AKO IRUẸMWI 2
IHUAN 132 Ọkpa Ẹre Ima Ghi Khin
Avbe Ọdọ, Wa Gha Mu Uyi Ye Ọvbokhan Uwa Egbe
“Wa ne avbe ọdọ, . . . wa gha mu iran tetete.”—1 PIT 3:7.
OLIKA ẸMWẸ
Ma gha guan kaẹn vbene ọdọ khian ya rhie ẹre ma vbe ẹmwẹ nọ ta kevbe emwi nọ ru wẹẹ, irẹn mu uyi ye ọvbokhan rẹn egbe.
1. De emwi ọkpa nọ si ẹre ne Jehova na mu orọnmwẹ gbọọ?
“OSA nọ mwẹ oghọghọ,” ẹre Jehova khin, ọ vbe hoo ne ima gha ghọghọ. (1 Tim 1:11) Ọ kpemehe emwi ni bun ne ima, ne ima mieke na gha rri orhiẹnrhiẹn agbọn. (Jems 1:17) Ọkpa vbe usun ẹse ne Jehova ru ne ima, ọre nọ na mu orọnmwẹ gbọọ. Okpia vbe okhuo gha rọnmwẹ egbe, iran ghi yan ma egbe wẹẹ, te iran khian hoẹmwẹ egbe sẹ ota, erriọ ẹre iran khian vbe ya gha rhie ọghọ ne egbe, kevbe wẹẹ, te iran khian gha mu ọvbokhan iran ra ọdafẹn iran tetete. Iran na gele hoẹmwẹ egbe, ọyẹnmwẹ ọyẹnmwẹ ẹre ọ khian gha sẹ iran.—Itan 5:18.
2. De vbene orọnmwẹ eso ye hẹ vbe ẹdẹnẹrẹ?
2 Ọ keghi re emwi nọ da ọmwa wẹẹ, ọdọ vbe amwẹ ni bun ma ghi mu eyan ne iran yan rẹn vbe ẹdẹ orọnmwẹ sẹ. Rhunmwuda ọni, iran i mwẹ oghọghọ. Iyẹn ọkpa nọ ke World Health Organization rre vbe nọ ma he kpẹẹ gbe na khare wẹẹ, avbe ọdọ ni bun i zẹdẹ mu uyi ye ọvbokhan iran egbe. Eso gbe ọvbokhan iran, eso ya ukpẹ rri iran, erriọ ẹre eso vbe ya ru emwi nọ ya iro han ọvbokhan iran. Ikpia eso ni ru egbe emwi vbenian, sẹtin ba gha ya obọ esi mu ọvbokhan iran sirra emwa ọvbehe, sokpan ọ ghi gha ya obọ atosi muẹn vbe owa. Ọdọ gha vbe gha ghee efoto ra e vidio ne emwa na bannọ ruan, ọ sẹtin si ọlọghọmwa ye orọnmwẹ.
3. De emwi eso nọ gha sẹtin ya ọdọ gha ya obọ dan mu ọvbokhan rẹn?
3 Vbọzẹ ne ọdọ eso na ya obọ dan mu ọvbokhan iran? A sẹtin miẹn wẹẹ, erha nọ khọọ ẹre ọ koko iran waan, rhunmwuda ọni, iran sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ọ ma de emwi nọ rhia deghẹ iran na gha ya obọ dan mu ọvbokhan iran. A sẹtin miẹn wẹẹ, ẹdogbo ne emwa na ya obọ dan mu ọvbokhan iran ẹre iran na waan, emwa vbenian sẹtin do gha kha wẹẹ, te ọ khẹke ne okpia gi ọvbokhan rẹn rẹn wẹẹ, irẹn ọre “ọdafẹn nọ yan owa.” Evbibiẹ emọ eso ma vbe ma ivbi iran re vbe na ya dia egbe ọmwa hẹ vbe ohu ghaa mu ọmwa. Rhunmwuda ne ikpia eso na vbe ghee ughe ne emwa na bannọ ruan, iran i ghi ghee ikhuo kevbe emwi ọdọ vbe amwẹ sẹ emwi rhọkpa. Vbe deba ọni, iyẹn nọ sẹ obọ vbe rhie ẹre ma wẹẹ, egbe avbe uyinmwẹ vbenian wa vbe tua sayọ vbe ẹghẹ ne emianmwẹ COVID-19 ya gha vẹwae. Na gbe ọdẹn na ta ẹmwata, ena rhọkpa ma sẹ nọ gha ya okpia gha ya obọ dan mu ọvbokhan rẹn.
4. De iziro nọ ma khẹke ne avbe ọdọ ni re Ivbi Otu e Kristi gha mwẹ, kevbe wẹẹ, vbọzẹ?
4 Ọ ma khẹke ne avbe ọdọ ni re Ivbi Otu e Kristi gha ghee ikhuo sila sila vbene emwa ni rre uwu agbọn ye. a Vbọzẹ? Rhunmwuda emwi ne ọmwa mu roro, ẹre ọ mobọ ru. Ukọ ighẹ e Pọl keghi ya obọ sekhae ne Ivbi Otu e Kristi ni ghaa rre Rom wẹẹ, ne iran “ghẹ ghi ru emwi vbene agbọn na ru ẹre.” (Rom 12:1, 2) Vbe Pọl gbẹn ebe na gie etẹn ni rre Rom, ọ vẹ na rẹn wẹẹ, a mu iko na gbọọ nẹ vbe ukpo ni bun. Ọrheyerriọ, emwi ne Pọl gbẹn gie iran na rhie ẹre ma wẹẹ, emwa eso vbe uwu iko ye gha roro emwi vbe na ghee emwa ni rre uwu agbọn. Ọni ẹre ọ si ẹre nọ na rhie igiọdu ne iran, ne iran fi iziro kevbe uyinmwẹ iran werriẹ. Ibude na wa vbe kaan avbe ọdọ ni rrọọ vbe ẹdẹnẹrẹ. Ọ keghi re emwi da ọmwa wẹẹ, avbe ọdọ eso wa yin vbe na ghee emwa ni rre uwu agbọn, iran keghi ya obọ dan mu ọvbokhan iran. b De obọ ne Jehova hoo ne avbe ọdọ ya gha mu ọvbokhan iran? Ako ọghe ebe nọhuanrẹn ne ako iruẹmwi na hẹnhẹn egbe yan wa rhie ewanniẹn ye inọta na.
5. Zẹvbe nọ rre ebe 1 Pita 3:7, de obọ nọ khẹke ne okpia ya gha mu ọvbokhan rẹn?
5 Tie 1 Pita 3:7. E Jehova gbe uhi ne avbe ọdọ ne iran gha mu ọghọ ye ọvbokhan iran egbe. Obọ na ya mu ọmwa na rhie ọghọ na ẹre a guan kaẹn vba gha we na mu uyi ye ọmwa egbe. Ọdọ nọ gele mu uyi ye ọvbokhan rẹn egbe keghi ya obọ esi muẹn, erriọ ẹre ọ vbe ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ ọnrẹn. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn vbene ọdọ khian ya gha mu uyi ye ọvbokhan rẹn egbe hẹ. Sokpan, ma gha ka guan kaẹn uyinmwẹ ne okpia gha yin nọ gha rhie ẹre ma wẹẹ, ọ ya aro tila ọvbokhan rẹn rua.
GHẸ GHA RU EMWI NỌ GHA MU ỌVBOKHAN RUẸ GBE OTỌ
6. De aro ne Jehova ya ghee avbe ọdọ ni ya obọ dan mu ọvbokhan iran? (Kọlọsi 3:19)
6 Ghẹ gha gbe ọvbokhan ruẹ. E Jehova khuiwu ọmwaikọmwa nọ gbinna igbinna igbinna. (Psm 11:5) Te Jehova wa khuiwu ọdọ nọ ya obọ dan mu ọvbokhan rẹn. (Mal 2:16; tie Kọlọsi 3:19.) Zẹvbe nọ rre ako ọghe ebe nọhuanrẹn ne ako iruẹmwi na hẹnhẹn egbe yan, nọ re ebe 1 Pita 3:7, adeghẹ ọdọ i ya obọ esi mu ọvbokhan rẹn, ọ sẹtin khian oghian e Jehova. E Jehova i kue họn erhunmwu ẹnrẹn.
7. Zẹvbe nọ rre ebe Ẹfisọs 4:31, 32, de ẹmwẹ nọ ma khẹke ne avbe ọdọ gha ta? (Vbe ya ghee “Ẹmwẹ Na Rhan Otọ Re.”)
7 Ghẹ gha ya ukpẹ rri ọvbokhan ruẹ. Ikpia eso keghi ya ukpẹ rri ọvbokhan iran, iran ghi gha ya ohu ta ẹmwẹ eso nọ gha da ọvbokhan iran sẹ ugboloko. Sokpan, e Jehova khuiwu “ohu, izohu, ọkan na vannọ, [kevbe] ẹmwẹ ihẹn.” c (Tie Ẹfisọs 4:31, 32.) Aro e Jehova wa sotọ vbe egbe emwa ni yin uyinmwẹ vbenian. E Jehova bẹghe obọ ne ọdọ ya mu ọvbokhan rẹn, uhiẹn vba gha miẹn wẹẹ, ọmwa ọvbehe i gu iran rre evba. Te ọdọ nọ vannọ okan mu ọvbokhan rẹn ya obọ re mu igiowa ẹre rhia, ẹ i vbe re ọni ọkpa, ọ sẹtin vbe khian oghian e Jehova.—Jems 1:26.
8. De aro ne Jehova ya ghee ughe ne emwa na bannọ ruan, kevbe wẹẹ, vbọzẹ?
8 Ghẹ gha ghee ughe ne emwa na bannọ ruan. De aro ne Jehova ya ghee ughe ne emwa na bannọ ruan? Emwi osọnnọ ẹre nọ vbe aro e Jehova. Rhunmwuda ọni, okpia ghaa ghee egbe ughe vberriọ, ọ ghi khian oghian e Jehova, te ọ vbe mu ọvbokhan rẹn gbe otọ. d E Jehova wa hoo ne ikpia rhikhan mu ọvbokhan iran, ọ ma hoo ne iran gu okhuo ọvbehe gha mwẹ obọ vbe uyinmwẹ nọ ma huan, ọ ma kue zẹdẹ khẹke ne iran mu egbe emwi vbenian roro. Jesu khare wẹẹ, okpia gha ghee okhuo sẹrriọ wẹẹ, te aro ọre ghi viẹn yọ, ọ gu okhuo nii ru oghẹ nẹ “vbe ekhọe ọre.” e—Mat 5:28, 29.
9. Vbọzẹ nọ na sọnnọ e Jehova vbe ọdọ ghaa kpikpi ọvbokhan rẹn nọ ru emwi ọdọ vbe amwẹ vbe odẹ nọ gha ya ekhọe ọvbokhan rẹn gha bu abe gbe ẹre?
9 Ọ ma khẹke ne ọdọ gha kpikpi ọvbokhan rẹn nọ ru emwi ọdọ vbe amwẹ vbe odẹ ne ọvbokhan rẹn ma kue yi. Ọdọ eso keghi kpikpi ọvbokhan iran ne iran gha ru emwi ọdọ vbe amwẹ vbe odẹ nọ gha ya ekhọe ọvbokhan iran gha bu abe gbe iran kevbe nọ gha ya iran gha roro ẹre wẹẹ, te iran mu ẹkpẹn ne egbe iran fua. E Jehova wa khuiwu uyinmwẹ atosi vbenian. Ọ hoo ne avbe ọdọ hoẹmwẹ ọvbokhan iran, iran ghi gha mu iran tetete, iran ghi vbe gha mu ọghe iran karo. (Ẹfis 5:28, 29) Adeghẹ Ovbi Otu e Kristi kpikpi ọvbokhan rẹn nọ ru emwi ọdọ vbe amwẹ vbe odẹ ne ekhọe ọvbokhan rẹn khian na gha bu abe gbe ẹre, ra ọ ya obọ dan muẹn, ra ọ ghee ughe ne emwa na bannọ ruan, de emwi nọ khẹke nọ ru nọ mieke na fi iziro kevbe uyinmwẹ ọnrẹn werriẹ?
VBENE ỌDỌ NỌ YIN UYINMWẸ DAN GHA YA SẸTIN FI WERRIẸ
10. De emwi ne avbe ọdọ gha miẹn ruẹ vbe obọ Jesu?
10 De emwi nọ khian ru iyobọ ne ọdọ nọ ya obọ dan mu ọvbokhan rẹn kevbe nọ yin uyinmwẹ nọ mu ọvbokhan rẹn gbe otọ? Te ọ khẹke nọ gha ya egbe taa Jesu. Agharhemiẹn wẹẹ, Jesu ma rhie okhuo, obọ ne Jesu ya gha mu erhuanegbe ẹre, ẹre ọ khẹke ne avbe ọdọ ya gha mu ọvbokhan iran. (Ẹfis 5:25) Vbe igiemwi, gi ima guan kaẹn emwi ne avbe ọdọ gha miẹn ruẹ vbe obọ ne Jesu ya gha mu erhuanegbe ẹre kevbe odẹ nọ ya gha gu iran guan.
11. De obọ ne Jesu ya gha mu avbe ukọ ọghẹe?
11 Obọ esi ẹre Jesu wa ya gha mu avbe ukọ ọghẹe, erriọ ẹre ọ vbe ya gha mu uyi ye iran egbe. Ọ ma gha khọọ mu iran, ọ ma vbe gha ya obọ atosi mu iran. Agharhemiẹn wẹẹ, Jesu ẹre ọ ghaa su iran, Jesu ma gha loo ẹtin ẹnrẹn vbe nọ rhirhi miẹn, rhunmwuda we ọ hoo ne avbe ukọ ọghẹe gha ghee ẹre gidii. Nọghayayerriọ, Jesu keghi mu egbe rriotọ, ọ na gha ga avbe ukọ ọghẹe. (Jọn 13:12-17) Ọ keghi tama erhuanegbe ẹre wẹẹ: “Uwa ruẹ emwi vbe obọ mwẹ, rhunmwuda, ọmwa nọ fu kevbe nọ ya ekhọe hia mu egbe rriotọ ẹre I khin, wa gha ru vberriọ, egbe gha rọkhọ uwa.” (Mat 11:28-30) Yẹrẹro wẹẹ, ọmwa nọ fu ẹre Jesu khin. Sokpan, ọmwa nọ fu i re ọmwa avbiẹ. Nọghayayerriọ, ọ mwẹ ẹtin nọ gha ya sẹtin da egbe ẹre yi. Ọmwa gha ya ohu muẹn, ọ ghi gbe ibiẹ rrie, ẹ i vbe balọ egbe.
12. De vbene Jesu ya gha gu emwa ọvbehe guan hẹ?
12 Jesu vbe gha ya ẹmwẹ nọ ta rhie ifuẹko ne emwa ọvbehe. Ọ ma gha ta ẹmwẹ nọ wegbe ma avbe erhuanegbe ẹre. (Luk 8:47, 48) Uhiẹn vbe emwa ni gbodan ghaa rhovbiẹ ọre, iran na vbe gha hia ne iran ya ohu muẹn, “ọ ma rhovbiẹ iran werriegbe.” (1 Pit 2:21-23) Ugbẹnso, Jesu ghi wa hunwan nọ gha te ya rhovbiẹ iran werriegbe. (Mat 27:12-14) Igiemwi esiesi ẹre ọna wa khin ne avbe ọdọ ni re Ivbi Otu e Kristi!
13. Zẹvbe nọ rre ebe Matiu 19:4-6, de vbene ọdọ gha ya “rhikhan mu ọvbokhan rẹn” hẹ? (Vbe ya ghee efoto.)
13 Jesu keghi tama avbe ọdọ ne iran rhikhan mu ọvbokhan iran. Ọ keghi sunu ye ẹmwẹ ne Erhae tae, vbe ọ khare wẹẹ, ne ọdọ “rhikhan mu ọvbokhan rẹn.” (Tie Matiu 19:4-6.) Emwi na yae kha ighẹ ẹmwẹ e Grik na ke zedu “rhikhan mu” ọre na “sikan emwi kugbe.” Nọnaghiyerriọ, te ọ khẹke ne ọdọ vbe amwẹ sikẹ egbe sẹrriọ wẹẹ, ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ, te a sikan iran eva kugbe. Rhunmwuda ọni, emwi ke emwi gha mu idobo ye orọnmwẹ ọghe iran, iran eva ẹre ọ khian họn rẹn vbe egbe. Ọdọ nọ gele rhikhan mu ọvbokhan rẹn vbenian, i khian gha ghee ughe rhọkpa ne emwa na bannọ ruan. Ọ gha bẹghe “emwi oya,” ọ ghi rhie aro fua vbobọvbobọ. (Psm 119:37) Rhunmwuda ọni, ọ gha gia na kha wẹẹ, te ọ gu aro ọre te ile wẹẹ, aro irẹn i khian viẹn ye okhuo ẹrrẹ.—Job 31:1.
Ọdọ nọ gele hoẹmwẹ ọvbokhan rẹn, i ghee ughe ne emwa na bannọ ruan (Ghee okhuẹn 13) g
14. De emwi nọ khẹke ne ọdọ nọ ya obọ dan mu ọvbokhan rẹn ru nọ mieke na sẹtin gu e Jehova vbe ọvbokhan rẹn ru adọlọ?
14 Ọ mwẹ emwi nọ khẹke ne okpia nọ gbe ọvbokhan rẹn ra nọ ya ukpẹ rri ọvbokhan rẹn ru, nọ mieke na sẹtin gu e Jehova kevbe ọvbokhan rẹn ru adọlọ. Vbe ọni a khin? Vbe okaro, te ọ khẹke nọ rẹn wẹẹ, emwi nọ ru ma gba. A i sẹtin mu emwi rhọkpa lẹre ne Jehova. (Psm 44:21; Asan 12:14; Hib 4:13) Nogieva, ọ ghi fi werriẹ, ọ ghi suẹn gha ya obọ esi mu ọvbokhan rẹn. (Itan 28:13) Nogieha, ọ ghi rinmwian ọvbokhan rẹn kevbe Jehova ne iran yabọ irẹn. (Iwinna 3:19) Ọ ghi vbe rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ ne irẹn ya sẹtin fi werriẹ, ne irẹn sẹtin gha roro emwi ẹse, ne irẹn gha ta ẹmwẹ nọ maan kevbe ne irẹn gha mwẹ uyinmwẹ esi. (Psm 51:10-12; 2 Kọr 10:5; Fil 2:13) Nogienẹ, ọ ghi hia vbe odẹ ke odẹ ne ẹmwẹ dan ghẹ gha ke ẹre unu ladian, ọ ghi vbe hia nọ gha re ọmwa nọ fu, ọ gha ru vberriọ, ọ rhie ma wẹẹ, ọ ru emwi nọ gua erhunmwu ọghẹe ro. (Psm 97:10) Nogie isẹn, ọ ghi bu ediọn ne iran ru iyobọ nẹẹn. (Jems 5:14-16) Nogie ehan, ọ ghi ru emwamwa nọ gha ru iyobọ nẹẹn, nẹ ghẹ mieke na dọlegbe yin uyinmwẹ nii vbe odaro. Ọ vbe khẹke ne ọdọ nọ ghee ughe ne emwa na bannọ ruan vbe lele avbe obẹlẹ na. Ọ gha ru vberriọ, e Jehova gha ru iyobọ nẹẹn ya sẹtin fi werriẹ. (Psm 37:5) Ẹmwata nọ wẹẹ, ọ ma khẹke ne okpia gha ru emwi nọ gha sẹtin mu ọvbokhan rẹn gbe otọ. Sokpan, ọ vbe khẹke nọ gha mu uyi ye ọvbokhan rẹn egbe. Vbe ọ khian ya ru ọna hẹ?
VBENE U KHIAN YA GHA MU UYI YE ỌVBOKHAN RUẸ EGBE
15. De vbene ọdọ ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ ọvbokhan irẹn?
15 Gha rhie ẹre ma wẹẹ, u hoẹmwẹ ọnrẹn. Etẹn nikpia eso ni gele sọyẹnmwẹ orọnmwẹ ọghe iran keghi hia ne iran gha ru emwi nọ gha rhie ẹre ma wẹẹ, iran hoẹmwẹ ọvbokhan iran vbe ẹdẹgbegbe. (1 Jọn 3:18) Ọdọ sẹtin rhie ẹre ma vbe odẹ ughughan we irẹn hoẹmwẹ ọvbokhan irẹn, ọ sẹtin wa gha re emwi kherhe kẹkan, vbe na ghee, nọ da ẹre obọ yi ra nọ muẹn dede. Ọ sẹtin gie uhunmwu gie ẹre vbe efoni, ọ ghi tama rẹn wẹẹ, “Te I wa mu ẹmwẹ ruẹ roro sin” ra ọ ghi nọ rẹn wẹẹ, “Vbe emwi hia a vbe ye hẹ?” Ke ẹghẹ ya fi ẹghẹ, ọ sẹtin vbe gbẹn emwi ye ebe rhie ne ọvbokhan rẹn, ya gie ẹre rẹn wẹẹ, irẹn i ya ẹmwẹ ọnrẹn ku. Ọdọ ghaa ru avbe emwi na, te ọ mu uyi ye ọvbokhan rẹn egbe, irẹn vbe ọvbokhan rẹn ghi vbe do sikẹ egbe sayọ.
16. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ọdọ gha tian ọvbokhan rẹn?
16 Gi ọvbokhan ruẹ rẹn wẹẹ, u i ya ẹmwẹ ọnrẹn ku. Ọdọ nọ gele mu uyi ye ọvbokhan rẹn egbe, keghi ta ẹmwẹ nọ rhie igiọdu nẹẹn. Odẹ ọkpa nọ ya ru ọna, ọre nọ na kpọnmwẹ ọnrẹn ye iyobọ nọkhua nọ ye vbe ẹdagbọn irẹn. (Kọl 3:15) Ọdọ ghaa tian ọvbokhan rẹn vbenian, ẹko ghi gha rhiẹnrhiẹn ọvbokhan rẹn. Ọ ghi gele rẹn wẹẹ, ọ hoẹmwẹ irẹn kevbe wẹẹ, ẹ i ya ẹmwẹ irẹn ku.—Itan 31:28.
17. De vbene ọdọ khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn rhie ọghọ ne ọvbokhan rẹn?
17 Gha ya obọ esi muẹn, u ghi vbe gha rhie ọghọ nẹẹn. Ọdọ nọ gele hoẹmwẹ ọvbokhan rẹn keghi mu ọvbokhan rẹn tetete, ẹ i kue ne ikian tin gbe ẹre. Ọ keghi ghee ọvbokhan rẹn zẹvbe ẹse ọhẹ nai sẹtin ya igho dẹ nọ ke obọ e Jehova rre. (Itan 18:22; 31:10) Rhunmwuda ọni, ọ ghi gha ya obọ esi muẹn, ọ ghi vbe gha rhie ọghọ nẹẹn, uhiẹn vbe ọ gha de ọghe emwi ọdọ vbe amwẹ. Ẹ i khian kpikpi ọvbokhan rẹn ne iran gha ru emwi ọdọ vbe amwẹ vbe odẹ nọ gha ya ekhọe ọvbokhan rẹn gha bu abe gbe ẹre kevbe nọ gha yae gha roro ẹre wẹẹ, te ọ mu ẹkpẹn ne egbe ẹre fua. f Irẹn tobọ irẹn i khian vbe hoo ne irẹn ru emwi nọ gha ya ekhọe ọre gha bu abe gbe ẹre.—Iwinna 24:16.
18. De emwi nọ khẹke ne avbe ọdọ gha ru? (Vbe ya ghee ẹkpẹti nọ khare wẹẹ, “ Emwi Enẹ Nọ Gha Ru Iyobọ Nuẹn Ya Gha Re Ọdọ Nọ Rẹn Enegbe.”)
18 Avbe ọdọ, wa kọe ye orhiọn wẹẹ, e Jehova wa gbọyẹmwẹ ye emwi hia ne uwa ru ne uwa ya rhie ẹre ma wẹẹ, uwa mu uyi ye ọvbokhan uwa egbe. Ghẹ gha ya obọ dan mu ọvbokhan ruẹ, nọghayayerriọ, gha ya obọ esi muẹn, gha rhie ọghọ nẹẹn, u vbe gha rhie ẹre ma wẹẹ, u hoẹmwẹ ọnrẹn. U ghaa ru ena hia, ọvbokhan ruẹ ghi rẹn wẹẹ, u hoẹmwẹ irẹn kevbe wẹẹ, u i ya ẹmwẹ irẹn ku. U ghaa mu uyi ye ọvbokhan ruẹ egbe, uwẹ vbe Jehova ghi ye gha re ọse, ọna ọre emwi nọ ghi ru ekpataki sẹ.—Psm 25:14.
IHUAN 131 ‘Osa Gha Ku Emwi Gbe Nẹ, Ọ Ma Ke Na Wannọẹn’
a Avbe ọdọ, wa ya tie uhunmwuta nọ khare wẹẹ, “Obọ Ne Jehova Ya Mu Ikhuo Ẹre Uwẹ Vbe Ya Mu Iran Ra?” vbe ebe Owa Ọkhẹ ọghe January 2024.
b Adeghẹ ọdọ ra ọvbokhan ruẹ gbuẹ vbe owa ra ọ ya obọ dan mu ruẹ, ya tie uhunmwuta nọ khare wẹẹ, “Help for Victims of Domestic Abuse” vbe ototọ “More Topics” vbe uhunmwuta ughughan na ku kugbe vbe jw.org kevbe JW Library®.
c ẸMWẸ NA RHAN OTỌ RE: Usun “ẹmwẹ ihẹn” ọre eni nọ ma khian rẹn na tie emwa re, ẹmwẹ obi na ta kevbe na na ya ukpẹ rri ọmwa vbe ẹghẹ hia. Ẹmwẹ na ya mu ọmwa eni rhia, na ya mu ọmwa gbe otọ kevbe na ya rhovbiẹ ọmwa, ẹmwẹ ihẹn ẹre ehia khin.
d Ya ghee uhunmwuta nọ khare wẹẹ, “Pornography Can Shatter Your Marriage” vbe jw.org kevbe JW Library.
e Okhuo ne ọdafẹn ọnrẹn ghee ughe ne emwa na bannọ ruan gha wa miẹn emwi ruẹ vbe uhunmwuta nọ khare wẹẹ, “Ọdọ Ra Amwẹ Ghaa Ghee Ughe Ne Emwa Na Bannọ Ruan” nọ rre ebe Owa Ọkhẹ ọghe August 2023.
f E Baibol ma ta odẹ nọ khẹke ra nọ ma khẹke ne ọdọ vbe amwẹ khian ya gha ru emwi ọdọ vbe amwẹ. Sokpan te ọ khẹke ne ọdọ vbe amwẹ ni re Ivbi Otu e Kristi ru azẹ nọ gha rhie uyi gie Jehova, nọ gha yẹẹ ọdafẹn iran ra ọvbokhan iran, kevbe nẹi khian ya ekhọe iran gha bu abe gbe iran. Ọ ma khẹke ne ọdọ vbe amwẹ gha gu emwa ọvbehe guan vbekpa vbene iran ya ru emwi ọdọ vbe amwẹ hẹ, sokpan a ma wẹẹ, esa gele wa rrọọ ne iran ru vberriọ.
g EMWI NE EFOTO NA DEMU: Emwa ne ọtẹn nokpia na gu winna gha kpikpi ẹre nọ ghee efoto ne emwa na bannọ ruan vbe ebe ọkpa.
