Gberra gha rhie uhunta

Gberra gha rhie dọmwadẹ uhunmwuta ni rre uwu ẹre

AKO IRUẸMWI 16

Ẹmwata Nọ Dekaẹn Emwa Ni Wulo Nẹ

Ẹmwata Nọ Dekaẹn Emwa Ni Wulo Nẹ

“Ma rẹn alughaẹn nọ rre ẹmwata nọ ke obọ Osanobua rre kevbe ohoghe nọ ke obọ Esu rre.”—1 JỌN 4:6NW.

IHUAN 73 Rhie Udinmwẹ Ne Ima

OLIKA ẸMWẸ ỌGHE AKO IRUẸMWI NA *

Ọtẹn ima ne ẹi re Osẹe Jehova ghaa khiẹ, ifuẹko ẹre ọ khẹke ne ima rhie nẹẹn, ọ ma khẹke ne ima rhie obọ gberra ilele ọghe Jehova vbe ọmwa gha wu (Ghee okhuẹn 1-2) *

1-2. (a) De odẹ ne Esu ya mu emwa rẹrẹ? (b) Vbe ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

KE ẸGHẸ Adam kevbe Ivi gha dee, ẹre Esu ne “erha ohoghe” suẹn gha mu emwa rẹrẹ. (Jọn 8:44) Ohoghe eso ne Esu ya mu emwa rẹrẹ ọre imamwaemwi nọ dekaẹn uwu kevbe emwi nọ sunu daa emwa ni wulo nẹ. Imamwaemwi na, ẹre ọ ya erre avbavbotọ ni ma gu ilele Baibol ro do gba ehe hia, nọ ghi zẹe ne emwa nibun na mu ohan emwa ni wulo nẹ. Ọna ẹre ọ vbe zẹe ne etẹn na hia vbe odẹ ke odẹ, ne iran ghẹ ya rhie obọ gberra ilele ọghe Osanobua vbe ọmwa gha wu vbe ẹgbẹe iran ra vbe ẹdogbo ne iran ye.—Jud 3.

2 U gha werriẹ aro daa edanmwẹ vbenian, de emwi nọ khian ya ruẹ sẹtin mudia gbain? (Ẹfis 6:11) Vbua khian ya sẹtin rhie igiọdu ne ọtẹn nọ werriẹ aro daa edanmwẹ vbenian? Ako iruẹmwi na gha ru iyobọ ne ima ya sẹtin gha lele adia ni ke obọ e Jehova rre. Gi ima ka ziro yan emwi ne Baibol khare vbekpae uwu.

ẸMWATA NỌ DEKAẸN EMWA NI WULO NẸ

3. De emwi ne ohoghe nokaro si ye emwa nagbọn egbe?

3 Te Osanobua yi Adam vbe Ivi ne iran gha rrọọ vbe etẹbitẹ. Sokpan, te iran gha te sẹtin gha rrọọ vbe etẹbitẹ, akpawẹ te iran họn ẹmwẹ ne Jehova. Osanobua keghi tama iran wẹẹ: “Sokpan ọnii nọ rhie ẹwaẹn na ya rẹn emwi nọ maan kevbe ne ẹi maan ne ọmwa, ghẹ rri ọmọ rẹn. U gha rriọe, u gha wu ẹdẹ nẹdẹrriọ zẹẹ.” (Gẹn 2:16, 17) Vbuwe ẹghẹ na, ẹre Esu ne ọkaẹrhia ya do mu emwi hia rhia. Vbọ khian mu Ivi rẹrẹ, ọ na loo ẹyẹn. Ẹyẹn nii keghi tama Ivi wẹẹ ẹi khian wu hiehie. Ivi keghi ya ohoghe nii yi, ẹre ọ na rri ọmọ erhan nii. Adam ghi ke ehe nọ yo rre, ọ na deba Ivi rri ọmọ erhan nii. (Gẹn 3:46) Erriọ orukhọ kevbe uwu ya sẹ egbe emwa nagbọn hia.—Rom 5:12.

4-5. De vbene Esu ya mu emwa nagbọn rẹrẹ ke ẹghẹ gha dee?

4 Zẹvbe ne Osanobua khare, te Adam kevbe Ivi gele wu vbe iran rri ọmọ erhan nii. Sokpan, Esu ma dobọ ohoghe na ta yi, te ọ ye ye ẹmwẹ uwu mu emwa rẹrẹ. Usun ohoghe ne Esu ya mu emwa rẹrẹ ke ẹghẹ gha dee ọre wẹẹ, ọ mwẹ emwi nọ kpa hin egbe ọmwa rre, ọ gha rrie ibozo ọghe orhiọn, vbe ọmwa gha wu nẹ. Te emwa nibun wa ya ohoghe na yi rhunmwuda, odẹ ughughan ẹre emwa ya ta ohoghe na vbe ehe ughughan.—1 Tim 4:1.

5 Vbọzẹe ne Esu na sẹtin ya ohoghe na mu emwa nibun rẹrẹ? Rhunmwuda, Esu rẹnrẹn vbene ọ da ọmwa hẹ vbe ọmwa na hoẹmwẹ ọnrẹn gha wu, ọ vbe rẹnrẹn wẹẹ, ai miẹn ọmwa nọ hoo nọ wu. Te ima hia hoo ne ima gha rrọọ vbe etẹbitẹ, rhunmwuda, erriọ Osanobua ya yi ima. (Asan 3:11) Eghian ẹre uwu khin.—1 Kọr 15:26.

6-7. (a) Esu sẹtin de yan ẹmwata nọ dekaẹn emwa ni wulo nẹ ra? Rhan otọ re. (b) Vbọzẹe ne ima i na mu ohan emwa ni wulo nẹ?

6 Vbene Esu hia sẹ, ọ ma sẹtin de yan ẹmwata nọ dekaẹn uwu. Te emwa ni rẹn ẹmwata nọ rre Baibol nọ dekaẹn uwu ghi muan sayọ, erriọ iran vbe ya ya ẹmwata na wewe ma emwa ọvbehe. Iran vbe gi emwa rẹn ayayẹro ne emwa ni wulo mwẹ. (Asan 9:510; Iwinna 24:15) Ẹmwata na keghi rhie ifuẹko ne ima, ẹre ọ vbe zẹe ne ima i na waa udu ba ẹmwẹ emwi nọ sunu daa emwa ni wulo nẹ. Vbe igiemwi, ma ne eguọmwadia e Jehova i mu ohan emwa ni wulo nẹ, ma i vbe si osi vbekpae emwi nọ sunu daa emwa ne ima hoẹmwẹ ọnrẹn ni wulo nẹ. Ma rẹnrẹn ighẹ iran i ghi rrọọ, kevbe wẹẹ, iran i sẹtin rhie ikuanegbe ne ọmwa rhọkpa. Te iran ye vbe emwa ni vbiẹ. (Jọn 11:11-14) Ma vbe rẹn wẹẹ, emwa ni wulo ma rẹn deghẹ ẹghẹ khian, rhunmwuda ọni, iran ni wulo ukpo iyisẹn nọbun nọ gberra gha rhiọkpaegbe, vbe aro iran, ọ ghi ye vbe na miẹn wẹẹ, ibuanro eso ẹre ọ he gberra.

7 Vbene ẹmwata, emwi ne Baibol tae vbekpae emwa ni wulo nẹ, keghi re nọ rhie ifuẹko ne ọmwa, ẹi vbe lọghọ na rẹn otọ re. Te ọ wa lughaẹn ne ohoghe ne Esu ya mu emwa rẹrẹ! Ẹi re te Esu ye avbe ohoghe na mu emwa rẹrẹ kẹkan, te ọ vbe ya re mu eni Osanobua rhia. Inọta eha ne ima gha zẹ ewanniẹn yi vbe ako iruẹmwi na, gha ya ima gele rẹn ẹbe ne ohoghe ne Esu ta he si. Okaro: De vbene ohoghe ne Esu ta ya mu eni Osanobua rhia hẹ? Nogieva: De vbene avbe ohoghe na ya ya emwa roro ẹre wẹẹ, izọese adẹwerriegbe i mwẹ esa nọ ye? Nogieha: De vbene avbe ohoghe na ya si akhiẹ kevbe obalọ ye emwa nagbọn egbe hẹ?

ẸBE NE OHOGHE NE ESU TA HE SI I RE NEKHERHE

8. Zẹvbe nọ rre ebe Jerimaia 19:5, de vbene ohoghe ne Esu ta vbekpae emwa ni wulo nẹ ya mu eni Osanobua rhia hẹ?

8 Ohoghe ne Esu ta vbekpae emwa ni wulo nẹ keghi mu eni Osanobua rhia. Ọkpa vbe usun ohoghe na ọre wẹẹ, ọmwa gha wu nẹ, ọ ya gha rri oya vbe ẹrinmwi erhẹn. Te ohoghe na mu eni Osanobua rhia. De odẹ nọ khin? Imamwaemwi vbenian keghi ya emwa roro ẹre wẹẹ, Osanobua nọ mwẹ ahoẹmwọmwa vbe mwẹ ekhọe atosi vbe na ghee Esu. (1 Jọn 4:8) Imamwaemwi vbenian i zẹdẹ ya ẹko rhiẹnrhiẹn ima, inu ghi nọ ne Jehova tobọre, nọ khuiwu emwi dan hia!—Tie Jerimaia 19:5.

9. Vbe ima miẹn ruẹ vbe ebe Jọn 3:16 kevbe 15:13? De iyayi ne emwa nibun ghi mwẹ nian rhunmwuda ohoghe ne Esu ta vbekpae izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu?

9 Ohoghe ne Esu ta vbekpae uwu keghi ya emwa roro ẹre wẹẹ izọese adẹwerriegbe i mwẹ esa nọ ye. (Mat 20:28) Ohoghe ọvbehe ne Esu ta ọre wẹẹ, ọ mwẹ emwi ne ẹi wu, nọ kpa hin egbe ọmwa rre vbe ọmwa gha wu. Ọ ghaa yerriọ, ọni rhiema wẹẹ, emwa nagbọn mwẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ nẹ. Deghẹ erriọ gele nọ, esa i ghẹ te gha rrọọ ne Jesu Kristi do ya arrọọ ọghẹe dẹ ima werriegbe. Yerre wẹẹ, izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu keghi re odẹ nọ ghi hiunsi sẹ, ne Jehova kevbe Jesu ya rhiẹre ma wẹẹ, iran gele hoẹmwẹ emwa nagbọn. (Tie Jọn 3:16; 15:13.) Ya ekhọe zẹ omwa rẹn, aro ne Jehova kevbe Jesu ya ghee imamwaemwi nọ ya emwa roro ẹre wẹẹ, izọese adẹwerriegbe i mwẹ esa nọ ye!

10. De vbene avbe ohoghe ne Esu ta vbekpae uwu ya si akhiẹ kevbe obalọ ye emwa nagbọn egbe hẹ?

10 Avbe ohoghe ne Esu ta wa si akhiẹ kevbe obalọ ye emwa nagbọn egbe. Emwa sẹtin tama evbibiẹ emọ ni khiẹ ye uwu ovbi iran wẹẹ, Osanobua ẹre ọ rhie ọmọ nii gha rrie ẹrinmwi, nọ do gha re ọkpa vbe usun odibo ọghẹe. Ohoghe vbenian rhie ifuẹko ne ọmwa ra, ra te ọ ya obalọ tua sayọ? Imamwaemwi ọghe ẹrinmwi erhẹn ẹre ọ si ẹre ne emwa nibun na rri oya ne udẹn rri oya ne ẹvbi vbe orre eso nọ gberra. Ọna ghi ye vbe na miẹn wẹẹ, a gha ya obọ atosi mu emwa ni ma kue ye imamwaemwi e sọs, ọ ma de emwi nọ rhiae. Ọ mwẹ ebe ọkpa nọ guan kaẹn vbene Ivbi e Spain ya gha ya obọ atosi mu emwa ni ma miẹn imamwaemwi ọghe Esọsi e Catholic yi. Ebe nii ya ima rẹn wẹẹ, avbe ọbuohiẹn eso gha buohiẹn uwu gbe emwa nẹ, iran ghi vbe tobọ iran ya erhẹn giẹn iran, ne emwa vberriọ mieke na rẹn vbene ẹrinmwi erhẹn ọghe etẹbitẹ khian gha ye hẹ. Avbe ọbuohiẹn ni do uza nii yayi wẹẹ, obalọ nii gha ya emwa nii fiwerriẹ, ne iran ghẹ mieke na ya vba egbe iran vbe ẹrinmwi erhẹn ọghe etẹbitẹ. Vbe otọ ẹvbo nibun, te emwa nibun ga avbe erha odede, ne iran mieke na miẹn afiangbe vbe obọ iran. Eso vbe ga avbe erha odede rhunmwuda iran ma hoo ne avbe erha odede rhie ikuanegbe ne iran. Ẹmwata nọ rre ẹmwẹ na ọre wẹẹ, emwa ni ya avbe ohoghe vbenian yi i mwẹ ọyẹnmwẹ nọ sẹ otọ ẹko. Osi kevbe ohan ẹre ọ si ye iran egbe.

GHẸ RHIE OBỌ GBERRA ILELE NI RRE BAIBOL

11. De obẹlẹ eso ne etẹn vbuwe ẹgbẹe kevbe avbe ọse loo ne ima mieke na rhie obọ gberra ilele ni rre Ẹmwẹ Osanobua?

11 Ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ daa Osanobua ẹre ọ ya ima mudia gbain vbe etẹn ima ra avbe ọse ima ghaa kpikpi ima, ne ima gha mwẹ obọ vbe ilele nọ ma gu e Baibol ro nọ dekaẹn uwu kevbe irorinmwi. Iran sẹtin gha zaan ima wẹẹ ima ma hoẹmwẹ ọmwa ima nọ wu. Iran sẹtin vbe kha wẹẹ, uyinmwẹ ima sẹtin ya ọmwa nọ wu nẹ rhie ikuanegbe ne emwa ni rre agbọn. Vbe ima khian ru, ne ima ghẹ mieke na rhie obọ gberra ilele ni rre Baibol? Nia, gi ima ziro yan odẹ ne ima khian ya sẹtin rhie owẹ lele ilele eso ni rre Baibol.

12. De ilele eso ni dekaẹn irorinmwi ni ma gu e Baibol ro?

12 Ya ekhọe yan rẹn wẹẹ u i khian gha mwẹ obọ vbe ilele ni ma gu ọghe Baibol ro. (2 Kọr 6:17) Vbe agbọn ẹvbo na tie ẹre Caribbean, iran nibun yayi wẹẹ, ọmwa gha wu, orhiọn rẹn ghi gha hẹ yo hẹ rre vbe asẹ nii nọ na wu, nọ mieke na rhie ikuanegbe ne emwa ni ru ẹre khọ vbe ọ rre agbọn. Ebe ọkpa khare wẹẹ, “orhiọn ọmwa nọ wu sẹtin si ọguọghua ye ẹvbo ohoho.” Ilele ọkpa nọ rre ihe eso vbe otọ Africa ọre wẹẹ, ọmwa gha wu, iran ghi ya emwi gue avbe ughegbe nii rre nene owa ne ọmwa na wu, iran ghi viọ re daa egbe ekẹn ighẹ efoto ọghe ọmwa nọ wu nii. Vbọzẹe? Iran yayi wẹẹ, ọ ma zẹdẹ khẹke ne ọmwa nọ wu nẹ bẹghe egbe ẹre. Zẹvbe eguọmwadia Osanobua, ma i mwẹ obọ vbe ilele rhọkpa nọ ginna ohoghe ne Esu ta.—1 Kọr 10:21, 22.

U gha ya ebe ne otu gbẹnnẹ ladian ru ezanzan, u na vbe gi etẹn vbuwe ẹgbẹe rẹn vbekpae iyayi ruẹ, emwi i khian wegbe mu ruẹ gbe vbe ẹghẹ irorinmwi (Ghee okhuẹn 13-14) *

13. Zẹvbe nọ rre ebe Jems 1:5, u ma na rẹn deghẹ ilele eso gu ọghe Baibol ro, vbọ khẹke ne u ru?

13 A sẹtin miẹn wẹẹ ima ma wa rẹn deghẹ ilele eso gu ọghe Baibol ro, o ghaa yerriọ, ọ khẹke ne ima nọ e Jehova vbe erhunmwu nọ rhie ẹwaẹn ne ima. (Tie Jems 1:5.) Ọ ma fo ye evba. Ọ vbe khẹke ne ima ru ezanzan. Ma sẹtin gu ediọn guan vbe iko. Iran i khian ru azẹ ne ima, sokpan, iran sẹtin rhie ima ekhọe ghee ilele eso ni rre Baibol, vbe na ghee ni dekaẹn na ta dee sin. U gha lele avbe obẹlẹ na, u ghi do gha mwẹ ẹwaẹn na ya “rẹn alughaẹn nọ rre ẹkpo emwi nọ maan kevbe ne ẹi maan.”—Hib 5:14.

14. De emwi ne ima gha ru, ne ima ghẹ mieke na rhua emwa ọvbehe owẹ?

14 Gi emwi hia ne u ru gha rhie uyi gie Jehova. Ghẹ rhua ọmwa rhọkpa owẹ. (1 Kọr 10:31, 32) Ma ghaa muẹn roro deghẹ ọ khẹke ne ima gha mwẹ obọ vbe erre avbavbotọ eso, ọ khẹke ne ima vbe ziro yan rẹn, deghẹ azẹ ne ima khian ru gha rhua emwa ọvbehe owẹ, katekate etẹn ne ima gba ga. Ọ ma khẹke ne ima rhua emwa ọvbehe owẹ hiehie! (Mak 9:42) Ọ ma vbe khẹke ne ima gha ru emwi nọ gha sọnnọ emwa ne ẹi re Osẹe Jehova. Ahoẹmwọmwa ẹre ọ khian gu ima kpa ya gha gu iran guan vbe odẹ ọghe ọghọ vbe ute rhunmwuda, uyinmwẹ vbenian ẹre ọ rhie uyi gie Jehova. Ma i khian vbe gu emwa gha gui ẹzọ ra ne ima gha ya unu rhia ilele ọghe iran rua. Ọ khẹke ne ima gha yerre vbe ẹghẹ hia wẹẹ, ahoẹmwọmwa mwẹ ẹtin! Ma ghaa ya obọ esi mu emwa ọvbehe, ima na vbe gha mwẹ amuroro daa iran, ọ sẹtin fi ekhọe emwa ni te kpokpo ima werriẹ.

15-16. (a) Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima gi emwa ọvbehe rẹn vbekpae iyayi ọghe ima? Ru Igiemwi yọ. (b) De vbene emwi nọ rre ebe Rom 1:16 ya kaẹn ima hẹ?

15 Gi emwa rẹn vbe ẹdogbo ne u ye wẹẹ Osẹe Jehova ẹre u khin. (Aiz 43:10) Ọmwa gha wu vbe ẹgbẹe ruẹ, ohu ruẹ sẹtin gha mu etuẹn vbuwe ẹgbẹe deghẹ u ma deba iran gha mwẹ ọghae vbe ilele eso nọ dekaẹn irorinmwi. Sokpan, emwi i khian wegbe mu ruẹ gbe deghẹ u na ka tama iran yotọ wẹẹ, ui khian gha mwẹ obọ vbe emwi vberriọ. Francisco nọ rre Mozambique keghi kha wẹẹ: “Mẹ vbe Carolina ne ọvbokhan mwẹ ghi la odẹ ọghe ẹmwata nẹ, ma na tama ẹgbẹe ima wẹẹ ima i khian ghi gha mwẹ obọ vbe ugamwẹ emwa ni wulo nẹ. Edanmwẹ keghi rre vbe ọtiẹn ọvbokhan mwẹ wu. Ilele nọ rre ẹvbo ima ọre wẹẹ, ọmwa gha wu, a ghi khuẹ ọre. A gha ghi khuẹ ọre nẹ, ọmwa nọ sikẹ ọre sẹ vbe ẹgbẹe, ghi ya lovbiẹ ye ehe na hihiẹ amẹ na ya khuẹ ọre yi vbe ikpẹdẹ eha. Ẹgbẹe ọvbokhan mwẹ na gha hoo ne ọvbokhan mwẹ ya lovbiẹ ye ehe na hihiẹ amẹ na ya khuẹ orinmwi yi rhunmwuda iran yayi wẹẹ, te ilele vbenian ya ẹko rhiẹnrhiẹn orhiọn emwa ni wulo nẹ.”

16 De emwi ne Francisco kevbe ọvbokhan rẹn ghi ru? Francisco keghi kha wẹẹ: “Rhunmwuda ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ dae Jehova, ma keghi gban egbe ne ilele nii. Ohu na gha mu ẹgbẹe ọvbokhan mwẹ. Iran na wẹẹ iran i ghi fi owẹ la owa ima, iran i ghi vbe ru iyobọ rhọkpa ne ima rhunmwuda, ima i rhie ọghọ ne emwa ni wulo nẹ. Ma ka tama iran wẹẹ ima i khian ghi gha mwẹ obọ vbe ilele vberriọ, rhunmwuda ọni, ima ma zẹ ẹmwẹ wanniẹn iran vbe ẹghẹ ne ohu ya gha mu iran. Sokpan, etẹn eso vbuwe ẹgbẹe kegha sinmwi oseghe ne ima, iran wẹẹ ima ka tae yotọ wẹẹ ima i ghi mwẹ obọ vbe ilele vberriọ. Ọ ghi sẹ ẹghẹ, ẹgbẹe ọvbokhan mwẹ keghi mu ohu fua, ẹre ima na ru adọlọ. Uhiẹn, eso vbuwe iran rrie owa ima do rhie ebe iyẹn ọghomwa.” Nọnaghiyerriọ, gi ima gha ya udinmwẹ sinmwi oseghe ye ẹmwata nọ rre Baibol nọ dekaẹn uwu. Ọ ma khẹke ne ekhue gha mu ima.—Tie Rom 1:16.

WA GHA RHIE IFUẸKO NE EMWA NI KHIẸ

Ọse ọghe ẹmwata ẹre ediọn khin, iran rhie ifuẹko ne ọtẹn na nọ khiẹ rhunmwuda ọmwa rẹn nọ wu (Ghee okhuẹn 17-19) *

17. Vbe ima khian ya sẹtin rhiẹre ma wẹẹ, ọse ọghe ẹmwata ma khin vbe ọtẹn vbe iko ghaa khiẹ?

17 Ọ khẹke ne ima hia vbe odẹ ke odẹ ne ima rhie ifuẹko ne ọtẹn nọ khiẹ ye ọmwa rẹn nọ wu, rhunmwuda, “ẹdẹ oseghe ọre a ye etẹn khẹ.” (Itan 17:17) Vbe ima khian ya sẹtin rhiẹre ma hẹ wẹẹ, ọse ọghe ẹmwata ma khin, vbe etẹn vbuwe ẹgbẹe ghaa kpikpi ọtẹn nọ khiẹ, nọ deba iran gha mwẹ obọ vbe ilele nọ ma gu e Baibol ro? Gi ima ziro yan ilele eva ni rre Baibol ni gha ru iyobọ ne ima ya rhie ifuẹko ne emwa ni khiẹ.

18. Vbọzẹe ne Jesu na viẹ? Vbe ima miẹn ruẹ vbọ?

18 “Gu enọ viẹ gha viẹ.” (Rom 12:15) Ugbẹnso, ai miẹn ẹmwẹ ta vbe ehe ne emwa na khiẹ. Sokpan, ọmwa nọ khiẹ gha bẹghe ẹre wẹẹ ima viẹ, ọ ghi rẹn wẹẹ ima gele mwẹ ẹnina daa irẹn. Vbe Lazarọs wu, Meri, Mata kevbe emwa ọvbehe ni rẹn Lazarọs kegha viẹ. Jesu ghi rre vbọ ghi rre ikpẹdẹ enẹ nọ wu, Jesu tobọre na vbe “viẹ” agharhemiẹn wẹẹ ọ rẹnrẹn ighẹ irẹn gha huẹn ọnrẹn kpaegbe vbe ẹdẹrriọ. (Jọn 11:17, 33-35) Eve ne Jesu viẹ vbe ẹdẹrriọ keghi rhiẹre ma wẹẹ, e Jehova tobọre vbe khiẹ ye uwu e Lazarọs. Yevbesọni, eve ne Jesu viẹ vbe Lazarọs wu ẹre ọ ya Mata vbe Meri rẹn wẹẹ Jesu gele hoẹmwẹ iran. Etẹn ima ni khiẹ gha bẹghe ẹre wẹẹ ima mwẹ ẹnina daa iran, iran ghi rẹn wẹẹ, avbe ọse ni hoẹmwẹ iran ẹre ọ lẹga iran.

19. De odẹ ne ima gha ya lele ilele nọ rre ebe Asan Ibo 3:7 vbe ima ghaa rhie igiọdu ne etẹn ni khiẹ?

19 Ọ mwẹ ẹghẹ na ya hunwan, ọ vbe mwẹ ẹghẹ na ya guan. (Asan 3:7) Odẹ ọvbehe na ya rhie ifuẹko ne ọmwa nọ khiẹ, ọre na rhie ehọ nẹẹn ta yi. Ọ ma khẹke na fian ẹmwẹ ye ọre unu vbe ọ ghaa fannọ otọ ẹko ẹre ma ima, ọ ma vbe khẹke ne ohu gha mu ima vbe ọ ghaa talọ emwi eso nọ ma de yọ. (Job 6:2, 3) Etiọnrẹn ne ẹi ga e Jehova sẹtin vbe gha kpikpi ẹre nọ ru emwi nọ ma khẹke. Ọ khẹke ne ima gu ọtẹn vberriọ na erhunmwu, ma ghi rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ nẹẹn, nọ mieke na sẹtin zinegbe. (Psm 65:2) Ẹghẹ ghaa rrọọ, ye Baibol rhie igiọdu nẹẹn. U sẹtin vbe tie okha ọkpa vbe ebe ọghomwa nọ gha rhie igiọdu nẹẹn.

20. Vbe ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna?

20 Ma ya ekhọe hia kpọnmwẹ e Jehova nọ ya ima rẹn ẹmwata nọ dekaẹn emwa ni wulo nẹ kevbe ayayẹro ne emwa ni rre idin ayere mwẹ! (Jọn 5:28, 29) Nọnaghiyerriọ, gha ya udinmwẹ wewe ẹmwata na nọ rre Baibol ma emwa, vbe ẹkpotọ nọ rhirhi kie. Ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna gha guan kaẹn odẹ ọvbehe ne Esu ya bibi emwa odẹ, ọni ọre orhiọn dan na gu mu obọ. Ma gha bẹghe evbọzẹe nọ na khẹke ne ima gban egbe ne emwi ke emwi nọ dekaẹn orhiọn dan na gu mu obọ.

IHUAN 24 Gha Die Uhunmwu Oke Ọghe Jehova

^ okhuẹn 5 Odẹ ọkpa ne Esu kevbe avbe ugbogiorinmwi ya mu emwa rẹrẹ, ọre ohoghe ne iran ta vbekpae emwa ni wulo nẹ. Ohoghe na, ẹre ọ si ẹre ne erre avbavbotọ ni ma gu ilele Baibol ro na ghi do gba ehe hia. Ako iruẹmwi na gha ru iyobọ ne ima ya mudia gbain vbe emwa ghaa kpikpi ima ne ima deba iran gha mwẹ ọghae vbe ilele dan vberriọ.

^ okhuẹn 55 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Etẹn na gha rhie igiọdu ne ọtiẹn iran ne ẹi re Osẹe Jehova nọ khiẹ..

^ okhuẹn 57 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Ọtẹn na ghi ru ezanzan nẹ vbekpae irorinmwi, ọ na ya tama ẹgbẹe ọre ne ẹi ga e Jehova vbekpae iyayi ọghe irẹn.

^ okhuẹn 59 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Ediọn vbe iko gha rhie ifuẹko ne ọtẹn nọ khiẹ rhunmwuda ọmwa rẹn nọ wu.