1. De iwinna nọ wa mu emwa ni bun vbe ẹdẹnẹrẹ?

 Ẹ I MWẸ aro ruẹ ma he dae wẹẹ, ọghe ne egbe iran ọkpa ẹre emwa wa rẹn vbe ẹdẹnẹrẹ. Vbe igiemwi, emwa eso keghi ya emwi ne iran sẹtin ru rhọ vbe intanẹt, erriọ ẹre iran vbe ya ru emwi nọ gha ya emwa gha ghee iran gidii. Vbọrhirhighayehẹ, ibozẹghẹ emwa wa rhie uyi gie Jehova vbe ẹdẹnẹrẹ. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha guan kaẹn emwi na yae kha na rhie uyi gie Jehova kevbe emwi nọ khẹke nọ gua ima kpa ya ru vberriọ. Ma gha ruẹ vbene ima gha ya sẹtin rhie uyi nọ khẹke ne Jehova, kevbe vbene Jehova khian ya tobọre kpee eni ẹnrẹn huan vbe odaro.

VBA YAE KHA VBA GHA WE NA RHIE UYI GIE JEHOVA?

 2. De vbene Jehova ya rhie uyi ọghẹe ma hẹ vbe Oke Sainai? (Vbe ya ghee efoto.)

² Vbọ re uyi? Vbe Baibol, a sẹtin loo ẹmwẹ na ighẹ “uyi” ginna ọmwa nọ hin usi. Vbe Jehova da fan Ivbi Izrẹl hin ọviẹn rre vbe Igipt, ọ keghi ru emwi ọyunnuan eso ya rhie uyi ọghẹe ma. Gele muẹn roro, vbene emwi ghaa ye hẹ vbe ẹghẹ nii: Ivbi Izrẹl hia keghi si egbe koko vbe ẹzi Oke Sainai, ne iran mieke na do danmwehọ emwi ne Osanobua khian tama iran. Okuku nọ mwẹ ẹmi keghi lẹga oke nii. Ugbohiotọ keghi sunu, ọ gha kẹ, ugbohiotọ na mu avbe oke ni rre evba kevbe otọ ne iran mudia yi weghe, erriọ ẹre ayan, owogho ọghe avannukhunmwu kevbe ọghe oru vbe ya gha mu ehe hia weghe, sẹrriọ wẹẹ, te ọ khian ghi te yin iran ehọ. (Ẹks 19:​16-18; 24:17; Psm 68:8) Muẹn roro, vbe nọ  ghaa ye Ivbi Izrẹl hẹ vbe Jehova ya avbe emwi ọyunnuan na ya rhie uyi ọghẹe ma.

 3. Vba yae kha vba gha we na rhie uyi gie Jehova?

³ Ma ne emwa nagbọn vbe vbo? Ma gha sẹtin rhie uyi nọ khẹke gie Jehova ra? Ẹn. Odẹ ọkpa ne ima khian ya ru ọna ọre ne ima gi emwa ọvbehe rẹn aro ọmwa ne Jehova khin kevbe vbe nọ mwẹ ẹtin hẹ. Ma gha vbe sẹtin rhie uyi gie Jehova deghẹ ima na gha rhie etian nẹẹn ye emwi ne ima sẹtin ru. (Aiz 26:12) Ọba ighẹ e Devid wa rhie igiemwi esi yotọ vbe ọ gha de ọghe na gha rhie uyi gie Jehova. Vbe Devid ghi na erhunmwu vbe odaro Ivbi Izrẹl ni si egbe koko, e Devid na kha wẹẹ: “U kpọlọ ẹsẹse, u keghi mwẹ ẹtin nọ vuọn ne ose kevbe orrirri. Wẹ ẹre ọ yan emwi hia ni rre ẹrinmwi kevbe agbọn, uwẹ ọre Ọba.” E Devid ghi na erhunmwu fo nẹ, “emwa nii hia ni si koko ye evba keghi wa rho e Jehova.”​—1 Krọ 29:​11, 20.

 4. De vbene Jesu ya rhie uyi gie Jehova hẹ?

⁴ Vbe Jesu a ya rhie uyi gie Erhae vbe ọ rre uhunmwu otagbọn na? Ọ keghi gi emwa rẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ rhie ẹtin ne irẹn ya gha ru emwi ọyunnuan. (Mak 5:​18-20) Te ẹmwẹ ne Jesu ghaa ta vbekpa Erhae kevbe obọ nọ ya gha mu emwa ọvbehe wa vbe gha rhie uyi gie Jehova. Ọ ghaa mwẹ asẹ ọkpa ne Jesu ya gha ma emwa emwi vbe sinagọg, okhuo ọkpa ne orhiọn dan mu gba vbe ọwara ukpo 18 ghaa rre usun iran. Obọ da okhuo na sẹrriọ wẹẹ, ọ keghi suke, ọ ma ghi sẹtin gha niẹn egbe ẹre. U miẹn obalọ ne okhuo na ghaa ye! Jesu keghi tohan okhuo na, ọ na fẹko tama rẹn wẹẹ: “Okhuo na, a fan ruẹ nẹ vbe evburriẹ ruẹ.” Ẹre Jesu na viọ obọ yan ẹnrẹn, vbobọvbobọ nii, nene okhuo keghi niẹn egbua, “ọ na suẹn gha rhie uyi gie Osanobua,” te okhuo na wa gha ghọghọ wẹẹ, e Jehova mu irẹn egbe rran! (Luk 13:​10-13) Emwi ne Jehova ru ne okhuo na bẹghe, ẹre ọ yae rhie uyi gie Jehova, emwi bun nọ vbe ya ima rhie uyi gie Jehova vbe ẹdẹnẹrẹ.

VBỌ YA IMA RHIE UYI GIE JEHOVA?

 5. De emwi eso nọ ya ima rhie ọghọ ne Jehova?

⁵ Ma keghi rhie uyi gie Jehova rhunmwuda ma ya ekhọe hia rhie ọghọ nẹẹn. Emwi bun nọ ya ima rhie ọghọ nẹẹn. E Jehova ọre Osa ne oghodua; a i miẹn emwi nẹi sẹtin ru. (Psm 96:​4-7) Avbe emwi nọ yi keghi rhie ẹre maan wẹẹ, Osa nọ mwẹ ẹwaẹn ẹre nọ. Obọ re ẹre arrọọ ke rre, irẹn ẹre ọ vbe yi emwi hia nọ ya ima rre agbọn. (Arhie 4:11) Ẹ i sẹ nọ re ọghẹe rae. (Arhie 15:4) Te emwi hia nọ ru dinnodẹ, erriọ ẹre ọ vbe ya mu eyan ẹnrẹn sẹ vbe ẹghẹ hia. (Jọs 23:14) Ẹ i khabe na na miẹn wẹẹ, vbe akhasẹ ighẹ e Jerimaia ghi guan kaẹn e Jehova, ọ na wẹẹ: “Ọmwa nọ yevbe ruẹ i rrọọ, vbe uwu avbe umẹwaẹn uhunmwu ẹvbo hia, ra vbe uwu avbe ọba iran”! (Jer 10:​6, 7) Vbene ẹmwata, emwi wa bun nọ ya ima rhie ọghọ ne Erha ima nọ rre ẹrinmwi. Gberra wẹẹ, e Jehova ru emwi nọ ya ima rhie ọghọ nẹẹn, ọ vbe ru emwi nọ ya ima hoẹmwẹ ọnrẹn.

 6. Vbọzẹ ne ima na hoẹmwẹ e Jehova?

⁶ Ma keghi rhie uyi gie Jehova rhunmwuda ma ya ekhọe hia hoẹmwẹ ọnrẹn. Gi ima zẹ iro yan emwi eso nọ ya ima hoẹmwẹ e Jehova. Ọ mwẹ ekhọe itohan kevbe ẹnina. (Psm 103:13; Aiz 49:15) Ọ vbe mwẹ ekhọe agiẹngiẹn; ọ keghi dae vbe ima ghaa rri oya. (Zẹk 2:8) Ẹ i yae lọghọ ima, ne ima sẹtin gu irẹn ru ọse. (Psm 25:14; Iwinna 17:27) Ọ mu egbe rriotọ; “ọ vbẹrre, nọ mieke na ghee ẹrinmwi kevbe agbọn ghee, ọ tọn ovbiogue mu ke ebubẹ ladian.” (Psm 113:​6, 7) Ena hia ma sẹ nọ gha ya ima rhie uyi gie Jehova ra?​—Psm 86:12.

 7. De ẹkpotọ ne kpataki nọ kie ne ima?

⁷ Ma keghi rhie uyi gie Jehova rhunmwuda ma hoo ne emwa do rẹn ọnrẹn. Emwa ni bun ma gele rẹn e Jehova. Vbọzẹ? Rhunmwuda Esu keghi ta ohoghe khian vbekpa e Jehova, nọ ya mu emwa ni bun rẹrẹ. (2 Kọr 4:4) E Setan ya emwa ni bun yayi wẹẹ, ọmwa ne ohu rherhe  mu kevbe nẹi mwẹ ẹmwẹ ima vbe orhiọn ẹre Jehova khin, kevbe wẹẹ, irẹn ẹre ọ si ọlọghọmwa hia ne ima werriẹ aro daa vbe ẹdẹnẹrẹ. Sokpan, ma rẹn ẹmwata nọ rrọọ! Ẹkpotọ kie ne ima ya gie emwa ọvbehe rẹn ẹmwata nọ rrọọ, ne ima mieke na rhie uyi gie Jehova. (Aiz 43:10) Emwi ne ebe Psalm 96 wa mobọ guan kaẹn ọre na gha rhie uyi gie Jehova. Zẹvbe ne ima ya zẹ iro yan ako ọghe ebe nọhuanrẹn na, gha muẹn roro odẹ eso ne u khian ya sẹtin gha rhie uyi nọ khẹke gie Jehova.

VBE IMA KHIAN YA RHIE UYI NỌ KHẸKE GIE JEHOVA HẸ?

 8. De odẹ ọkpa ne ima gha ya sẹtin rhie uyi gie Jehova? (Psalm 96:​1-3)

⁸ Tie ebe Psalm 96:​1-3. Ẹmwẹ ne ima ta vbekpa e Jehova gha sẹtin rhie uyi gie ẹre. Ako na rhie igiọdu ne ima, ne ima gha “so ihuan gie Jehova,” ne ima gha “rho eni ẹnrẹn,” ne ima gha “na iyẹn nọ maan vbe ẹdẹgbegbe wẹẹ, ọ miẹn ima fan nẹ,” kevbe ne ima gha “na iyẹn uyi ẹre ma avbe uhunmwu ẹvbo.” Ena keghi re odẹ ughughan ne ima gha ya sẹtin rhie uyi gie Jehova. Ivbi e Ju ni ya ẹkoata ga e Jehova kevbe Ivbi Otu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ ọghe avbe ukọ wa gha ya ekhọe hia tama emwa ọvbehe emwi ni maan ne Jehova he ru ne iran, erriọ ẹre iran vbe ya gha tama emwa aro ọmwa ne Jehova gele khin. (Dan 3:​16-18; Iwinna 4:29) Vbe ima khian ya ya egbe taa iran hẹ?

9-10. Vbua miẹn ruẹ vbe igiemwi ọghe Angelena? (Vbe ya ghee efoto.)

⁹ Gi ima zẹ iro yan igiemwi ọghe Ọtẹn Nokhuo Angelena, a nọ rre United States. Ọ keghi gi emwa ọvbehe rẹn vbekpa e Jehova vbe isiwinna ọghẹe. Ọ mwẹ iko na do vbe isiwinna ọghe Angelena, rhunmwuda emwa ọgbọn ni da suẹn iwinna. Vbe iko na, a ghi we ne u gi emwa rẹn emwi eso vbekpa ruẹ. Angelena keghi ru emwamwa nọ ya gie efoto eso ma iran, ne iran mieke na rẹn ọyẹnmwẹ nọ sẹ irẹn rhunmwuda ne irẹn na ga e Jehova. Vbọrhirhighayehẹ, vbe nọ te sẹ ọre egbe, ọmwa ne iran gba winna keghi kha wẹẹ, te a te wa koko irẹn zẹvbe Osẹe Jehova. Ọ na ghi suẹn gha zaan Avbe Osẹe Jehova. Angelena khare wẹẹ: “Ohan na wa suẹn gha mu mwẹ. Sokpan, I na ghi nọ egbe mwẹ wẹẹ: ‘I gha wa hunwan ne ọmwa ta ohoghe vbekpa e Jehova ra? Ra I gha sinmwi oseghe nẹẹn?’”

¹⁰ Ọmwa ne iran gba winna ghi guan fo nẹ, Angelena na fẹko na erhunmwu ye uwu ekhọe.  Ọ na ya urhu ne khuẹrhẹ tama rẹn wẹẹ: “Osẹe Jehova na biẹ ye otu na ẹre imẹ vbe khin. Osẹe Jehova ẹre I wa ye khin do fi ebanban.” Angelena ma gi ohan muẹn, agharhemiẹn wẹẹ, ọ ma gha khuẹrhẹ, ọ na ghi gie efoto ne irẹn vbe avbe ọsiọre mu vbe iran ya oghọghọ ga e Jehova ma iran, ọ na vbe ya ọghọ vbe ute rhan otọ emwi nọ yayi. (1 Pit 3:15) Vbọ ghi sunu? Angelena ghi guan fo nẹ, ọmwa ne iran gba winna nii, ma ghi gha gbodan. Nene okpia na kue kha wẹẹ, irẹn wa gha sọyẹnmwẹ ugamwẹ e Jehova vbe irẹn waan dee. Angelena khare wẹẹ: “Te ọ khẹke na sinmwi oseghe ne Jehova. Uyi nọkhua ẹre Jehova mu ye ima egbe nọ na kie ẹkpotọ yọ, ne ima gha tama emwa ọvbehe vbekpa irẹn.” Ẹkpotọ vbe kie ne ima ya rhie uyi gie Jehova, uhiẹn vbe emwa ọvbehe ghaa zaan rẹn.

11. De vbene eguọmwadia e Jehova he ya lele ibude nọ rre ebe Psalm 96:8?

¹¹ Tie Psalm 96:8. Ma gha sẹtin ya emwi ne ima mwẹ rhie uyi gie Jehova. Ke ẹghẹ gha dee ẹre eguọmwadia e Jehova ke ya emwi ne iran mwẹ ya rhie uyi gie Jehova. (Itan 3:9) Vbe igiemwi, Ivbi Izrẹl keghi ru izọhẹ, na ya bọ ọgua Osa kevbe na ya gha dọlọe yi. (2 Ọba 12:​4, 5; 1 Krọ 29:​3-9) Erhuanegbe eso ni hoẹmwẹ Jesu kegha “ya emwi ne iran mwẹ” ru iyobọ ne Jesu kevbe avbe ukọ ọghẹe. (Luk 8:​1-3) Ivbi Otu e Kristi ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ nẹdẹ keghi ya emwi ne iran mwẹ ru iyobọ ne etẹn iran ni ghaa rre uwu ibavbaro. (Iwinna 11:​27-29) Vbe ẹdẹnẹrẹ, ma gha vbe sẹtin ya izọhẹ ne ima ru rhie uyi gie Jehova.

12. De vbene izọhẹ ne ima ru gha ya sẹtin rhie uyi gie Jehova? (Vbe ya ghee efoto.)

¹² Gi ima zẹ iro yan igiemwi ọkpa nọ rhie ẹre ma wẹẹ, izọhẹ ne ima ru keghi rhie uyi gie Jehova. Vbe iyẹn ọkpa nọ sẹ obọ vbe ukpo 2020, a keghi guan kaẹn ẹghẹ ne amẹ ma ya rhọọ vbe ẹghẹ eso vbe Zimbabwe. Ohanmwẹ te gbele ẹbo emwa ni bun rua, ya sẹ egbe ọtẹn ima nokhuo ọkpa na tie ẹre Prisca. Vbe uwu ena hia, te Prisca wa ye gha kporhu vbe ẹdẹ Wednesday vbe Fraide, vbene ọ ka ru ẹre dee yi, erriọ ẹre ọ wa vbe gha ru ẹre vbe ẹghẹ na ya kọ emwiokọ. Emwa ne iran gba rre ẹdogbo ọkpa na gha zaan ẹnrẹn wẹẹ, ẹghẹ nọ gha te ya gha winna vbe ugbo, ẹre ọ ya gha kporhu. Iran na tama ẹnrẹn wẹẹ, “Te ohanmwẹ khian gbua.” E Prisca ghi ya udinmwẹ kha wẹẹ, “E Jehova i sẹ nọ re ọghẹe rae.” Vbọ ma he kpẹẹ vba, otu keghi gie etẹn, ne iran ya ru iyobọ ne etẹn ni rre ẹdogbo ne ọtẹn na ye, e Prisca wa vbe miẹn ere vbe iyobọ na. Izọhẹ ne ima ru ẹre ọ zẹe  ighẹ a sẹtin ru iyobọ na ne etẹn na. Emwa ni ghaa rre ẹdogbo ọghe Prisca ghi bẹghe emwi nọ sunu na, ọ keghi yan iran unu rua, ẹre iran na ghi kha wẹẹ, “Osanobua ma gele sẹ ruẹ rae, rhunmwuda ọni, ma gha hoo ne ima rẹn ọnrẹn sayọ.” Iyeke ọni, ihinrọn vbe uwu iran na, na ghi suẹn gha yo iko.

13. De vbene uyinmwẹ ima khian ya sẹtin rhie uyi gie Jehova hẹ? (Psalm 96:9)

¹³ Tie ebe Psalm 96:9. Uyinmwẹ ima gha sẹtin rhie uyi gie Jehova. Ọ ma khẹke ne avbe ohẹn ni ghaa ga vbe ọgua Osa ọghe Jehova gha re emwa ni gbiruẹn. (Ẹks 40:​30-32) Sokpan, vbọ gberra ọni, ọ vbe khẹke ne uyinmwẹ iran vbe gha re nọhuanrẹn vbe odaro Osanobua. (Psm 24:​3, 4; 1 Pit 1:​15, 16) Te ọ khẹke ne ima hia ne ima ban “akpa nẹdẹ” mu fua, ọni ọre avbe uyinmwẹ dan, iyeke ọni, ma ghi mu “akpa ọghe ọgbọn” yọ, ọni nọ wẹẹ, ma ghi gi odẹ ne ima ya roro emwi kevbe odẹ ne ima ya ru emwi gha rhie ẹre ma wẹẹ, ma ya egbe taa e Jehova. (Kọl 3:​9, 10) E Jehova gha sẹtin ru iyobọ ne ọmwaikọmwa ya fi werriẹ, ọ gha khọnrẹn nọ gha re ọmwa nọ fuẹn vbe uwu orukhọ.

14. De emwi ne u miẹn ruẹ vbe okha ọghe Jack? (Vbe ya ghee efoto.)

¹⁴ Gi ima guan kaẹn okpia ọkpa na tie ẹre Jack, ọmwa nọ gbinna igbinna igbinna kevbe nọ kakabọ khọọ, ẹre Jack wa gha khin, sẹrriọ wẹẹ, emwa na gha tie ẹre Esu. Rhunmwuda emwi dan nọ ghaa ru, a keghi bu ohiẹn uwu gbe ẹre. Vbọrhirhighayehẹ, vbene ọ te sẹ ẹghẹ na khian ya gbe ẹre rua, ọtẹn nokpia ọkpa nọ mu otuẹ gha rrie eghan ne Jack ye, keghi tama e Jack we irẹn hoo ne irẹn gha gu e Jack ruẹ e Baibol, e Jack na kue yọ. Agharhemiẹn wẹẹ, ọmwa dan ẹre Jack te gha khin, ọ keghi ban uyinmwẹ dan nọ te gua ẹre obọ ro, ọ na ghi do gbegba nọ gha sẹtin dinmwiamẹ. Te Jack wa gele fi werriẹ sẹrriọ wẹẹ, ọ ghi rre ẹdẹ na khian gbe ẹre rua, avbe eseghan eso ni ghaa rre evba na gha viẹ. Okpia ọkpa nọ winna vbe eghan nii khare wẹẹ: “Vbe ẹghẹ nọ gberra, e Jack ẹre ọ ghi te khọọ sẹ vbe uwu avbe oleghan hia ni rre emwa. Sokpan vbe na guan na, e Jack rre usun oleghan ne uyinmwẹ ọnrẹn ghi maan sẹ.” Vbe ọ ghi rre uzọla ọkpa vba ghi gbe Jack rua nẹ, etẹn ni werriegbe gha rrie eghan ne Jack ghaa ye ne iran ya do iko vbe evba, keghi miẹn oleghan ọkpa nọ rrie iko vbe ẹghẹ okaro. De emwi nọ yae gha die iko? Vbene Jack ya fi werriẹ keghi gbe ẹre egbe, ọ na gha hoo ne irẹn rẹn emwi ne irẹn gha ru ne irẹn mieke na sẹtin gha ga e Jehova. Ọ vẹ na rẹn wẹẹ, uyinmwẹ ọghe ima  gha sẹtin rhie uyi gie Jehova ne Erha ima nọ rre ẹrinmwi!​—1 Pit 2:12.

DE VBENE JEHOVA KHIAN YA RHIE UYI YE ENI ẸNRẸN HẸ VBE ODARO?

15. De vbene Jehova khian ya rhie uyi ye eni ẹnrẹn hẹ vbe odaro? (Psalm 96:​10-13)

¹⁵ Tie ebe Psalm 96:​10-13. Ufomwẹ ọghe Psalm 96 keghi gie Jehova zẹvbe ọbuohiẹn nọ bu ohiẹn ata kevbe Ọba. De vbene Jehova khian ya rhie uyi ye eni ẹnrẹn hẹ vbe odaro? Ohiẹn ẹmwata ne Jehova khian bu ẹre ọ khian ya ru ọna. Vbe nẹi khian ghi kpẹẹ gbe, ọ gha bu ohiẹn gbe Babilọn Nọkhua, rhunmwuda nọ na sa ọrho ye eni ẹnrẹn. (Arhie 17:​5, 16; 19:​1, 2) Emwa eso ne aro iran gha sẹ oguọghua ọghe Babilọn Nọkhua sẹtin do deba ima ga e Jehova. Vbe okiekie, e Jehova gha guọghọ agbọn Esu na vbe okuo Amagẹdọn, ya sẹ egbe emwa ni gbodan ghee ẹre kevbe ni sa ọrho ye eni ẹnrẹn, sokpan, nọ ne emwa ni hoẹmwẹ e Jehova, ni họn ẹmwẹ nẹẹn kevbe ni rhie uyi gie ẹre, ọ gha miẹn iran fan. (Mak 8:38; 2 Tẹs 1:​6-10) Iyeke edanmwẹ nokiekie vbe Ukpo Arriaisẹn Ọkpa Ne Jesu Khian Ya Kha gha ghi sẹ ufomwẹ nẹ, e Jehova ghi kpee eni ẹnrẹn huan fo fẹfẹfẹ. (Arhie 20:​7-10) Ẹghẹ nii, “irẹnmwi ọghe uyi ọghe Jehova gha vuọn uhunmwu otagbọn na hia zẹvbe ne amẹ vuọn okun.”​—Hab 2:14.

16. De emwi nọ khẹke ne u ru nian? (Vbe ya ghee efoto.)

¹⁶ Emwi ọyẹnmwẹ khian wa gha nọ vbe emwa hia ni rre uhunmwu otagbọn na ghaa rhie uyi nọ khẹke ne Jehova! Sokpan, vbe nọ ghi te sẹ ẹghẹ nii, wa gi ima hia vbe odẹ ke odẹ ne emwi hia ne ima ru, gha rhie uyi gie Jehova. Ẹbu Nọ Su hoo ne iran ru iyobọ ne ima ya rẹn vbe nọ ru ekpataki sẹ hẹ na gha rhie uyi gie Jehova, ọni ẹre ọ si ẹre ne iran na zẹ Psalm 96:8 nọ gha re evbagbẹn nọhuanrẹn ọghe ukpo 2025, nọ khare wẹẹ: “Uwa rhie uyi nọ khẹke ne eni e Jehova.”