Gberra gha rhie uhunta

Gberra gha rhie dọmwadẹ uhunmwuta ni rre uwu ẹre

AKO IRUẸMWI 4

IHUAN 18 Gbọyẹmwẹ Ye Adẹwerriegbe

De Emwi Ne Izọese Adẹwerriegbe Ma Ima Re?

De Emwi Ne Izọese Adẹwerriegbe Ma Ima Re?

[Ọna ọre] odẹ ne Osanobua ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ ima.”​—1 JỌN 4:9.

OLIKA ẸMWẸ

Ma gha guan kaẹn vbene izọese adẹwerriegbe ya ya ima rẹn aro emwa ne Jehova kevbe Jesu khin.

1. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima gha do Ugie Ayere vbe ukpo ukpo?

 U GHA wa kue yọ wẹẹ, ẹse nai sẹtin ya igho dẹ ẹre izọese adẹwerriegbe khin! (2 Kọr 9:15) Rhunmwuda ne Jesu na ya arrọọ ọghẹe zọ ese, u gha sẹtin gu e Jehova ru ọse. U gha vbe sẹtin ya aro yọ wẹẹ, arrọọ ọghe etẹbitẹ gha sẹ ruẹ obọ. U ma bẹghe ẹre wẹẹ, te ọ wa khẹke ne ima gha gbọyẹmwẹ ye izọese adẹwerriegbe kevbe ne ima gha kpọnmwẹ e Jehova nọ na kpemehe izọese na, rhunmwuda ahoẹmwọmwa nọ mwẹ ne ima! (Rom 5:8) Ne ima mieke na gha gbọyẹmwẹ ye izọese adẹwerriegbe kevbe ne ima gha tie ẹre ekhuarro, Jesu keghi mu Ugie Ayere ọghe uwu ọghẹe gbọọ, ne ima gha do vbe ukpo ukpo.​—Luk 22:​19, 20.

2. Vbe ima khian zẹ iro yan vbe ako iruẹmwi na?

2 Ẹdẹ Satọde, April 12, 2025 vbe ukpo na, ẹre a khian do Ugie Ayere. Ma hia wa ru emwamwa yotọ ne ima mieke na sẹtin gha rre evba. Ma gha gele muẹn roro vbe ẹghẹ Ugie Ayere emwi ne Jehova vbe Jesu ru ne ima, ma gha wa miẹn ere vbọ. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn emwi ne izọese adẹwerriegbe ma ima re vbekpa e Jehova kevbe Ovbi ẹre. Vbe ako iruẹmwi nọ lele ọna, ma gha guan kaẹn vbene ima khian ya sẹtin miẹn ere vbe izọese adẹwerriegbe kevbe vbene ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ima gbọyẹmwẹ yọ.

EMWI NE IZỌESE ADẸWERRIEGBE MA IMA RE VBEKPA E JEHOVA

3. De vbene uwu ọghe orhunmwu ọkpa khian ya sẹtin miẹn emwa ni bun fan hẹ? (Vbe ya ghee efoto.)

3 Adẹwerriegbe ma ima re wẹẹ, Osa nọ bu ohiẹn ata ẹre Jehova khin. (Diut 32:4) Odẹ vbo? Vbe igiemwi: Obọ Adam nọ sọtẹ ẹre ima na rri orukhọ vbe ukhu, nọ si ẹre ne ima na wulo vbe ẹdẹnẹrẹ. (Rom 5:12) Ne Jehova mieke na fan ima vbe obọ orukhọ kevbe uwu, ọ keghi ru emwamwa ne Jesu mieke na wu ne ima. Sokpan, de vbene izọese ọghe orhunmwu ọkpa nọ re ọmwa nọ gbae khian ya sẹtin miẹn emwa ni bun fan hẹ? Ukọ ighẹ e Pọl khare wẹẹ: “Zẹvbe ne iyenhọ ọghe orhunmwu ọkpa [ọni ọre Adam] ya emwa nibun khian emwa orukhọ, erriọ ẹre ahẹnmwẹ ọghe orhunmwu ọkpa [ọni ọre Jesu] gha vbe ya emwa nibun khian emwa ata vbe odaro Osanobua.” (Rom 5:19; 1 Tim 2:6) Ọna rhie ma wẹẹ, orukhọ ne orhunmwu ọkpa nọ re ọmwa nọ gbae ru, ẹre ọ ya ima khian eviẹn orukhọ kevbe uwu. Nọnaghiyerriọ, ahẹnmwẹ ọghe orhunmwu ọkpa nọ re ọmwa nọ gbae, ẹre ọ miẹn ima fan.

Okpia ọkpa ẹre ọ ya ima khian eviẹn orukhọ kevbe uwu. Vbene okpia ọvbehe na miẹn ima fan. (Ghee okhuẹn 3)


4. Vbọzẹ ne Jehova ma na wa kie ẹkpotọ yọ ne ivbi Adam ni mwẹ ekhọe ata gha rrọọ vbe etẹbitẹ?

4 Esa rrọọ ne Jesu ya wu nọ mieke na miẹn ima fan ra? Ẹ i re te Jehova gha te wa kie ẹkpotọ yọ ne ivbi Adam ni mwẹ ekhọe ata gha rrọọ vbe etẹbitẹ ra? Vbe aro emwa nagbọn ni ma gba, emwi nọ khẹke ne Osanobua te wa ru ni khin. Sokpan, e Jehova gha ru vberriọ, ọ rhie ma wẹẹ, ẹ i ghi re Osa nọ bu ohiẹn ata. Rhunmwuda ne Jehova na re Osa nẹi bu ohiẹn ku, ẹ i khian sẹtin rhie aro gberra orukhọ ne Adam ru.

5. Vbọzẹ ne ima gha na sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, e Jehova i ru emwi nọ ma gba?

5 De vbe nọ gha te gha ye hẹ akpawẹ e Jehova ma gie Ovbi ẹre nọ do ya arrọọ ọghẹe zọ ese ne emwa nagbọn, sokpan ọ na wa kue yọ vberriọ ne ivbi Adam ni ma gba gha rrọọ vbe etẹbitẹ? Emwa gha te gha roro ẹre wẹẹ, Osanobua i khian vbe bu ohiẹn ata vbe emwi ọvbehe. Vbe igiemwi, iran sẹtin gha gbawawẹ deghẹ e Jehova gha mu eyan rẹn eso sẹ? Esa i rrọọ ne ima khian ya gha mwẹ egbe iziro vberriọ. Ne Jehova na ya Ovbi ẹre zọ ese ne ima agharhemiẹn wẹẹ, ọ ma zẹdẹ gha khuẹrhẹ nẹẹn rhie ẹre ma wẹẹ, ẹ i khian sẹtin ru emwi nọ ma gba.

6. De odẹ ọkpa ne izọese adẹwerriegbe ya rhie ẹre ma wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ ima? (1 Jọn 4:​9, 10)

6 Ẹmwata nọ we izọese adẹwerriegbe ya ima rẹn wẹẹ, Osa nọ bu ohiẹn ata ẹre Jehova khin, sokpan ọ wa kakabọ ya ima rẹn vbene Jehova hoẹmwẹ ima sẹ hẹ. (Jọn 3:16; tie 1 Jọn 4:​9, 10.) Izọese adẹwerriegbe ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova hoo ne ima gha mwẹ arrọọ ọghe etẹbitẹ, ẹ i re ọni ọkpa, ọ vbe hoo ne ima gha re ọkpa vbe ẹgbẹe ọghe irẹn. Vbe igiemwi: Vbe Adam ru orukhọ, e Jehova na kpe ẹre hin ọmọ rre. Rhunmwuda ọni, emọ hia ne Adam biẹ ma ghi gha re ọkpa vbe ẹgbẹe ọghe Osanobua. Adeghẹ ima na mu ẹtin yan Osanobua, ma na vbe gha họn ẹmwẹ nẹẹn, ọ gha ya orukhọ ọghe ima bọ ima, ọ ghi vbe ya ima ru ọmọ rhunmwuda izọese adẹwerriegbe. Uhiẹn vbe ẹghẹ ne ima ye na, ma gha sẹtin gha re ọsie Jehova kevbe ọsie emwa ne ima gba ga e Jehova. Gele gele, e Jehova rhie ẹre ma nẹ vbene irẹn hoẹmwẹ ima hẹ!​—Rom 5:​10, 11.

7. De vbene oya ne Jesu re ya ya ima rẹn vbene Jehova hoẹmwẹ ima sẹ hẹ?

7 Ma gha sẹtin gele rẹn vbene Jehova hoẹmwẹ ima hẹ vbe ima gha muẹn roro vbe nọ da e Jehova hẹ vba gbe Ovbi ẹre rua. Esu khare wẹẹ, ọguọmwadia e Jehova rhọkpa i rrọọ nọ gha rhikhan mu e Jehova vbe emwi ghaa ba su ẹre. Ne Jehova mieke na rhie ẹre ma wẹẹ, ohoghe ẹre Esu ta, ọ keghi zin egbe ne Ovbi ẹre rri oya, ọ ke wu. (Job 2:​1-5; 1 Pit 2:21) Aro e Jehova sẹ emwi hia nọ sunu daa e Jesu, ọ bẹghe ẹre vbe avbe ọkaolotu ugamwẹ yae gbogie, vbe avbe ivbiyokuo ya asan bolo ẹre egbe kevbe vba kaan ẹnrẹn mu erhan. E Jehova vbe bẹghe ẹre vbe Jesu wu uwu obalọ. (Mat 27:​28-31, 39) E Jehova te mwẹ ẹtin nọ gha te ya fan e Jesu. Vbe igiemwi, vbe eghian ghaa yae gbogie, iran na kha wẹẹ: “We ne Osanobua miẹn ọnrẹn fan nian, deghẹ ẹmwẹ ọnrẹn gele yẹẹ Osanobua,” te Jehova gha te wa miẹn ọnrẹn fan vbobọvbobọ nii. (Mat 27:​42, 43) Sokpan, akpawẹ Osanobua ru vberriọ, a i ghẹ te sẹtin dẹ ima werriegbe, ọghe ima te fo. Ọna ẹre ọ si ẹre ne Jehova na kue yọ ne Ovbi ẹre rri oya, a te miẹn wẹẹ, ọ kpan udu.

8. Ọ da e Jehova ra vbe Ovbi ẹre rri oya? Rhan otọ re. (Vbe ya ghee efoto.)

8 Ọ ma khẹke ne ima gha roro ẹre wẹẹ, rhunmwuda ne Osanobua na re Osa ne udazi, a i khian sẹtin ru emwi nọ gha yae ghọghọ ra nọ gha dae! Te Osanobua yi ima ne ima gha yevbe irẹn; emwi gha sẹtin ya ima gha ghọghọ, emwi sẹtin vbe sunu nọ gha da ima sẹ ugboloko, erriọ ẹre Jehova wa vbe ye zẹẹ. E Baibol khare wẹẹ, emwa ru e Jehova emwi nọ “rhia ẹre ẹko rua” kevbe nọ “si obalọ” gie ẹre. (Psm 78:​40, 41) Gi ima vbe guan kaẹn okha ọghe Ebraham kevbe Aizik. Yerre wẹẹ, Osanobua tama Ebraham nọ ya ovbi ẹre ne ukpọmọkpa zọ ese ne irẹn. (Gẹn 22:​9-12; Hib 11:​17-19) Ya ekhọe zomwa rẹn vbene ọ gha da Ebraham hẹ vbe ọ khian ya ehọ gbe ovbi ẹre rua. Inu ghi nọ ne Jehova. E Jehova ẹre ọ khian da sẹ, rhunmwuda, aro ọre sẹ ọre vbe Ovbi ẹre rri oya vbe obọ avbe eghian, ọ te do wu!​—Ya ghee vidio nọ mwẹ uhunmwuta nọ khare wẹẹ, Imitate Their Faith​—Abraham, Part 2 vbe jw.org.

Ọ da e Jehova vbe ọ bẹghe ẹre wẹẹ, Ovbi ẹre rri oya (Ghee okhuẹn 8)


9. De vbene Rom 8:​32, 38, 39 ya ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ ima kevbe etẹn ne ima gba ga ẹsẹse?

9 Izọese adẹwerriegbe ya ima rẹn wẹẹ, ọmwa rhọkpa i rrọọ nọ hoẹmwẹ ima sẹ vbene Jehova ya hoẹmwẹ ima. (Tie Rom 8:​32, 38, 39.) Ọghe ne ẹmwata, e Jehova kue hoẹmwẹ ima sẹ vbene ima hoẹmwẹ egbe ima. Ọ gha yẹẹ ruẹ ne u gha rrọọ vbe etẹbitẹ ra? E Jehova ẹre ọ ghi yẹẹ sẹ. Ọ gha yẹẹ ruẹ na ya orukhọ ruẹ bọ ruẹ ra? E Jehova ẹre ọ ghi kue yẹẹ sẹ. Emwi nọ wa gualọ vbe obọ ima ọre ne ima mu ẹtin yan irẹn kevbe ne ima gha họn ẹmwẹ nẹẹn, ne ima ya rhie ẹre ma wẹẹ, ma gbọyẹmwẹ ye ẹse nọ ru ne ima. Izọese adẹwerriegbe gele wa rhie ẹre ma vbene Osanobua hoẹmwẹ ima hẹ. Vbe agbọn ọgbọn nọ dee, ma gha miẹn emwi ni bun ọvbehe nọ gha ya ima rẹn wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ ima ẹsẹse.​—Asan 3:11.

EMWI NE IZỌESE ADẸWERRIEGBE MA IMA RE VBEKPA E JESU

10. (a) De emwi nọ mobọ wa da e Jesu vba bu ohiẹn uwu gbe ẹre? (b) De odẹ eso ne Jesu ya kpe eni Erhae huan hẹ? (Vbe ya ghee ẹkpẹti nọ khare wẹẹ, “ Imudiase Ọghe Jesu Keghi Kpe Eni Erhae Huan.”)

10 Jesu ma hoo na sa ọrho ye eni Erhae. (Jọn 14:31) Emwi nọ wa gha da e Jesu vbọ ọre ne iran na wẹẹ, ọ fi unu gie Osanobua, a na vbe bu ohiẹn uwu gbe ẹre zẹvbe izigan, ọna gha wa sa ọrho ye eni e Jehova. Ọni ẹre ọ si ẹre nọ na na erhunmwu gie Erhae wẹẹ: “Erha mwẹ, deghẹ ọ gha gia ru, lahọ miẹn mwẹ ukpu na.” (Mat 26:39) Ne Jesu na rhikhan mu Erhae ya sẹ ufomwẹ, te ọ kpe eni Erhae huan.

11. De vbene Jesu ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ emwa ẹsẹsẹmwẹse? (Jọn 13:1)

11 Izọese adẹwerriegbe vbe ya ima rẹn wẹẹ, Jesu mu ẹmwẹ emwa ọvbehe roro, katekate avbe erhuanegbe ẹre. (Itan 8:31; tie Jọn 13:1.) Vbe igiemwi, Jesu rẹnrẹn wẹẹ, emwi eso ne irẹn do ru vbe agbọn na i khian gha khuẹrhẹ, katekate ne irẹn do wu uwu obalọ. Rhunmwuda ne Jesu na hoẹmwẹ emwa, ẹre ọ si ẹre nọ na ru emwi hia nọ ru vbe uhunmwu otagbọn na, ẹ i wa re rhunmwuda ne Jehova na gie ẹre. Ekhọe hia ẹre ọ ya gha kporhu, ẹre ọ ya gha ma emwa emwi, ẹre ọ vbe ya gha ru iyobọ ne emwa. Uhiẹn vbe ẹdẹ ne Jesu wu, ọ keghi kpe owẹ ọghe avbe ukọ ọghẹe, ọ na vbe rhie igiọdu kevbe adia ne iran. (Jọn 13:​12-15) Vbe Jesu rre uhunmwu erhan irrioya, ọ keghi tama izigan ọkpa wẹẹ, ọ ra gha gu irẹn rre Paradais, ọ na vbe ru emwamwa na ya gha gbaroghe iye irẹn. (Luk 23:​42, 43; Jọn 19:​26, 27) Ọna ya ima rẹn wẹẹ, ẹ i re uwu ọghẹe ọkpa ẹre Jesu ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ emwa, emwi hia nọ ru wa vbe rhie ẹre ma wẹẹ, ọ hoẹmwẹ emwa ẹsẹsẹmwẹse.

12. De vbene Jesu ye ya zọ ese ne ima hẹ vbe ẹdẹgbegbe?

12 Agharhemiẹn wẹẹ “uhukpa” ẹre Jesu wu, te ọ ye zọ ese ne ima vbe ẹdẹgbegbe. (Rom 6:10) Odẹ vbo? Jesu wa ye ru emwi ughughan nọ gha ya ima miẹn ere vbe izọese adẹwerriegbe ọghẹe. Gi ima guan kaẹn emwi nọ ru. Irẹn ọre Ọba ọghe ima, Ogie Ohẹn kevbe uhunmwuta ọghe iko. (1 Kọr 15:25; Ẹfis 5:23; Hib 2:17) Irẹn ẹre ọ khian vbe siẹnro iwinna ọghe na ya si etẹn na hannọ zẹ kevbe oghẹn ne gbii koko, vbene orueghe nọkhua te sẹ ufomwẹ ẹre a khian na ru iwinna na fo. a (Mat 25:32; Mak 13:27) Ọ wa vbe hia na miẹn wẹẹ, a kpemehe evbare orhiọn ne eguọmwadia ẹre vbe ẹdẹ okiekie na. (Mat 24:45) Te Jesu khian ye gha gbaroghe ima vbe Ukpo Arriaisẹn Ọkpa Nọ Khian Ya Kha. Te Jehova gele ya Ovbi ẹre ru ẹse ne ima!

YE GHA RUẸ EMWI

13. Vbọ khian ru iyobọ ne ima, ne ima ye gha ruẹ vbekpa ahoẹmwọmwa ne Osanobua kevbe Kristi mwẹ ne ima?

13 Adeghẹ u na gha muẹn roro ahoẹmwọmwa ne Jehova vbe Jesu Kristi mwẹ daa ima, ọ gha ru iyobọ nuẹn ya ruẹ emwi ni bun vbekpa odẹ ne iran ya rhie ẹre ma wẹẹ, iran hoẹmwẹ ima. Ọ ghaa rre ẹghẹ Ugie Ayere vbe ukpo na, u sẹtin tie Ebe Enẹ Ni Ta Okha Ọghe Jesu, a gha we ọkpa ẹre u sẹtin tie. Ghẹ tie nọ bun gbe vbe uhukpa. Nọghayayerriọ, u ghi fẹko gbarokotọ tie ẹre, ne u mieke na rẹn emwi eso ni rhie ẹre ma, evbọzẹe nọ na khẹke ne ima hoẹmwẹ e Jehova vbe Jesu. U ghi vbe hia ne u gi emwa ọvbehe rẹn emwi ne u ruẹ re.

14. Zẹvbe nọ rre ebe Psalm 119:​97, ma ghaa ru ezanzan vbọ khian ya ru iyobọ ne ima ya ruẹ vbekpa izọese adẹwerriegbe kevbe avbe uhunmwuta ọvbehe? (Vbe ya ghee efoto.)

14 Adeghẹ ọ kpẹẹ re nẹ ne u ke rre odẹ ẹmwata, u sẹtin gha roro ẹre, deghẹ emwi ọgbọn ye rrọọ ne u gha sẹtin ruẹ vbekpa odẹ ne Osanobua ya bu ohiẹn ata, ahoẹmwọmwa nọ mwẹ ne ima kevbe izọese adẹwerriegbe. Ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, emwi wa bun ne ima gha sẹtin ruẹ vbekpa ena hia kevbe uhunmwuta ni bun ọvbehe. Nọnaghiyerriọ, vbọ khẹke ne ima ru? Hia ne u gha tie avbe ebe ọghomwa. U gha tie ako ne u ma mobọ rẹn otọ re, u ghi hia ne u ru ezanzan. Iyeke ọni, u ghi ya ẹdẹ ohoho muẹn roro, emwi ne u miẹn ruẹ, kevbe emwi nọ ma ruẹ re vbekpa e Jehova, Ovbi ẹre kevbe ahoẹmwọmwa ne iran mwẹ nuẹn.​—Tie Psalm 119:97.

Ọ gha khọnrẹn nọ kpẹẹ nẹ ne ima ke rre odẹ ẹmwata na, ma gha ye miẹn emwi ni bun ruẹ nọ gha ya ima gbọyẹmwẹ ye izọese adẹwerriegbe sayọ (Ghee okhuẹn 14)


15. Vbọzẹ nọ na khẹke ne ima ye gha gualọ emwi ewe ni rre uwu e Baibol?

15 Adeghẹ u ma miẹn emwi ọgbọn ruẹ vbe u ghaa tie ebe ra vbe u ghaa ru ezanzan ghẹ gi egbe wọọ ruẹ. Ọ gha gia na kha wẹẹ, te u yevbe na ghee emwa ni gualọ igoru. Izinegbe ẹre emwa ni gualọ igoru ya gualọ igoru, ọ rhie ughaẹdẹ ni bun, uhiẹn ọ kue sẹ ikpẹdẹ ni bun iran ke miẹn igoru nekherhe. Ọrheyerriọ, iran i gi egbe wọọ iran, rhunmwuda, aro nọ ghaan ẹre iran ya ghee igoru nii, ọ gha khọnrẹn we te ọ ye kherhe. Emwi ewe ni rre uwu e Baibol hin usi sẹ igoru! (Psm 119:127; Itan 8:10) Rhunmwuda ọni, gha mwẹ izinegbe, ne u ye gha lele emwamwa ne u ya tie Baibol.​—Psm 1:2.

16. Vbe ima khian ya ya egbe taa e Jehova vbe Jesu hẹ?

16 Zẹvbe ne u ya ruẹ emwi ne egbuẹ, gualọ vbene u khian ya gha rhie emwi ne u ruẹ ye uyinmwẹ. Vbe igiemwi, ya egbe taa e Jehova vbe odẹ nọ ya bu ohiẹn ata, u ghi gha ya obọ ọkpa mu emwa hia. Gha ya egbe taa odẹ ne Jesu ya rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn hoẹmwẹ Erhae, u ghi mu egbe ne u khian ya rri oya ba ẹmwẹ eni e Jehova, u ghi vbe gha ru iyobọ ne etẹn, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, ẹ i khuẹrhẹ nuẹn. Vbe gha ya egbe taa e Jesu ne u gha kporhu ma emwa ọvbehe, ne iran mieke na vbe miẹn ere vbe ẹse nai miẹn egbọre ne Jehova ru ne ima.

17. Vbe ima khian zẹ iro yan vbe ako iruẹmwi nọ lelẹe?

17 Vbene ima ya ruẹ vbekpa izọese adẹwerriegbe kevbe vbene ima ya gbọyẹmwẹ yọ, erriọ ẹre ahoẹmwọmwa ne ima mwẹ ne Jehova vbe Ovbi ẹre khian ya gha wegbe yọ. Erriọ ẹre iran khian vbe ya hoẹmwẹ ima sayọ. (Jọn 14:21; Jems 4:8) Rhunmwuda ọni, wa gi ima gha loo emwi ughughan ne Jehova kpemehe ẹre ya ruẹ sayọ vbekpa izọese adẹwerriegbe. Vbe ako iruẹmwi nọ lele ọna, ma gha guan kaẹn odẹ eso ne ima khian ya sẹtin miẹn ere vbe izọese adẹwerriegbe kevbe vbene ima khian ya rhie ẹre ma wẹẹ, ima gbọyẹmwẹ yọ.

IHUAN 107 Gha Mwẹ Ahoẹmwọmwa Vbene Osa Vbe Ye

a EXPRESSION EXPLAINED: Emwi ne Pọl ghaa guan kaẹn vbe ọ khare wẹẹ, a gha si “emwi ni rre ẹrinmwi” koko vbe ebe Ẹfisọs 1:10 lughaẹn ne “emwa . . . na hannọ zẹ” na khian vbe si koko ne Jesu guan kaẹn vbe ebe Matiu 24:31 kevbe ebe Mak 13:27. Ẹghẹ ne Jehova khian ya ya orhiọn nọhuanrẹn zẹ emwa ni khian deba e Jesu kha ẹre Pọl ghaa guan kaẹn. Sokpan ẹghẹ na khian ya si etẹn na hannọ zẹ ni ghi dekẹ vbe uhunmwu otagbọn na koko gha rrie ẹrinmwi ẹre Jesu ghaa guan kaẹn.