, e Denise na gha rrie ekọtu, nọ ya sẹ osẹ vbekpa okpia nọ si obalọ ye ẹgbẹe ọre egbe. De emwi ne Denise tae? E Denise keghi rinmwian ọbuohiẹn we nọ mwẹ itohan daa enene okpia. b E Denise ghi guan fo nẹ, ameve na wa suẹn gha rhọọ kua vbe aro ọbuohiẹn nii. Ọbuohiẹn nii na ghi wẹẹ: “Ukpo 25 ẹre ọ he ye na ne I ke ru iwinna na, I ma he miẹn egbe emwi vbenian ẹdẹ. I ma he miẹn vbe ẹgbẹe ọghe ọmwa na ru ẹre emwi ghaa rinmwian ne ọmwa nọ ru iran emwi. I ma he miẹn egbe ahoẹmwọmwa kevbe ayabọ vbenian ẹdẹ.”
3. Vbọ ru iyobọ ne Denise ya sẹtin yabọ?
3 Vbọ ru iyobọ ne Denise ya sẹtin yabọ? Ọ kegha muẹn roro odẹ ne Jehova ya yabọ. (Mai 7:18) Ma gha gele ya ekhọe hia gbọyẹmwẹ ye odẹ ne Jehova ya yabọ ima, ọ ghi gua ima kpa ya gha yabọ emwa ọvbehe.
4. De emwi ne Jehova hoo ne ima ru? (Ẹfisọs 4:32)
4 E Jehova hoo ne ima gha ya ekhọe hia yabọ emwa ọvbehe vbene irẹn vbe ya ekhọe hia yabọ ima. (Tie Ẹfisọs 4:32.) Ọ hoo ne ima mu egbe ne ima khian ya gha yabọ emwa ni ru ima khọọ. (Psm 86:5; Luk 17:4) Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn emwi eha nọ gha ru iyobọ ne ima ya gha ya ekhọe hia yabọ emwa.
GHẸ GHA RU VBE NA MIẸN WE EMWI HIA YE ẸSE
5. Zẹvbe nọ rre ebe Itan 12:18, vbọ ye ima hẹ vbe ọmwa gha ru emwi nọ sọnnọ ima?
5 Emwi ne ọmwa ta ra emwi ne ọmwa ru ima re sẹtin da ima sẹ ugboloko, katekate deghẹ ọ na gha re ọse nọ kakabọ sikẹ ima ra ọmwa ima vbe uwu ẹgbẹe. (Psm 55:12-14) Ugbẹnso, ọ sẹtin kue yevbe na miẹn wẹẹ, te ọmwa ya abẹ su ima. (Tie Itan 12:18.) Ma sẹtin gha hia ne ima ru vbe na miẹn wẹẹ, emwi rhọkpa ma sunu. Sokpan, ma gha ru vberriọ, ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ, ma sẹ abẹ na ya su ima rae ye eke na na ya abẹ nii su ima. Erriọ ẹre ọ vbe ye, deghẹ ima na gha ru vbe na miẹn wẹẹ, emwi hia ye ẹse, ọ gha lọghọ ne ohu fo vbe ẹko ima.
6. De emwi nọ gha sẹtin sunu vbe ọmwa gha ru emwi nọ sọnnọ ima?
6 Ọmwa gha ru emwi nọ sọnnọ ima, ohu sẹtin wa mu ima vbobọvbobọ. E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, ohu sẹtin mu ima. Sokpan, ọ ya obọ sekhae ne ima wẹẹ, ọ ma khẹke ne ima mu ohu sẹrriọ wẹẹ, ma ma ghi mu yotọ. (Psm 4:4; Ẹfis 4:26) Vbọzẹ? Rhunmwuda emwi nọ rre ima ekhọe ẹre ọ mobọ gua ima kpa ya ru emwi eso ne ima ru. Ohu i mobọ biẹ ọmọ esi. (Jems 1:20) Yerre wẹẹ, ugbẹnso, ẹ i re obọ ima ẹre ọ ye deghẹ ohu na mu ima, sokpan obọ ima ẹre ọ ghi ye deghẹ ohu nii gha fo vbe ẹko ima.
Ẹ i re obọ ima ẹre ọ ye deghẹ ohu na mu ima, sokpan obọ ima ẹre ọ ghi ye deghẹ ohu nii gha fo vbe ẹko ima
7. De odẹ ọvbehe nọ gha sẹtin ya da ima vbe egbe vbe ọmwa gha ru ima khọọ?
7 Ọmwa gha ru ima khọọ, ọ mwẹ odẹ ọvbehe nọ ya da ima vbe egbe. Vbe igiemwi, ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Ann khare wẹẹ: “Vbe I ye kherhe, erha mwẹ keghi sẹ iye mwẹ rae, ọ na rhie okhuo nọ gbaroghe mwẹ rọnmwẹ. Ọ na wa yevbe na miẹn wẹẹ, te iran yangbe mwẹ. Iran ghi biẹ, ọ na yevbe na miẹn wẹẹ, te ẹrrẹ ghi do miẹn mwẹ ukegbe. Vbe I waan dee, te I wa gha roro ẹre wẹẹ, ọmwa rhọkpa i zẹyọ mwẹ re.” Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Georgette ghi ta vbene emwi ghaa ye irẹn hẹ vbe ọdafẹn irẹn fi owẹ ye oha, ọ na kha wẹẹ: “Ke egbe ọvbokhan kpa ẹre ima eva ya gha re ọse. Ma vbe gba gha ru iwinna arọndẹ! Iro na wa han mwẹ.” Ọtẹn nokhuo ọkpa na tie ẹre Naomi khare wẹẹ: “A gha tama mwẹ wẹẹ, ọdafẹn mwẹ gha ru emwi nọ gha si obalọ yọ mwẹ egbe, I i yayi. Rhunmwuda ọni, vbe ọ ghi tama mwẹ wẹẹ, irẹn lẹre ghee ughe ne emwa na bannọ ruan, ọ na wa yevbe na miẹn wẹẹ, te ọ mu mwẹ rẹrẹ kevbe wẹẹ te ọ ya mwẹ dẹ.”
8. (a) De emwi eso nọ si ẹre nọ na khẹke ne ima gha yabọ emwa ọvbehe? (b) De ere ne ima miẹn vbọ vbe ima gha yabọ? (Ya ghee ẹkpẹti nọ khare wẹẹ, “ Adeghẹ A Na Miẹn Wẹẹ, Emwi Ne Ọmwa Ru Ima Re Ya Iro Han Ima Ghi Vbo?”)
8 Ma i khian sẹtin dia emwi ne emwa ta ra emwi ne iran ru, sokpan ma gha sẹtin dia egbe ima. Emwi nọ ghi maan sẹ ne ima gha ru ọre ne ima yabọ. Vbọzẹ? Rhunmwuda ma hoẹmwẹ e Jehova, vbe deba ọni, e Jehova hoo ne ima gha mwẹ ekhọe ayabọ. Adeghẹ ima ma gi ẹmwẹ fo vbe ẹko ima, ma ma vbe yabọ, ma sẹtin ya ru emwi nọ ma khẹke, ọ sẹtin vbe si emianmwẹ ye ima egbe. (Itan 14:17, 29, 30) Vbe igiemwi, Ọtẹn Nokhuo Christine khare wẹẹ: “Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ohu ya mu mwẹ, aro mwẹ i maan vbe uhunmwu. I i vbe rri evbare agbọn, I i vbiẹ ẹse. Ọ ghi vbe gha lọghọ ne I sẹtin dia egbe mwẹ, rhunmwuda ọni, I ghi do gha ya ekhọe wiẹn ọdafẹn mwẹ kevbe emwa ọvbehe.”
9. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima mu ohu fua?
9 Ọ gha khọnrẹn ne ọmwa nọ ru ima khọọ gha ru vbe na miẹn wẹẹ, irẹn ma ru ima emwi rhọkpa, ọ mwẹ emwi ne ima gha ru ne emwi nọ ru ima re ghẹ mieke na da ima gbe. Vbe ọni a khin? E Georgette na ka guan kaẹn ban khare wẹẹ: “Ọ rhie ẹghẹ, sokpan I ye yabọ okpia ne I te rọnmwẹ, I na mu ẹzọ fua. Rhunmwuda ọni, orhiọn mwẹ na ghi sotọ.” Adeghẹ ima ma rhie ẹmwẹ ye ẹko, ima i khian gha ya ọkpankpan ye emwa ọvbehe egbe. Ẹse ma vbe ru egbe ima re, rhunmwuda, ọ gha ru iyobọ ne ima ya rherhe mianmian emwi nọ sunu, ma ghi dọlegbe do gha sọyẹnmwẹ. (Itan 11:17) Adeghẹ a na miẹn wẹẹ, u hia re vbene ẹtin ruẹ sẹ, sokpan u ma ye sẹtin yabọ, vbọ khẹke ne u ru?
EMWI NỌ GHA RU IYOBỌ NUẸN YA MU OHU FUA
10. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima rhie ẹghẹ yọ ne obalọ fo vbe ekhọe ima? (Vbe ya ghee avbe efoto.)
10 Vbọ khian ru iyobọ nuẹn ya mu ohu fua? Emwi ọkpa nọ gha ru iyobọ nuẹn ọre ne u rhie ẹghẹ yọ ne obalọ nii fo vbe ekhọe ruẹ. Ọbo ebo gha ghi gbaroghe ọmwa nọ miẹn ikuanegbe nẹ, te ọmwa nii gha zin egbe, egbe ẹre ke do situa vbe nọ khẹke. Erriọ ẹre ọ vbe ye, a sẹtin miẹn wẹẹ, ọ gha rhie ẹghẹ obalọ nii ke fo vbe ekhọe ima, iyeke ọni, ẹre ima khian na ghi sẹtin do ya ekhọe hia yabọ ọmwa nọ ru ima khọọ.—Asan 3:3; 1 Pit 1:22.
Ọmwa gha miẹn ikuanegbe te ọ wa khẹke na gbaroghe ẹre ẹse, ọ gha vbe rhie ẹghẹ, egbe ẹre ke do situa vbe nọ khẹke, erriọ ẹre ọ vbe ye vbe ọmwa gha ru emwi nọ da ima sẹ ugboloko (Ghee okhuẹn 10)
11. De vbene erhunmwu gha ya sẹtin ru iyobọ nuẹn hẹ ya gha yabọ?
11 Na erhunmwu ne Jehova ru iyobọ nuẹn ya sẹtin yabọ. c Ann ne ima ka guan kaẹn sin ghi guan kaẹn vbene erhunmwu ya ru iyobọ ne irẹn hẹ, ọ na wẹẹ: “I na na erhunmwu ne Jehova yabọ edọmwadẹ emwa vbe uwu ẹgbẹe mwẹ, rhunmwuda emwi ne ima ma ru ẹse. Ẹre I na ghi gbẹn elẹta gie erha mwẹ kevbe ọvbokhan rẹn ya gi iran rẹn wẹẹ, I yabọ iran nẹ.” Ann khare wẹẹ, ọna ma zẹdẹ gha khuẹrhẹ. Sokpan ọ khare wẹẹ: “I wa ya aro yọ wẹẹ, rhunmwuda ne I na ya egbe taa e Jehova vbe odẹ nọ ya yabọ, erha mwẹ vbe ọvbokhan rẹn sẹtin do ruẹ vbekpa e Jehova.”
12. Vbọzẹ ọ na khẹke ne ima mu ẹtin yan e Jehova ne ima gha te ya mu ẹtin yan iziro ọghe ima? (Itan 3:5, 6)
12 E Jehova ẹre ọ khẹke ne u mu ẹtin yan, ẹ i re iziro ruẹ. (Tie Itan 3:5, 6.) E Jehova ẹre ọ rẹn enọ maan sẹ. (Aiz 55:8, 9) Ẹ i khian wẹẹ, ne ima ru emwi nọ gha rhie ikuanegbe ne ima. Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ima gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ma ghaa yabọ zẹvbe ne Jehova we ne ima gha ru ẹre, ma gha miẹn ere vbọ. (Psm 40:4; Aiz 48:17, 18) Sokpan, adeghẹ ima na mu ẹtin yan iziro ọghe ima, ọ gha lọghọ ma ke sẹtin yabọ. (Itan 14:12; Jer 17:9) E Naomi na ka guan kaẹn sin khare wẹẹ: “I na ka gha roro ẹre wẹẹ, emwi nọ khẹke ẹre I ru, ne I ma na yabọ ọdafẹn mwẹ rhunmwuda nọ na gha ghee ughe ne emwa na bannọ ruan. I na gha roro ẹre wẹẹ, ọ sẹtin werriegbe ru egbe emwi vberriọ vbe ẹdẹ ọvbehe, ra ọ sẹtin wa mianmian vbene emwi nọ ru nii da mwẹ sẹ hẹ. I na vbe gha roro ẹre wẹẹ, e Jehova rẹn otọ vbene emwi ye mwẹ hẹ nọ si ẹre ne I ma na yabọ. Sokpan, I na do bẹghe ẹre wẹẹ, agharhemiẹn wẹẹ, e Jehova rẹn otọ vbene emwi ye mwẹ hẹ ma rhie ma wẹẹ, ọ kue yọ ne I ghẹ yabọ. Ọ rẹn vbene emwi ye mwẹ hẹ, ọ rẹnrẹn wẹẹ, ọ sẹtin rhie ẹghẹ ohu ke fo vbe ẹko mwẹ, sokpan ọ vbe hoo ne I gha yabọ.” d
HIA NE U GHA YA ARO NỌ MAAN GHEE ỌMWA NỌ RU RUẸ KHỌỌ
13. Zẹvbe nọ rre ebe Rom 12:18-21, de emwi nọ khẹke ne ima ru?
13 Ẹ i wa re rhunmwuda wẹẹ, ima ma hoo ne ima guan kaẹn emwi nọ sunu, ẹre ọ khian ya ima kha wẹẹ, ima yabọ ọmwa nọ ru ima khọọ. Deghẹ ọmwa nọ ru ima khọọ na gha re ọtẹn nokpia ra ọtẹn nokhuo, ọ khẹke ne ima hia ne ima gu ẹre ru adọlọ. (Mat 5:23, 24) Ne ima gha te ya gha mu ohu, ọ khẹke ne ima mwẹ itohan, ma ghi vbe yabọ. (Tie Rom 12:18-21; 1 Pit 3:9) Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya ru ọnọna?
14. De emwi nọ khẹke ne ima ru, kevbe wẹẹ vbọzẹ?
14 Ọ khẹke ne ima hia na miẹn wẹẹ, aro ne Jehova ya ghee ọmwa nii ẹre ima ya ghee ẹre. Uyinmwẹ esi ne emwa mwẹ ẹre Jehova ghee. (2 Krọ 16:9; Psm 130:3) Adeghẹ emwi esi ma gualọ vbe egbe emwa, ma gha miẹn ọnrẹn; adeghẹ emwi dan vbe nọ, ma gha vbe miẹn ọnrẹn. Ma gha rhie aro tua uyinmwẹ esi ne emwa mwẹ, ẹ i khian lọghọ ne ima sẹtin yabọ iran. Vbe igiemwi, Ọtẹn Nokpia Jarrod khare wẹẹ, “Ẹ i lọghọ mwẹ ne I sẹtin yabọ ọtẹn adeghẹ I na rhie aro tua uyinmwẹ esi ni bun nọ mwẹ, ne I gha te ya rhie aro tua emwi nọ ru nọ sọnnọ mwẹ.”
15. Ma gha yabọ ọmwa nẹ, vbọzẹ nọ na khẹke ne ima hia ne ima tama rẹn?
15 Emwi ọvbehe nọ wa vbe ru ekpataki ne u gha sẹtin ru, ọre ne u tama ọmwa nọ ru ruẹ khọọ wẹẹ, u yabọe nẹ. Vbọzẹ? E Naomi, na ka guan kaẹn sin khare wẹẹ: “Ọdafẹn mwẹ keghi nọ mwẹ wẹẹ, ‘U yabọ mwẹ nẹ ra?’ I ghi we ne I tama rẹn wẹẹ, ‘I yabọ ruẹ,’ I ma sẹtin tae. I na ghi do bẹghe ẹre wẹẹ, I ma he gele ya ekhọe hia yabọe. Vbene ẹghẹ ya khian, I na sẹtin do tama rẹn wẹẹ, ‘I yabọ ruẹ.’ I ghi tama rẹn nẹ, ameve na rhọọ kua vbe aro ẹre, erriọ ẹre orhiọn ọnrẹn vbe ya sotọ, orhiọn imẹ na wa vbe sotọ. Iyeke ọni, I na sẹtin do dọlegbe gba ẹko ẹre, ọse ne kankankan ẹre ima ghi dọlegbe khin nian.”
16. De emwi ne u he ruẹ vbekpa ayabọ?
16 E Jehova hoo ne ima gha yabọ. (Kọl 3:13) Ọrheyerriọ, ọ sẹtin ye gha lọghọ ima, ne ima ru vberriọ. Ma gha sẹtin yabọ, deghẹ ima ma ba ru vbe na miẹn wẹẹ emwi hia ye ẹse, kevbe deghẹ ima na hia ne ohu fo vbe ẹko ima. Iyeke ọni, ma ghi hia ne ima gha ya aro nọ maan ghee ọmwa nọ ru ima khọọ.—Ya ghee ẹkpẹti nọ khare wẹẹ, “ Emwi Eha Nọ Gha Ru Iyobọ Ne Ima Ya Gha Yabọ.”
RHIE ARO TUA AFIANGBE NE U KHIAN MIẸN VBE U GHA YABỌ
17. De afiangbe ne ima khian miẹn vbọ vbe ima gha yabọ?
17 Emwi wa bun nọ si ẹre nọ na khẹke ne ima gha yabọ. Gi ima guan kaẹn eso vbọ. Nokaro, te ima ya egbe taa Erha ima ighẹ e Jehova nọ re Osa nọ mwẹ itohan. (Luk 6:36) Nogieva, te ima rhie ẹre ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye odẹ ne Jehova ya yabọ ima. (Mat 6:12) Nogieha, egbe ghi rran ima, ma ghi vbe gu emwa ọvbehe gha rrọọ vbe ọfunmwegbe.
18-19. De emwi nọ gha sẹtin sunu deghẹ ima na yabọ?
18 Ma ghaa yabọ emwa ọvbehe, ma sẹtin miẹn afiangbe ne ima ma te ya aro yi. Vbe igiemwi, gi ima guan kaẹn emwi nọ sunu daa e Denise ne ima ka guan kaẹn sin. Ọtẹn Nokhuo Denise ma te rẹn wẹẹ, okpia nii nọ hẹ rhu iran te gha hoo nọ gbe egbe ẹre rua vba gha ghi gui ẹzọ nii fo nẹ vbe ekọtu. Sokpan, rhunmwuda ne Denise na yabọe, okpia na keghi kue yọ ne Avbe Osẹe Jehova suẹn gha gu irẹn ruẹ e Baibol.
19 Ma sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ọ gha lọghọ ma ke sẹtin yabọ emwa eso, sokpan, ma gha yabọ, ma sẹtin miẹn afiangbe ne wọrhọwọrhọ. (Mat 5:7) Nọnaghiyerriọ, uwa gi ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima ya egbe taa e Jehova vbe odẹ nọ ya yabọ.
IHUAN 125 ‘Oghọghọ Nọ Ne Emwa Ni Mwẹ Ekhọe Itohan!’
a A fi eni eso werriẹ.
b Egbe emwi vbenian gha sunu, dọmwadẹ Ovbi Otu e Kristi ẹre ọ khian tobọre zẹ emwi nọ khian ru.
c Ya ghee vidio ọghe avbe ihuan nọ mwẹ uhunmwuta nọ khare wẹẹ, “Forgive One Another,” “Forgive Freely,” kevbe “Friends Again” vbe jw.org.
d Orukhọ wa nọ deghẹ ọmwa na gha ghee ughe ne emwa na bannọ ruan, sokpan e Baibol ma kpasẹ yọ ne ọdọ ra aranmwẹ sẹ ebe orọnmwẹ adeghẹ ọmwa ne iran gba rre orọnmwẹ na gha ghee ughe vberriọ.
