1. De emwi eva nọ khẹke ne ima kọ ye orhiọn?

E JEHOVA wa hoẹmwẹ eguọmwadia re. Ẹghẹ ọkpa i rrọọ nọ ma ya hoẹmwẹ iran, ẹghẹ ọkpa i khian vbe gha rrọọ ne ẹi khian ya hoẹmwẹ iran. E Jehova vbe hoẹmwẹ ibuohiẹn ata. (Psm 33:5) Nọnaghiyerriọ, ọ mwẹ emwi eva nọ khẹke ne ima kọ ye orhiọn: (1) Ẹi ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova vbe emwa ghaa gbe eguọmwadia re ekueku. (2) E Jehova yan rẹn wẹẹ, irẹn gha do buohiẹn ata ne emwa rẹn vbọ gha sẹ ẹghẹ. Vbe ako iruẹmwi nokaro ọghe ako iruẹmwi na gba re ikun na, * ma keghi ruẹ ọre wẹẹ, ẹzi ọghe Uhi e Mozis ọre ahoẹmwọmwa kevbe wẹẹ, ọ ma khẹke ne ọmwa rhọkpa gha buohiẹn eku vbe Izrẹl, katekate, ohiẹn nọ dekaẹn ikhuo ni dẹgbẹe kevbe emọ ne ẹi mwẹ erha. (Diut 10:18) Uhi nii rhiẹre ma wẹẹ, e Jehova gele hoẹmwẹ emwa rẹn.

2. De inọta eso ne ima gha zẹ ewanniẹn yi?

² A ghi mu iko ọghe Ivbiotu e Kristi gbọọ vbe ukpo 33 C.E., Uhi e Mozis keghi sẹ ufomwẹ. Te ọna ghi rhiema wẹẹ, Ivbiotu e Kristi i khian ghi gha mwẹ uhi nọ hẹnhẹn egbe yan ahoẹmwọmwa kevbe ibuohiẹn ata ra? Ẹo! Ivbiotu e Kristi mwẹ uhi ọgbọn. Vbe ako iruẹmwi na, ma gha ka ziro yan emwi ne uhi na demu. Vbe iyeke ọni, ma ghi zẹ ewanniẹn ye avbe inọta na: Vbọzẹe ne ima gha na sẹtin kha wẹẹ ahoẹmwọmwa ọre ẹzi ọghe uhi na? Vbọzẹe ne ima  gha na sẹtin kha wẹẹ te uhi na hẹnhẹn egbe yan ibuohiẹn ata? Vbe emwamwa ọghe uhi na, de obọ nọ khẹke ne emwa ni mwẹ asẹ ya gha mu emwa ne iran mwẹ asẹ yan?

3. Zẹvbe nọ rre ebe Galatia 6:2, de emwi ne “uhi e Kristi” demu?

³ Tie Galatia 6:2. Ivbiotu e Kristi keghi rre ototọ “uhi e Kristi.” Jesu ma hae ye ugan, uhi ughughan ne Ivbiotu e Kristi khian gha lele. Vbọrhirhighayehẹ, ọ keghi rhie adia kevbe ilele ne iran. “Uhi e Kristi” ọre emwi hia ne Jesu maa ima re. Gi ima ziro yan rẹn.

4-5. De odẹ ne Jesu ya gha maa emwa emwi? De ẹghẹ ne Jesu ya maa emwa emwi?

⁴ De odẹ ne Jesu ya gha maa emwa emwi? Okaro, ẹmwẹ ne unu ẹre ọ ya gha maa emwa emwi. Te ẹmwẹ ọnrẹn wa gha sẹ emwa ekhọe rhunmwuda, ọ kegha re ẹmwata nọ dekaẹn Osanobua, evbọzẹe ne Osanobua na yi agbọn na kevbe odẹ ne Osanobua khian ya sọfurre ye ọlọghọmwa hia ne emwa nagbọn werriẹ aro daa. (Luk 24:19) Odẹ ọvbehe ne Jesu ya gha maa emwa emwi ọre igiemwi nọ rhie yotọ. Igiemwi esi ne Jesu rhie yotọ ẹre ọ khẹke ne Ivbiotu e Kristi gha lele.—Jọn 13:15.

⁵ De ẹghẹ ne Jesu ya maa emwa emwi? Te Jesu wa gha maa emwa emwi vbe ọ rre agbọn. (Mat 4:23) Ọ vbe maa erhuanegbe ẹre emwi vbe ọ da rhiọkpaegbe. Ọ mwẹ ẹghẹ ne Jesu ya rhiegbe ma erhuanegbe ẹre ni gberra 500, ẹghẹ nii, ẹre ọ ya tama iran, ne iran ya ya emwa “khian erhuanegbe” irẹn. (Mat 28:19, 20; 1 Kọr 15:6) Zẹvbe uhunmwuta ọghe iko ọghe Ivbiotu e Kristi, te Jesu ye gha rhie adia ne erhuanegbe ẹre uhiẹn vbe ọ kpa gha rrie ẹrinmwi nẹ. Vbe igiemwi, vbọ rre odẹ ukpo 96 C.E., Jesu Kristi na rhie adia ne ukọ e Jọn, nọ ya rhie igiọdu kevbe ibude ne etẹn na hannọ zẹ.—Kọl 1:18; Arhie 1:1.

6-7. (a) De ehe na gbẹnnẹ emwi ne Jesu maa emwa re yi? (b) De odẹ ne ima ya lele uhi e Kristi?

⁶ De ehe na gbẹnnẹ emwi ne Jesu maa emwa re yi? Ẹmwẹ nibun ne Jesu tae, rre ebe enẹ na gbẹnnẹ okha ọghe Jesu yi vbe ọ rre agbọn. Gberra ebe enẹ na gbẹnnẹ okha ọghe Jesu yi, ebe nikẹre ọghe Baibol na ya urhu e Grik gbẹn, vbe ya ima rẹn Jesu sayọ rhunmwuda, orhiọn nọhuanrẹn ẹre Jehova ya dia emwa ni gbẹn  ọnrẹn kevbe wẹẹ, emwa ni gbẹn ọnrẹn mwẹ “ekhọe Kristi.”—1 Kọr 2:16.

⁷ Emwi ne ima miẹn ruẹ: Imamwaemwi ọghe Jesu dekaẹn asefẹn hia ọghe arrọọ ọghomwa. Ọ kaẹn emwi hia ne ima ru vbe owa, owebe kevbe iko. Ma ghaa tie abọ ọghe Evbagbẹn Nọhuanrẹn na ya urhu e Grik gbẹn, ima na vbe gha ru erria yan rẹn, ma gha sẹtin gha lele uhi e Kristi. Ma gha ru afiwerriẹ nọ khẹke vbe arrọọ ọghe ima, ne ima mieke na sẹtin gha lele adia kevbe ilele ni rre abọ ọghe Baibol na guan kaẹn na, te ima lele uhi e Kristi. Ma ghaa lele uhi e Kristi, te ima lele adia ọghe Jehova rhunmwuda, irẹn ọre ẹzi ọghe emwi hia ne Jesu maa emwa re.—Jọn 8:28.

8. Vbọ re ẹyotọ ọghe uhi e Kristi?

⁸ Owa nọ mwẹ ẹyotọ nọ wegbe keghi ya emwa ni rre uwu ẹre mwẹ agbẹkunsotọ. Erriọ uhi nọ mwẹ ẹyotọ nọ wegbe vbe ya ya emwa ni lelẹe mwẹ agbẹkunsotọ. Ẹyotọ nọ ghi wegbe sẹ ẹre uhi e Kristi mwẹ. Ẹyotọ na ọre ahoẹmwọmwa. Vbọzẹe ne ima na kha vberriọ?

9-10. De emwi nọ rhiẹre ma wẹẹ ahoẹmwọmwa ẹre ọ gua Jesu kpa ya ru emwi ke emwi nọ ru? Vbe ima khian ya sẹtin ya egbe taa re hẹ?

⁹ Okaro, ahoẹmwọmwa ẹre ọ gua Jesu kpa ya ru emwi ke emwi nọ ru. Odẹ ọkpa na ya rhie ahoẹmwọmwa ma ọre ẹnina ra itohan na mwẹ daa emwa ọvbehe. Itohan vberriọ ẹre ọ gua Jesu kpa ya gha maa emwa emwi, ẹre ọ ya re mu emwa ni khuọnmwi egbe rran, ẹre ọ ya re rhie evbare ne emwa ne ohanmwẹ gbe, ẹre ọ vbe yae huẹn emwa ni wulo nẹ kpaegbe. (Mat 14:14; 15:32-38; Mak 6:34; Luk 7:11-15) Jesu wa kakabọ loo ẹrhiọn kevbe ẹghẹ ya ru iyobọ ne emwa sokpan, ẹi re ọkhọnmwẹ ẹi khọnmwẹ ọ ya gha ru ẹre, ekhọe hia ẹre ọ ya gha ru ẹre. Odẹ nọ ghi huinsi sẹ ne Jesu ya rhiẹre ma wẹẹ irẹn hoẹmwẹ emwa nagbọn ọre nọ na wu ba ẹmwẹ iran.—Jọn 15:13.

¹⁰ Emwi ne ima miẹn ruẹ: Ma ghaa mu ọghe emwa ọvbehe ye okaro, te ima ya egbe tae Jesu. Odẹ ọvbehe ne ima ya ya egbe tae Jesu ọre ne ima na mwẹ ẹnina daa emwa ne ima kporhu ma. Ẹnina gha gu ima kpa ya gha kporhu, te ima lele uhi e Kristi.

11-12. (a) Vbọ rhiẹre ma wẹẹ e Jehova gele hoẹmwẹ ima? (b) Vbe ima khian ya sẹtin ya egbe tae Jehova hẹ?

¹¹ Nogieva, Jesu ẹre ọ ya ima rẹn vbene Jehova hoẹmwẹ ima sẹ hẹ. Jesu wa rhie ọna ma vbe ọ rre agbọn. Usun emwi ne Jesu maa emwa re ọre wẹẹ: Aro nọ ghaan ẹre Erhae ya ghee dọmwadẹ ima. (Mat 10:31) Ọmwa ke ọmwa nọ zowẹ ihan, gha werriegbe bu e Jehova gha dee, e Jehova gha rhan obọ miẹn ọnrẹn yi. (Luk 15:7, 10) Emwi ọvbehe nọ rhiẹre ma wẹẹ e Jehova gele hoẹmwẹ ima, ọre nọ na gie Ovbi ẹre gha dee, nọ do dẹ ima werriegbe.—Jọn 3:16.

¹² Emwi ne ima miẹn ruẹ: Vbe ima khian ya sẹtin gha ya egbe tae Jehova vbe odẹ nọ ya rhie ahoẹmwọmwa ma? (Ẹfis 5:1, 2) Ma ghi vbe gha ya aro nọ ghaan ghee etẹn nikpia kevbe etẹn nikhuo. Etẹn ni zowẹ ihan gha werriegbe bu e Jehova gha dee, ma ghi vbe ya oghọghọ gbe ọbokhian ne iran. (Psm 119:176) Ma ghaa loo ẹrhiọn kevbe ẹghẹ ọghomwa ya ru iyobọ ne etẹn, katekate vbe iran ghaa rre ọlọghọmwa, te ima rhiẹre ma wẹẹ ima hoẹmwẹ iran. (1 Jọn 3:17) Ena hia keghi rhiẹre ma wẹẹ ima lele uhi e Kristi.

13-14. (a) De iyi ne Jesu yi ne erhuanegbe ẹre vbe ebe Jọn 13:34, 35? Vbọzẹe ne iyi na, na re ọghe ọgbọn? (b) De odẹ eso ne ima ya lele iyi ọgbọn na?

¹³ Nogieha, Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre ne iran gha hoẹmwẹ egbe zẹ vbene irẹn hoẹmwẹ iran. (Tie Jọn 13:34, 35) Iyi na keghi re ọghe ọgbọn rhunmwuda, te Ivbiotu e Kristi khian gha mwẹ ahoẹmwọmwa daa egbe zẹ vbene Jesu Kristi hoẹmwẹ dọmwadẹ ima. * Vbe ọna demu? Ọni ọre wẹẹ, ma ghi hoẹmwẹ etẹn ima sẹ vbene ima hoẹmwẹ egbe ima. Ahoẹmwọmwa ne ima  mwẹ daa etẹn ima ghi wegbe sẹrriọ wẹẹ, ọ gha de ọghe uwu, ma ghi mu egbe ne ima ya wu ne iran. Ọna ẹre ọ ya lughaẹn ne uhi ne Osanobua yi ne Ivbi Izrẹl.

¹⁴ Emwi ne ima miẹn ruẹ: De vbene ima khian ya sẹtin gha lele iyi ọgbọn na hẹ? Ma ghi gha hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha ru iyobọ ne etẹn ima. Ọ gha de ọghe uwu, ma sẹtin wu ne iran. Ọ ma na vbe de ọghe uwu, ọ khẹke ne ima gha ya ekhọe hia rhiegbe ladian ya ru iyobọ nọ khẹke ne iran. Vbe igiemwi, ma ghaa mu ọtẹn nọ khian enọwanrẹn nẹ yo iko, ma gha sẹ emwi eso nọ te yẹẹ ima rae, ne ima mieke na sẹtin ru iyobọ ne etẹn ima, ma gha rhie ẹghẹ eso vbe isiwinna, ne ima mieke na sẹtin ru iyobọ ne etẹn ni miẹn odekun ẹrhia, te ima lele uhi e Kristi. Ma gha ru ọna, etẹn hia vbe iko ghi gha mwẹ agbẹkunsotọ.

15-17. (a) De vbene uyinmwẹ Jesu ya rhiẹre ma hẹ wẹẹ ẹi gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa? (b) Vbe ima khian ya sẹtin gha ya egbe tae Jesu hẹ?

¹⁵ Evba ye ibuohiẹn ata kha zẹvbe na ya loo ẹre vbe Baibol, ọre na gha ru emwi nọ gbae vbe odaro e Jehova, vbe ne ai na gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa. Vbọzẹe ne ima gha na kha wẹẹ, te uhi e Kristi hẹnhẹn egbe yan ibuohiẹn ata?

¹⁶ Okaro, uyinmwẹ Jesu ẹre ọ rhiẹre ma wẹẹ ọmwa ne ẹi gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa nọ. Vbe ẹghẹ Jesu, te avbe ọkaolotu ọghe Ivbi e Ju wa gha khuiwu emwa ne ẹi re Ivbi e Ju, te iran vbe gha ghee Ivbi e Ju ni ma yo owebe nọ yo sila sila, iran ma vbe gha ghee ikhuo sẹ emwi rhọkpa. Jesu ma zẹdẹ gha yerriọ. Obọ esi ẹre ọ ya gha mu emwa hia. Te Jesu rhan obọ miẹn iran yi ighẹ emwa ne ẹi re Ivbi e Ju ni mu ẹtin yan rẹn. (Mat 8:5-10, 13) Ọ ma vbe gha hannọ emwa nọ kporhu ma: ivbiogue kevbe avbe ọdafẹn ẹre ọ kporhu ma. (Mat 11:5; Luk 19:2, 9) Jesu ma ya obọ atosi mu ikhuo hiehie. Obọ esi ẹre ọ wa ya gha mu iran, ya sẹ egbe ikhuo ne emwa ọvbehe ghaa ya aro gbe re.—Luk 7:37-39, 44-50.

¹⁷ Emwi ne ima miẹn ruẹ: Ma ghaa ya obọ esi mu emwa ọvbehe, ima na vbe gha kporhu ma ọmwa ke ọmwa nọ mwẹ ẹkorhiẹnrhiẹnmwẹ ye iyẹn nọ maan, te ima ya egbe tae Jesu. Zẹ vbene Jesu ru ẹre, te etẹn nikpia wa vbe ya obọ esi mu ikhuo. Ma ghaa ru ena hia, te ima lele uhi e Kristi.

18-19. De emwi ne Jesu maa ima re vbekpae ibuohiẹn ata? De emwi ne ima miẹn ruẹ vbọ?

¹⁸ Nogieva, emwi ne Jesu maa emwa re vbe rhiẹre ma wẹẹ, ọmwa ne ẹi gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa nọ. Ilele nibun ne Jesu maa erhuanegbe ọghẹe re, ẹre ọ ru iyobọ ne iran ya gha ya obọ esi mu emwa hia. Vbe igiemwi, ọkpa vbe usun ilele na rre ebe Mat 7:12. Ai miẹn ọmwa ne ẹi hoo na ya obọ esi mu irẹn. Nọnaghiyerriọ, gi ima gha ya obọ esi mu emwa hia. Ma ghaa ru ọna, emwa ne ima ya obọ esi mu, sẹtin do gha ya obọ esi mu ima. Sokpan, de emwi nọ khẹke ne ima ru deghẹ emwa gbe ima ekueku? Ibude ne Jesu rhie ne ima ọre ne ima mu ẹtin yan e Jehova rhunmwuda, ọ gha “buohiẹn ne avbe emwa rẹn ni kpe tie ẹre asọn kevbe avan.” (Luk 18:6, 7) Te ọ ye vbe ne Jehova yan ma ima vbe ako na wẹẹ: I rẹn emwi ne uwa la gberra vbe ẹdẹ okiekie na, I gha rherhe do buohiẹn ata.—2 Tẹs 1:6.

¹⁹ Emwi ne ima miẹn ruẹ: Ma ghaa lele ilele ne Jesu maa ima re, ma i khian gha gbe ewanmwẹ ghee obọ ọkpa, obọ esi ẹre ima khian ya gha mu emwa hia. Deghẹ emwa ọvbehe ya obọ atosi mu ima vbe agbọn Esu ne ima ye na, gi ima gha yerre wẹẹ, e Jehova gha rherhe do buohiẹn ata.

20-21. (a) De obọ nọ khẹke ne emwa ni mwẹ asẹ ya gha mu emwa ọvbehe? (b) De vbene ọdọ ya rhiẹre ma wẹẹ irẹn mwẹ ahoẹmwọmwa nọ sẹ otọ ẹko ne amwẹ ọnrẹn? De obọ nọ khẹke ne erha ya gha mu ivbiẹre?

²⁰ Vbe ototọ uhi e Kristi, de obọ nọ khẹke ne emwa ni mwẹ asẹ ya gha mu emwa ọvbehe?  Ahoẹmwọmwa ọre ẹyotọ ọghe uhi e Kristi, nọnaghiyerriọ, te ọ khẹke ne emwa ni mwẹ asẹ gha ya obọ esi mu emwa ne iran mwẹ asẹ yan. Iran ghi gha yerre wẹẹ, te Jesu hoo ne iran gha rhie ahoẹmwọmwa ma vbe emwi ke emwi ne iran ru.

²¹ Vbuwe ẹgbẹe. Ọ khẹke ne ọdọ hoẹmwẹ amwẹ ọnrẹn zẹ vbene Kristi hoẹmwẹ iko ọghe Ivbiotu e Kristi. (Ẹfis 5:25, 28, 29) Ọdọ gha hoẹmwẹ amwẹ ọnrẹn vbene Kristi hoẹmwẹ Ivbiotu e Kristi, ẹre ọdọ khian na sẹtin gha mu ẹmwẹ amwẹ ọnrẹn ye okaro. Ọna keghi lọghọ ikpia eso na ru rhunmwuda, ai ye obọ esi mu emwa vbe ehe ne iran na waan. Uyinmwẹ dan nọ gua ọmwa obọ ro keghi lọghọ na sẹ rae, vbọrhirhighayehẹ, te ikpia vbenian gha ru afiwerriẹ nọ khẹke, ne iran mieke na sẹtin gha lele uhi e Kristi. Ọdọ gha gele gha ya obọ esi mu amwẹ ọnrẹn, ẹre ọvbokhan rẹn khian na gele gha ya ọghọ nọ khẹke nẹẹn. Erha nọ gele hoẹmwẹ ivbiẹre i khian gha zaan iran ra nọ gha ya obọ atosi mu iran. (Ẹfis 4:31) Nọghayayerriọ, ọ ghi gha rhiẹre ma wẹẹ irẹn hoẹmwẹ iran, ne iran mieke na gha mwẹ agbẹkunsotọ. Ọghọ nọ khẹke ẹre erha nọ yin vbenian miẹn vbe obọ ivbiẹre.

22. Zẹvbe nọ rre ebe 1 Pita 5:1-3, gha yan “oghẹn ohuan”? De obọ nọ khẹke ne ediọn ya gha mu iran?

²² Vbuwe iko. Ọ khẹke ne ediọn gha yerre wẹẹ, ẹre iran ọ yan iko ọghe Ivbiotu e Kristi. (Jọn 10:16; tie 1 Pita 5:1-3, NW.) Avbe ifiẹmwẹ na: “avbe oghẹn ohuan ne Osanobua viọ ne uwa” kevbe “gbe aro ghe iran” keghi ye ediọn re rre wẹẹ, e Jehova ẹre ọ yan iko ọghe Ivbiotu e Kristi. Ọ hoo ne ediọn gha ya obọ esi mu iran. (1 Tẹs 2:7, 8, NW) Ediọn ni rhie ahoẹmwọmwa ma zẹvbe ne iran ya gbaroghe eguọmwadia e Jehova, keghi miẹn afiangbe ọghẹe. Aro nọ ghaan ẹre etẹn ya ghee ediọn vbenian vbe iko.

23-24. (a) De iwinna nọ bi ye egbe ediọn deghẹ ọtẹn vbe iko na ru orukhọ nọ wegbe? (b) De emwi nọ khẹke ne ediọn gha yerre vbe iran ghaa buohiẹn ọtẹn nọ ru orukhọ nọ wegbe?

 ²³ De iwinna nọ bi ye egbe ediọn deghẹ ọtẹn vbe iko na ru orukhọ nọ wegbe? Vbe nọ dekaan ọna, iwinna ediọn lughaẹn ne ọghe ekalaotu kevbe avbe ọbuohiẹn ni ghaa rrọọ vbe ẹghẹ Ivbi Izrẹl. Vbe ototọ uhi e Mozis, ẹi re ẹzọ nọ dekaẹn ugamwẹ ọkpa ẹre avbe ọbuohiẹn ghaa guan yi, iran vbe gha bu ẹzọ nọ dekaẹn emwa ni rraa uhi vbe na ghee avbe oyi ra imuaẹmwẹ nọ rhirhi gha khin. Sokpan, vbe ototọ uhi e Kristi, orukhọ nọ dekaẹn ugamwẹ ẹre ediọn guan yi. Ediọn rẹnrẹn wẹẹ, Osanobua ẹre ọ kpasẹ yọ ne arriọba emwa nagbọn gha rri emwa ni rraa uhi oya. Ọna ẹre ọ si ẹre ne a na miẹn wẹẹ, emwa gha rraa uhi arriọba, arriọba sẹtin mu iran khui, a sẹtin vbe fian iran igho.—Rom 13:1-4.

²⁴ Ọtẹn gha ru orukhọ nọ wegbe vbe iko, de vbene ediọn ya guan yọ hẹ? Iran ghi ka ya Evbagbẹn Nọhuanrẹn mu ukpa mu uwerhẹn ghee nene ẹmwẹ, iran ke ru azẹ nọ khẹke. Ediọn keghi yerre wẹẹ, ahoẹmwọmwa ọre ẹyotọ ọghe uhi e Kristi. Ahoẹmwọmwa ẹre ọ ya ediọn nọ egbe iran ọta vbenian: De iyobọ nọ khẹke ne ima ru ne ọtẹn nọ zẹ owẹ ihan vbe iko? Ọtẹn nọ zẹ owẹ ihan na, gele ro iro fiwerriẹ nẹ ra? De iyobọ ne ima gha ru nẹẹn nọ mieke na werriegbe bu e Jehova gha dee?

25. Vbe ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna?

²⁵ Ọ keghi wa sẹ ima ọyẹnmwẹ ne ima na rre ototọ uhi e Kristi! Ma ghaa hia vbe odẹ ke odẹ ne ima gha lele uhi e Kristi, iko ọghomwa ghi gha re ne etẹn hia na mwẹ agbẹkunsotọ rhunmwuda emwa hia hoẹmwẹ egbe, iran vbe ya obọ esi mu egbe. Sokpan, vbe agbọn ne ima ghi ye na, te “avbe emwa dan kevbe ayunukpa-egbe ghi rhia yọ rhia yọ.” (2 Tim 3:13) Nọnaghiyerriọ, ọ ma khẹke ne ima fiegbua. Vbe nọ dekaẹn ibiẹka na mu yagha, de vbene ediọn khian ya rhiẹre ma wẹẹ iran ghee emwi vbene Jehova ghee ẹre? A gha zẹ ewanniẹn ye inọta na vbe ako iruẹmwi nọ ghi lele ọna.